Evaluatie proces plan van aanpak Voorkomen overgewicht in Rivierengebied

Trends overgewicht/obesitas “We” worden dikker… - Visueel: zwembad, gymzaal etc. - Onderzoek: Nederland > 50% overgewicht…. kinderen richting >15% overgewicht Omslag van overgewicht naar obesitas gaande Rivierenland is het “zwaartepunt” Gelderland/Nederland Roeland Geertzen, mei-2008

Rivierengebied Roeland Geertzen, mei-2008

Oorzaken (1) fruittelers, meubelindustrie, kabelbranders Roeland Geertzen, mei-2008

Oorzaken (2) religie Roeland Geertzen, mei-2008

Onderzoek ITJ Integraal Toezicht Jeugdzaken (1) Aanloop - Informatie stavaza Sociaal-economische agenda Regio Rivierenland, augustus 2006, Ophemert Persoonlijke interesse in onderwerp - sportwereld (nieuwe werkmethodiek) - echtgenote werkzaam NIGZ dwz oriëntatie op project - in september 2006 verzoek van ITJ naar onderzoek in Culemborg, mits bereidheid tot opstellen van actieplan - Gemeente Culemborg akkoord Roeland Geertzen, mei-2008

Onderzoek ITJ Integraal Toezicht Jeugdzaken (2) Onderszoeksopdracht: hoe zorgen de organisaties in Culemborg er samen voor dat kinderen (0-18 jaar) een gezond lichaamsgewicht hebben? Methode: Interviews professionals, kinderen en ouders Dossier onderzoek en levensloop Enquete Roeland Geertzen, mei-2008

Resultaten 1. Ouders en kinderen vinden de toename van overgewicht een belangrijk probleem 2. Geen gevoel van urgentie bij professionals en organisaties 3. Professionals rekenen het niet altijd tot hun verantwoordelijkheid 4. Weinig samenwerking om het onderwerp aan te pakken Roeland Geertzen, mei-2008

Levensloop Gewicht JGZ Huisarts School Diëtist Anders Leeftijd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Normaal Over-gewicht Obesitas Tandarts verwijst naar kaakchirurg in ver-band met zuigfles-cariës. Kaakchirurg doet een gebitsanering onder volledige anesthesie. Huisarts signaleert: is te zwaar Basisschool: advies om naar een diëtist te gaan Huisarts verwijst naar diëtist Beweegt moeizaam door overgewicht. Advies: diëtist en sporten. Hercontrole over een jaar. Moeite met gym vanwege gewicht. School vraagt of jongen bij diëtist is. Moeder geeft aan van niet. Buikkrampen en maagklachten. Huisarts schrijft laxeermiddel. voor. Nog steeds buikpijn en maag-zuur. Blijven gebruiken laxeermiddel en verwijzing diëtist. Overgewicht blijft, maar slaat vaak traktaties af. Begin van de behandeling bij de diëtist. Doelstelling is gewichtsstabilisering bij lengtegroei en bekend raken met de richtlijnen goede voeding. Komt eens per maand bij diëtist. Valt in acht maand-en 3kilo af en komt drie kilo aan. Komt op de contactmomenten. Zit qua groei op 2, 5 jarige leeftijd boven de bovenste curve. De curve van de eerste 13 maanden is gemiddeld. Levensloop Roeland Geertzen, mei-2008

Conclusie Overgewicht bij jongeren in Culemborg is een groot probleem. Hoewel ouders en kinderen het belangrijk vinden dat overgewicht in Culemborg wordt aangepakt, is er op dit moment geen sprake van een goede aanpak. Verbetering is nodig vanuit het belang van de gezondheid en het welbevinden van jongeren. Er zijn mogelijkheden om de aanpak te verbeteren. Roeland Geertzen, mei-2008

Aanbevelingen tbv plan van aanpak Mogelijkheden Regie gemeente(n) in samenwerking met inwoners en betrokken organisaties (kennen fysieke/sociale omgeving). 2. Inwoners vinden het probleem belangrijk (urgentie). 3. Veel organisaties/instanties zijn aanwezig, maar aanbods- en niet vraaggericht en niet gericht op samenwerking. 4. Er zijn interventies beschikbaar, aangeraden door experts. Benodigd Gezonde keuze makkelijk maken. 2. Probleem en achtergrond in beeld krijgen (onderzoek: hoe gezond is gemeente). 3. Sneller signaleren en aanpakken: daarbij bereik vergroten. 4. Bij risicogroepen de achterliggende factoren doorgronden en bereik verhogen 5. Eenduidige aanpak op alle plekken waar jongeren tijd doorbrengen. Roeland Geertzen, mei-2008

Hoe ommezwaai? Roeland Geertzen, mei-2008

Gevoel urgentie wie urgentie toelichting bevolking -algemeen (regio) -ouders onderzoek -nee -ja -gezien leefstijl -negatieve diagnose (para)medici ja nee -gezien interesse -nog niet tezamen in praktijk wel veel kennis/ervaring toeleveranciers top-down aanbod- dus weinig vraaggericht veel concurrentie -best practices voor handen politici (lokaal, regionaal, nationaal) min of meer push and pull (veel items versus geld) Roeland Geertzen, mei-2008

Voorstel van plan van aanpak regie gemeente Culemborg Aanloopperiode lang (2006-2008): - push and pull - ritmiek 4 jaren (politiek, dus ook bij uitvoeringsorganisaties) Geleid tot nieuw gezondheidsbeleid (2008-2012) doel: gezonde basis subdoelen: 1:versterken van de jeugd- en preventieve gezondheidszorg 2:bevorderen van sportdeelname onder de gehele bevolking 3:versterken van opvoedingsondersteuning Een van de beoogde resultaten is: uitvoeren programma voorkomen overgewicht en bevorderen van een gezondere leeftstijl opstellen Roeland Geertzen, mei-2008

Doorbraak (In-)formeel sein op groen: najaar 2008/begin 2009 Methode: doorbraak - Gevoel urgentie: bevolking, para-medici en politiek - Boek met best practices - Ervaringsdeskundigen/experts Themata: - kind en ouder - kind en school/vrije tijd - gemeente - evaluatie/implementatie in regulier beleid Roeland Geertzen, mei-2008

Ervaringen Onderzoek ITJ Urgentiebesef Aanzet tot actieplan Aanloop tot actieplan (is in rudimentaire vorm gemaakt) ‘push and pull’ - overheden (wel/geen item versus geld; indien geld dan geoormerkt voor preferente partijen) - stroeve samenwerking (para) medici - idem toeleveranciers (concurrentie) - waar ligt regie/coordinatie (gemeente/regio/GGD etc) Roeland Geertzen, mei-2008