Nederlands Centrum Jeugdgezondheid Innovatie- en kenniscentrum voor de jeugdgezondheidszorg Thema Publieke Zorg voor Jeugd

Project Publieke Zorg voor Jeugd Practice what you preach! Zes groepen: Kerndisciplines CJG ( 8 ) 6 gasten uit doelgroep en belendende werelden Artsen rond jeugd ( 13 ) Verpleegkundigen rond jeugd ( 9 ) Managers/ staf ( 7 ) Beroepsgroepen ( 8 ) Belangrijke stakeholders uit beleid en wetenschap ( 14 ) Telkens verder bouwen op voorgaande Presentatie NCJ 4-4-2017 2

Waarom eigenlijk? De JGZ is uniek (“merk”) en heeft veel succes behaald De gezonde en veilige ontwikkeling van elk kind in zijn context staat centraal (normaal / niet normaal) Maar psychosociale aspecten van opvoeden en opgroeien in een complexe en snelle maatschappij, vragen in toenemende mate de aandacht (→ sociaal functioneren) En de samenleving praat terug, ouders en jongeren dus ook; ook als het gaat om ongezond gedrag En er zijn andere (gezondheids)problemen, vaak met chronisch karakter die ook preventie nodig hebben Wat is het antwoord daarop van de JGZ? Presentatie NCJ 2011 4-4-2017

Waar staat de JGZ voor? Verbindingen Opsporen en op Veel voorkomende problemen Gelijke kennis Complexe problemen Ongelijke kennis Individugerichte aanpak kind en zijn directe omgeving Groepsgerichte aanpak, van kleine groep tot maatschappij (opschalen) ’ Verbindingen Opsporen en op het spoor zetten (basiszorg, verwijzen) Coördinatie en Vangnet Gezondheids- bevordering; Opvoed – ondersteuning Monitoren risico- groepen; beleidsadvisering 4-4-2017

Waardendomeinen Oikos Oikos Samenleving Markt Overheid liefde / loyaliteit Oikos Samenleving Broederschap zorg / betutteling Markt Vrijheid ruil /exit Overheid Gelijkheid dwang /voice Presentatie NCJ 4-4-2017

Wat is gezondheid? WHO: gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken. SCP (2005): “ lekker in je vel zitten” “ het gevoel hebben dat je dingen kunt doen die je wilt” Mogelijk nieuwe definitie wetenschappers (BMJ 2011): The ability to adapt and self manage in the face of social, physical and emotional challenges. 4-4-2017

Maatschappelijke opdracht PZJ Handelingen gericht op het versterken van eigen kracht gezin, onderlinge hulp en participatie in de leefomgeving (vormen v. zorgende gemeenschap) Én Uitgaande van de noden & behoeften van gezinnen, hoe de uitvoeringspraktijk PZJ veel effectiever en efficiënter in te richten (zorgproces) (80–15–5) Handelingen gericht op verbetering van de ordening van de samenleving opdat wordt uitgegaan van de rechten v.h. kind én dat het kind optimale voorwaarden krijgt om zich te ontwikkelen, ondergrens: wat is juist goed genoeg PZJ ? het aloude beschermen, bewaken, bevorderen! Presentatie NCJ 4-4-2017 13-10-2011 7

Wat moet anders? Er aan bijdragen dat: Wijk/politie Verloskunde Kraamzorg speelplek hangplek Ouders/Omgeving Sociale verbanden Kinderopvang peuterspeelzaal Sport/Scouting Onderwijs/BSO Het Kind Internet Er aan bijdragen dat: Ouders in staat stellen kind te laten opgroeien tot een sociaal, geestelijk en lichamelijk gezond lid van de samenleving Jongeren in staat stellen zich te ontwikkelen tot sociaal, geestelijk en lichamelijk gezond lid van de samenleving, door: 4-4-2017 8

