Langdurige zorg in Nederland en Duitsland Zorgnetwerk, mei 2013 Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

Vragen Er is meer mantelzorg in Duitsland, NL regering wil dat ook Duitsland is veel meer vergrijsd dan Nederland en toch is de zorg goedkoper. Hoe is de financiering van zorg in Duitsland geregeld in vergelijking met Nederland? Wat komt er op ons af als het gaat om ontwikkelingen in de zorg, zowel nationaal als internationaal?

Inhoud presentatie 1. NL zorg in internationaal perspectief 2. Regeringsbeleid 3. Langdurige zorg in Duitsland 4. Wat kunnen wij leren van Duitsland? 5. Ouderenzorgkostenstijging is verzekeringsprobleem 6. Verzorgingsstaat afbouwen is zeer pijnlijk 7. Algemene Conclusies 8. Wat betekent dit voor Atlant Zorggroep?

Deel I: Nederlandse zorg in internationaal perspectief

Langdurige zorgkosten NL hoog OESO 2011: NL uitgaven curatieve zorg is OESO gemiddelde Maar NL uitgaven langdurige zorg zijn 2 maal zo hoog! NL is koploper na Zweden NL en Zweden kennen geïnstitutionaliseerde zorg Betekent niet dat NL te duur of stelsel slecht NL is voorbeeld voor andere landen Betaalbaarheid is probleem zegt EC 2009

Zorg in NL is relatief duur

Rol markt en staat

Gezondheidsuitgaven als % bnp

2010 Gezondheidsuitgaven per capita

De totale NL zorguitgaven stijgen

In NL wordt op bijna alles bezuinigd behalve zorg!

NL Huishoudens hoge schuld

Door crisis is geld op In 2000 was staatsschuld 52% bnp In 2013 74 %

NL haalt in 2020 Maastricht norm van 60 %

NL zorg ruim 20 % BNP in 2040

In NL zijn ouderen relatief rijk

Kinderen armer ouderen

In NL zijn kinderen armer ouderen

Premies zijn flink gestegen

Sinds de invoering 2006 stijging 600 euro ( 50 %)

Lange termijnzorg: vergrijzingsprobleem 2012 budget medische zorg €36 miljard. Meer helft is voor verpleging, financiering: private ziektekostenverzekering, kapitaaldekkingstelsel, geld reserveren voor uitkeringsrechten in bepaald jaar, minder gevoelig vergrijzing Lange termijn zorg is omslagstelsel, kosten worden betaald uit lopende premieontvangsten, gevoelig voor vergrijzing Langdurige zorg 2012 €26 miljard

conclusies Langdurige zorg in NL is duur Ouderen zouden meer kunnen betalen Premies zijn al gestegen, dus kosten < Bijv. langer thuis, hulp familie/kennissen

Deel II: regeringsbeleid

Enorme stelselwijziging: niet langer het Rijk maar naar gemeenten Werkloosheid Jeugdzorg, Langdurige zorg In totaal 15 miljard regelingen die niet meer in Den Haag maar lokaal worden bepaald Zijn gemeenten wel klaar voor? Hoe is democratische controle? Minder loketten

stelselwijziging Dus decentralisatie, doen meer landen Wel zorgen over tempo Invoering is 1 jan 2015 Publieke controle, rijk of gemeente voor de overheveling van 15 miljard? Wie is bestuurlijk verantwoordelijk, wie controleert Van Rijk naar 408 gemeenten, pas mei 2014 weten we hoe geld verdeeld gaat worden

Gemeenten gaan dus veel geld vragen Maar doel was kostenbeheersing Kunnen gemeenten het aan? Er zijn notabene gemeente verkiezingen Is Plasterk op tijd? In Zweden wordt ook belastingheffing overgeheveld Het vergelijken kosten moet worden geregeld Grote rol voor publieke controle van gemeenteraad plus gemeentelijke rekenkamers

Vanaf 2015: AWBZ-zorg via gemeente of zorgverzekering Gemeenten: zorg aan huis, huishoudelijke hulp alleen vergoed bij laag inkomen Zorgverzekeraars: medische zorg, verpleging, langdurige geestelijke zorg Rijksoverheid: langdurige zorg De zwaardere zorg voor ouderen/gehandicapten in instellingen. Blijft vergoed uit de AWBZ. Cliënten wel hogere eigen bijdrage

