Actualiteiten Loonbelasting en Sociale verzekeringen Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs Studiekring Gelderland – Overijssel 27 oktober 2008 Mr (E)llen van Waaijen

Dienstbetrekking civiel Arbeidsovereenkomst: waarbij werknemer zich verbindt jegens werkgever tegen loon zekere tijd persoonlijk arbeid te verrichten (7:610 BW) Aan alle elementen voldoen Wilsovereenstemming Feiten en omstandigheden van belang

Persoonlijke arbeid 7:659 BW: werknemer moet bedongen arbeid zelf verrichten Incidenteel met toestemming werkgever laten vervangen mogelijk Volle vrijheid tot vervanging: geen dienstbetrekking Arbeid: fysiek, geestelijk, zich beschikbaar houden Voor werkgever; dus niet stage, meelopen

Loon Loon is tegenprestatie voor arbeid Dus niet: kostenvergoeding, fooien, niet bedongen uitkeringen, pensioen Tijdig betalen op straffe van boete en rente In geld, zaken en rechten behalve geestverruimende zaken (7:617 BW) Afgifte loonstrook Geen arbeid geen loon, tenzij in risicosfeer werkgever

Gezag Recht toezicht en leiding over arbeid Mogelijkheid daartoe voldoende Werktijden Vrijheid werk zelf indelen Zelfstandig mogelijkheid vakantie opnemen Feiten en omstandigheden doorslaggevend

Rechtsvermoeden Werkgever bewijs geen dienstbetrekking 7:610a BW: ten behoeve ander tegen loon 3 maanden wekelijks of 20 uur per maand arbeid verrichten Weerlegbaar Schriftelijke overeenkomst dat geen dienstbetrekking is beoogd is onvoldoende Feiten doorslaggevend

Aanwijzingen voor arbeidsovereenkomst Vastgelegde wijze van werken Feitelijke wijze van werken Verplicht aantal te werken uren Verplichte tijdstippen Opnemen vakantiedagen Verplichtingen over uitvoering van werk Beschikbaarheid; verbod ander werk Vaste (periodieke) fee Alleen vastlegging werktijd onvoldoende

Andere overeenkomsten Overeenkomst van opdracht Ook: aanwijzingen, loon Ook: rechtspersonen Agenturenovereenkomst Ook: opzegging, vergoeding Aanneming van werk NB: stoffelijk werk, bepaalde prijs BBA: Werknemer en die persoonlijk arbeid verricht voor of met minder dan 2

Positie DGA Civielrechtelijk werknemer BW van toepassing - loondoorbetaling bij ziekte - vakantie- en verlofregelingen (Waz) - regelingen loon(vormen, betaling) - non discriminatiebepalingen - proeftijd, bep./onbep. tijd, concurrentiebeding - ontslag: nb. via rechtbank Vaak: CAO, andere collectieve regelingen, zoals pensioenfonds

Dienstbetrekking LH/SV Uitgangspunt: privaatrechtelijke dienstbetrekking Echter uitvoerders en rechters eigen interpretatie die onderling verschilt Veel groter gewicht aan feitelijke omstandigheden Wil van partijen minder belangrijk, vooral voor SV LH meer formeel; SV materieel Geen coördinatie, echter cassatie uitgebreid

Fictieve dienstbetrekking Bij wet aangewezen Meestal mist gezagsverhouding Economische afhankelijkheid één partij Voldoen aan alle voorwaarden SV komt grotendeels overeen met LH Doel enerzijds bescherming, anderzijds kruimelverzekering voorkomen Politiek: vrijwilligers, huishoudelijke hulp, au pairs, artiesten, sportbeoefenaars

Afwijking LH/SV Dga fiscaal art. 4 sub d LB: loonbelasting inhouden; echte dan wel fictieve dienstbetrekking; gebruikelijk loonregeling Dga SV art. 6 lid 1, sub d: regeling aanwijzing dga Niet verzekerd: - allen gelijkgerechtigd - niet tegen wil ontslagen - samenwerkende ondernemers

Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) biedt vooraf zekerheid over kwalificatie arbeidsrelatie: VAR wuo, dan wel VAR-dga Echter, nieuwe beleidsregels van 6 juli 2006: ‘afgegeven VAR-dga mag alleen in relatie met derdenopdrachtgevers gebruikt worden’ ‘VAR-dga zegt niets over relatie met de eigen vennootschap (vennootschap waarin de houder van VAR-dga aandelen bezit)’

