Ketenaanpak CO3 Antwerpen Korte keten Mechelen Dialoogmoment - Ketenaanpak CO3 Antwerpen Korte keten Mechelen LINK Limburg

Verloop presentatie Wat is een ketenaanpak (15 min.) ? Hoe vertaalt de ketenaanpak zich in (15 min.): Antwerpen Mechelen Limburg Wat betekent dit voor de organisaties en cliënten (15 min.) ? Politie&parket VK CAW Conclusie (5 min.) Onderzoek CO3 (10 min.)

Ketenaanpak

‘intrafamiliaal geweld’ in Stad Antwerpen 5.000 > geschat aantal jaarlijkse incidenten Verdeling capaciteit: 48 verschillende organisaties bij 45 casussen 6 verschillende organisaties per casus Geen regie en afstemming: Gemiddelde doorlooptijd casuïstiek: 13,9 maanden (10 maanden intakes) Bij 9% van de in totaal 45 onderzochte casussen is er regie op de uitvoering van casuïstiek

Gedeelde nood Multidisciplinaire inzet voor één gezinssysteem

Voor wie keten Veel problemen Veel diensten

Doelgroep Gezinnen gekenmerkt door: Complexe situatie die vraagt om gecombineerde aanpak Meervoudige problematiek (min. 3 leefdomeinen) Onveilige situatie voor slachtoffer en/of kinderen Moeizame opstart hulpverlening, strafrechtelijke en/of bestuurlijke maatregelen

Keten In een keten of geïntegreerde aanpak werken organisaties samen om een gezamenlijk resultaat te bereiken.

Doel voorkomen van herhaling en Stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en het vergroten van de beschermende factoren in cliëntsystemen in arrondissement Antwerpen Pascale

Netwerkmodel Zorg Justitie Bestuur/ OCMW Politie

Zorg Justitie Bestuur Politie

Proces-keten Zorg Justitie Bestuur Politie Onthaal Weging / Informatie > Dossier Weging / Plan Aanpak casusregie Uitvoering Evaluatie Bestuur Politie

keten Intrafamiliaal Geweld Doel: stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en verhogen beschermende factoren in cliëntsysteem Stuurgroep Ketenregieteam (besturing) Ketenpartners (uitvoering) Evaluatie Uitvoering Casusregie Weging Dossier- vorming Onthaal & Intake Activiteiten: Multi- disciplinair overleg Screening Plan van aanpak Activiteiten: Plan van aanpak invullen met partners en cliënten Activiteiten: uitvoeren Coördineren Opvolgen Bijsturen Nazorg Activiteiten: Casus Beleid Onderzoek Activiteiten: Intake Risicotaxatie Crisis-interventie Activiteiten: Ronde tafel Informatie 20

3 sectoren organiseren zich rondom cliënt : bestuur: Stad en Provincie politie en justitie hulpverlenings- en zorgsector

CO3-team Stad Antwerpen CAW Provincie Parket OCMW Lokale Politie VOEM (Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van Moslims) Parket De Stobbe (centrum gezinszorg) OCMW VK (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Lokale Politie CGG VAGGA Justitiehuis Agentschap Jongerenwelzijn

CO3-team

Pilootproject CO3: keten Intrafamiliaal Geweld - terugblik 2012 - 2013 Algemeen: samenwerkingsverklaring, deontologische code, draaiboek, digitt Signalerende diensten CO3 + partners Evaluatie Uitvoering Casus regie Weging Dossier vorming Onthaal & Intake Activiteit: Selectieve , brede instroom Resultaat: 163 aanmeldingen 932 cliënten 34%parket 21% politie 18% CAW Partnergeweld (40%) Doelgroep bereikt Financiën, woonst: +/- Psychisch welzijn Aandacht: Cliënt informeren & betrekken Activiteiten: Wekelijks infotafel Resultaat betere informatie 158 dossiers 30% Parket 26% politie 19% CAW 17% justitiehuis Aandacht: Kwaliteit boven snelheid Actie Veiligheid cliënten Informeren & instemmen Activiteiten: Weegploeg Resultaat 119 plan aanpak screening: 6 risicofactoren (agressie, relationele problemen, financiën, werk, Geestelijke gezondheid) 3 beschermende factoren (bespreekbaarheid, hulp aanwezig, verandering) Aandacht: Capaciteit 5 à 6 dossiers/ weegploeg > 100 – 120 dossiers/jaar Activiteiten: Toewijzing op weegploeg Resultaat: 116 casussen 34% CAW 16% justitiehuis 15% soc.dienst jeugdrechtbank 8% OCMW* Aandacht: Capaciteit (justitiehuis, gezinscoaches Activiteiten: Wekelijkse opvolgingstafel Resultaat: Plan van aanpak: 25% psychisch functioneren 20% opvoeding 19% sociaal functioneren Aandacht Participatie cliënt: training EKC Activiteiten: Onderzoek Borgingsplan Draaiboek Resultaat 17 afgerond 18 afgesloten Aandacht: Moreel oordelen Family Justice Center Digitt Versie: 24-01-2014 25