WMO gaat via gemeente Ondersteuning voor mensen met een beperking ouderen, gehandicapten of mensen met psychische problemen. bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of een rolstoel. zo veel mogelijk zelfstandig blijven wonen. Gemeenten voeren de WMO uit. 2015 Begeleiding en persoonlijke verzorging van AWBZ naar WMO

Meer geld voor PGB Meer geld voor persoonsgebonden budget Vanaf 2013 is er extra geld voor het persoonsgebonden budget (pgb) vanuit de AWBZ. Daardoor komen meer mensen in aanmerking voor een pgb dan in 2012. Heeft u een AWBZ-indicatie voor persoonlijke verzorging of verpleging? Dan kunt u in aanmerking komen voor een pgb. Heeft u een AWBZ-indicatie voor begeleiding? Dan kunt u alleen bij een indicatie van 10 uur of meer per week een pgb krijgen.

AWBZ terug naar kern noodzakelijke hervorming van de langdurige zorg door kostenexplosie. AWBZ terug naar de kern, zodat we deze zorg ook in de toekomst kunnen bieden. Lichtere zorg en ondersteuning, zoals de begeleiding en de persoonlijke verzorging, naar gemeenten Meer kijken wat mensen zelf kunnen regelen, voordat ondersteuning overheid Mensen blijven langer thuis wonen, in plaats van naar een instelling te moeten verhuizen.

Langer zorg thuis Het kabinet wil dat mensen langer zorg thuis kunnen krijgen. Op die manier blijft de zorg betaalbaar en kunnen mensen langer over hun eigen leven blijven beslissen. Daarom krijgen meer mensen in 2013 een indicatie voor zorg thuis. Op termijn ook zwaardere vormen zorg thuis

Langer zorg thuis Mensen die in 2012 nog in aanmerking zouden zijn gekomen voor een licht zorgzwaartepakket en een indicatie voor zorg in een instelling (intramuraal), krijgen in 2013 een indicatie voor zorg thuis. Had u op 1 januari 2013 een indicatie voor zorg met verblijf? Dan behoudt u uw recht op zorg in een instelling. Het kabinet wil dat op termijn ook zwaardere vormen van zorg thuis worden geleverd.

Regeerakkoord zorg transitie van extramurale begeleiding vanuit AWBZ naar de WMO Vanaf 2015 Gemeenten verantwoordelijk voor ondersteuning, begeleiding en verzorging. De aanspraak op dagbesteding wordt vanaf 2014 geschrapt. Begeleiding en ondersteuning vanuit de WMO is er nog voor mensen die het écht nodig hebben. De overheveling van extramurale begeleiding en verzorging vanuit de AWBZ naar de WMO gaat gepaard met een korting van 25%

Regeerakkoord: scheiding wonen en zorg Vanaf 2013 vervallen de aanspraken voor ZZP 1 en 2. Er zijn plannen voor het extramuraliseren van de lichte ZZP 's 1 t/m 3. Het gaat om mensen die gebruik maken van aanleunwoningen bij een verzorgingshuis of een beschermde woonomgeving met een lichte ondersteuningsvraag . Per 2016 wordt de aanspraak op ZZP-4 geschrapt.

Afzwakking regeerakkoord april 2013 De helft van de bezuinigingen op de thuiszorg wordt teruggedraaid. Een jaar uitstel voor de bezuinigingen op de dagbesteding, persoonlijke verzorging en de thuishulp. De bezuiniging om verstandelijk gehandicapten meer thuis te laten wonen gaat niet door.

De kwaliteit van de zorg thuis moet goed zijn: mensen langer thuis Oppositie: "Door zo fors te bezuinigen op thuiszorg, het persoonsgebonden budget en dagbesteding belast je mantelzorgers enorm en jaag je mensen die zorg nodig hebben juist de instelling in”

Van Rijn: toch recht op intensieve zorg Kwetsbare ouderen en gehandicapten blijven recht hebben op een plaatsje in een zorginstelling Dus regeerakoord (AWBZ) om te vormen tot een nieuwe landelijke voorziening. In die opzet bepaalde de gemeente of iemand hulp kreeg, maar die hulp blijft nu een verzekerd recht

Sept 2013 Van Rijn verzacht hogere eigen AWBZ-bijdrage Gemeenten krijgen 706 miljoen euro om maatwerk te kunnen bieden aan chronisch zieken en gehandicapten die thuis wonen. Voor mensen in een instelling wordt 248 miljoen euro gereserveerd om te voorkomen dat zij door de hogere AWBZ-bijdrage te weinig zak- en kleedgeld overhouden.

