Werken in Besloten Ruimten Toolboxmeeting Waterschappen

Afbakening van de Toolboxmeeting Definities (toolbox, onderwerp en toepassingsgebied) . . Doel . . . . . . . . . . . . . Doelgroep (vereiste voorkennis). . . . . Afbakening . . . . . . . . . . . Tijdsduur en frequentie . . . . . . Benodigde middelen . . . . . . .

Opbouw van de Toolboxmeeting Herkennen noodzaak en urgentie Herkennen besloten ruimten Risico's besloten ruimten Besloten ruimten op eigen werk Belangrijkste maatregelen Wet- en regelgeving Vergelijk met eigen werkwijze Verantwoordelijkheid (werkgever en werknemer)

Herkennen noodzaak en urgentie Ook derde slachtoffer ongeval Reiling overleden (update) Het bedrijfsongeval bij afval- en mestverwerker Reiling in Sterksel heeft een derde dodelijk slachtoffer gemaakt. Het gaat om een 43-jarige Poolse man, de enige van de drie medewerkers die nog in leven was. De medewerkers van Reiling raakten bedwelmd tijdens de schoonmaak van een lege container die volgens de Arbeidsinspectie was gebruikt voor waterzuivering. De schadelijke lucht werd veroorzaakt door een restsubstantie waarvan nog niet duidelijk is wat het was. De Arbeidsinspectie verwacht dat het onderzoek naar de toedracht nog wel maanden gaat duren. Het bedrijf spreekt over een 'noodlottig ongeval' en wenst verder niet te reageren. Omroep Brabant, 6 oktober 2010 Bron: http://bedrijfsongeval.blogspot.com/

Herkennen noodzaak en urgentie Twee medewerkers onwel door kooldioxide vergiftiging Door een ongeval op een schip op scheepswerf Niestern Sander in Farmsum is een 42-jarige Groninger gewond geraakt. De medewerker van het bedrijf was in het ruim van het schip aan het werk toen er tijdens het testen van een blusinstallatie plotseling een brandblussende stof vrijkwam. De man raakte onwel en viel. Aanvankelijk zou er sprake zijn geweest van een explosie en meerdere gewonden. Het bleek allemaal mee te vallen. De medewerker raakte gewond aan zijn hoofd en moest naar het ziekenhuis. Hij is inmiddels weer thuis. Nu-nl, 20 september 2010 Bron: http://bedrijfsongeval.blogspot.com/

Herkennen noodzaak en urgentie Drie doden bij ongeval DSM in Italië Bij een Italiaanse vestiging van chemieconcern DSM zijn drie mensen tijdens onderhoudswerkzaamheden om het leven gekomen. Dat heeft DSM op de eigen website gemeld. Volgens Italiaanse media kwamen de drie arbeiders om het leven tijdens het schoonmaken van een tank in een vestiging van DSM in Capua in het zuiden van Italië. Er zijn volgens de eerste resultaten van het onderzoek mogelijk giftige gassen ontstaan door fermentatie. Volgens het Italiaanse persbureau ANSA beschouwt het Openbaar Ministerie een tiental personen als verdachten van een misdrijf. Het gaat om werknemers van DSM en van drie Italiaanse bedrijven die betrokken zijn bij het onderhoud van de tank. Er zou mogelijk sprake zijn van grove nalatigheid bij de naleving van de veiligheidsvoorschriften. De Limburger, 12 september 2010 Kennen jullie gevaarlijke situaties of ongelukken in relatie met Besloten ruimten? Bron: http://bedrijfsongeval.blogspot.com/

Herkennen Besloten ruimte Op basis van mogelijk aanwezige risico’s: Mogelijke aanwezigheid van vloeistoffen, gassen en dampen die giftig, brandbaar of explosief zijn; Mogelijk gebrek aan zuurstof en vaak geringe ventilatiemogelijkheden; Meestal moeilijk toegankelijk, waardoor reddingswerk bij een calamiteit gecompliceerd is.

Herkennen Besloten ruimte “Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde toegang, die niet ontworpen is voor het verblijf van personen, waar een gevaarlijke atmosfeer aanwezig kan zijn.” Waar kom je dit tegen in je eigen werk?

