Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Ethiek en operationele procedures voor de radioamateur Copyright: Tenzij anders gespecificeerd, is de informatie in dit document van de hand van John Devoldere ON4UN en Mark Demeuleneere ON4WW (de “auteurs”) en als dusdanig is dit document beschermd door wetgeving betreffende de auteursrechten. Tenzij anders gespecificeerd, wordt aan elkeen de toestemming verleend om dit document of delen ervan te kopiëren, af te drukken en/of te verspreiden, onder volgende voorwaarden: 1. het gebeurt alleen met het doel de informatie maximaal te verspreiden, niet met commerciële doeleinden; 2. elke al dan niet gedeeltelijke kopie moet een verklaring inzake auteursrecht bevatten (©John Devoldere ON4UN en Mark Demeuleneere ON4WW); 3. geen wijzigingen mogen worden aangebracht aan de informatie zonder geschreven toestemming van de auteurs. De toestemming om de informatie bevat in dit werk voor doeleinden buiten deze hierboven beschreven te gebruiken, moet schriftelijk aan één van de auteurs worden gevraagd, en worden bekomen.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Vrij vertaald van de ‘The Radio Amateur’s Code’ door Paul Segal, W9EEA (1928): DE CODE VAN DE RADIOAMATEUR De radioamateur is… VOORKOMEND… Hij zal nooit opzettelijk zó werken dat hij het plezier van anderen erdoor vermindert. TROUW… Andere radioamateurs, de plaatselijke radioclubs en de nationale vereniging, lid van IARU, die het radioamateurisme vertegenwoordigt zowel op nationaal als op internationaal nationaal vlak, kunnen rekenen op zijn trouw, zijn aanmoedigingen en zijn steun. PROGRESSIEF… Zijn station zal de evolutie van de wetenschap en de techniek van nabij volgen. Zijn station is efficiënt en goed gebouwd. Zijn operationele praktijk staat boven elk verwijt. VRIENDSCHAPPELIJK… Op verzoek zal hij zijn seinsnelheid verminderen; hij zal goed advies geven aan de nieuwkomers en zal naar beste vermogen helpen; hij zal hulp en raad geven in het belang van anderen. Dit zijn enkele kenmerken van de goede geest van de radioamateur (‘ham spirit’). EVENWICHTIG… Het radioamateurisme is een hobby die nooit voorrang heeft op de verplichtingen jegens familie, werk, school of gemeenschap. PATRIOTISCH… Zijn station alsmede zijn kwalificaties zullen steeds ten dienste staan van zijn land en gemeenschap. In het begin van het radioamateurisme was men er zich reeds van bewust dat wetten en regels niet genoeg waren om alles in goede banen te leiden…

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Welkom 1. WELKOM Waarom deze cursus? evolutie: minder techniek  meer ‘operating’ echter: –tot zover weinig of geen opleiding ivm ‘operating’ –zeer weinig of geen examenstof –weinig gepubliceerd over deze materie wat we horen op de banden is soms verre van perfect Daarom: een compleet handboek dat van nieuwkomers in weinig tijd goede operators kan maken een naslagwerk dat ervaren operators kan helpen hun gedrag op de banden nog te verbeteren Wat het niet is: een keurslijf van regeltjes die het radioamateurisme minder plezierig maken Wat het wel is: een hulp aan alle radioamateurs en kandidaat radioamateurs om het leven op de banden makkelijker en aangenamer te maken

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Gedragscode voor de radioamateurs 2. GEDRAGSCODE VOOR DE RADIOAMATEUR Basisprincipes: –sociaal gevoel, gevoel van broederschap: wij zijn met heel zeer velen. Wees steeds voorkomend en behandel de anderen als vrienden of collega’s –Verdraagzaamheid: begrijp dat niet iedereen denkt als jij –hoffelijkheid: ruwe taal en slechte manieren zeggen alleen iets over hij die ze gebruikt –begrip: niet iedereen is zo onderlegd en zo professioneel als jij. Heb daar begrip voor en sta daar positief tegenover Het gevaar van conflicten: –één speelveld voor honderdduizenden spelers Conflicten vermijden: –oorzaak van meeste conflicten: onwetendheid –remedie: onwetendheid wegnemen  informeren, opleiden, helpen Zelfdiscipline: –operationele en ethische aspecten vallen buiten het terrein van telecomautoriteiten –dus allemaal gebaseerd op zelfdiscipline (dit wil niet zeggen dat we een eigen politiedienst behoeven!) Wat houdt de gedragscode van de radioamateur in? dit is het doel van dit handboek ethische beschouwingen: wat is ‘goed’, wat is ‘slecht’, gebaseerd op morele waarden praktische regels: regels gebaseerd op conventies, gebruiken, gewoontes