Kabinet bezuinigt langdurige zorg Sommige verzorgingshuizen zullen sluiten Zachte landing Kern AWBZ geldt voor 200.000 mensen die geen zelfregie meer Hoeft niet allemaal in verzorgingshuizen

Nieuwe wet Langdurige Intensieve Zorg (LIZ) AWBZ deels overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). (langdurige ggz en extramurale verpleging en behandeling) ander deel overgeheveld naar Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). (begeleiding en persoonlijke verzorging aan huis en jeugdzorg) Kern AWBZ, Alleen de zwaarste, langdurige zorg blijft over. Deze valt straks onder de wet LIZ.

Van Rijn 25 april 2013 Verder is er, onder zeer strikte voorwaarden, recht op een persoonsgebonden budget (pgb) waarmee mensen zelf hun zorg kunnen regelen. Daarnaast wordt de thuisverpleging zo geregeld dat mensen niet alleen de medische, maar ook de niet-medische hulp kunnen krijgen van dezelfde hulpverlener. En ter vervanging van diverse regelingen die elkaar overlapten komt er in 2014 een vangnet (700 miljoen euro) om maatwerk te kunnen leveren bij inkomenssteun.

afspraak De opbouw versus de afbouw van de verzorgingsstaat; -Het sociale weefsel dat kapot is doordat de staat alles heeft georganiseerd; -Nederlandse versus het Duitse systeem; -Nu: AWBZ / PGB gewenning , toekomst: Spaarsystemen voor kinderen; -Duitse systeem uitleggen aan Nederlanders; -Financiering en organisatie van de toekomstige zorg;

Basispakket krimpt

Ziektekostenpremie 2013 inkomensafhankelijk

Deel III: Langdurige Zorg Vergelijking NL en DTSL

Historisch interessant Stam familie: Kelten in Bretagne, NW Spanje, Wales Schotland Egalitaire familie met sterke ouderlijke autoriteit: Etrusken in Midden Italië Noord-Frankrijk grens gelijkheid/ongelijkheid komt overeen met grens Frans-Vlaams oftewel Latijns-Germaans uit Romeinse tijd

Nl-DTSL, andere positie gezin NL kent egalitaire nucleaire familie, emancipatie kinderen, eigen gezin met eigen huis, testament, alle kinderen gelijke erfrechten DTSL kent stamfamilie, dus extended family met verschillende generaties onder 1 dak, zoon die thuis blijft (dus geen soldaat of priester) erft alles, zoon valt onder autoriteit vader

NL hoogste langdurige zorg uitgaven in % bnp DTSL 2010 1 % 2060 2,4 % Frankrijk 2010 1,5 % 2060 2,2 % EU gem. 2010 1,3 % 2060 2,4 % NL 2010 3,5 % 2060 8,1 %

Kosten langdurige zorg in % van BNP

Verschillen DTSL – NL langdurige zorg NL, Zweden kent individueel recht op zorg Dtsl, Oost., Italië, Frankrijk: verantwoordelijkheid en keuze bij mensen zelf: Tegoedbon of budget, moet zelf aanvullen Lokale overheid vangnet minder draagkrachtigen

Vergrijzing: verkrapping arbeidsmarkt in NL, kosten > Nu werkt 15,1 % beroepsbevolking in zorg, 1,3 miljoen mensen Komende 20 jaar: 400.00 werknemers extra nodig Vanwege groei langdurige zorg, arbeidsaanbod < Spanning arbeidsmarkt leidt looninflatie

NL situatie Private bijdrage in vorm eigen bijdrage, eigen risico en aanvullende zorgverzekeringen zijn in NL lager dan rest Om langdurige zorg betaalbaar te houden kan NL leren van DTSL

Aandeel private betalingen in totale zorgkosten

> 65 jaar DTSL 20,6 % en NL 15,6% In DTSL is bevolking verder vergrijsd maar kosten lager Kosten aanzienlijk lager Sociale verzekering voor langdurige zorg Kosten beperkt doordat thuiszorg gestimuleerd wordt Groter beroep eigen verantwoordelijkheid door hogere eigen betalingen

Vergrijzing DTSL > NL

NL 24 %, DTSL 31 %

NL/DTSL zelfde levensverwachting maar DTSL per capita goedkoper

DTSL is meer vergrijsd maar NL komt op stoom

Bevolking 20-64 jaar, 2010=100

Langdurige zorg NL AWBZ kent 5 soorten zorg: 1. persoonlijke verzorging 2. verpleging 3. begeleiding 4. verblijf verpleeghuis of verzorgingshuis 5. hulp om te genezen

