EM-velden en beleid 24 juni 2004 NVS-NIS vergadering Henk A. Klok (Marinebedrijf) Leonard A. Hennen (Defensie)

Marinebedrijf/Advies Aandachtspunten Bewustwordingsproces RadHaz Beleidsregel en Richtlijn –RadHaz overleg Defensie –Vergelijking normwaarden Veiligheidsafstanden –Berekeningen en metingen Vertaling in operationele regelgeving Consequenties

Marinebedrijf/Advies Militaire omgeving Totale frequentiegebied: 0 Hz tot 40 GHz –voeding en sonar: 0 Hz kHz –communicatie: 1 MHz MHz –Radar, Satcom en EOV: 1 GHz - 40 GHz

Marinebedrijf/Advies Defensie al lang bezig Start in 1971 Participatie in NATO en dus… –STANAG 2345 voor personeel –STANAG 1307 voor EM-omgeving Daarnaast –MIL-STD-1385 voor wapensystemen Metingen om operationele beperkingen vast te stellen op basis militaire normen Vertaling in Orderboek Commandant En toen…

Marinebedrijf/Advies 1997 Verontruste berichten in de media: Hoe gaan we hiermee om?

Marinebedrijf/Advies Vragen en bewustwordingsproces September 1997 Ongerustheid onder personeel –Hawk incident en onderzoek –Steeds meer berichten in de media –Civiele normgeving versus militaire normen Opgang van Arbo en Milieu (KAM) wetgeving Hoe daarop in te spelen –RadHaz overleg Defensie –Onderzoek en informatie uitwisseling

Marinebedrijf/Advies RadHaz overleg Defensie Taken Spelers Overleg structuur Communicatie en voorlichting Concrete acties Output Beleidsregel en Richtlijn

Marinebedrijf/Advies Beleidsregel en Richtlijn Veel was al gedaan Echter niet algemeen bekend bij personeel Nodig was –Structuur –Defensiebreed hetzelfde beleid –Eenduidigheid –Meetmethode –Inbedding in KAM procedures

Marinebedrijf/Advies RadHaz Beleidsregel Gepubliceerd in juli 2001 Wat zijn elektromagnetische velden Frequentiegebied tot 300 GHz Welke blootstellingsnormen gelden onder welke omstandigheden –Militaire NATO STANAG 2345 –Civiele ICNIRP Onderliggende documenten en standaarden Vertaling Beleidsregel

Marinebedrijf/Advies Wanneer geldt welke norm Militaire omstandigheden –STANAG 2345 Normale omstandigheden –militaire platformen: STANAG 2345 –buiten militaire platformen: ICNIRP Buiten Defensieterreinen –ICNIRP

Marinebedrijf/Advies RadHaz Richtlijn Gepubliceerd in juli 2003 Uitleg elektromagnetische velden Welke blootstellingsnormen zijn er Vergelijking blootstellingsnormen en referentieniveaus Toegangszones Uitgangspunten RI&E Procedures en regelgeving Meetprocedures

Marinebedrijf/Advies Blootstellingsnormen Gebaseerd op korte termijn effecten Basisbeperking is stroomdichtheid en SAR Afgeleide waarden (referentieniveaus) t.b.v. metingen –elektrisch veld –magnetisch veld –vermogensdichtheid –lichaamsstromen –piekwaarden Normwaarden –Civiel (ICNIRP, IEEE, EU, …) –Militair (STANAG 2345, VDE, …) Frequentiegebied tot 300 GHz

Marinebedrijf/Advies Vergelijking blootstellingsnormen Vergelijk STANAG met ICNIRP/EU Basisbeperking over grote frequentiegebieden hetzelfde Referentieniveaus verschillend als gevolg rekenmodel Beide normen: –6 minuten periode –blootstelling delen van het lichaam –meerdere bronnen –piekwaarden

Marinebedrijf/Advies STANAG versus ICNIRP Referentieniveaus voor de veldsterkte

Marinebedrijf/Advies STANAG versus ICNIRP Piekwaarden –STANAG 2345: 200 kV/m (100 kV/m) –ICNIRP/EU: 32 keer het referentieniveau van de veldsterkte (1000 keer de vermogensdichtheid) Lichaamstromen –STANAG: 100 mA enkelstroom 100 mA contactstroom –ICNIRP/EU: 100 (45) mA enkelstroom 40 (20) mA contactstroom

Marinebedrijf/Advies Veiligheidsafstanden Vrije veld, zonder obstakels Berekeningen Metingen Afhankelijk van de norm Hanteren veiligheidsafstanden BronSTANAGICNIRP werkers ICNIRP bevolking HF comm91230 Zoekradar11 (90)13 (110)28 (250) Trackradar

Marinebedrijf/Advies Metingen en meetprocedures Valt veel over te zeggen Binnen Defensie bezig met harmonisatie van meetmethoden Resulteert in: –methoden versus meetscenario’s –beperkingen en mogelijkheden meetapparatuur –typen sensoren

Marinebedrijf/Advies Toegangszones Zone A: Niveaus > STANAG 2345 ontoegankelijk gebied Zone B: Niveaus ICNIRP werkers toegangankelijk voor Defensie personeel Zone C: Niveaus ICNIRP algemene bevolking toegankelijk voor werkers (burgers en militair personeel) Zone D: Niveaus < ICNIRP algemene bevolking toegankelijk voor iedereen

Marinebedrijf/Advies Zones Schematische weergave van de toegangszones A t/m D

Marinebedrijf/Advies Operationele regelgeving Orderboek commandant –Passage verbod –RadHaz zone A aan boord Hazard State via scheepsomroep

Marinebedrijf/Advies Procedures en restricties Uitgangspunt: Algeheel zendverbod tenzij na uitdrukkelijke toestemming Procedures (1VVKM 25, OBAHLDR,...) –oplanden heli –munitie- en olieladen –zendrestricties Veiligheid –sector blanking –afstanden –afzetten onveilig gebied

Marinebedrijf/Advies Consequenties en hoe verder… Veiligheidsafstanden nemen toe waardoor Zone A in omvang toeneemt Als piekniveaus worden geimplementeerd, gehele platforms Zone A Gevolgen lichaamstromen nog niet bekend Al met al: belangrijke operationele beperkingen Niet bekend of dit acceptabel is Hoe vertel ik het mijn personeel… Wettelijk kader: Waaraan is Defensie gehouden..?.. Overleg Defensie met SZW noodzakelijk

Marinebedrijf/Advies DANK U!!! VRAGEN???

Niet-Ioniserende Straling Regelgeving Defensie Leonard A. Hennen Leonard A. Hennen Beleidsmedewerker Straling Henk A. Klok Senior Adviseur EM-Effecten