25-12-2018 Enquête/ Survey/ Grootschalig veldonderzoek: onderzoek door vragen te stellen aan bevolking of delen van bevolking Doel: Beschrijven en verklaren van sociale verschijnselen via ondervraging met gestandaardiseerde vragen (-lijsten) van een (steekproef van een) relatief groot aantal respondenten op een relatief groot aantal kenmerken (variabelen) Voorbeelden: kiezersonderzoek, opinie-onderzoek, marktonderzoek, beleidsonderzoek, mobiliteitsonderzoek

Opbouw: keuzes bij het ontwerpen van surveys 25-12-2018 Opbouw: keuzes bij het ontwerpen van surveys 1 dataverzamelingsmethoden  Leerproject: Persoonlijk interview door bezoek aan huis 2 steekproeftrekking  Leerproject: uit bevolkingsregisrer zijn op basis van toeval 500 Nijmegenaren tussen 18 en 70 jaar oud gekozen. - Non-respons = niet alle Nijmegenaren uit steekproef zullen meewerken / zijn bereikbaar - Item non-respons= respondent slaat enkele vragen over of wil enkele vragen niet beantwoorden Aanname: de nonresponse is op basis van toeval 3 opstellen vragenlijsten 25-12-2018

Opstellen van vragenlijst 25-12-2018 Opstellen van vragenlijst Inventariseer welke soort informatie nodig is (kennis, opinie attitude, ervaring, gedrag, achtergrondkenmerken) aan de hand van - vraagstellingen, onderzoeksvragen (hier niet verder behandeld) - omschrijving van begrippen en operationaliseren Vervolgens: - inventariseer bestaande vragen/items (hier niet verder behandeld) - bedenk aanvullende vragen/items  voorkom formuleringsfouten

Omschrijving van begrippen en operationaliseren 25-12-2018 Omschrijving van begrippen en operationaliseren - Definiëren - Operationaliseren - Betrouwbaarheid en geldigheid

25-12-2018 DEFINIËREN = het aangeven van de betekenis van een begrip door een korte, bondige en ondubbelzinnige omschrijving Etnocentrisme: negatieve houding ten opzichte van etnische minderheden en een positieve houding ten opzichte van Nederlanders

25-12-2018 OPERATIONALISEREN= concreet waarneembaar/meetbaar maken van omschreven begrippen uit vraagstelling - Aantal concrete stellingen over etnische minderheden en Nederlanders (voorbeeld: “Met Turken kun je beter geen zaken doen”, “Nederlanders zijn betrouwbaar”).

25-12-2018 BETROUWBAARHEID = nauwkeurig, stabiel en niet willekeurig: waarnemingen hebben weinig toevallige fouten - Zorg voor gelijkblijvende omstandigheden als interviewer voor elke respondent - Herhaalde metingen (meerdere vragen die begrip meten) : overeenstemming = betrouwbaarheid

= waarnemingen zo weinig mogelijk systematische fouten 25-12-2018 VALIDITEIT = waarnemingen zo weinig mogelijk systematische fouten Elke keuze voor een bepaalde waarneming moet passen bij de onderzoeksvragen: Waarnemen wat je wilt waarnemen wat je wilt (moet) waarnemen Opleiding is niet gelijk aan inkomen Negatieve houding tegenover etnische minderheden is niet gelijk aan wantrouwen tegen de overheid

Even terug: Derde keuze: Opstellen van vragenlijst 25-12-2018 Even terug: Derde keuze: Opstellen van vragenlijst Inventariseer welke soort informatie nodig is (kennis, opinie attitude, ervaring, gedrag, achtergrondkenmerken) aan de hand van - vraagstellingen, onderzoeksvragen (hier niet verder behandeld) - omschrijving van begrippen en operationaliseren Vervolgens: - inventariseer bestaande vragen/items (hier niet verder behandeld) - bedenk aanvullende vragen/items  voorkom formuleringsfouten 25-12-2018

Voorkom formuleringsfouten 25-12-2018 Voorkom formuleringsfouten - Taalgebruik: geen moeilijke woorden - Geen ontkennende vragen - Geen vragen of antwoorden met vage telwoorden - Geen lange vragen, geen motiveringen in vragen, > - Geen dubbelzinnige vragen - Geen dubbele vragen: meer dan een onderwerp tegelijk - Geen vragen met feiten waarover discussie mogelijk is - Geen vragen met mogelijk verschillende normen - Geen suggestieve vragen - Geen veronderstellende vragen - Vermijd items met verschillende interpretatie-mogelijkheden - Laat antwoorden aansluiten bij de vragen - Laat antwoorden volledig en wederzijds uitsluitend zijn 25-12-2018

Taalgebruik: geen moeilijke woorden, geen jargon 25-12-2018 Taalgebruik: geen moeilijke woorden, geen jargon Vindt U dat ontwikkelingshulp een imago-probleem heeft? Welk oordeel heeft u over het totale functioneren van ontwikkelingshulp? Denkt U dat de politie meer aandacht zou moeten besteden aan draaideur criminaliteit? Hoe acceptabel zijn de volgende maatschappelijke vraagstukken volgens u op dit moment in Nederland? Wat moeilijk is hangt uiteraard af van de respondenten: bedenk wel dat mensen die wetenschappelijk onderwijs hebben gevolgd slechts 10-15% van de Nederlandse populatie uitmaken 25-12-2018

