OMGAAN MET LIJDEN VANUIT SCHRIFT EN THEOLOGIE 2009-2010 Presentatie 1

WAAROM ? Waar is God als de mens lijdt? Wat betekent Gods almacht? Hoe het bijbelse scheppingsgeloof samen denken met het bestaan van lijden? Wat betekent Jezus’ leven, sterven en verrijzen voor de lijdende mens? …

VOORAF Studiegebied ‘dogma’ “Bijzondere openbaring” Theologiseren als ‘spreken van God’ Een traditie met een narratief en een praktisch karakter - een “vertelde God” - in een bevrijdende praxis

DOELSTELLING Via kennismaking en confrontatie met de bijbelse geloofstraditie de eigen visie over de betekenis van God voor de lijdende mens : - op het spoor komen, - verbreden en verdiepen, - expliciteren.

INHOUD VERKENNINGEN over lijdenstheologie in historisch en hedendaags perspectief DE BIJBELSE ZOEKTOCHT naar de plaats van God temidden van het lijden KRUIS EN OPSTANDING TWEE GELOOFSGETUIGEN : Elie Wiesel en Dietrich Bonhoeffer IN DE LEERSCHOOL VAN HET LIJDEN : een spiritualiteit van ‘verzet en overgave’

DOELSTELLING Via kennismaking en confrontatie met de bijbelse geloofstraditie de eigen visie over de betekenis van God voor de lijdende mens : - op het spoor komen, - verbreden en verdiepen, - expliciteren.

VOOROEFENING Lijden is zinloos In het lijden van mensen is God afwezig God is een almachtige God die in de geschiedenis kan ingrijpen Gods wegen zijn ondoorgrondelijk Lijden maakte van mensen betere mensen God beproeft zijn beste vrienden God staat even machteloos tegenover het lijden dan de mens In het lijden van mensen lijdt God mee Het lijden is een weg naar overgave aan en vereniging met God

even weerloos als wij mensen. als een pijn die ons geneest Uit uw hemel zonder grenzen komt Gij tastend aan het licht met een naam en een gezicht even weerloos als wij mensen. Als een woord zijt Gij gegeven als een nacht van hoop en vrees als een pijn die ons geneest als een nieuw begin van leven.

“LIJDENSTHEOLOGIE” in historisch en hedendaags perspectief VERKENNINGEN “LIJDENSTHEOLOGIE” in historisch en hedendaags perspectief

De (on)mogelijkheid van een ‘theologie over het lijden’? VERKENNINGEN ‘Lijdenstheologie’ in historisch en hedendaags perspectief De (on)mogelijkheid van een ‘theologie over het lijden’? Denken over lijden : beknopt historisch overzicht ‘Lijdenstheologie’ in een post-christelijke tijd De wanhopige vraag : “Waarom?” De dwaasheid van het kruis

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Spreken of zwijgen? Heeft het wel zin om over het lijden te spreken? Is het niet eerder zo dat lijden iets is dat persoonlijk geleefd moet worden?

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Spreken of zwijgen? Heeft het wel zin om over het lijden te spreken? Is het niet eerder zo dat lijden iets is dat persoonlijk geleefd moet worden? Lijden als een open ligwonde in het filosofische en theologische denken

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” “Aan de grenzen lijkt het mij beter te zwijgen, en het onoplosbare onopgelost te laten” Dietrich BONHOEFFER

Bert Vanderhaegen, hoofdaalmoezenier UZ Gent(K&L,02.12.09) “Het absurde teveel aan lijden is voor gelovigen zwaar, ook al geloof ik als christen in de verrijzenis en het leven met God. Je blijft met de vraag ‘Waarom?’. Wat is de zin van een doodgeboren kind? Of van de meisjes die zijn doodgereden in Oosrterzele? Het heeft geen zin om alles weg te rationaliseren, want dat doet geen recht aan de gevoelens die mensen hebben.”

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” “Lijden is zinloos” “Lijden is een kwaad, omdat het de mens in zijn persoonlijk welzijn aantast.”

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Waarom dan toch denken en spreken over het lijden?

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Waarom dan toch denken en spreken over het lijden? 1. Vragen verlangen antwoorden : noodzaak van een forum waar men de vragen mag stellen, zijn gevoelens mag uitdrukken : “de werkelijkheid van het lijden veilig stellen”.

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Waarom dan toch denken en spreken over het lijden? 2. Tegen de onverschilligheid en het vergeten:

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Waarom dan toch denken en spreken over het lijden? “Vergetelheid leidt in de ballingschap. Herinnering is het geheim van de verlossing.”

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Waarom dan toch denken en spreken over het lijden? 3. Leren omgaan met zin-vragen vooraleer de crisis komt

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Theologie van het lijden Waar is God als de mens lijdt? Lijdenstheologie = het denken aandurven daar waar het op zijn kwetsbaarst is

(ON)MOGELIJKHEID VAN EEN “THEOLOGIE OVER HET LIJDEN” Theologie van het lijden “de rots van het atheïsme” Marnix Gijsen Iwan Karamazow (Dostojewski) Herman Brusselmans Antoon Vergote

Uit ‘De 7 hoofdzonden’ volgens Andrea Croonenberghs Humo, 6 maart 2007 Geloof jij in een god die over de wereld waakt? Nee, als kind heb ik geprobeerd om daarin te geloven, maar het is me niet gelukt. En als er dan toch één is, zouden ze hem dringend moeten vervangen. Waarom? Omdat hij ons voortdurend bij ons pietje heeft. Ik bedoel : als er inderdaad een god is, heeft hij het hier toch maar mooi allemaal in de soep laten draaien. Oorlogen, honger, racisme, onderdrukking : het kan toch niet zijn dat er een Goede Man is die dat allemaal wil?

VRAGENDERWIJS Ik wil u smeken … geduld te hebben met alles wat onopgelost is in uw hart en probeer van de vragen zelf te houden net als gesloten kamers en als boeken die geschreven zijn in een heel vreemde taal. Zoek nu niet naar de antwoorden die u niet gegeven kunnen worden omdat u niet in staat zou zijn ze te beleven. En het gaat erom alles te beleven. Beleef de vragen nu. Misschien zult u dan langzaam, zonder het te merken, ooit op een dag het antwoord zijn geworden.