Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 Waarom al die regels ? Werken brengt risico’s én gevaren met zich mee. De werkgever én de werknemer MOETEN een optimale veiligheid bevorderen. Om dat te bereiken moet IEDEREEN de ONVEILIG- HEDEN weten en kunnen inschatten. Welke zijn dat zo al?: Het ontstaan / voordoen van onveilige situaties Handelen in strijd met gemaakte [interne] afspraken en de Wet Verrichten van onveilige handelingen Oplopen van verwondingen Ongevallen en het krijgen van boetes Ongevallen Probeer duidelijk te maken waar de veiligheidscursus over gaat: VEILIGHEID, VEILIGHEID en nog eens VEILIGHEID. Ook met de meest eenvoudige handelingen kan het fout gaan! Op jaarbasis doen er zich zo’n 100 tot 120 DODELIJKE ongelukken voor. Als men dat herrekent naar gewerkte uren: is dat weinig. Maar als u duidelijk maakt: er zijn maar zo’n 45 gemiddelde werkweken a 5 dagen = 225 werkbare dagen! Dat betekent praktisch om de dag één DODE ! Dat kan ELKE cursist uit de groep zijn! In Nederland hebben wij de Grondwet. De Wet der Wetten. Daar in staat o.a. vermeld (art.2) dat “elke ingezetene geacht wordt de Wet te kennen” . Dat “geacht” betekent: MOET. Op de werkplek geldt de Arbeidsomstandighedenwet. Laatste wijziging 1998 met daarna tal van wijzigingen en toevoegingen. Als je door roodlicht rijdt én je wordt betrapt: krijg je een boete. Je bent in overtreding. Op de werkplek het zelfde. ELKE werkgever én werknemer dient de Arbowet (Aw) na te leven. Doe je iets niet conform de Aw overtreed je de Wet. De werkgever moet ARBOBELEID voeren! En dat is moeilijk genoeg. De werkgever heeft een contractuele verhouding met zijn werknemer. Omdat hij niet doorlopend op het werk aanwezig is, delegeert hij zijn taak naar beneden. Uiteindelijk bij de werknemer. Deze heeft dus in principe dezelfde verplichting als zijn werkgever. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 HIER OM !……………… Hier gaat het om: KLEINE OORZAKEN. GROTE GEVOLGEN. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

En hier om… zo maar een paar voorbeelden…….?….. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 Inhoud Arbowet Alles draait in principe om art. 3 (arbobeleid), art. 11 (verplichtingen werknemer) en art. 12(samenwerking tussen werkgever en werknemer): De werkgever én werknemer SAMEN moeten met in acht neming van organisatorische, technische en financiële redenen én in alle zorgvuldigheid en redelijkheid een optimale veiligheid op de werkplek bevorderen. De Arbowet is complex en moeilijk te interpreteren. Uitleg samenhang Arbowet sheet 6 De Arbowet is een Raamwet. De Aw geeft alleen instructies met verplichtingen aan ALLE partijen die met de Wet in aanraking komen. De Aw is daarmee een dwingende Wet, maar gelet op de inhoud kan iemand slechts bij BEWUSTE ROEKELOOSHEID, VEERICHTEN VAN EEN VERBODEN HANDELING e.d. op aan gesproken worden. Daarom een Raamwet. De UIT de Aw voortkomende Arbobesluiten (zijnde AMVB’s), Arboregelingen (Wetsteksten), Richtlijnen en Normen worden in Al hun 1e artikelen verbonden aan de Aw. Er is een klein probleempje: alleen de Beleidsregels zijn GEEN wet. Dit zijn slechts INTERNE INSTRUCTIES, OPGESTELD DOOR EN VOOR de Arbeidsinspectie (AI). Alleen gespecificeerde en juist omschreven instructies moeten opgevolgd worden. Alleen in dat geval kan de AI en Minister de werkgever én werknemer hierop aanspreken. De Aw is sterk geënt op de ZELFWERKZAAMHEID. Met andere woorden: werkgever én werknemer vul het zelf maar in voor je eigen bestwil. Doe je het niet goed. Jammer. Maar het stond wel in de Wet. En wij rekenen je daarop af. In de volgende sheets worden de meest relevante plichten behandeld. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