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli De taal van de radioamateur 3. DE TAAL VAN DE RADIOAMATEUR geen mijnheer, mevrouw, enz., steeds aanspreken met de voornaam in briefwisseling ( s) zowel als in gesproken taal onder radioamateurs groeten we met ’73’, en geen beleefdheidsformules (mijnheer, mevrouw, hoogachtend enz.) ’73’ wil zeggen: beste groeten. Zeg dus niet 73s, beste 73, veel 73’s enz. Allen maar ’73’. als je vroeger CB-er bent geweest, wis dan de CB-taal uit je geheugen en maak je zo snel mogelijk de HAM-taal eigen, dat zal je helpen je snel te integreren gebruik de Q-code correct gebruik de Q-code matig in telefonieverbindingen er zijn een aantal afkortingen en codes die uit de CW-taal komen, maar volledig zijn ingeburgerd in telefonie: 73, OM, YL enz. gebruik het internationaal spelalfabet correct, geen fantasietjes Engels is de internationale taal bij telefonieverbindingen voor contacten in CW hotf je slechts heel weinig kennen van de taal van je tegenstation radioamateurisme is het ideale hulpmiddel om talen te leren en vooral te oefenen Q-codes gebruikt in spreektaal de QRG: de frequentie QRM: storing, interferentie QRN: interferentie door statische ontladingen (onweer) een QRP: een kind QRT gaan:stoppen met zenden QRV zijn:gereed zijn, ter beschikking zijn QRX: een ogenblikje QRZ:wie heeft me aangeroepen? QSB:fading QSL(-kaart):een kaart om een QSO of ontvangst te bevestigen QSL : ik bevestig een QSO:een verbinding, een contact QSY maken: veranderen van frequentie een QTH: woonplaats

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Enkele Basisprincipes Enkele basisprincipes 4. LUISTEREN een goede zendamateur begint met veel te luisteren pas op, je kan veel foutieve zaken horen! Ook ‘old-timers’ maken fouten als je al een actief radioamateur bent, zorg er dan voor dat je het goede voorbeeld geeft 5.GEBRUIK JE ROEPNAAM CORRECT gebruik je roepnaam. Begin nooit een uitzending door je tegenstation aan te roepen met zijn voornaam... identificeer met je volledige call, niet alleen met de suffix! identificeer je regelmatig 6.WEES STEEDS EEN GENTLEMAN gebruik NOOIT schuttingtaal, blijf steeds beleefd, voornaam en vriendelijk, ONDER ALLE OMSTANDIGHEDEN George Bernard Shaw schreef ooit: There is no accomplishment so easy to acquire as politeness and none more profitable

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Op de repeaters 7. OP DE REPEATERS repeaters dienen om de operationele reikwijdte van portabele en mobiele stations op VHF/UHF te vergroten repeaters zijn er niet alleen voor jou en je vrienden. Houd er rekening mee dat ook anderen de repeater willen gebruiken verbindingen tussen vaste stations via een repeater dienen een uitzondering te zijn maak korte verbindingen via een repeater inhoudelijk: geen boodschappenlijstjes, de QSO’s van radioamateurs houden betrekking tot de techniek van radiocommunicatie wacht steeds op het geluidssein (roger beep) of tot de draaggolf van de repeater uitvalt (afhankelijk van het type repeater) alvorens met een uitzending te beginnen. Waarom? –het reset de klok (en vermijdt time out) –geeft mogelijkheid aan andere stations om zich te melden als je een repeater wil gebruiken die reeds in gebruik is, wacht op de korte pauzes tussen de uitzendingen om je call te geven gebruik alleen maar break of ‘break break break’ in een noodgeval, d.w.z. in een situatie waar ernstig gevaar dreigt. Nog beter is : ‘break break break dit is een noodoproep’ te roepen kom niet tussen in een gesprek dat aan de gang is tenzij je iets belangrijk hebt toe te voegen. Een gesprek nodeloos onderbreken op de repeater is even onbeleefd als dit doen in elke andere omstandigheid gebruik je frequent een bepaalde repeater, steun dan hen die hem in stand houden!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Hoe maak je een QSO 8. HOE MAAK JE EEN QSO? Een QSO is een radiocontact tussen 2 of meerdere radioamateurs Hoe begin je een QSO? -door een oproep te doen (CQ roepen) -of door een oproep te beantwoorden -enz. (verder meer hierover) Wie komt eerst? -correct is: ‘PA4XXX van PA4ZZZ’ (en PA4ZZZ, dat ben jij) -eerst komt diegene die je ‘aanspreekt’, in de gewone taal is dat ook zo Hoe dikwijls identificeren? - minstens 1x in de 5 minuten (in sommige landen 10 minuten), alsook bij het begin en het einde van je uitzendingen (kan verschillende QSO’s na elkaar zijn) De ‘pauze’ (‘blanco’) -bij het omschakelen kan je eventueel een kleine seconde wachten om te luisteren of iemand anders het QSO wil vervoegen, mocht je dat op prijs stellen Lange vs. korte uitzendingen -maak korte uitzendingen, geef je tegenstation de mogelijkheid te antwoorden

