Stedelijke Bibliotheek Hasselt JEUGD- & SCHOLENWERKING enkele blikvangers en troeven BVL Overleg ~ 22-06-2007

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking SBH 2- voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- ‘leesbeestenboekjes’ 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

Bibliotheken in Hasselt (PBL én SBH) 1 * kader Bibliotheken in Hasselt (PBL én SBH) SBH focust op basiswerking kinderen én basisonderwijs = prioritair Basisonderwijs Hasselt 25 scholen, 34 vestigingen: 27 LO, 26 KO, 2 Bijzonder onderwijs aantal leerlingen: 4742 LO & 2120 KO leerkrachten: 339 LO & 138 KO

1 * kader Jeugdwerking: Collecties 2006: voor ca. 69.000 euro of ca. 7.500 stuks aanwinsten Deelbibliotheken met focus op jeugd (gem. 75 % collectiegeld) Projecten en structurele acties: meestal ook school gerelateerd Middelbaar onderwijs: scholen buiten grote ring, slechts 2

1 * kader Scholenwerking: Schooluitleningen: in de 8 vestigingen: 13 scholen 5 centrum scholen naar PBL gemiddeld: elke klas 1 x per maand Schoolpakketten naar 9 schoolvestigingen: 3 x per jaar (+ op aanvraag themapakketten) 30 boeken per klas + themapakketten a.h.v. voorkeurlijsten (met niveau’s, thema’s)

1 * kader Scholenwerking: Structureel overleg: Nieuwsbrief basisonderwijs: Bib-i Werkgroep LOP & Bieb: taal & leesstimulatie ism. dienst welzijn en Lokaal Overlegplatform BO Minstens 3 x per jaar bezoek aan alle directies In elke school een vaste contactpersoon Toelichting op personeelsvergaderingen en algemene vergadering LOP

1 * kader Scholenwerking: Projecten: In samenwerking met of op vraag van scholen of scholengroepen: Fiesta Latina, auteurs-lezingen, … Globale projecten naar alle scholen: jeugdboekenweek, het grote leesfeest, … Bibliotheekgebonden: voorlezen, zomeractie, …

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking Hasselt 2- voorlezen… ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- leesbeestenboekjes 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ Start : Vanaf september 2000 Alleen in Kuringen, niet in deelbiebs Doelgroep: 4-7 jaar Doelstellingen: … cf. voorleesweek “voorleesjaar” : schooljaar, sept.-juni Wekelijks: elke zondag van 11u tot 11u30 Voorlezers = personeel Aanpak: weinig gestructureerd (boekenkeuze, uitwerking,…)

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ Inzet vrijwilligers als voorlezers (sept. 2001): Eenvoudige werving: oproep in bieb met affiche en flyers, én artikel in informatieblad stad Reactie goed: voldoende vrijwilligers (20-tal) Start in deelbibliotheken: 1 x maand (laatste zondag) Meer structurele aanpak: thema’s verwerkt in boekenkeuze ondersteuning vrijwillige voorlezers (kennismaking bieb, boekentips & keuzelijsten, gratis lidmaatschap) beter organisatie: jaarprogramma en jaarschema voorlezers Afsluiter: evaluatie, gezellig samenzijn, boekenbon als dank, …

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ Evolutie in overleg met vrijwilligers 2004-2005: viering 5de voorleesjaar Eigen affiche & logo “Voorlezen is verdwalen in verhalen”, naar ontwerp van Frank Daenen Promoactie: affiche naar alle basisscholen, klassen doelleeftijd, kinderopvang, buitenschoolse opvang, ontmoetingspunten Kind & Gezin, enz. Persmoment 1 x per maand ook aan 2de doelgroep van 8-12 jaar: mislukt, te weinig opkomst Invoering vormingsmoment voor vrijwilligers

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ Voorleesactie anno 2007 In Kuringen wekelijks op zondag, met vast uur (11-11u30) In 7 deelbibliotheken maandelijks op zondag Doelgroep: 4-7 jaar Opm. doelgroep 8-12 jaar: alleen een sleep-in, met auteur die komt voorlezen Bereik: gewone voorleessessie gemiddeld 8 tot 10 kinderen; bij acties van 20 tot 80 kinderen

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ (Voorleesactie anno 2007) Voorleesjaar = schooljaar Startzondag in september: auteur of verteltheater, met receptie voor jong en oud Voorlezers = een ploeg van 26 vrijwilligers, waarvan 20 actief (rest valt in op vraag) Leesduo’s: in Kuringen, voorlezen per twee (meer mogelijkheden, grotere betrokkenheid, steun aan elkaar…), minstens 2 verhalen

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ (Voorleesactie anno 2007) Regelmatig hernieuwde oproep naar kandidaten: via kanalen stad (informatieblad, website, e-nieuwsbrief stad), lerarenopleidingen, scholen Voorleeshoek in elke vestiging Vormingsmoment voor de vrijwilligers: technieken, achtergronden,… bvb. Link, muzikale begeleiding Afsluitmoment voor de vrijwilligers: gezamenlijke activiteit met etentje of drink, meestal buiten de bieb, met bedankje

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ (Voorleesactie anno 2007) Materialenkoffer voor de vrijwilligers Vrijwilligers worden betrokken bij andere activiteiten, worden uitgenodigd op externe vormingsmomenten (PSLB): bvb. voorleesweek, jeugdboekenweek, zomervoorlezen in Kapermolen Stimuleren creativiteit vrijwilligers: voorlezen met knutselen, gebruik handpoppen of kamishibai (Japans verteltheatertje > illustraties uit boek)

