Wederopsluiting na vrijlating uit de gevangenis Luc ROBERT & Eric MAES (promotor) 16 februari 2012

OVERZICHT Intro: recidive-onderzoek in België NICC-onderzoek ‘Wederopsluiting na vrijlating uit de gevangenis’ Focus en data Enkele begrippen Analysegroepen Enkele resultaten

ONDERZOEK NAAR RECIDIVE IN BELGIË Europese landen met en zonder nationale recidivestudies Bron: Wartna, B. & Nijssen, L., National studies on recidivism. An inventory of large-scale recidivism research in 33 European countries, WODC-studies on recidivism, Fact sheet 2006-11, WODC, februari 2006.

NICC-ONDERZOEK Focus en data FOCUS: wederopsluiting na vrijlating uit de gevangenis Prevalentie van wederopsluiting (% wederopsluitingen) Snelheid van wederopsluiting (termijn tussen vrijlating en wederopsluiting) Frequentie van wederopsluitingen na vrijlating (N wederopsluitingen) DATA: Data geregistreerd in SIDIS-Griffie (databank DG EPI) Onderzoekspopulatie = gedetineerden vrijgelaten vanuit de gevangenis tussen 1 jan. 2003 en 31 dec. 2005 Type data: bijv. geslacht, nationaliteit, geboortedatum, data van opsluiting/invrijheidstelling, gevangenis en type gevangenis, detentieregime, wettelijke toestand en strafcategorie, misdrijven, type invrijheidstelling (voor alle detentieperiodes)

NICC-ONDERZOEK Enkele begrippen BEGRIP wederopsluiting vs. recidive Recidive -> verschillende operationaliseringen Bijv. nieuwe arrestaties, vervolgingen, veroordelingen, al dan niet tot vrijheidsstraf en/of met zekere ernstgraad, wederopsluitingen (cf. ‘detentierecidive’), intrekking vervroegde invrijheidstelling, … Wederopsluiting = registratie van nieuwe opsluiting (‘vanuit vrijheid’) in SIDIS-Griffie (cf. ook strafonderbreking m.o.o. ET, onmiddellijke voorlopige invrijheidstelling korte straffen) Wederopsluiting ≠ recidive in strikte zin (definitieve veroordeling – tot vrijheidsstraf - voor feiten gepleegd na invrijheidstelling) Wederopsluiting als overschatting recidivegraad: cf. wederopsluiting als beklaagde, omwille van schending VI-voorwaarden, voorlopige aanhouding, … Wederopsluiting als onderschatting: cf. opschorting van de uitspraak of veroordeling tot niet-vrijheidsberovende straf, niet-uitvoering korte straffen, …

NICC-ONDERZOEK Analysegroepen ANALYSE (# groepen)  beschrijvende- en overlevingsduuranalyse, met follow-up tot 8 augustus 2011 (datum data-extractie) Alle invrijheidstellingen (periode 2003-2005) Alle unieke (eerste of enige) invrijheidstellingen in deze periode (d.i. personen met minstens 1 invrijheidstelling – eerste invrijheidstelling = ‘referentievrijlating’) Alle unieke invrijheidstellingen van veroordeelde personen (wettelijke toestand op ogenblik van invrijheidstelling)

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten Totaal N invrijheidstellingen (2003-2005) Jaar Totaal N % (afgerond) 2003 15977 34,1% 2004 15342 32,8% 2005 15470 33,1% Totaal 46789 100%

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten Totaal N personen met een eerste of unieke vrijlating (2003-2005) Jaar vrijlating N personen % (afgerond) N met weder-opsluiting 2003 15094 38,3% 6840 45,3% 2004 12737 32,3% 5116 40,2% 2005 11619 29,5% 4257 36,6% Totaal 39450 100% 16213 41,1% P 8 8

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten Totaal N personen met een eerste of unieke vrijlating volgens wettelijke toestand (2003-2005) Wettelijke toestand N % (afgerond) N met weder-opsluiting Beklaagden 17584 44,6% 7047 40,1% Veroordeel-den 14754 37,4% 6501 44,1% Geïnterneer-den 1175 3,0% 732 62,3% Andere 5937 15,0% 1933 32,6% Totaal 39450 100% 16213 41,1% 9

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten Totaal N veroordeelden met een eerste of unieke vrijlating (2003-2005) Jaar vrijlating N personen % (afgerond) N met weder-opsluiting 2003 6261 42,4% 3016 48,2% 2004 4581 31,0% 1987 43,4% 2005 3912 26,5% 1498 38,3% Totaal 14754 100% 6501 44,1% P 10 10

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten Snelheid tot wederopsluiting: Gemiddeld: 795,23 dagen Mediaan: 584 dagen Range: tussen 1 dag en 3100 dagen in vrijheid N fig. = 6247

NICC-ONDERZOEK Enkele resultaten N wederopsluitingen N weder-opsluitingen N % totaal % bij weder-opsluitingen Geen 8253 55,9% - 1 3071 20,8% 47,2% 2 1770 12,0% 27,2% 3 854 5,8% 13,1% 4 440 3,0% 6,8% 5 204 1,4% 3,1% >5 164 1,1% 2,5% Totaal 14754 100% 12

NICC – ONDERZOEK Enkele resultaten Overlevingsduuranalyse (Cox regressie): onafhankelijke bijdragen van variabelen bij het wel of niet opnieuw opgesloten worden ! Geen absolute kans (weinig zinvol op basis van beperkte gegevens) Relatieve kans op wederopsluiting (vergelijking van één of meerdere groepen met een referentiegroep) (‘proportional hazard’) Spelen een rol bij wederopsluiting: geslacht, nationaliteit, leeftijd, detentieregime, strafduur, Gewest van de gevangenis bij vrijlating, type feiten, totale duur in opsluiting tot de referentievrijlating , aantal vroegere detenties

NICC – ONDERZOEK Enkele resultaten Bvb: aantal vroegere detenties Geen eerdere opsluiting als referentiewaarde Relatieve kans op wederopsluiting neemt toe naarmate er meer vroegere detenties zijn Personen met 1 eerdere opsluiting hebben 1,717 keer zoveel kans op wederopsluiting dan personen zonder voorgaande opsluiting Personen met meer dan 5 eerdere opsluitingen hebben 3,061 keer zoveel kans op wederopsluiting dan personen zonder voorgaande opsluiting

AFSLUITEND Dit onderzoek: is geen recidiveonderzoek (vb wederopsluiting bij voorwaardelijke invrijheidstelling omwille van schorsing,…, zonder nieuwe veroordeling) is een eerste bescheiden opstap naar volwaardig recidiveonderzoek heeft enkele belangrijke beperkingen (zie rapport) bevat voor de eerste keer nationale cijfers over wederopsluiting