Oplossingen voor moeilijke woorden 25-12-2018 Oplossingen voor moeilijke woorden Gebruik een inleiding/omschrijving: Misschien heeft u wel eens wat gelezen over draaideur criminaliteit. Dat gaat over criminelen die worden opgepakt voor een of ander vergrijp, daarvoor worden gestraft, hun straf uitzitten in de gevangenis, maar meteen nadat zij worden vrijgelaten weer een of ander vergrijp plegen. Vindt u dat de politie meer aandacht moet besteden aan deze groep van criminelen? 25-12-2018

Geen ontkennende vragen of dubbelde ontkenningen 25-12-2018 Geen ontkennende vragen of dubbelde ontkenningen - Vindt u niet dat er meer geld voor ontwikkelinghulp moet komen? Oplossing: - Vindt u wel of niet dat er meer geld voor ontwikkelingshulp moet komen? Ja, dat vind ik wel Nee, dat vind ik niet Dat hangt af van het soort geval Bent u het eens/oneens met de volgende stelling - Het is niet onbehoorlijk om iemand te beledigen vanwege geloof. Oplossing: Men mag iemand niet beledigen vanwege geloof. 25-12-2018

Geen vragen of antwoorden met vage telwoorden 25-12-2018 Geen vragen of antwoorden met vage telwoorden Hoe vaak bent u slachtoffer geweest van de volgende voorvallen of misdrijven? Is dat vaak, soms of nooit? Fietsendiefstal Bedreiging Heeft u zelf wel eens last van uitlaatgassen in het verkeer? Is dat nooit, af en toe of vaak? Makkelijk te verbeteren: Hoeveel keer bent u in het afgelopen jaar het slachtoffer geweest van… Fietsendiefstal aantal: .. Bedreiging aantal: .. Inbraak in uw woning aantal:…. 25-12-2018

Geen dubbelzinnige vragen 25-12-2018 Geen dubbelzinnige vragen De minister en de minister-president hebben ruzie over de omvang van ontwikkelingshulp, hij zal met een oplossing moeten komen. Bent u het daarmee eens / oneens? Twee problemen: wie is hij (minister of minister-president)? Waar moet men het mee eens zijn, dat ze ruzie hebben? Of dat er een oplossing moet komen? Makkelijk te verbeteren: De minister en de ministerpresident hebben ruzie over de omvang van ontwikkelingshulp, de minister zal met een oplossing moeten komen. Moet de oplossing van de minister komen? 25-12-2018

25-12-2018 Geen lange vragen: Vermijd het gebruik van samengestelde en dus lange zinnen die verbonden worden door: Vanwege Omdat Terwijl Wegens Alhoewel Aangezien Zodat 25-12-2018

Geen dubbele vragen: niet meer dan één onderwerp 25-12-2018 Geen dubbele vragen: niet meer dan één onderwerp Vindt U dat er veel jongeren in deze buurt zijn die over het algemeen veel overlast veroorzaken en bent zelf ooit wel eens slachtoffer geweest van buurtcriminaliteit? Oplossing is splitsen: - Vindt U dat er veel jongeren in deze buurt zijn die over het algemeen veel overlast veroorzaken? - Bent u zelf ooit wel eens slachtoffer geweest van buurtcriminaliteit? 25-12-2018

25-12-2018 Geen vragen met feiten waarover discussie bestaat of die onomstotelijk bekend zijn De toenemende criminaliteit in Nederland moet streng bestreden worden. Is het feitelijk zo dat de criminaliteit toeneemt? Zo ja, is dat bij het grote publiek bekend? Het verdwijnen van traditionele normen moet een halt worden toegeroepen. Is iedereen het er over eens dat traditionele normen verdwijnen? Ander probleem: wat zijn traditionele normen (vaag begrip)? TENZIJ..de probleemstelling betrekking heeft op vermeende of gepercipieerde ontwikkelingen! Bijvoorbeeld: De toenemende islamisering moet gestopt worden 25-12-2018

Geen vragen die refereren aan mogelijk verschillende normen 25-12-2018 Geen vragen die refereren aan mogelijk verschillende normen Voedt U Uw kinderen streng op? Wat is streng? Drink je wel eens alcoholhoudende dranken? Zo ja, hoeveel drink je dan gemiddeld per keer? heel veel, veel, matig, weinig, heel weinig… Wat is veel? Dit soort vragen zijn vaak te algemeen geformuleerd. Dus, specifieker en zonder vage, multi-interpretabele antwoordmogelijkheden!! 25-12-2018