Langdurige zorg Nederland 2009 621.000 personen thuiszorg uit AWBZ of WMO 246.ooo personen in intra-murale AWBZ instelling 86 % van personen in verpleeg/verzorgingshuizen ouder dan 75 jaar Rest intramurale zorg verblijft in instellingen van gehandicapten of jeugdzorg, of geestelijke gezondheidszorg

Langdurige zorg in NL Zorg zonder verblijf komt in zorg in natura of PGB Op PGB is al eigen bijdrage < 1998 invoering pgb 10.000 mensen, in 2008 109.000 mensen! AWBZ premie is 12,15 % bruto inkomen exclusief rijksbijdrage

Langdurige zorg in NL Twee soorten eigen bijdragen Lage bijdrage voor zorg zonder verblijf en voor intramurale zorg als 1 van de partners in eigen woning achterblijft Hoge bijdrage voor andere intra-murale zorg Lage bijdrage is 2011 minimaal 145 euro en maximaal 764 euro per maand Hoge bijdrage is maximaal 2094 euro per maand

Langdurige zorg in DTSL: sober Sinds 1995 een sociale verzekering voor langdurige zorg: Pflegeversicherung Voor die tijd waren langdurig zieken voor kosten verpleging en verzorging aangewezen op bijstand Anders dan NL: Duitse zelfstandigen niet rechtswege verzekerd, moeten private verzekering afsluiten DTSL soberder NL

Pflegeheim in Duitsland

Verpleeghuis in NL

Langdurige zorg in DTSL Financiering net als NL via het bruto inkomen Premie hangt af van hebben kinderen 2008 premie huishoudens zonder kinderen 1,9 % en met 2,2 % Aanspraken minder ruim dan in NL: Vergoeding verpleging en verzorging maar niet voor huisvesting, activering en begeleiding 2007: 2,25 miljoen (van 82 miljoen) hierop aangewezen

Langdurige zorg DSTL Mensen hebben in DTSL recht op langdurige zorg: Als assistentie nodig is bij essentiële taken zoals lopen, huishouden, voeding en verzorging Indicatie vooral gericht lichamelijk functioneren Psychische problemen slechts beperkt recht op vergoeding

Langdurige Zorg in DTSL Drie zorgzwaarte categorieën voor extra en intramuraal: Categorie 1: 1 x dag hulp nodig Categorie 2: 3 x dag hulp nodig Categorie 3: elk uur hulp nodig Intramurale gehandicapten krijgen ook Pflegeversicherung

Langdurige zorg DTSL Men kan opteren voor 3 soorten zorg: 1. intramurale zorg 2. tegoedbonnen 3. uitbetaling geld in vorm mantelzorgkostenforfait

Langdurige zorg in DTSL Van intramurale zorg in Duitse verpleeg- of verzorgingshuizen wordt 75 % van verplegings- en verzorgingskosten vergoed Dus forse eigen bijdrage! Omdat wonen en zorg gescheiden zijn, betaalt iemand in verpleeg/verzorg. huis daarbovenop nog 600 euro voor kost en inwoning Minvermogenden krijgen bijstand

Langdurige zorg DTSL: extramuraal Tegoedbonnen of mantelzorgkostenforfait Tegoedbonnen: 2010: 450 euro voor niveau 1, 1100 euro niveau 2, 1550 euro niveau 3 Tegoedbon inleveren Agentschap ambulante zorg dat verplegers en verzorgers contracteert Mantelzorgkostenforfait is 50 % lager dan tegoedbon. Geen verantwoording nodig Combinatie tegoedbon en forfait mogelijk indien tegoedbonnen niet zijn opgemaakt

Slechts 30 % geindiceerden kiest verzorgings/verplegingshuis Gevolg 2006 slechts 30 % Duitse geïndiceerden kiest voor verzorg./verpl. Huis 40 % kiest mantelzorgkostenforfait, betekent dat in regel ouderen in familieverband worden opgevangen Overige 30 % ontvangt langdurige zorg thuis via Agentschap of combinatie Revalidatie wordt gedekt Pflegeversicherung maar alleen nachtverpleging, prikkel thuiszorg

Vergelijking DTSL en NL Langdurige zorg in DTSL: zo lang mogelijk thuis blijven wonen DTSL: sterke prikkels tot thuiszorg en familie Kans dat ouderen in verpl.verzorg. huis verblijft is 58 % kleiner dan in NL! Ook vrijheid besteding mantelzorgkostenforfait bevordert (ondanks afslag 50 %) opvang familieverband