Typisch voor de Korte Keten ? ketenmodel “op maat van Mechelen” noden, accenten, mogelijkheden op basis van samenwerkingsprotocol Typisch voor de Korte Keten ? Doelgroep Ketenplaat Concrete werking

Doelgroep “Gezinnen met kinderen die een escalerende problematiek van (intrafamiliaal) geweld kennen, waarbij de veiligheid van de gezinsleden (en de kinderen in het bijzonder) in het gedrang is “

Concrete werking Kernpartners: VK, CAW, politie, parket, justitiehuis, provincie, (OCMW) Partners op afroep: CBJ (nu OCJ), PSD gevangenis, SD jeugdrechtbank, leerproject agressie, Suggnomè, CKG, crisisteam -18, … Ronde Tafel: tweewekelijks nieuwe aanmelding + opvolging (20 dossiers/jaar)

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Inhoudelijk gelijklopend met CO3 doelstellingen, doelgroep, ketenplaat, instrumenten (o.a. RSI), …

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Vertaald naar de specifiek Limburgse context complementariteit met IFG-doorverwijsroute (2-sporenbeleid) complementariteit & subsidiariteit t.o.v. andere casusoverleggen afvaardiging capaciteit & intensiteit -> groeipad

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Complementariteit met IFG-doorverwijsroute

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Complementariteit & subsidiariteit t.o.v. andere casusoverleggen

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Afvaardiging

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Capaciteit & intensiteit -> groeipad Pilootfase t/m december 2014: 3 dagdelen per 2 weken +/- 20 dossiers op 6 maanden vaste vergadering per 2 weken LINK-map in ICT-omgeving provinciebestuur Ambitie 2015-2017: X dagdelen per week +/- 75 dossiers per jaar onder 1 dak ICT-systeem

Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK) Ondertekening convenant op 26 maart, in aanwezigheid minister Vandeurzen

Impact op

Taak openbaar ministerie   = opsporen en vervolgen van misdrijven Verzamelen informatie door : strafrechtelijk onderzoek door de politie, nazicht antecedenten pleger en slachtoffer, en eventuele gerechtelijke maatregelen ( deskundigenonderzoek, analyse bewijsmateriaal..) Vervolging in de meest brede zin van het woord, wat een scala aan mogelijkheden omvat gaande van een schriftelijke waarschuwing, bemiddeling in strafzaken, pretoriaanse probatie, tot rechtstreekse dagvaarding voor de correctionele rechtbank preventief aspect : veiligheid verzekeren en herhaling van de feiten verhinderen repressief aspect : door straf op te leggen pleger tot betere inzichten brengen Specifiek karakter van misdrijven van intrafamiliaal geweld : zelden loutere uiting van een strafrechtelijk opzet; vaak signaalfunctie voor andere onderliggende problematieken

Innovatie door CO3 Tijdens opsporingsfase : uitwisselen informatie met partnerorganisaties = aanvullen en verfijnen eigen informatie om gerichter op te sporen en preventieve maatregelen te nemen ( beter inschatten of maatregelen zoals contactverbod of voorlopige hechtenis zich opdringen, of kinderen al dan niet tijdelijk uit huis geplaatst moeten worden… ) Tijdens de vervolgingsfase : acties en interventies van de verschillende partnerorganisaties op elkaar afstemmen en coördineren om gerichter en efficiënter te vervolgen, door bredere inkijk op het cliëntsysteem

Impact op

VK Mechelen en Korte Keten Jaarlijks worden bij het VK Mechelen meer dan 600 kinderen aangemeld. We bieden een advies/opvolging met als kenmerken: Laagdrempelige, aanklampende, multidisciplinaire hulpverlening Gericht aan alle betrokkenen in het cliëntsysteem Met als doel de veiligheid en ontwikkelingskansen van de minderjarige(n) te waarborgen Meerdere diensten/betrokkenen werken samen in een duidelijk samenwerkingsverband met oog voor alle levensdomeinen Dit kan voldoende zijn, maar zeker niet voor alle situaties

Meerwaarde voor het VK We ervaren knelpunten, tekort aan afstemming over de sectoren heen, onduidelijkheid in ‘grijze zone’ dossiers en dossiers die zowel een justitieel als hulpverlenend traject doorlopen. Daarvoor is een sectoroverstijgende aanpak nodig met hulpverlening, politie en parket. De meerwaarde van de KK is samen te kunnen zoeken naar de beste aanpak van een individuele situatie.