Hoe? Wijk /politie Verloskunde Kraamzorg speelplek hangplek Ouders/Omgeving Sociale verbanden Kinderopvang peuterspeelzaal Sport/scouting Onderwijs/BSO Internet Het Kind In de 1e plaats door te gaan met alle kinderen in beeld en normaliseren maar wel moderniseren (2.0; dienstverlening; vertrouwen) Te steunen en stutten met kennis en kunde en ernaast te gaan staan Niet alleen kennis en kunde van lichamelijk gezond, maar ook geestelijk en sociaal functioneren (brede blik) Daar te zijn, waar de ouders/jongeren zijn en komen met hun vragen Handig en effectief samen te werken met andere professionals in zorg, kinderopvang, onderwijs etc., want ook dat zijn professionals in de Publieke Zorg voor jeugd! 4-4-2017 9

Maar niet meer alleen JGZ! Wat nog meer? Wijk/politie Verloskunde Kraamzorg Speelplek hangplek Ouders/Omgeving Sociale verbanden Kinderopvang peuterspeelzaal Sport/scouting Onderwijs/BSO Het Kind Internet Handelingen gericht op “keihard” handhaven ondergrens als de rechten v.h. kind in het geding zijn én als het kind geen optimale voorwaarden krijgt om zich te ontwikkelen Wat is juist goed genoeg PZJ ? Ook vertrouwen, kantelen risicotaxatie Versterken van ieders oordeelsvermogen met morele afwegingen: belang van handelingsplicht Ook landelijke stem geven (it takes..) Het aloude beschermen, bewaken, bevorderen! Maar niet meer alleen JGZ! 4-4-2017 10

Omslag in risicodenken: kantelen! Waarom? Zoveel mogelijk normaliseren! Zo min mogelijk problematiseren! De brede blik Van voor naar achter Betrek de leefwereld / 3 milieus Positionering PZJ als maatschappelijke zorg Organiseer de zorg allereerst daar waar kinderen/ouders/jongeren het meeste komen “Huisartsvoorziening” voor de samenleving En wat als het niet goed gaat? Organisatie PZJ als fuik Van grof naar fijn (80-20) Planbare werkwijze (doelgroepen / top 10) Professionals erkennen de eigen grenzen (signaleren / vaststellen / uitvoeren) Presentatie NCJ 2011 4-4-2017

Leefwereld gezinnen; brede 1e lijn front /backteam; zorgnetwerk 2elijn Wijk/politie Verlosk./kraam Speelplek hangplek Ouders/Omgeving Sociale verbanden Kinderopvang Peuterspeelzaal Onderwijs/BSO Internet Sport/scouting Het Kind 1e lijnsvoorzieningen Spelverdeler Generalisten zorg/ jeugdhulpverlening Poortwachter specialistische zorg/onderwijs/jeugdzorg Gemeente als scheidsrechter Doorzettingsmacht Verwijzing Specialisten gezondheidszorg, GGZ en GZ Specialisten (bureau) jeugdzorg 2de lijnsvoorziening Speciaal onderwijs 4-4-2017 13-12-2011 12

PZJ werkers in 1elijnscentrum PZJ werkers op BO school VO school 1 Crisisnummer 112 voor jeugd OGGZ netwerk & Veiligheidshuis signalen 0e/1e lijn 2e/3e lijn -9 mnd- 4 jaar 12-23 jaar 4-12 jaar PZJ werkers in 1elijnscentrum PZJ werkers op BO school VO school Erbij halen van betrokkenen: ouders; jongere; docenten etc. en/of experts: verdere diagnostiek & generalistische zorg /hulp Kinderopvang, huisarts Onderwijs, BSO Onderwijs, Publieke domein Crisis/ Doorzettings-macht Consultatie (bilateraal; verwijzing) specialisten gezondheidszorg, GGZ, jeugdzorg, speciaal onderwijs, gehandicaptenzorg 1 2 3 4 ouders / kinderen / jongeren en hun sociale verbanden 4-4-2017

Eerste lijns Jeugdteam Eerste Lijns Jeugd Team moet aansluiten bij bestaande structuren in de wijk en levensfase Doet ook nuldelijnszorg (vroegsignalering, BTP) en ouder participatie (midden) Kan 2e en 3e lijn er bijhalen of consulteren Bestaat in de kern uit “nieuwe” ordenende generalisten die handelen (zorg én samenleving) ? Presentatie NCJ 4-4-2017