Vergelijking DTSL en NL Opvang familieverband ook bevordert door: 1. gratis scholingsaanbod mantelzorg familieleden en andere informele zorgverleners 2. in DTSL makkelijker woningaanpassingen gericht op zelfstandig wonen ouderen 3. DTSL scheidt wonen en zorg, kan men beter aansluiten bij woonwensen zorgaanvragers. Ouderen langer thuis

Van Rijn: Kinderen meebetalen Van Rijn vraagt zich af of huishoudelijke hulp wel onder ziektekosten valt en of huishoudelijke hulp niet door de kinderen betaald kan worden. Aanleiding voor het gesprek zijn de hervormingen in de AWBZ, waaronder de forse bezuinigingen in de thuiszorg van 75 procent op de huishoudelijke hulp en 25 procent op begeleiding.

Reactie CDA en PVDA Kamerleden Keijzer en Van Dijk stellen in het artikel dat gemeenten in de keukentafelgesprekken best mogen vragen wat kinderen eventueel financieel kunnen bijdragen, maar dat meebetalen nooit verplicht mag worden. 'De gemeente mag ernaar kijken en dat gebeurt al, maar als de kinderen meebetalen aan de zorg voor hun ouders dan op vrijwillige basis', zegt Keijzer. ' We willen geen verplichting zoals in Duitsland. Daar moeten de kinderen hun loonstrookje laten zien.

Deel IV: wat kan NL leren van Duitsland?

Les van Duitsland DTSL leert ons: hogere eigen bijdrage en eigen regie leidt tot houdbaarder zorg Misschien kinderen naar inkomen verplicht laten meebetalen In ieder geval slaagt DTSL er beter in dan NL om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen Stijgende zorgkosten zijn ook verzekeringsprobleem

Deel V: stijgende zorgkosten zijn verzekeringsprobleem

Langdurige zorg NL 15 % gehandicaptenzorg 15 % chronische en psychiatrische patienten 70 % zorg voor ouderen Wij richten ons hier op de ouderenzorg

3 problemen zorg voor ouderen 1. solidariteit tussen generaties: is de zorg voor ouderen op te brengen door jongeren? Of moeten ouderen deel zelf betalen? 2. vraag naar optimale verzekering ouderenzorg 3. uitvoering van de verzekering

vraag naar optimale verzekering ouderenzorg Te simpel: kosten moeten < dus iedereen betaalt zelf Verzekering levert welvaartwinst op, mensen zijn risicoavers Zonder verzekering worden mensen onnodig gedwongen om te sparen Kritisch kijken wat wel/niet verzekerd moet worden en in welke mate

Optimale verzekering Verzekering hoeft maar partieel te zijn met name voor hogere inkomens: 1. Moral hazard, onnodig gebruik afremmen 2. verband gezondheid en waarde geld A. geld is minder waard bij slechte gezondheid B. bij ouder worden fysiek mentaal < dus optimaal om minder te consumeren, zodat geld vrijkomt voor verzorging en verpleging

Uitvoering verzekering Indien ouderenzorg naar zorgverzekeraars: Voordeel langdurige zorg en ziekte bij 1 uitvoerder 1. Probleem: langdurige zorg past niet bij kortlopende verzekeringscontracten 2. Probleem: verzekeringsbenadering past niet bij karakter van een voorziening die de ouderenzorg nu kenmerkt

Financierings/verzekeringskant van de langdurige zorg Moet zorg collectief worden verzekerd? Leidt groei collectieve verzekering tot ongewenste herverdelingseffecten? Dat is dus subtieler dan de constatering dat de zorg een te groot beslag legt op collectieve lasten en dus kosten <

Langdurige zorg: collectieve last > Is toekomstige modale tweeverdiener in 2040 bereid om 36 of zelfs 47 % van inkomen aan zorgpremies te betalen? Nu geeft gemiddeld gezin 23 % aan ziekte plus langdurige zorg

De premie stijgt!

