Naar een andere beleidscultuur in Vlaanderen? Beleidscultuur door een politieke bril: naar good governance in Vlaanderen? Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering

2 Inhoud 1.Inleiding 2.Good governance als concept 3.Na de theorie, de praktijk: Beter Bestuurlijk Beleid in Vlaanderen 4.Op naar een (nog meer) slagkrachtige overheid? 5.Uitleiding

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 3 Inleiding De context van de groeiende aandacht voor “good governance” in Vlaanderen •Vanzelfsprekend en niet nieuw •Wel een nieuwe context:  De overheid onder druk: luide roep naar afslanking  (Post-) New public management: Vlaanderen mee op algemene stroming, internationaal vinden hervormingen plaats  Efficiëntie en effectiviteit boven: relatie met financiële beperkingen •Normatieve geladenheid van de thematiek: welke overheid wil men?

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 4 1. Good governance als concept •Een diversiteit aan verwachtingen, stakeholders en criteria omtrent het wezen van “good governance” •Van een “corporate governance” naar een “government governance”? •Het “goede” en de “governance” samen gebracht in drie dimensies  Structurele  Procesmatige  Culturele

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 5 1. Good governance als concept •Het “goede” aan good governance:  Culturele aspect  Normatief geladen: grote diversiteit aan publieke waarden en interpretaties ervan  Good governance is meer dan efficiëntie en effectiviteit alleen. Er is een cultuuromslag nodig en besef van sense of urgency Voornaamste uitdaging: integratie van verschillende waarden en normen die het goede aan “good governance” omvatten •“governance”  Structurele en procesmatige aspecten  Multi-dimensioneel government-governance raamwerk (cf. Spanhove & Verhoest) : 3 niveaus, 4 processen, rekening houdend met de instrumenten binnen de beleid-, contract- en financiële cyclus

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 6 Governance Bron: Vrij naar Bossert, 2002, 246 en eigen bewerking

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 7 Organisatiebeheersing Bron: Vlaamse overheid, IAVA, 2008

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 8 2. BBB in Vlaanderen •Beter Bestuurlijk Beleid (BBB):  Optie voor een New Public Management- benadering steunend op de principes van “good governance”  Lang traject: start vanaf 2000 met Verklaring van Leuven  Wat omvat BBB: ›Grondige hervorming op grond van 10 basisprincipes ›Verankerd in drie decreten: –Kaderdecreet Bestuurlijk Beleid –Rekendecreet –Kaderdecreet Strategische adviesraden

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 9 Basisprincipes van Beter Bestuurlijk Beleid (BBB) 1. Het primaat van de politiek 2. Transparantie 3. Deugdelijk bestuur 4. Een duidelijke verdeling van de kerntaken tussen de verschillende overheden 5. Beter afgelijnde verantwoordelijkheden binnen de Vlaamse overheid 6. Een nieuwe organisatiecultuur 7. Een betere beleidsafstemming over de grenzen van de beleidsdomeinen heen 8. Een afslanking van de kabinetten 9. Meer autonomie voor de managers van de administratie 10. Gedeeltelijke keuzevrijheid inzake managementondersteunende diensten

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering BBB in Vlaanderen •Deugdelijk bestuur: 3 R’s en 4 E’s  Rechtmatigheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid  Economy (zuinigheid), efficiëntie, effectiviteit en ethiek •BBB-hervorming nog niet afgerond •In de context van recente E&E-discours, hernieuwde aandacht voor een aantal basisprincipes •Enkele knelpunten: beperking tot 4 groepen rechtspersonen, één-op-één–relatie, strategische adviesraden, … •Enkele pluspunten: stabiliteit in 13 beleidsdomeinen, vooruitgang inzake HRM, … •Voornaamste horde/uitdaging: cultuurverandering verder doorvoeren doorheen alle geledingen van de Vlaamse overheid