25-12-2018 Suggestieve vragen Vindt U ook niet dat de politie zijn werk goed doet? deze vraag stuurt de respondent een bepaalde kant op. Merk op dat de vraag ook een ontkenning bevat De suggestie zit soms in de antwoordmogelijkheden: De Paus doet soms vreemde, onverantwoorde uitspraken: Natuurlijk nooit/heel soms/iets te vaak/veel te veel 25-12-2018

25-12-2018 Expres gebruik van suggestieve vragen: bij gevoelige vragen of taboe kwesties Bijna iedereen rijdt wel eens door een rood verkeerslicht. Hebt U dat ook wel eens gedaan? Ja, wel eens of nooit? Zo ja, hoe vaak heeft u dat gedaan in de afgelopen maand?’ Je hoort tegenwoordig heel verschillende meningen over de komst en aanwezigheid van etnische minderheden. Daarmee bedoelen we mensen die oorspronkelijk uit andere landen komen, zoals Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen. We willen graag weten wat u van hen vindt. In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken over deze minderheden? De meeste Turken zijn niet te vertrouwen. De meeste Turken gedragen zich heel fatsoenlijk. Merk op dat de eerste vraag negatief geformuleerd is en de andere positief, zo voorkom je dat de respondent te snel gaat antwoorden 25-12-2018

Geen veronderstellende vragen 25-12-2018 Geen veronderstellende vragen Interviewer: kijkt u samen met uw partner televisie? Respondent: Ik heb helemaal geen partner! Gemakkelijk te verbeteren: Heeft u een partner waarmee u samenwoont? Zo ja, kijkt u samen met uw partner televisie? Is dat in alle gevallen, in de helft van de gevallen, in een kwart van de gevallen of nooit? 25-12-2018

25-12-2018 Vermijd items met verschillende interpretaties: punt vragen of punt items Ontwikkelingswerk is niet effectief. als iemand nee zegt, kan dat zijn omdat men vindt dat er e weinig geld is maar kan ook omdat men vindt dat de organisatie tekort schiet Dit soort vragen zijn vaak te algemeen geformuleerd, dus specifieker!! Dus bijvoorbeeld: Ontwikkelingswerk haalt haar doelen niet omdat er te weinig geld is. Bent u het daar mee eens/oneens? 25-12-2018

Laat antwoordmogelijkheden aansluiten bij de vraag 25-12-2018 Laat antwoordmogelijkheden aansluiten bij de vraag Niet: Ontwikkelingshulp is weggegooid geld Zeer lastig, lastig, makkelijk, zeer makkelijk Maar: mee eens, grotendeels mee eens, mee eens/mee oneens, grotendeels mee oneens, mee oneens 25-12-2018

Geef volledige set met antwoordmogelijkheden 25-12-2018 Geef volledige set met antwoordmogelijkheden Interviewer: Voelt u zich vaak, soms of zelden onveilig? Respondent: Ik voel me nooit onveilig!! 25-12-2018

Gebruik wederzijds uitsluitende antwoordmogelijkheden 25-12-2018 Gebruik wederzijds uitsluitende antwoordmogelijkheden Ontwikkelingshulp is overbodig. mee eens, deels mee eens, grotendeels mee eens, mee oneens, Te verbeteren: mee eens, grotendeels mee eens, niet eens/niet mee oneens, grotendeels mee oneens, mee oneens 25-12-2018

Vraagvormen, antwoordmogelijkheden: 25-12-2018 Vraagvormen, antwoordmogelijkheden: Houdingen / opinies / attitudes: Maak er een stelling van en gebruik als antwoordcategorieën: mee eens , grotendeels mee eens, niet eens/niet mee oneens, grotendeels mee oneens, mee oneens Bijvoorbeeld: Het komt nog eens zo ver dat wij Nederlanders ons moeten aanpassen aan de gewoontes van islamieten (ter meting van houding ten opzichte van etnische minderheden) 25-12-2018

- Gebruik een situatie en vraag wat respondent zou doen 25-12-2018 Bij meting van gedrag: - Gebruik een situatie en vraag wat respondent zou doen Gebruik ook hier minimaal 4 tot 5 antwoordcategorieën waarin een rangorde zit: Bijvoorbeeld: u bent er getuige van dat iemand iets steelt - U grijpt zelf in door de dief aan te houden - U vertelt het meteen aan het winkelpersoneel en wijst de dader aan - U vertelt het later aan het winkelpersoneel en geeft een signalement - U vindt dat een zaak voor het winkelpersoneel en doet niets Vraag rechtstreeks naar gedrag (als niet te confronterend is) Hoeveel minuten kijk u gemiddeld naar de televisie op zondag? …….. minuten 25-12-2018

Logische opbouw - Begin met een paar gemakkelijke vragen 25-12-2018 Logische opbouw - Begin met een paar gemakkelijke vragen - Bij elkaar horende vragen in een blok - Logische volgorde, logisch voor de respondent - Moeilijke en gevoelige vragen: voorzichtig inleiden, niet helemaal voor in, niet helemaal achterin de lijst Voor voorbeelden van vragen staan op Blackboard de vragenlijsten van Leerproject 1 sociologie 25-12-2018