2 * voorlezen ‘verdwalen in verhalen’ (Voorleesactie anno 2007) Actieve werving kinderen door flyers per bib: tijdens schooluitleen, enz. Eigen affiche en flyer Speciale acties (meestal succesnummers): Sinterklaas leest voor… Halloween: lekker griezelen Sleep-in tijdens voorleesweek, …

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking Hasselt 2- voorlezen… ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- leesbeestenboekjes 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

3 * Bib-i Nieuwsbrief voor het Hasselts kleuter- en lageronderwijs Doel: Op structurele wijze communiceren met leerkrachten en directies, minstens 4 x per jaar Informeren over onze bieb: acties, aanbod, … Informeren algemeen: nieuws i.v.m. lezen, taal, boeken, tips, ook bronnen, websites Uitwisselen informatie: ook nieuws uit de scholen

3 * Bib-i Start in 2002: Vanaf 2006: digitale nieuwsbrief Bib-i Gedrukte versie Van SBH én PBL Exemplaar voor elke leerkracht, directie, personeelsleden bieb… Vanaf 2006: digitale nieuwsbrief Bib-i Actief werven en opvragen mailadressen leerkrachten Ook op website bibliotheek.hasselt.be Kostenbesparend, snellere informatiedoorstroming, minder werk

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking Hasselt 2- voorlezen… ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- leesbeestenboekjes 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

4 * leesbeestenboekjes Ontworpen n.a.v. 2 de grote leesfeest (sept. 2006) “Lees als een beest” In de marge van het leesfeest maar voor de bieb belangrijker dan het evenement zelf… Feest : introduceren van de leesbeesten Zes leerjaren, zes leesbeestenboekjes

4 * leesbeestenboekjes

4 * leesbeestenboekjes Algemeen uitgangspunt: De leesbeesten: een rode draad voor een structurele inhoudelijke samenwerking met het basisonderwijs gedurende de 6 leerjaren Doelstellingen naar de leerlingen: Stimuleren lezen in het algemeen, bibliotheekgebruik in het bijzonder Eigen leesbehoeften ontdekken en leescapaciteiten bevorderen Kennismaken met aanbod en mogelijkheden van de bieb, vanuit klas én vanuit de bieb Aanbod functioneel leren gebruiken d.m.v. opdrachten Positieve impulsen, onder meer door wedstrijdelementen

4 * leesbeestenboekjes (Algemeen uitgangspunt): Doelstellingen naar de leerkrachten: Positieve actie uitlokken, door mogelijkheden en aanbod van de bieb te koppelen aan de lesopdracht Impulsen geven om leesgedrag positief mee te ontwikkelen een aantrekkelijk werkinstrument aanbieden

4 * leesbeestenboekjes Zes thema’s 1ste leerjaar: taalplezier 1 (poes) 2de leerjaar: taalplezier 2 (hond) 3de leerjaar: leesboeken & gedichten (giraf) 4de leerjaar: strips & vraag- en weetboeken (koe) 5de leerjaar: internet (hert) 6de leerjaar: kranten (vleermuis)

4 * leesbeestenboekjes Boekjes = drieledig opgevat: Het kind kan er zelfstandig mee aan de slag: thuis, in de klas, in de bieb Samenwerking met ouders en leerkrachten zijn nodig Bibliotheekbezoek noodzakelijk voor bepaalde opdrachten Bij elk boekje: een uitgewerkte toelichting voor de leerkrachten

4 * leesbeestenboekjes Fase 1 – schooljaar 2006-2007 Elke leerling van het basisonderwijs in Hasselt ontving een leesbeestenboekje, via de school, na het leesfeest Evaluatie mei: bijsturing Fase 2 – schooljaar 2007-2008 Boekjes op aanvraag naar scholen Boekjes basis van bibliotheekintroducties op maat van elk leerjaar

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking Hasselt 2- voorlezen… ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- leesbeestenboekjes 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

5 * leesspaarkaart Eerste leesspaarkaart: n.a.v. leesfeest ‘Zwem eens in een boek’ (febr. 2005) Tweede leesspaarkaart, als actiepunt na het leesfeest sept. 2006, ‘Lees als een beest’

5 * leesspaarkaart Kenmerken: Laagdrempelige tool Oude, beproefde techniek (die werkt) Voor kinderen LO en kleuters Aandachtstrekker op bieb en lezen Met herhalingselement Systeem van beloning: bij volle kaart een beloning

5 * leesspaarkaart (Kenmerken): Appel op medewerking leerkrachten: ook zij mogen stempel zetten bij lees- en boekactiviteiten in de school, klas of bieb Ouders worden gestimuleerd om met kind naar bieb te komen Met volle kaart  kind wordt lid van de “leesbeestenclub”: Leesbeesten zijn soort “ereleden” van de bieb Leesbeesten worden uitgenodigd bij speciale activiteiten, achter de schermen-acties, enz.

agenda 1- kader: jeugd- & scholenwerking Hasselt 2- voorlezen… ‘verdwalen in verhalen’ 3- Bib-i 4- leesbeestenboekjes 5- leesspaarkaart ‘lees als een beest’ 6- jeugdboekenweek

6 * jeugdboekenweek Vast en prioritair gegeven in jeugd- en scholenwerking In samenwerking met PBL Klemtoon op onderwijs Activiteiten in klasverband voor kleuters en kinderen LO (max. invulling 14 dagen, elk dagdeel 1 in Kuringen én 6 of 12 per deelbibliotheek) Activiteiten naar individuele kinderen Structurele samenwerking met lagere graad van de stedelijke academie: inkleding bieb Eigen flyer en extra Bib-i

Zie ook… website school&bibliotheek www.schoolenbibliotheek.be Op deze website: voorbeelden uit SBH, maar ook uit andere Limburgse bibliotheken