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Waarover praten? 9. WAAROVER PRATEN? in principe: over de techniek van radiocommunicatie –echter in een ruime betekenis sommige onderwerpen die taboe zijn in de radioamateurgesprekken op de banden: –godsdienst –politiek –commercie (je kan over je beroep spreken, maar je kan geen reclame maken over je ‘zaak’) –geringschattende opmerkingen van bijvoorbeeld etnische, godsdienstige, seksistische of racistische aard –‘aangebrande humor’: als je een grap niet aan je 10 jaar oude dochter of zoon zou vertellen, vertel ze dan niet via de radio. Grappen en grollen horen niet thuis in een QSO –om het even welk onderwerp dat geen enkele relatie heeft met om het even welk aspect van onze hobby

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CQ roepen in phone Hoe roep je CQ in phone? als je moet afregelen  op dummy load  op antenne steeds op een vrije frequentie welke band wil je gebruiken? Afstand, propagatie. Weet je waar je mag zenden in die band? Check het IARU Bandplan □□ beneden 10 MHz gebeuren phone uitzendingen in LSB, boven 10 MHz in USB in LSB zend je een signaal uit tot ca. 3 kHz lager dan de nominale frequentie, in USB is het hoger begin met eerst een tijdje te luisteren dan vragen of de frequentie wel degelijk vrij is (‘Is this frequency in use?’) als je al een tijdje hebt geluisterd en je hoort niets, waarom dien je dan ook nog te vragen of de frequentie wel vrij is? omdat de kans zeer reëel is dat er twee stations in verbinding zijn met elkaar, waarvan één van die stations binnen de skip-afstand is gelegen t.o.v. jouw station. D.w.z. dat je dat station niet hoort: het is te ver voor grondgolf-propagatie en te dicht voor een 1ste propagatie-hop via de ionosfeer (op de hogere HF-banden betreft het meestal over stations op enkele honderden kilometer afstand). Als je luistert gedurende de tijd dat het station dat binnen skip-afstand is uitzendt, hoor je uiteraard niets, en indien je er zonder meer begint te zenden, zal je zeker het andere station waarmede die in verbinding is, storen. als ze bezet is zal men antwoorden: ‘yes’ of beter: ‘yes, thank you for asking’ als de frequentie vrij is : een tweede maal vragen of de frequentie vrij is. indien nog steeds geen antwoord: CQ roepen... ‘CQ from PA4ZZZ, PA4ZZZ calling CQ, papa alfa four zulu zulu zulu calling CQ and listening’. Op het einde kan je ook zeggen ‘... calling cq and standing by’ spreek duidelijk, articuleer correct in een CQ geef je je call 2x tot maximaal 4x gebruik het internationale spelalfabet minstens 1x bij je CQ

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Wat betekent ‘CQ DX’ 10.3 Een oproep op sfapraak beter kort na elkaar enkele ‘korte’ oproepen dan één lange… beëindig je oproep nooit met ‘QRZ’. QRZ wil alleen zeggen ‘wie heeft me aangeroepen?’... Is hier dus zeker niet van toepassing beëindig je oproep nooit met ‘over’, je bent immers nog met niemand in verbinding en ‘over’ wil zeggen: ‘over aan jou’ als je CQ roept en wil luisteren op een andere frequentie (= werken in ‘split’ mode), eindig je CQ met bv. ‘and listening 5 to 10 up’ of nog ‘.. and listening on 14295’ als je een split frequentie specificeert, ga dan eerst na of deze niet reeds in gebruik is! Wat betekent CQ DX? als je alleen stations op lange afstand wil werken, roep dan ‘CQ DX’ wat is DX? –Op HF: meestal buiten je eigen continent –Op VHF-UHF: > ca. 300 km je kan het ook benadrukken door te roepen ‘CQ DX, outside Europe, this is PA….’ als een lokaal station antwoordt op je CQ DX, wees voorkomend. Misschien ben je wel een nieuw land voor hem? Maak snel een QSO en zeg dat je in feite op zoek bent naar DX 10.3 Een oproep op afspraak veronderstel dat je G3FXB wil oproepen op afspraak (‘sked’) : ‘G4ZZZ, G4ZZZ this is PA4ZZZ calling on sked and listening for you’ als ondanks je gerichte CQ, iemand anders terugkomt op je aanroep, blijf dan beleefd, geef snel een rapport en zeg ‘sorry, ik heb een sked met G4ZZZ...’