Meerwaarde voor de cliënt Mishandelde, verwaarloosde, misbruikte baby’s/kinderen/adolescenten spreken vaak niet over hun thuissituatie Mishandelende, verwaarlozende, misbruikende ouders/opvoedingsfiguren/familieleden vragen zeer zelden hulp Voor hulp en interventie is een kind in nood afhankelijk van derden die: Signalen opvangen, bespreekbaar maken en hulp organiseren Personen uit de omgeving die politie verwittigen en justitiële opvolging

Ketenwerking Dat kan door vanuit verschillende hoeken (hulpverlening, politie en parket) een risico-analyse en plan van aanpak te maken en uit te voeren. Dit plan moet kort op de bal spelen, vertrekken vanuit de noden van de minderjarige en zo veel mogelijk gericht zijn op respect voor beroepsgeheim en cliëntparticipatie. Ketenwerking KAN dat bieden, dat leert de ervaring in Mechelen. Wat nog meer nodig is: een duidelijk wettelijk kader en middelen voor dergelijke samenwerkingsverbanden om kinderen in nood te kunnen helpen.

Impact op

IMPACT op CAW VASTSTELLINGEN vanuit de dagelijkse praktijk IFG is een veel voorkomende en complexe problematiek binnen hulpvragen aan CAW In onze hulpverlening (preventief, curatief tot gerechtelijk opgelegd) worden we geconfronteerd met zeer complexe situaties waarin de diensten vastlopen en waarin we met de gevolgen geconfronteerd worden Als CAW hebben we een maatschappelijke verantwoordelijkheid op te nemen

IMPACT op CAW Multidisciplinaire aanpak kan antwoorden bieden VASTSTELLINGEN vanuit de ketensamenwerking Multidisciplinaire aanpak kan antwoorden bieden Afstemming/samenwerking is nodig en wenselijk om antwoorden te kunnen bieden en veiligheid te installeren Expertisedeling is noodzakelijk om het geweld een halt toe te roepen

IMPACT op CAW MEERWAARDE van de ketensamenwerking Het in beeld brengen van de problematiek Het samen op zoek gaan naar handvaten / oplossingen De gemeenschappelijke verantwoordelijkheid in de uitvoering

IMPACT op CAW MEERWAARDE van de ketensamenwerking: Binnen de ketensamenwerking kunnen we vanuit het CAW blijven inzetten rond het hulpverleningsluik, we verliezen het zicht niet Het verhaal en de wensen van alle betrokkenen binnen het cliëntsysteem komt nóg meer centraal te staan door de samenwerking met de partners

IMPACT op CAW MEERWAARDE van de ketensamenwerking: Investeren in de ketensamenwerking komt de samenwerking over diensten heen (binnen het CAW) maar ook met externen (bijv. politie, justitie, andere hulpverleningsdiensten,...) en onze cliënten ten goede Diensten leren elkaar beter kennen en gaan ook in andere situaties nauwer samenwerken & verwijzen naar elkaar

Typen aanpak versus typen casuïstiek Hoogrisico & multi-problem = organisatie- en domein-OVERSTIJGENDE ketenaanpak Zware en complexe casuïstiek Veel cliënten betrokken Veel diensten betrokken Behoefte aan overzicht Interventiemogelijkheden BUITEN eigen dienst of domein (hulpverlening ÉN politie ÉN justitie) Informatie delen zeer noodzakelijk (‘need-to-know’, niet ‘nice-to-know’) ‘Informed consent’ cliënt Hoogdringendheid (458bis) en handelingsplicht zeer belangrijk voor succesvolle interventies HOOG RISICO LAAG RISICO Laag risico & single problem = organisatie- of domeinaanpak Enkelvoudige casuïstiek 1 of weinig cliënten betrokken 1 of weinig diensten betrokken Relatief overzichtelijk Interventiemogelijkheden BINNEN eigen dienst of domein (hulpverlening ÓF politie ÓF justitie) Informatie delen beperkt noodzakelijk Toestemming cliënt Beroepsgeheim zeer belangrijk voor succesvolle interventies SINGLE PROBLEM MULTI PROBLEM Typen aanpak versus typen casuïstiek Basisstramien