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering Op naar een (nog meer) slagkrachtige overheid? -College van Ambtenaren-Generaal (CAG) als initiator en uitvoerder: -10 sporen in de richting van een meer efficiënte en effectieve overheid -Gemeenschappelijke Bijdrage aan nieuwe regering vanuit topmanagement -Voorbereiding en uitvoering van Meerjarenprogramma Slagkrachtige overheid: opdracht van VR aan CAG -Commissie voor een Efficiënte en Effectieve Overheid (CEEO): aanbevelingen aan Vlaamse regering in eerste rapport, opvolging en evaluatie van MJP - Verankering in het Vlaamse regeerakkoord (politiek engagement voor legislatuur) en in Pact 2020 (stakeholders engagement op langere termijn)

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering Op naar een (nog meer) slagkrachtige overheid? •Efficiëntie en effectiviteit van de overheid: waarover gaat dat eigenlijk?  Vooreerst: wat bedoelen we met “de” overheid: ›Hoe omlijnen we de overheid? ›Welke overheid willen we?  De begrippen van naderbij bekeken: ›Efficiëntie: verhouding tussen inputs en outputs ›Effectiviteit: in welke mate draagt de output van de overheid bij tot gewenste maatschappelijke veranderingen?  Enkele knelpunten in het streven naar een efficiënt en effectief overheidsoptreden: ›Kostenbesparing ≠ efficiëntiewinsten ›Gegevens nodig over het overheidsfunctioneren

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 13 Het productieproces in de publieke sector

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering Op naar een (nog meer) slagkrachtige overheid? •Alle belanghebbenden mee aan de slag: Vlaanderen in Actie! -2008: grootschalige consultatierondes met diversiteit aan stakeholders -Januari 2009: ondertekening Pact Eind 2009 validatie van indicatoren door Vlaamse Regering na ruime consultatie van stakeholders:  Sociale partners: VESOC  Middenveld: ‘de Verenigde Verenigingen’  Vlaamse administratie: CAG en Platform Statistiek - Voorjaar 2010: installatie van Raad van Wijzen ter opvolging van de uitvoering van Vlaanderen in Actie en het Pact 2020

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering Op naar een (nog meer) slagkrachtige overheid? •Typering van de aanpak van Vlaanderen in actie en het Pact 2020: -Gefaseerd -Gelaagd -Gedragen -Duidelijke sturing en opvolging •Een diversiteit aan initiatieven, met elk hun eigenheid en drijfveren: samenhang bewaken •Doorgedreven afstemming en een degelijk belanghebbendenmanagement in alle fasen van het proces is onontbeerlijk •Transitie is lang en moeilijk proces, iedereen moet volhouden: nood aan stimuli en goede communicatie

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 16 Veranderingen in de cultuur? •Op meerdere fronten veranderingen merkbaar:  Verhoudingen politiek – administratie ›Charter  Binnen de administratie ›CAG als coördinator en gangmaker, doorbraakgroep slagkrachtige overheid, domeinoverschrijdende projecten  Tussen politiek en andere stakeholders ›Ruim overleg ter voorbereiding, uitwerking en opvolging van Vlaanderen in Actie en het Pact2020  Tussen overheden › Interne staatshervorming, debat over federalisering

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 17 Uitleiding •Good governance als ruimer kader voor het efficiëntie- en effectiviteitdebat •Good governance als dankbaar, maar lastig, begrip  Is een gedeelde interpretatie van “good governance” mogelijk en überhaupt wenselijk?  Hoe breng je “good governance” in kaart? •Een diversiteit aan benaderingen mogelijk: kiezen en keuzes maken •Met de slagkrachtige overheid beschikt men alvast over een ambitieus toekomstplan. Het moet een nieuwe beweging worden, geen samenraapsel van projecten of een BBB-bis

Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering 18 Met dank voor uw aandacht! Dries Verlet Adviseur beleidsevaluatie Vlaamse overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan 30 - bus Brussel

Naar een andere beleidscultuur in Vlaanderen? Beleidscultuur door een politieke bril: naar good governance in Vlaanderen? Dries Verlet Studiedienst van de Vlaamse Regering