Dga uit de loonheffing ? Reden: vereenvoudiging Indien alleen dga’s werknemer vennootschap (32d LB) Niet als ook andere werknemers incl. aandeelhouders niet bestuurders Bijna alle regelingen LB van toepassing (niet afdrachtsverminderingen, eindheffing) NB: geldt niet voor andere rechtsgebieden NB: vereenvoudiging loon (maand!!) aangifte per 2010; regeling voor afdrachtverminderingen Oplossing: voer kwartaal of jaar tabel in; lost ook probleem op voor bijv. commissarissen met kwartaal of jaarloon

Gebruikelijk loon Bewijslastverdeling Vergelijking met andere werknemers Waarde werk in economisch verkeer Per vennootschap/concern Parttime werken Dienstbetrekking elders/CAO/ontslagvergoeding Sterk fluctuerende winst vennootschap Risicovolle positie vennootschap/verlies Opnamen voor consumptieve doelen/dividenden

Gebruikelijk loon Bruto loon of fiscaal loon? Omzet vennootschap maatstaf? Belastingverdragen/EG Verordening 1408/71 Vrije beroepers: omzet eigen BV maatstaf gebruikelijk loon? Of vergelijking met werknemers in maatschap/NV/BV?

Gebruikelijk loon en levensloop Aanleiding: anti-misbruik 68%-regeling Toch algemeen toepasbaar Gebruikelijk loon op basis van fiscale loon? Wat te doen met artikel 11 en 13bis Niet consistent levensloop ≤ 12% en > 12%

Afroommethode Vuistregel: loonkosten 70% Feitelijke omstandigheden bepalend Geen wettelijke regeling Probleem bij premieheffing/verzekering

Management BV HR 08.12.1943, B 7745 gezagsverhouding Wnv: Reg. dga 19.12.1997, Stcrt. 1997, 248 Bestrijding op grond van ‘schijn en wezen’ Geen aandelenverhouding DGA bestuurder in stichting/vereniging Stemovk / Arbitrage / Prioriteitsaandelen Aandelenbezit of stemmen?

Bijzondere ziektekosten Vergoeding/verstrekking onbelast Mits geen aanspraak Mits buiten basispakket Zvw Mits kosten drukken Kosten ziekte, invaliditeit, bevalling Van werknemer, partner, kinderen en verwanten rechte lijn en 2e graad zijlijn Geldt ook voor buitenlandse regelingen Geldt niet voor Zwv premies Vrijstelling voor alle loonheffingen

Jurisprudentie DGA CRvB18.10.2001, 00/154 via BV werken voor ex werkgever: db Hof Arnhem 10.07.2002, 01/02336 echtgenote dga verzorgt 12 uur per week administratie tegen € 6.000 p.j: db Hof Amsterdam 26.09.2001, 00/03802 tussenschuiven artiesten BV voorkomt db niet CRvB 16.06.2005, 04/1415 ALGEM alle aandeelhouders in beoordeling aantal aandelen betrekken, dus niet alleen aandeelhouders/bestuurders CRvB 16.06.2005, nr. 03/1142 ALGEM geen samenwerkende groep ondernemers als een van de dga’s creatieve concepten en licentieovereenkomsten op zijn naam heeft staan CRvB 02.08 2006, 05/2334 ALGEM niet melden van wijzigingen in de structuur komt voor rekening dga Rb Arnhem 26.10.2007, 06/02290 gebruikelijk loon regeling van toepassing ook al ontbreekt de arbeidsovereenkomst

Afwijking LH/SV 65 en ouder Commissaris Meewerkende kinderen / familieverhouding Opting in Inhoudngsplichtige moet in Nederland zijn gevestigd, dan wel beschikken over vaste inrichting Buitenlandse werkgever inhoudingsplichtig SV

SER Vervolgadvies Personenkring werknemersverzekeringen Gericht op: - Werkenden m.u.v. zelfstandigen - Geen onderscheid db, fictieve db en andere arbeidsrelaties - Kleine dienstbetrekkingen uitsluiten (30 d) Uitzonderingen vzp: 65+, politieke ambtsdragers, dga’s, wn in pers./huish. Sfeer VAR lijkt definitieve oplossing Mist: opting in/out en alle werkenden

Wet uitbreiding rechtsgevolgen VAR Inwerking getreden 2005 Geldigheidstermijn 1 kalenderjaar Uitgebreide rechtsgevolgen voor VARwuo/VARdga Vooraf zekerheid over kwalificatie van inkomsten Voorwaarden: - Opdrachtg. bezit kopie VAR en identiteitsbewijs - Werkzaamheden binnen geldigheidstermijn - VAR niet vervalst - werkzaamheden komen overeen Uitloop: maximaal een jaar mits opdracht verstrekt voor 1 november en nog geen VAR volgend jaar Vragenformulier uitgebreid Geen recht op uitkering Niet voor buitenlands belastingplichtigen (Hof Arnhem 24 januari 2006, 03/02489, MK I)