Eerste lijn Jeugdteam Eerste Lijns Jeugd Team moet aansluiten bij bestaande structuren in de wijk en levensfase Doet ook nuldelijnszorg (vroegsignalering, BTP) en ouder participatie (midden) Kan 2e en 3e lijn er bijhalen of consulteren Bestaat in de kern uit “nieuwe” ordende generalisten die handelen (zorg én samenleving) Sociale geneeskunde Gedrags- wetenschap Sociale Verpleeg kunde Maatschap pelijk Werk Presentatie NCJ 4-4-2017

Implicaties professionals - Interdisciplinair denken en handelen Samenwerken: bewust zijn complementariteit; eigen grenzen Elke discipline kijkt en handelt in eerste instantie generalistisch en contextgericht (normaliseren; bevestigen) De beste generalisten werken aan de voorkant De kennis van de tweede en derde lijn worden naar voren gebracht (signalen) De regie over de inzet van de hulp- of zorgverlening altijd bij de jeugd en/of ouder(s), opvoeders latend, tenzij dit niet langer verantwoord wordt geacht Herwaardering van de morele handelingsplicht (ongehoorzaam) Vaststellen juridisch en professioneel kader eindverantwoordelijkheid arts (leerproces) Presentatie NCJ 2011 4-4-2017 4-4-2017

Kernboodschappen PZJ: van de samenleving PZJ is van de overheid maar ook van de samenleving Samenleving verandert, dus ook voorwaarden voor opgroeien en opvoeden; dus ook noden en behoeften gezinnen per levensfase (worstelende gelukzoekers) Nieuwe taal; nieuwe definitie van gezondheid (coping) PZJ: opdracht gericht op alle kinderen en ouders: normaliseren; bevestigen; motiveren; stut en steunnetwerken Presentatie NCJ 2011 December 2011

Kernboodschappen PZJ: bij risico PZJ opdracht gericht op juist goed genoeg risicotaxatie (minimale ondergrens: rechten vh. kind operationaliseren) PZJ opdracht gericht op probleemoplossing: optimale fuik ernsttaxatie; zorg- en samenlevingsarrangementen, ook bij chroniciteit (inclusie) Vertalen uitvoeringspraktijk: optimum (on)gevraagde zorg 5V’s Diverse PZJ professionals (aanpakkers; poortwachters; belangenbehartigers; opinieleiders) Presentatie NCJ 2011 December 2011

Verbinding: sandwichformule GGD NL.; ActiZ, MO-groep; AJN, V&VN, NVDA; NVO; NIP;NVMW Onderwijs, JGZ, maatsch./sociaal werk,orthopedagogiek,ontw.psychologie, verloskunde, kraamzorg, eerstelijn,kinderarts, kinderpsychiater Min.VWS; Min.OCW; Min.Veiligheid; VNG; Inspectie GZ; Toezicht Jeugd ZonMw, NJI, NCJ, RIVM Presentatie NCJ 2011 4-4-2017

Realisatie: Vertel en verspreid het verhaal overal, Maar zorg ervoor ook te laten zien dat het werkt Dus proeftuinen en gebruik dan de sandwichmethode (transitieprogramma PZJ) Maak een business-case Begin bij geïnteresseerde gemeenten; VNG En verder tips als Organiseer bijeenkomsten met ouders en jeugd Ook met specialisten justitie/veiligheid (welke signalen relevant ad voorkant)? Ontwerp een sociale marketing strategie Kijk ook naar internet en maak er gebruik van Pas de taal aan, maak dezer positiever Test het eerstelijns jeugdteam uit (pilots) Leer van goede eerstelijnsvoorbeelden Win publicisten voor PZJ (morele debat; rechten kind) En nog veel meer… Presentatie NCJ 4-4-2017 20

Einde Presentatie NCJ 2011 4-4-2017 21

4-4-2017

“Growing into deficit” Nog een belangrijke aanvulling “Growing into deficit” Ref: Snyderman R. The role of genomics in enabling prospective health care. In: Willard H, Ginsburg GS, eds. Genomic and personalized medicine. Durham, NC: Elsevier, 2009:378–85. 4-4-2017 23

Muntendam: kruisvereniging is hart van PH