Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional in relatie tot de participatie van burgers met ernstige en langdurige beperkingen Presentatie VWS Lies Korevaar Den Haag, 24 april 2013

Ontwikkelingen Participatiewet (WWNV) Decentralisatie jeugdzorg Passend onderwijs Transitie en Transformatie AWBZ naar Wmo

Cliënten van de AWBZ naar de Wmo Totaal ongeveer mensen Naar grondslag: somatische aandoening psychogeriatrische problematiek psychiatrische stoornis verstandelijke handicap lichamelijke handicap zintuiglijke handicap

Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten) Participeren doe je zelf, anderen kunnen dit ondersteunen Participeren doe je in rollen

Participatiedoelen Ik wil in het najaar van 2013 verkoper worden in ‘t Brughoes in Tynaarlo Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen Ik wil de komende tijd 1x per maand op zondag met een lid van de keyring naar de kerk 5

Werkwijze Rehabilitatie Rol + omgeving (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid Lectoraat Rehabilitatie

Voorbeelden van praktijken Activerend huisbezoek door vrijwilligers aan wijkbewoners in Groningen met een psychische of verstandelijke beperking ‘t Brughoes in Tynaarlo Samenredzaam door keyring Opsterland Onderwijsmodule voor vrijwilligers in de omgang met brugers met een psychische of verstandelijke beperking 7

Samenwerken in de Wijk Competenties van de professional

Situatie in de wijk Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Schizofrenie Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken IndividuGezinWijk Ouders, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG + schizofrenie Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel ‘kwetsbare’ burgers/gezinnen Overlast: 4-5 ‘probleemgezinnen’ 28 organisaties actief

Sociaal Domein: Lokale wijkteams Awbz Wmo Participatiewet Jeugdzorg

Generalist of Specialist? Duizendpoot of Genie?

T-shaped professional MonodisciplinairI MultidisciplinairI I I InterdisciplinairTTT

T-shaped competenties 1 I=Eigen vakinhoudelijke competenties --=Interdisciplinaire samenwerking: betekent dat je niet alleen vanuit je eigen referentiekader naar de situatie kijkt, maar je ook verplaatst in het referentiekader van de ander en wat jij kan bijdragen aan het oplossen van een probleem dat de ander ervaart

I - competenties Inzetten eigen specialisme voor burger/cliënt: Uitgaan en ondersteuning van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen) Ondersteuning sociaal netwerk / mantelzorgers Ondersteuning vrijwilligers Inzetten professionele ondersteuning

-- competenties Inzetten eigen specialisme voor collega’s, o.a.: Communicatieve vaardigheden Dialoog - multiloog Samenwerking: integratief denken & overbruggen van leemtes Creatief denken (out of the box-denken) Basiskennis van andere referentiekaders Integreren van eigen vakkennis in andermans werkgebied Interdisciplinaire consultatie Richten op creëren van meerwaarde voor iedere discipline

Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers Teamleider

Coördinatie & regie AMW / SJD Wijkagent Opbouw werk Woning- bouw Jeugdzorg / CJG Sociale Dienst Huisarts / Wijkverpl. GGz / VGz Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers Teamleider Gemeente

Visie Eén hulpverlener in één gezin met één plan. Eigen kracht en samenkracht Midden in de wijk Ontkokering Versterking maatschappelijke basisvoorzieningen Generalist in het gezin, specialist in het team Nieuw coöperatief organisatorisch verband

Scholing Module interdisciplinaire samenwerking in de Wmo Governance: sturing door gemeentes 19

Vragen? 20

Wmo gaat uit van zelfredzaamheid Zelfredzaamheid vs Zelfstandigheid 21

Zelfstandigheid / autonomie betekent dat je woont in het huis van je keuze, dat je zelf bepaalt wie je vrienden zijn en wanneer je ze wilt zien, dat je kiest hoe je, binnen beschikbare mogelijkheden, je dag doorbrengt Zelfredzaamheid betekent dat je je eigen huishouden kunt doen, dat je je vrienden zonder hulp kunt opzoeken en dat je de activiteiten die je op de dag wilt ondernemen zelf kunt uitvoeren 22

Vermindering van zelfredzaamheid betekent niet dat er ook verlies van zelfstandigheid / autonomie plaatsvindt 23

Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers

Coördinatie & regie AMW / SJD Wijkagent Opbouw werk Woning- bouw Sociale Dienst Huisarts / Wijkverpl. GGz / VGz Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers Gemeente Jeugdzorg / CJG

Eigenaarschap Wie is de eigenaar van de wens en/of het probleem? Wie is er eigenaar van het ondersteuningsplan? Wie is er eigenaar van het participatietraject? 26

Individueel niveau Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Bipolaire stoornis Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken

Gezinsniveau Vader, moeder, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG en bipolair Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer

Wijkniveau Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel ‘kwetsbare’ burgers/gezinnen Overlast: 4-5 ‘probleemgezinnen’ 25 organisaties actief

Kenmerken van een participatiedoel Stuurt de diagnostiek - openlijk onderzoeken wat de persoon/cliënt zelf wil - vanaf het begin betrokkenheid v.d. persoon/cliënt - grotere motivatie Vernauwt de richting van de diagnostiek - i.p.v. alle mogelijke vaardigheden en ondersteuning/hulpbronnen die de persoon/cliënt nodig kan hebben, beperk je je tot die welke gerelateerd zijn aan het halen/behouden van het eigen participatiedoel 30

Participatie als wijkbewoner of dorpsgenoot Om te kunnen vaststellen wat mensen zelf kunnen, wat het netwerk kan bijdragen en wat men aan ondersteuning nodig heeft is het belangrijk dat de burger zelf zijn/haar participatiedoelen formuleert 31