Wet uitbreiding rechtsgevolgen VAR: evaluatie VAR gebruik (wuo) sterk toegenomen Meer VAR’ren komt zelden voor Opdr.: 40% 1 of 2; 45% 3-7; 18% >/ 7 Meer zekerheid door Wet 80% opdrachtgevers eist VAR VAR =/=> toename ondernemerschap 3% andere VAR dan gevraagd Misbruik onbekend

Voorstellen VAR regeling 3 jaar VAR wuo/dga: automatisch VAR VAR row onder Wet uitbreiding rechtsgev. VAR uitsluitend door Bd. Winsterswijk Aanvraag VAR m.i.v. 2009 digitaal Duidelijker ondernemersdefinitie Meer duidelijkheid en samenspraak veld

Ondernemer Geen wettelijk definitie Onderneming: duurzame organisatie van kapitaal en arbeid Voor eigen rekening en risico Ondernemersrisico Meer opdrachtgevers Gedragen als ondernemer

Excessieve beloningen Aftopping omkeerregel pensioenen vervalt Jaarloon < 500.000 30% pseudo eindheffing over vertrekpremie < jaarloon Pseudo eindheffing 15% pensioenpremie eindloonreg. meerdere over forfaitair berekende backservice (2010) Rendement lucratieve belangen box 1

Excessieve beloningen Tegenbewijsregeling hoog loon? Samenloop met art. 32aa LB (RVU)? Nederland wel heffingsbevoegd? Hybride pensioenregelingen? Lucratieve belangen overkill? Overgangsregeling lucratieve belangen mist Tekort goede CEO’s?

Derde dinsdag WW premie verlaagd / afgeschaft Doorwerkbonus: 62: 5%; 63: 7%; 64: 10%; 65: 2%; na 67: 1% Over € 8.860 - € 54.776 Meer belasting AOW + € 18.000 Pens. (onderhouds bijdr uitz 1946; va 2011) 50+ in dienst korting WW/WIA 3 jr. Jonge werkloze geen bijstand maar opleiding of werk

Derde dinsdag Ontslag uitkering < 75.000 idem als nu >/ 75.000 1 jaarsalaris EDM vervalt Geen correctie ber lopende jaar Uitstel AOW per jaar + 5% Aanv combikorting meer ink afh Arbeidskorting hoger 62+ in dienst € 2.750 premie

Kostenvergoedingen In kader dienstbetrekking / geen normbedragen Bewijslastverdeling / overleg met inspecteur? Op declaratiebasis - adm. omslachtig - weinig fiscaal risico Vaste vergoeding - afzonderlijk vastgesteld; niet bovenmatig - variabele niet regelmatige kosten; boetes - naar aard en omvang vooraf gespecificeerd - kostenonderzoek / steekproef - gelijke groepen werknemers - eindheffingsmogelijkheid bij overschrijding

Initiatiefwetsvoorstel - vordering van informatie voor bezwaar vatbaar - binnen 10 dagen verzoeken in voor bezwaar vatbare vorm - binnen 10 dagen beschikking inspecteur waartegen bezwaar en beroep mogelijk - verbeterpunten - open stelstel rechtsmiddelen (bezwaar en beroep tegen iedere officiële mededeling - moet ook gelden bij invordering - boekenonderzoek wettelijk regelen

Versterking fiscale rechtshandhaving Bestuurdersaansprakelijkheid voor aansprakelijkheidschulden lichaam Anoniementarief bij geen of onjuiste verstrekking BSN en bij niet toegestane arbeid in Nederland Zesmaandenfictie bij in salarisadministratie ontbrekende werknemer of EDM; af te wenden: - aanname dienstbetrekking - oordeel Belastingdienst arbeidsverhouding - VAR wuo of VAR dga

Salary split 30%-regeling Salary split: gelijktijdig binnen- en buitenlands dienstbetrekking Pensioenopbouw over buitenlands deel van het salaris in de NL-regeling mogelijk 30%-regeling: fiscale tegemoetkoming in de vorm van een vaste belastingvrije vergoeding aan inkomende werknemers Pensioenopbouw over de 30%-vergoeding in beginsel niet mogelijk, maar besluit pensioengevend loon

30% regeling Hof Den Bosch, 13 december 2005, nr. 04/00310 ook voor commissaris 30% regeling HR 28.04.2006, nr. 40.217 / 41.084 tussenperiode meer dan 3 maanden voordat BV perfect / ook bij nog op te richten werkgever HR 28.04.2006, nr. 41.398/502/501 aanwerving bij tot standkoming arbeidsovereenkomst ook indien in dienstreding later / idem peildatum schaarse specifieke deskundigheid / Hof Den Bosch 29.03.2006, nr. 03/02859 MK IV geen 30% verpleegster gezien opleiding, ervaring, loon ondanks gebrek aan verplegend personeel Hof Den Haag 02.06.2006, nr. 03/00906 MK II geen 30% bij privé motieven Hof Den Haag 31.08.2006, nr. 04/04425 MK III 30% over loon uit vroegere db. anders HR 25.01.2008, nr. 43.396 Rechtbank Breda 06.04.2007, nr. 05/03310 geen aparte huisvestingsvergoeding naast 30% reg. Rb Leeuwarden 07.08.2008, nr. 07/00707 ook 30% reg. > 20 jr.