Omslagfinanciering: jong betaalt oud

Niet alleen jong betaalt oud, ook rijk betaalt arm

Rijk naar arm, hoogopgeleid naar laagopgeleid Rijk consumeert minder maar betaalt meer Rijk doet minder beroep collectief gefinancierde zorg Premies ziektekosten ZVW en AWBZ zijn inkomensafhankelijk Rijk betaalt 1700 euro meer dan zij ontvangen Arm betaalt 1100 minder dan zij ontvangen Langdurige zorg: Rijk – 1200 en arm + 300 Beide betalen mee gehandicaptenzorg

Dit effect wordt > als zorgkosten > Lasten van modale tweeverdiener stijgen dan van 12 % tot 24 % Dit kan men niet zomaar neerleggen bij de hogere inkomens omdat zij weinig van de stijging profiteren Premies zijn leeftijdneutraal, dus worden stijgende kosten betaald door jongeren

Het is een verzekeringsprobleem Zorgkosten > leiden tot premies > en belastingen > daardoor zal econ. groei < Vraagstuk inkomenssolidariteit Oplossing: premies voor iedere groep moeten overeenkomen met profijt Probleem blijft dat met zorgkosten > de premie voor de lage inkomens onbetaalbaar wordt Verzekeringsprobleem!

Uniforme collectieve zorg onhoudbaar Moral hazard: meer dan optimaal gebruik van zorg en minder aandacht preventie Geen keuzevrijheid en differentiatie in keuze verzekeringspakketten tussen inkomensgroepen Uniforme zorg: te royaal voor armen en te karig voor rijken Indien we dit niet aanpassen, zullen lage inkomens steeds meer gecompenseerd worden en dat gaat ten koste econ. groei

Vrouwen leven langer, kosten meer

Waarom zijn kosten langdurig zorg zo gestegen? 2000 beleidsomslag Wegwerken wachtlijsten Verbeteren kwaliteit zorg Invoering PGB’s Verruiming indicaties

Veel kosten gemaakt lagere inkomens

verklaring Rijk is gezonder dan arm Rijk doen aan opting out, collectieve zorg is minder interessant voor hen Vrouwen hebben lager levensloopinkomen en leven langer

conclusies Je kunt vergrijzingsprobleem en economische groei probleem oplossen met andere financiering AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor profijt Zorguitgaven niet meer herverdelingsinstrument Sparen is geen alternatief, voor grote schades levert verzekeren welvaartswinst op Einde uniforme zorg

conclusies AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor profijt lukt politiek misschien niet Eigen risico is al inkomensafhankelijk Kinderen moeten misschien toch gaan meebetalen voor ouders, zoals in DTSL Deels kapitaalgedekt verzekeren voor langdurige zorg is een alternatief om te overwegen

Deel VI: afbraak verzorgingsstaat is pijnlijk proces

Zeer pijnlijke transitie in NL Verzorgingsstaat heeft geleid tot individualisering en verzwakking familiebanden Het sociale weefsel is aangetast Veel kinderen zullen duiken, 500 euro per maand voor ouders zijn zij niet gewend Populistische partijen houden mythe in stand dat zorg bij ongewijzigd beleid betaalbaar blijft

Vragen aan de politiek Lukt het politiek om premies leeftijdsafhankelijk te maken? Lukt het politiek om eigen bijdrage > Lukt het de politiek om pakket < Lukt het de politiek om kinderen aan te slaan voor hun ouders? Lukt het om meer ouderen thuis te verzorgen? Als het mislukt gaan de zwakkeren het gelag betalen

Algemene Conclusies

Conclusies 1. Rijk betaalt arm en jong betaalt oud, dat wordt door vergrijzing en stijgende zorgkosten onhoudbaar 2. Einde uniforme zorg 3. er moet iets gebeuren

Oplossingen 1. AWBZ leeftijdsspecifieke premies gecorrigeerd voor profijt Dus keuzevrijheid en differentiatie in keuze verzekeringspakketten tussen inkomensgroepen Maar dat is einde uniforme zorg 2. Deels kapitaalgedekt verzekeren 3. misschien ook kindbijdrage 4. bedrijfsvoering AWBZ en WMO kan echt beter

Als we niets of te weinig doen: zal staat premie armen subsidiëren ten koste van econ. groei en dan betalen uiteindelijk de zwakkeren de rekening! Denk ook aan het Japanse scenario van tien jaar nauwelijks groei Een betaalbare zorg is de meest sociale politiek die er bestaat!!!

Conclusies voor Atlant zorggroep Aanpassen aan onzekere tijd, instroom <, concurrentie > Dus eigen instelling tip top in orde Gemeenten in zwaar weer, niet alle gemeenten kunnen het aan Flexibele schil

conclusies Als deze operatie mislukt betalen de armsten het gelag Dan zal zorgbudget het onderwijsbudget opeten Decentralisatie is goed!