Financiële risico’s vroegtijdig herkennen Geert Ploeg

Planning en Control cyclus Strategisch Beleidsplan 3-5 jaar Kader- brief Jaarplannen en budgetten Evaluaties Jaarcyclus Jaarverslag, Jaarrekening Voortgangs- rapportages Ramingen resultaten

Beleidscyclus: verschillen private/publieke sector Privaat Publiek Profit BV, NV Niet verplicht Jaarverslag, W&V rekening, balans Mogelijk Non-profit Stichting, vereniging Meestal verplicht, begroting = ‘contract’ met financiers Jaarverslag, exploitatie- rekening, balans Mogelijk Rechtsvorm Meerjarenplan, begroting Jaarverslag en jaarrekening overal verplicht Faillissement Decentrale overheid Verplicht, basis: programma- begroting Basis: rekening en balans Onmogelijk

Voorbeeld Winst & Verliesrekening (periode) Netto omzet -/- directe kosten omzet Bruto marge (toegevoegde waarde) -/- personeelskosten -/- bedrijfskosten -/- afschrijvingen Bedrijfsresultaat + of -/- rente + of -/- buitengewone baten/lasten Netto winst voor belasting -/- vennootschapsbelasting Netto winst na belasting N.B.: EBITDA: Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization

Non profit: exploitatierekening (periode) Andere namen: resultatenrekening, staat van baten/lasten of kosten/opbrengsten Opbrengsten/baten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat (opbrengsten – lasten) Financiële baten/lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Buitengewone baten/lasten Resultaat boekjaar (mag niet uitgekeerd !)

Balans: totalen activa en passiva altijd gelijk ! Eigen vermogen als sluitpost Alle bezittingen Alle schulden

Plaats OR in organisatie (vennootschap) Aandeelhouders Commissarissen OR, Fin. Commissie Bestuurder Management Team Werknemers

Achtergrond financiële problemen Niet effectief reageren op: externe bedreigingen interne zwaktes Wegvallen subsidie Overnames met teveel geleend geld Houdbaarheidsdatum oprichter/pionier verstreken ‘Zonnekoning’ gedrag bestuurder Onvoorspelbare calamiteiten

Gevarensignalen als het slecht gaat (1) Klanten: Verzwakking concurrentiepositie, minder klanttevredenheid Non profit: wijziging subsidie en/of voorwaarden financiering Concurrentie: Groei concurrent (verkoop én inkoop !) Substitutie door nieuwe technologie Werkprocessen: Slechte dienstverlening aan klanten Slechte beheersing werkprocessen Achterstanden Grote voorraden

Gevarensignalen (2) Management ‘Zonnekoning’ gedrag Disfunctioneren management team. ‘Groupthink’. Magisch geloof in redding Geld Alle financiële ratio’s verslechteren Schuldenlast groeit sterk en beperkt keuzemogelijkheden Management informatie Vertraging ‘Creatief’ boekhouden Reeks van mislukte interventies Snelle wisseling in management, adviseurs en reorganisaties Voorbereiding sterfhuisconstructie Opsplitsing arbeidsovereenkomsten over onderdelen

Waarom zaken beter voorstellen ? Bonussen topmanagement Vertrouwen houden banken beleggers toeleveranciers klanten toezichthouders medewerkers Verkoopklaar maken, fusie Verhullen dreigend faillissement

Resultaten op W&V/Exploitatierekening gunstiger voorstellen Opbrengsten boeken, die met grote kans niet worden betaald Te ver vooruit lopen op nog te realiseren winst Noodzakelijke kosten uitstellen: marketing, onderhoud, bijdrage pensioenregeling, etc. Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen Afschrijvingen verlagen door langere afschrijvingsperiode Vermenging resultaten uit gewone en bijzondere bedrijfsvoering Verkapte overheidssteun Verliezen in één keer ten laste van eigen vermogen brengen Concern: verlies verplaatsen met interne verrekenprijzen Gemaakte kosten door ‘activeren’ naar de toekomst verschuiven

Resultaten gunstiger voorstellen door activering kosten A: geen activering W&V/Exploitatierekening (A) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: B: wel activering W&V/Exploitatierekening (B) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: 100 110 -10 100 90 +10 +20 activeren Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B) Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: Vaste Activa: Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: -10 +20 +10 +10 +20 +20

Eigen Vermogen op Balans gunstiger voorstellen Overwaardering immateriële vaste activa: bv. good will Overwaardering materiële vaste en vlottende activa, bv.: onroerend goed bedrijfsmiddelen slecht verkoopbare voorraden Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen Alle strategische bedrijfsmiddelen leasen (publicatieplicht in toelichting jaarrekening !)

Waarom zaken ongunstiger voorstellen ? Minder belasting Non profit organisatie: relatie met financiers/subsidiegevers Tegenstelling management/eigenaren Actie ‘schoon schip’ Versobering arbeidsvoorwaarden medewerkers

Financiële cijfers ongunstiger voorstellen W&V/Exploitatie rekening Kosten zo snel mogelijk maken Kleine investeringen in één keer als kosten nemen Kortere afschrijvingsperiode Concern: winst verplaatsen met interne verrekenprijzen Ruime dotaties aan voorzieningen: toekomstige kosten naar heden brengen Balans Onderwaardering activa Bestemmingsreserves Egalisatiereserves

Resultaten ongunstiger voorstellen door dotaties aan voorzieningen A: geen voorziening W&V/Exploitatierekening (A) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: B: wel voorziening W&V/Exploitatierekening (B) Opbrengsten: Kosten: Voorziening: Resultaat: 100 90 +10 100 90 20 -10 Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B) Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: Totaal: Eigen vermogen: Voorziening: Lening: Totaal: +10 -10 +20 -10

Meer weten? Boek en cursus OR Academy