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid Nationaal: 1. Volksverz. (AOW, ANW, AKW, AWBZ, Zvw) - woonplaats (art. 3) idem fiscaal - kring verzekerden (art. 6) - besluit uitbreiding/beperking 2. Werknemersverz. (ZW, WAO/WIA, WW) - woonplaats (art. 2) idem fiscaal - werknemer (art. 3 t/m 5); wn verz. (art. 20)

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid Internationaal: EG Vo. 1408/71 en EG Vo. 574/72 SV verdragen Aanwijsregels Voorkoming dubbele of geen verzekering Creëert geen verzekeringsplicht (nb woonplaats) Sterke en exclusieve werking

Hoofdregels aanwijzing Art. 13.1 Exclusiviteit Art. 13.2 Conflictregels - loontrekkenden: woonland (13.2.a) - zelfstandigen: werkland (13.2.b) - zeevarenden: vlagland (13.2.c) - ambtenaren: overheidsland (13.2.d) - militairen: oproepland (13.2.e) - inactieven: woonland, tenzij (13.2.f) Uitzondering: detachering

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid EG Vo. 1408/71 Principes: Gelijke behandeling elkaars onderdanen Samentellen tijdvakken wonen, werken en verzekering Prestaties in ander land verkrijgbaar Vaststellen toepasselijke wetgeving

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid EG Vo. 1408/71 Werkingssfeer EU + overzeese gebieden - (Gewezen) werknemers en zelfstandigen - Gezinsleden en nagelaten betrekkingen - Ambtenaren en studenten Voorwaarden - Inwoner, nationaliteit, werk EU, EER, CH - Migranten langer dan 5 jr. legaal in EU Volks- en werknemersverzekeringen

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid EG Vo. 1408/71 Verzekeringsplicht Hoofdregel: werkland Detachering Werken volgtijdig in twee landen Werken gelijktijdig in twee landen In of buiten loondienst Kwalificatie werkzaamheden

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid EG Vo. 1408/71 Detachering Voorwaarden Geen keuzerecht E 101 / E 111 formulier Groot verschil fiscale en SV verdragen Termijnverlening

EU Verordening 883/2004 Wijzigingen t.o.v. EU Verordening 1408/71 - onderdanen/staatlozen/vluchtelingen die in een van de lidstaten wonen; op wie sv wetgeving van toepassing is (geweest); gezinsleden en nabestaanden - wettelijke vut en vaderschaps/moederschapsuitkering - land exclusief aangewezen - voorbehouden vervallen

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid Jurisprudentie Verz. o.g.v. detachering ondanks verkeerde verklaring (HR 14.07.2000, nr. 35.317) BUB buiten toepassing als in strijd met EG Vo. 1408/71 (HR 28.02.2001, nr. 35.151) Tijdsevenredige verlaging premiemax. (HR 14.03.2001, nr. 35.593) Detacheringsverkl. bindend tot intrekking (HR 28.03.2001, nr. 33.491 en 33.567) Woonplaats geen criterium voor detachering (HR 11.07.2003, nr. 37.446) Wet verduidelijking premieheffing niet strijdig EG recht (HR 19.12.2003, nr. 38.651) NL AOW regeling niet EG proof (HvJ 7 juli 2005, nr. C-227/03 zaak Van Pommeren) Dga woont in België ook verzekerd in NL (Hof Den Bosch 08/05/2008, nr. 05/00242 MK II Dga niet vrijgesteld NL PH (HR 13.06.2008, nr. 43.304)

EU Verordening 883/2004 Detacheringstermijn 24 maanden; verlenging tot 5 jaar Werkgever ‘normaliter’ werkzaam in uitzendende land Detachering zelfstandige alleen bij werkzaamheden van ‘gelijke aard’ Werken in 2 of meer landen w.o. woonland: verzekerd in woonland Werken in 2 of meer landen: verzekerd in land waar zetel werkgever/hoofdwerk zelfstandige ‘Substantiële werkzaamheden

Vragen? Mr Ellen van Waaijen 06 – 46452555 E-mail: Ellen@VanWaaijenLoonbelasting.nl Web site: www.VanWaaijenLoonbelasting.nl