De Arbowet – het raamwerk       Arbowet Arbobesluit Arboregeling Arbo-beleidsregels Arbobeleid, bedrijfsregels, veiligheidshandboek CAO convenanten vakbekwaamheid algemene regels VCA Arbo-informatiebladen Arbo-informatiebladen Arbo-informatiebladen Het RAAMWERK van de Arbowet. De Aw stuurt alleen de andere onderdelen aan. Leg uit dat alles samenhangt en men afgerekend kan worden op deze regels. Overigens is het in principe zo dat men niet op basis van de Arbowet kan worden aangesproken, maar op grond van het Algemeen Burgerlijk Wetboek. Bijv. boek 6 art 652 de ‘onrechtmatige daad’ [het treden in de rechten van een nader] en de van de Aw afgeleide Richtlijnen. Een richtlijn is een algemeen geldende instructie en daar mag alleen gemotiveerd van worden afgeweken omdat de Wet de basis is van een Richtlijn. Uw rechten én plichten als werknemer Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 De onderdelen van de Aw AArbowet:geeft taken, verplichtingen en bevoegdheden van alle betrokkenen aan AArbobesluit bevat ongeveer 400 artikelen. Wat wordt verwacht op het gebied van arbeidsomstandigheden. AArboregeling ministeriële uitwerking van het Arbobesluit. AArbobeleidsregels nadere uitwerking praktijk toepassing op de werkplek. AAI-bladenuitgegeven door Min SW en Arbeidsinspectie Noot: Arbobeleidsregels zijn GEEN Wet! Maar gelden als Richtlijn van de AI voor de inrichting van de werkplek. Alleen als iets impliciet in de Arbobeleidsregels is omschreven, kan een werkgever én werknemer daarop worden afgerekend. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Doel & uitgangspunt van de Arbowet Arbeid aanpassen aan de mens Bijv.: hoogte tafels, eentonigheid en kortcyclisch vermijden, machines aanpassen, ergomische aanpassingen etc. Doel: Veiligheid, Gezondheid en Welzijn voortdurend bevorderen (=verbeteren) door middel van: Arbowet Arbobesluiten Arboregelingen Arbobeleidsregels Arbo Informatiebladen Arbo Normen en richtlijnen Arbo is maatwerk Arbobeleid Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 Inhoud Arbowet, o.a.: Arbobeleid V, G en W-taken Veiligheid Gezondheid Welzijn plichten werknemers plichten werkgevers inventariseren gevaren bestrijding gevaren samenwerking zorg op maat bedrijfshulpverlening afspraken Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Verplichtingen werkgever Arbobeleid voeren verplichte risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) met verplicht: plan van aanpak ziekteverzuimbeleid ongevallenregistratie ongevalonderzoek bedrijfshulpverlening deskundige bijstand door bijv. Arbodienst voorlichting en onderricht samenwerken met werknemers voorkomen gevaar voor anderen Hoe kan een werkgever arbobeleid voeren? Hij moet de onveiligheden kennen, in kaart brengen en daarop maatregelen treffen. Dat hij alleen doen door het (laten) uitvoeren van een risico-inventarisatie. Dat is een doorlichting van alle onderdelen, afdelingen en aspecten binnen de gehele organisatie. Een plan van aanpak moet elk jaar gereviseerd worden. Bedrijfshulpverlening: minimale eis …1 BHV-er per 25 werknemers. Deze moet jaarlijks een opleiding daarvoor volgen. Voorlichting én onderricht ook op veiligheid. Het beste voorbeeld: de zgn toolboxmeeting (Nederlands: veiligheidsbijeenkomst). Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Verplichtingen werknemer Wat houdt dit alles in voor jou? gevaren vermijden machines, gereedschappen, materialen juist gebruiken voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen dragen en onderhouden beveiligingen gebruiken meewerken aan voorlichting gevaren melden samenwerken met werkgever Mod 3: afspraken: Beveiligingen mag u NIET: weghalen, omzeilen of uitschakelen Gevaren vermijden…wat houdt dat in? Veiligheid in acht nemen. In de Preventie wordt daarop nader in gegaan. Machines e.d. juist gebruiken: goed onderhouden, inspecteren voor elk gebruik, schoon houden, goed en bewust opslaan. Maar NIET: repareren. Dat mag alleen een vakbekwaam persoon. Voor pbm’s geldt het zelfde. Een hoofdstuk wordt geheel gewijd aan pbm’s. Meewerken aan voorlichting: is een verplichting. Dus dat MOET of je wilt of niet. De werkgever kan als je het niet doet, beslissen dat je niet vakbekwaam bent voor die functie en dat kan ontslagaanvraag inhouden. Jurisprudentie genoeg over dit onderwerp. De werkgever heeft dat bij goede gefundeerdheid altijd gewonnen. Ook gevaren én onveilige situatie/handelingen MOETEN ALTIJD gemeld worden. Laat je dat na, kan dat repercussies en zelf aansprakelijkheid tot gevolg hebben! Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Rechten van werknemers medezeggenschap loon CAO scholing werkonderbreking bij gevaarlijke situaties wanneer heeft u dit recht? in gevallen van direct gevaar voor ….. én als er niets aan gedaan wordt Medezeggenschap: Ondernemingsraad (bij bedrijven met meer dan 50 werknemers) , Personeelsvertegenwoordiger(bij bedrijven met eemr dan 25 werknemers). De laatste heeft in principe geen bevoegdheden. De OR wel. Dat is fundamenteel vastgelegd in de WOR (Wet Op Ondernemingsraden). De OR-vertegenwoordiger heeft meerdere rechten, maar ook plichten. Hij wordt daarin bijgestaan door o.a. zijn vakvereniging. Werkonderbreking. Een fundamenteel recht (staat in het Algemeen Burgerlijk Wetboek omschreven). Als 1 of meerdere aan de volgende voorwaarden is voldaan: direct gevaar voor de persoon, direct gevaar voor brand en explosie, direct gevaar voor vrijkomen van gevaarlijke stoffen. De werknemer dat gemeld heeft en…de werkgever GEEN ACTIE onderneemt. Maar het gevaar van het ontstaan van een slechte werkverhouding is actueel aanwezig. Maar de werkgever staat zeer zwak in dat geval. Jurisprudentie is er te over. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Wat doet een Arbodienst ? Arbodienst adviseert werkgever en U op o.a.: Ziekteverzuim begeleiding Arbeidsgezondheids-kundig spreekuur Beoordelen van de RI&E Periodiek Gezondheidskundig Onderzoek [PAGO] Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

En de …..Arbeidsinspectie? controleert …….. Taak: of werkgevers én werknemers zich wel aan de wet houden informatieverstrekking o.a. via de AI-bladen Bevoegdheden: werken in naam van de minister houden onderzoeken bewijsstukken innemen processen stilleggen inspecties uitvoeren Instrumenten: Boete-oplegging naar werkgever en naar werknemer LIK-OP-STUK beleid Waarschuwing uitschrijven Eis tot naleving opleggen als: ‘werkgever zich niet houdt aan de wet (Arbobesluit of Beleids-regels)’ Stilleggen van werk bij : ernstig gevaar voor personen AI-bladen: Arbo-Informatiebladen. Geschreven door de Arbeidsinspectie en uitgegeven door de SDU (Staats Drukkerij). Geven goede directe werkplekinrichting informatie. De werkgever moet deze in principe hebben en zijn werknemers ter beschikking stellen. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Eerste hulp-organisaties: (Bedrijfs)brandweer BHV-organisatie (tot het moment dat professionele hulp aanwezig is GGD Ambulancediensten Oh, goeiemorgen, meneer de veiligheidsinspecteur Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1 Aansprakelijkheid Privaatrecht (Civielrecht) burger  burger civielrechtelijke aansprakelijkheid (o.a claims) op basis van burgerlijk wetboek Publiekrecht (Strafrecht) overheid  burger strafrechtelijke aansprakelijkheid op basis van arbowet én Wet Economische Delicten Dit is GEEN examenstof, maar zet wel de toon zodat de deelnemer zich bewust wordt dat hij op zijn (mis-)gedrag kan worden aangesproken. In de meeste gevallen betreft het privaatrecht: het stellen van een claim als een ander schade of letsel heeft ondervonden van het NIET of VERKEERD handelen. Publiekrecht treft meestal de werkgever als hij niets of zelfs te weinig heeft gedaan om veiligheid te bevorderen. Een werkNemer kan ook strafrechtelijk worden aangesproken als: hij/zij een verboden handeling heeft verricht. Of een ONRECHTMATIGE DAAD (art. 167 ABW boek:6) heeft gepleegd. Onrechtmatige daad kan worden omschreven als: “het treden in het recht van een ander” . Voorbeeld: het niet zetten van een afzetting bij werk op de openbare weg. Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Als je de Wet niet nakomt: Risico’s en daaraan verbonden gevolgen van het niet nakomen van wettelijke verplichtingen kunnen zijn: 1.       ontstaan van onveilige situaties: gevolgen: oplopen verwondingen 2.  2. handelen in strijd met gemaakte afspraken, overtredingen: gevolgen: ongevallen 3.  3. verrichten onveilige handelingen: gevolgen: verwondingen 4.   4. overtreding van de Wet: gevolgen: ongevallen, boetes ongevallen en letsel en schade Het gevolg van het nalaten ? Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1

Basisveiligheid B-VCA V.04 Module 1