Ketenaanpak casuïstiek De casuïstiek van de ketenaanpakken CO3 Antwerpen, LINK Limburg en Korte keten Mechelen is: Brede definitie van intrafamiliaal geweld (partnergeweld, eergerelateerdgeweld, kindermishandeling, etc.) Cliëntsysteemgericht Hoogrisico & multi-problem Sectoroverstijgend: zorg + politie/justitie + bestuur

keten Intrafamiliaal Geweld Doel: stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en verhogen beschermende factoren in cliëntsysteem Stuurgroep Ketenregieteam (besturing) Ketenpartners (uitvoering) Evaluatie Uitvoering Casusregie Weging Dossier- vorming Onthaal & Intake Activiteiten: Multi- disciplinair overleg Screening Plan van aanpak Activiteiten: Plan van aanpak invullen met partners en cliënten Activiteiten: uitvoeren Coördineren Opvolgen Bijsturen Nazorg Activiteiten: Casus Beleid Onderzoek Activiteiten: Intake Risicotaxatie Crisis-interventie Activiteiten: Ronde tafel Informatie 56

Prof. dr. Ivo Aertsen & Elke Roevens Onderzoeksbevindingen: effecten van de CO3-ketensamenwerking bij intrafamiliaal geweld Prof. dr. Ivo Aertsen & Elke Roevens

Opzet onderzoek Evaluatie van de CO3-aanpak van IFG 2 aspecten: - procesevaluatie - productevaluatie Effect van het CO3-samenwerkingsverband op inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier

Opzet onderzoek Nagaan effectiviteit idealiter door: - Voor- en nameting - Experimentele en controlegroep Experimentele groep: 60 dossiers opgevolgd door CO3 Controlegroep: 60 dossiers niet opgevolgd door CO3 enkel nameting

Opzet onderzoek Effect van het CO3-samenwerkingsverband op inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier (1) verloop intakes (2) bereik van de cliënten (3) continuïteit van begeleiding (4) recidive (5) evolutie levensdomeinen

Opzet onderzoek Effect van het CO3-samenwerkingsverband op inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier vragenlijsten interviews risicoscreenings politionele gegevens

Resultaten (1) Verloop van de intakes: Meer kennis over voorgeschiedenis Meer gerichte vervolgintakes Minder vervolgintakes (2) Bereik van de cliënten: Meer getuigen in cliëntsysteem Voor meer problemen aandacht Voor meer problemen actie tot oplossing

Resultaten (3) Continuïteit van de begeleiding: Doorverwijzingen gerichter en persoonlijker Meer doorverwijzingen Vaker feedback, maar beperkt Mogelijkheid tot ingrijpen op begeleidingsvacuüms (4) Recidive: Aanwijzingen lagere recidive tijdens de begeleiding Recidive na afsluiting niet onderzocht Longitudinale opvolging is aangewezen

Resultaten (5) Evolutie levensdomeinen: Risicofactoren verminderd in aantal of blijven bestaan Beschermende factoren behouden of verhoogd in aantal CO3 werkt om drie redenen aan de levensdomeinen Belangrijker: er kan vaak pas iets bereikt worden op het ene domein als er op een andere domein iets bereikt is; overzicht en coördinatie is daarom vaak de sleutel tot een doorbraak Bijkomende meerwaarde CO3

Aanbevelingen Resultaten vanuit een eigen visie benaderen Resultaten gebruiken om meetbare doelstellingen te formuleren Aandachtig zijn voor de noden van het cliëntsysteem Cliënt op meer actieve wijze betrekken Impact op de organisaties in kaart brengen Bredere maatschappelijke kosten en baten van CO3 kennen Inzetten op het consolideren van een methodiek Kennis en ervaring ten dienste stellen van gelijkaardige projecten Nader bepalen van de randvoorwaarden De impact op recidive op langere termijn onderzoeken CO3-methodiek vertalen naar een buiten-justitiële context Bijkomende partners betrekken die van belang kunnen zijn in de aanpak van IFG Reflecteren over maatschappelijke betekenis van dit samenwerkingsmodel