Duurzaam inkopen door overheden: Waarom en hoe? Machiel van Dalen, Joyce de Wit Beide Adviseur, SenterNovem In opdracht van

2 Waarom duurzaam inkopen? Overheidsbeleid, maar een geloofwaardige overheid neemt zelf ook actie Dus: eigen bedrijfsvoering verduurzamen Voorbeeldfunctie Stimuleren duurzame innovaties 40 mld per jaar is enorme marktinvloed Definieer Duurzaamheid Het voorkómen van negatieve effecten Hier en nu en daar en later PPP

In opdracht van 3 Doelstellingen in 2010 Rijk: 100% duurzaam inkopen, Provincies en waterschappen minstens 50% Gemeenten: 75 % en in % Monitoring 2006, 2008, 2010

In opdracht van 4 Wie heeft welke rol? Duurzaam inkopen: gezamenlijk programma van het Rijk, VNG, IPO en UvW. (Nieuwe doelgroepen 2009: onderwijs en zorg) Alle overheden zijn zelf verantwoordelijk voor het halen van hun doelen SenterNovem ontwikkelt criteria en ondersteunt overheden bij implementatie Stakeholders leveren input voor de criteria MVO-Nederland stimuleert bedrijfsleven (oa via site Duurzame Marktplaats)

In opdracht van 5 Wat is een duurzame inkoop? Een inkoop waarbij de milieu- en sociale criteria zijn meegenomen in het offerteverzoek 80 productgroepen Criteria in de vorm van eisen en wensen Adviezen in de vorm van aandachtspunten

In opdracht van 6 Welke productgroepen zijn intussen gereed? Audiovisuele middelen Blusmiddelen Catering Drukwerk Dienstauto’s Hardware Reproductieapparatuur Elektriciteit / Gas Schoonmaak Gereedschappen/klein materieel Gladheidbestrijding Grootkeukenapparatuur Kantoor – meubilair Zware motorvoertuigen Mobiele werktuigen Onderhoud transportmiddelen Aangepast vervoer / Leerlingenvervoer / Gehandicaptenvervoer / Openbaar vervoer Sanering / Bodemreiniging, Bouwrijpmaken terrein, Grondwerken Grondverwerving Huishoudelijk afvalbeheer kantoorartikelen Verkeersregelinstallaties Reiniging openbare ruimte Totaal 80 productgroepen; Nu meer dan 50 klaar; te downloaden van

In opdracht van 7 Monitor DI Voortgang implementatie Duurzaam Inkopen aan Tweede Kamer Digitale vragenlijst naar meer dan 300 publieke instanties: -Toepassen criteria -Nadruk op kwalitatieve insteek (Veel ruimte om ervaringen met duurzaam inkopen te beschrijven) Voor bepaling percentage: -Inkoopvolume in Euro’s -Voor productgroepen waar criteria voor waren op het moment van inkoop

In opdracht van 8 Criteria (1): vorm Eisen: de duurzaamheidslat –Kwalificatie van de leverancier (geschiktheidseis) –Minimumeisen in het Programma van Eisen Wensen: extra punten –Aanvullende wensen aan de leverancier (selectiecriterium) –Aanvullende wensen aan levering: (gunningscriteria) Aandachtspunten: ter overweging –Wel relevant voor duurzaamheid –Niet binnen scope aanbesteding Onderbouwing in criteriadocument: voorlichting

In opdracht van 9 Criteria (2): voorwaarden De criteria: Betreffen meest relevante duurzaamheidsaspecten Zijn toepasbaar voor alle overheden Juridisch getoetst: proportioneel, transparant, non- discriminatoir en verifieerbaar

In opdracht van 10 Criteria (3): sociale criteria Definitie beleidskader sociale criteria: ILO fundamenteel (o.a. kinderarbeid en mensenrechten) generiek toe te passen ILO aanvullend en Eerlijke handel indien relevant Generieke ontwikkeling voor alle prod. groepen

In opdracht van 11 Criteria (4): proces Verkenning Stakeholdersbijeenkomst Concept-criteria in openbare consultatie Beoordeling door programmagroep Juridische toets Goedkeuring door stuurgroep Criteria in criteriadocument op website Actualisering / herziening na 1-4 jaar

In opdracht van 12 Verwijzen naar keurmerken Juridische knelpunten mogelijk: o.a. discriminerend zijn. Bijvoorbeeld nationale keurmerken (zoals Nordic Swan of Blaue Engel of Milieukeur) Gekozen voor aanpak waarbij uit één (of verschillende keurmerken) de voor duurzaamheid belangrijkste (gemeenschappelijke) aspecten of elementen zijn benoemd. Het feitelijke keurmerk kan als bewijsmiddel dienen om aan te tonen dat hij aan de desbetreffende minimumeisen voldoet.

In opdracht van 13 Productgroep: Groenvoorzieningen Eisen: de duurzaamheidslat Wij eisen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor Interne milieuzorg heeft Wij eisen dat 1 op de 5 medewerkers in een werkploeg vakbekwaam is op het niveau van Hovenier Wij eisen dat bij ontwerp van groenvoorzieningen rekening gehouden wordt met beheerskosten In opdracht van

14 Vervolg Groenvoorzieningen Wij eisen dat voor minimaal 75% van de te gebruiken boomkwekerijproducten beperkte hoeveelheden meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen zijn gebruikt in het teeltproces. Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen organische of kunstmeststoffen worden toegepast Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, behalve in een zestal uitzonderlijke gevallen Wij eisen dat onderhoud gepleegd wordt op basis van de beeldkwaliteit van de groenvoorziening In opdracht van

15 Vervolg Groenvoorzieningen Wensen: extra punten Wij wensen dat zoveel mogelijk van de te gebruiken boomkwekerijproducten gekweekt zijn met beperkt gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen Wij wensen zoveel mogelijk bacteriologisch beheer van sportgrasvelden Wij wensen dat zoveel mogelijk vrijkomende groenrestproducten ter plekke worden hergebruik Wij wensen zoveel mogelijk van de te gebruiken houtige groenproducten inheems soorten zijn. In opdracht van

16 Reiniging openbare ruimte Eisen: duurzaamheidslat Wij eisen dat bij toepassing van bestrijdingsmiddelen op verhardingen gebruik wordt gemaakt van de DOB methodiek. Dit is een beslissingsondersteunend systeem dat het gebruik van chemische middelen als een laatste redmiddel inzet Wij eisen dat bij verwijdering van graffiti vuil water wordt opgevangen In opdracht van

17 Vervolg reiniging openbare ruimte Wensen: extra punten Wij wensen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor interne milieuzorg heeft Wij wensen geïntegreerd plaagdiermanagement op basis van een beschreven methodiek Wij wensen dat straatreiniging plaatsvindt op basis van de beeldkwaliteit In opdracht van

18 Streefdoel duurzame samenleving Ontwikkeling criteria In opdracht van

19 Meer informatie oa: –Criteriadocumenten –Praktijkvoorbeelden –Zelfscan Nieuwsbrief Duurzaam inkopen (aanmelden via site) Informatiepunt: /