Risico's van besloten ruimten Mogelijke aanwezigheid van: vloeistoffen, gassen en dampen die giftig, brandbaar of explosief zijn; Mogelijk gebrek aan zuurstof en vaak geringe ventilatiemogelijkheden; Meestal moeilijk toegankelijk waardoor reddingswerk bij een calamiteit gecompliceerd is. In welke ruimtes bestaat de mogelijkheid op deze risico’s binnen jullie werk? Zijn deze ruimtes bekend? (is er een lijst, zijn er borden)

Werken in Besloten ruimte –filmpje- Bron: http://www.napofilm.net/nl

Relatie eigen praktijk?! Waar, welke ruimten? Zuiveringen? Gemalen? Overigen? Is er een lijst van deze ruimten? Zijn ze gemarkeerd? . . . . . . . . . Zijn maatregelen vastgelegd? Tanks (Pomp)putten (Pomp)kelders en kruipruimtes Bassins Leidingwerken Waterstaatkundige werken waar kathodische bescherming is toegepast

Belangrijkste maatregelen TRA . . . . . . . . . . . . . . . . . Werkafspraken en werkvergunning . . . . . Toegankelijkheid van het werkgebied Meten . . . . . . . . . . . . . . . . . Beheersen van de atmosfeer Voorzieningen in besloten ruimten veilig stellen Veilig gebruik apparatuur Voorlichting en training PBM Toezicht en communicatie Blusmiddelen Noodprocedure Zijn deze maatregelen bekend? Eventuele toelichting per onderwerp. Welke maatregelen worden op het werk wel en niet toegepast?

Wet- en regelgeving 1 Doelvoorschriften staan beschreven in de arbowet en regelgeving. Volgens de Arbowet moet de werkgever ervoor zorgen dat zijn werknemers goed worden voorgelicht over: de werkzaamheden die zij moeten verrichten. De instructie heeft betrekking op de taken, persoonlijke beschermingsmiddelen en arbeidsmiddelen; de aan het werk verbonden risico's; de maatregelen die erop gericht zijn de risico's te voorkomen of te beperken; hoe de deskundige ondersteuning met betrekking tot arbeidsomstandigheden, preventiezorg en verzuim is geregeld. Uitwerking staat beschreven in de Arbocatalogus sector waterschappen deel 2 besloten ruimten.

Wet- en regelgeving 2 Van toepassing zijnde arbo-besluiten volgens arbocatalogus: Artikel nr. Doelvoorschriften in de (Arbo-)wet Arbobesluit, art. 3.5c – 3.5f (Atex 137) Identificatie van explosieve atmosferen Maatregelen om explosieve atmosferen te voorkomen Werken in explosieve atmosferen Arbobesluit, art. 3.5g Gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand en explosie Arbobesluit, art. 3.6 Vluchtwegen en nooduitgangen Arbobesluit, art. 3.7 Veilig gebruik van vluchtwegen en nooduitgangen Arbobesluit, hoofdstuk 4, afdeling 1 Gevaarlijke stoffen Arbobesluit art. 7.3 Geschiktheid arbeidsmiddelen ATEX 95 Eisen aan apparaten en beveiligingssystemen die bedoeld zijn voor gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen. ATEX 137 Maatregelen voor verbetering van gezondheidsbescherming en veiligheid van werknemers. Criteria voor keuze van apparaten en beveiligingssystemen Waarschuwingsborden voor plaatsen waar een explosieve atmosfeer kan voorkomen

Vergelijk met eigen werkwijze Maak korte beschrijving van de laatste keer dat er gewerkt werd in een besloten ruimte. – in groep - Bespreek één case en benoem wat goed ging en wat beter kon. – plenair - Algemene beschrijving besloten ruimte, risico’s, werkzaamheden en maatregelen Hoe was de communicatie en de samenwerking geregeld? TRA invullen Werkvergunning invullen Welke voorzieningen werden gebruikt? Hoe zat het noodplan in elkaar? Wat was goed en wat kon beter?

Verantwoordelijkheid Werkgever – werknemer Inhuur – uitbesteding Derden Werkgever moet risico’s inventariseren en zorgen dat maatregelen genomen worden; Werknemer moet maatregelen uitvoeren; Beheerder van de installatie is verantwoordelijk voor de veiligheid; Bij inhuur of uitbesteding kunnen taken overgedragen worden aan anderen; Eigenaar is verantwoordelijk voor de veiligheid van Derden.