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Een phone QSO maken Een phone QSO maken (1) PA4XXX beantwoordt jouw CQ: ‘PA4ZZZ van PA4XXX, papa alfa vier x-ray x-ray x-ray roept en luistert’ of nog ‘PA4ZZZ van PA4XXX, papa alfa vier x-ray x-ray x-ray over’ Als iemand antwoordt op je CQ wil hij bij het afsluiten van zijn aanroep wel degelijk de mircrofoon ‘aan jou’ geven. Hij kan dus afsluiten met ‘over’ Als je een station aanroept dat CQ (of QRZ) heeft geroepen, geef dan hoogstens 1x de call van dat station. Beter is dit niet te doen, want de operator van het station dat je aanroept, kent wel zijn eigen roepnaam... In een contest zal je zeker die call niet geven. een typisch antwoord: ‘PA4XXX van PA4ZZZ bedankt voor de aanroep, ik kan je goed nemen, leesbaarheid 5 en sterkte S8. Mijn QTH is Amsterdam. Mijn naam is Jan (niet mijn persoonlijke naam, er zijn geen persoonlijke en onpersoonlijke namen). Terug naar jou, en hoe kan jij me nemen? PA4XXX van PA4ZZZ. Over’ het gebruik van ‘over’ is aan te raden (op het einde van een over), maar niet noodzakelijk. pas op, ‘over’ niet gebruiken op het einde van een CQ als de signalen niet sterk genoeg zijn en de leesbaarheid twijfelachtig, kan je spellen: ‘Mijn naam is Jan, juliett, alfa, november …’ Zeg niet: ‘juliett juliett, alfa alfa, november november’ (je naam is toch niet ‘JJaann’ ?)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Een phone QSO maken Een phone QSO maken (2) veelal zal men in een ietwat stereotiep QSO aan het andere station melden welk soort apparatuur en antenne men gebruikt, of ook gegevens over het weer dat de propagatie kan beïnvloeden het station dat CQ riep of dat werd aangeroepen neemt het initiatief in een QSO. Dit station bepaalt waarover wordt gesproken. Misschien wil de operator alleen een rapport en de naam uitwisselen? Dring niets op. een eerste kort contact kan dikwijls leiden naar langere gesprekken en naar hechte vriendschappen. De hobby is een echte bruggenbouwer tussen gemeenschappen, culturen en beschavingen! wil je een QSL-kaart uitwisselen, zeg het dan QSL-kaarten kunnen rechtsreeks via de post (een dure zaak) of via het QSL-bureau van de IARU- verenigingen (meestal gratis) worden verstuurd om te eindigen: ‘…… PA4XXX, dit is PA4ZZZ die sluit met jou en luistert voor eventuele andere stations’ of indien hij er mee stopt ‘…die zijn uitzendingen beëindigt’ (in het Engels: ‘closing down’) je kan het woordje ‘uit’ of ‘out’ toevoegen op het einde van je laatste uitzending, maar dat wordt heel weinig gedaan. Zeg zeker niet ‘over and out’, want er is niemand meer aan wie je wil doorschakelen (wat de betekenis is van over)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Typisch SSB-QSO voor een beginnende radioamateur: Is deze frequentie in gebruik? Dit is PA4XXX CQ CQ CQ van PA4XXX PA4XXX met een algemene oproep, papa alfa vier x-ray x-ray x-ray roept CQ en luistert PA4XXX van ON6YYY oscar november zes yankee yankee yankee roept je en luistert. ON6YYY van PA4XXX, goede avond OM en bedankt voor de aanroep. Je bent 5 en 9. Mijn naam is Bob, ik spel Bravo Oscar Bravo, en mijn QTH is Amsterdam. Hoe kan je me nemen? ON6YYY van PA4XXX, over. PA4XXX van ON6YYY, goede avond Bob, ik ontvang je heel goed, 5 en 7, leesbaarheid 5 en sterkte 7. Mijn naam is Jan, juliett, alfa, november en ik woon in de buurt van Brugge. Terug naar jou, Bob. PA4XXX van ON6YYY, over. ON6YYY van PA4XXX, bedankt voor het rapport Jan. Ik werk met 100 Watt en mijn antenne is een dipool 10 m hoog. Ik zal je mijn QSL-kaart sturen via het QSL-bureau en ik zou jouw kaart ook graag ontvangen. Bedankt voor deze korte verbinding, 73 en tot binnenkort hoop ik. ON6YYY van PA4XXX. PA4XXX van ON6YYY, alles goed genomen Bob, van mijn kant is het vermogen 10 Watt en mijn antenne is een inverted-V antenne met de top op 8 meter hoogte. Ik zal je ook graag mijn QSL-kaart toezenden via het bureau. 73 en tot spoedig Bob, van ON6YYY. 73 Jan en tot spoedig van PA4XXX (die luistert voor aanroepende stations). 4. Een phone QSO maken

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Snel wisselen Sneller heen en weer schakelen als je een babbeltje slaat met een ander station en je maakt korte uitzendingen (‘overs’), dien je niet elke keer het ritueel ‘PA4XXX van PA4ZZZ’ te herhalen als je (voorlopig) bent uitgepraat zeg je ‘over’, wat wil zeggen dat je tegenstation het woord kan nemen. Nog sneller gaat het door gewoon te stoppen met praten. Als je tegenstation een stilte van 1 of 2 seconden hoort neemt hij wel het woord Je moet echter minstens 1x per 5 minuten je call geven, alsook bij het begin en het einde van je uitzendingen Een correcte operationale procedure is je minstens te identificeren bij het einde van elk QSO

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Phonie contest QSO’s QSO’s maken in een phone-contest (1) contest: -communicatiewedstrijd tussen radioamateurs (het competitieaspect van het RA) waarom contesten? -‘the proof of the pudding is in the eating’ -via competitie je vaardigheden als operator alsook de technische kwaliteit van je station te testen hoe word je een goede contester? -door veel deel te nemen, door veel te oefenen zijn er veel contesten? -ieder weekend, in totaal meer dan 200 contesten per jaar. Een twintigtal kan worden aangemerkt als belangrijke internationale contest -er zijn contesten op HF zowel als VHF en hoger -er zijn geen contesten op de WARC-banden (10, 18 en 24 MHz): te weinig plaats de contestkalender: zie meeste RA-sites (vb. wat houdt een contest in? -zoveel mogelijk QSO’s -plus zoveel mogelijk vermenigvuldigers -in een bepaalde tijd (vb. 4, 8, 12, 24, 36 of 48 u) wat is een contest-QSO? -uitwisselen van de calls, een rapport en een code (veelal volgnummer) in een contest moet alles snel, efficiënt en nauwkeurig gaan. Men verwacht dat je alleen zegt wat strikt noodzakelijk is. Geen tijd voor 73 enz.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli QSO’s maken in een phone-contest (2) als je graag wil contesten, begin dan met een ervaren contester te bezoeken of in clubverband deel te nemen aan bijvoorbeeld de velddag begin met minstens een half uur te luisteren op de band om te zien hoe ervaren contesters te werk gaan. Luister vooral naar de juiste procedures om snel QSO’s te maken. Een aantal zaken die je in zo’n contest hoort, zijn echter geen goede voorbeelden... Verderop meer over die slechte gewoontes. een goede contest-CQ: ‘PA4ZZZ papa alfa four zulu zulu zulu contest’ –Waarom komt ‘contest’ als laatste woord in je oproep? Opdat hij die op het einde van je oproep over de frequentie draait nog zou horen dat je een oproep doet in de contest. Het woordje ‘CQ’ is ballast en heeft geen toegevoegde waarde. Je wil dat elkeen die over je frequentie draait weet wie je bent (dus 2x je call, waarvan 1x fonetisch) en dat je CQ contest roept (vandaar het woordje contest op het einde van een contest CQ) PA4XXX antwoordt je op deze (juiste) manier: ‘papa alfa four x-ray x-ray x-ray’. Eénmaal je call geven, nooit meer kom je na een fractie van een seconde niet terug, zal de oproeper waarschijnlijk opnieuw 1x zijn call geven je antwoordt: ‘PA4XXX 59001’ of nog sneller ‘PA4XXX 591’ (indien dat mag) –meestal dient men rapport + volgnummer (of zone enz.) uit te wisselen (hier 001 of 1) –Zend niets meer, al de rest is ballast en tijdverlies. Geen ’73’ enz. Indien slechts een partiële call is genomen: –zeg de partiële call + rapport (vb: ‘PA4X 59001’) –Zeg nooit ‘QRZ PA4X’ –Het station zal antwoorden: ‘thanks PA4XXX x-ray x-ray x-ray, you are 59012’ zeg nooit ‘PA4XXX please copy 59001’ of nog ‘PA4XXX copy 59001’. Die please copy of copy dienen tot niets Phonie contest QSO’s