Verdiepende info 1 Literatuur Arbocatalogus sector waterschappen deel 2 ‘Besloten ruimten’ Arbo informatieblad 5 ‘Veilig werken in besloten ruimten’ Praktische handleiding voor de uitvoering van het toezicht en de eerstelijnsredding bij het werken in besloten ruimten www.provant.be/binaries/handleiding%20Besloten%20ruimten_tcm7-22417.pdf Arbokennis dossier Verstikkingsgevaar werken in besloten ruimten, DHV, 2007 Diverse procedures en instructies van verschillende waterschappen.

Verdiepende info 2 www.aenowaterschappen.nl www.arbeidsinspectie.nl Internet links www.aenowaterschappen.nl www.arbeidsinspectie.nl www.minbzk.nl/onderwerpen/veiligheid http://www.napofilm.net/nl Tekenfilms over veiligheid http://bedrijfsongeval.blogspot.com/ Meldingen en archief van nieuwsberichten over bedrijfsongevallen in Nederland www.veiligwerkenmetchemischestoffen.nl SER, site over informatie over vaststellen grenswaarden

En . . . Wijzer?

Definities Toolbox, toolboxmeeting Is een korte bijeenkomst waarin één veiligheidsonderwerp centraal staat. De werkgever is in algemene zin verplicht zijn werknemers te onderrichten over risico's en maatregelen. Dit kan in de vorm van een toolboxmeeting, maar zal vaker in een uitgebreidere vorm als een opleiding gebeuren. Toolboxmeetingen zijn niet wettelijk verplicht, maar kunnen wel verplicht gesteld worden vanuit VCA-certificering of V&G-plannen. In deze gevallen dient er een verslag en een presentielijst gemaakt te worden. Besloten ruimte Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde toegang, die niet ontworpen is voor het verblijf van personen, waar een gevaarlijke atmosfeer aanwezig kan zijn. Toepassingsgebied Het toepassingsgebied beperkt zich tot werken die in beheer zijn bij het waterschap. Hierbij behoren bijvoorbeeld ook rioolgemalen van gemeenten die in beheer zijn bij het waterschap. Het betreden van besloten ruimten door heffingstechnologen bij bedrijven of het openen/betreden van rioolputten door handhavers valt niet onder het toepassingsgebied.

Doel en doelgroep 1 Doel Korte herhaling van belangrijkste risico's en maatregelen. Theoretisch kader relateren aan de uitvoeringspraktijk en de eigen situatie. Doelgroep Alle medewerkers van waterschappen bij wie besloten ruimten aanwezig zijn op hun werkterrein. Medewerkers die werkzaamheden dienen uit te voeren in de besloten ruimte dienen naast de toolbox een opleiding 'werken in besloten ruimten' te hebben gevolgd.

Doel en doelgroep 2 Indicatieve lijst taken en functies volgens arbocatalogus waterschappen: Taken Functies Locatie Inspectie Zuiveringtechnicus Klaarmeester Operator Rayon(beheerder) Projectleider Tanks (Pomp)putten (Pomp)kelders Bassins Leidingwerken Waterstaatkundige werken waar kathodische bescherming is toegepast Reiniging Onderhoudmonteur Onderhoud Renovatie Medewerker staal- en schilderbedrijf Lasser en fitters

Afbakening, tijdsduur en frequentie De toolbox is niet bedoeld om een volledig overzicht te geven van risico's en maatregelen en om medewerkers een volledige opleiding ‘werken in besloten ruimten’ te geven. Tijdsduur 20 á 30 minuten Frequentie Hieraan wordt geen wettelijke verplichting gesteld De werkgroep adviseert om jaarlijks een toolboxmeeting te houden

Benodigde middelen Computer Beamer Projectiescherm Hand-outs van de toolbox

Voorbeeld TRA (taakrisicoanalyse)

Alarm niveau Actie (verplicht) H2S O2 LEL CH4 > 6,4 ppm direct ruimte verlaten vervolgmetingen met pompmeter uitvoeren werkvergunning opstellen melden aan leidinggevende > 3,2 ppm werk stoppen extra ventilatie aanbrengen ruimte verlaten tot niveau gedaald is > 1,6 TGG 8 uur werk stoppen (overdragen aan collega) minimaal 16 uur gebied niet betreden O2 < 19 % > 23 % zie > 10 % LEL Nb. Bij < 20 % advies zoeken naar oorzaken LEL CH4 > 10 % LEL ATEX maatregelen treffen