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli QSO’s maken in een phone-contest (3) PA4XXX zal op volgende manier antwoorden: ‘59012’ of nog ‘roger 59012’ Niet vragen om een herhaling = rapport goed genomen Als laatste stap: ‘thanks PA4ZZZ contest’. Drie onderdelen: thanks = einde van QSO, PA4ZZZ = identificatie, contest = nieuwe CQ contest eindig nooit met ‘QSL QRZ’. Waarom? –iemand draait over de band op zoek naar nog niet gewerkte stations (wat men in het Engels Search and Pounce noemt) en draait over de frequentie juist als je ‘QSL QRZ’ roept. Je kan misschien een nieuw QSO zijn voor hem (en/of omgekeerd), maar hij weet absoluut niet wie het is die QRZ roept. Eindig dus altijd met je call (dus: ‘QSL PA4ZZZ’, liefst gevolgd door ‘contest’). Daarenboven is het gebruik van ‘QRZ’ in dit geval niet correct (zie 10.7) er zijn uiteraard een aantal variaties mogelijk maar de essentie is snel, efficiënt, nauwkeurig en correct gebruik van de Q-code de meeste contest-operators maken gebruik van een contest-logprogramma search and pounce QSO’s: gaan zoeken naar vermenigvuldigers of nog niet gewerkte stations en deze aanroepen. Hoe doe je dat? –stel je toestel nauwkeurig in op de frequentie van het station dat je wil aanroepen (let op de stand van de RIT). Geef je call één enkele keer, bij voorkeur fonetisch –‘PA4XXX from PA4ZZZ’ is geen goede werkwijze want de operator van het station dat je aanroept kent best wel zijn eigen call en bovendien weet hij dat je HEM aanroept omdat je roept op zijn frequentie, waar hij CQ riep –dus slechts 1x je call geven. Als hij niet antwoordt, een tweede keer proberen (steeds 1x je call) enz Phonie contest QSO’s

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Voorbeeld van een phone contest-QSO: PA4XXX papa alfa four x-ray x-ray x-ray Contest (CQ Contest van PA4XXX) papa alfa six zulu zulu zulu (antwoord van PA6ZZZ) PA6ZZZ five nine zero zero one (PA4XXX geeft een rapport aan PA6ZZZ) five nine zero zero three (PA66ZZZ geeft op zijn beurt een rapport) thanks PA4XXX contest (PA4XXX eindigt, identificeert zich en roept opnieuw CQ Contest) Phonie contest QSO’s We stellen vast dat tijdens enkele van de grote internationale contesten (CQWW, WPX, ARRL DX, CQ- 160m contest (deze zowel in phone als CW), men zich niet strikt aan het IARU band plan houdt, en dit (praktisch uitsluitend) op 160m en 40m, enkel en alleen omdat er zo weinig plaats is op deze banden. Het is fijn vast te stellen dat aan deze contesten door vele duizenden radioamateurs wordt deelgenomen; dit is een positieve zaak wat betreft onze aanwezigheid op de radioamateurbanden. De tijdelijke ongemakken die deze uitzonderlijke situatie veroorzaakt, worden best door een positieve bril bekeken.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Het gebruik van ‘QRZ’ Het gebruik van QRZ ‘QRZ’ wil zeggen ‘wie heeft me aangeroepen?’ –je gebruikt het als je bijvoorbeeld na een CQ geen van de calls van de aanroepende stations hebt kunnen nemen ‘QRZ’ wil niet zeggen ‘wie is daar?’ –als je de call van een station wil weten dat zich een tijdje niet heeft geïdentificeerd, zeg dan niet ‘QRZ’ maar wel ‘your call please?’ ‘QRZ’ wil niet zeggen ‘is er iemand of de frequentie?’ –als je wil nagaan of de frequentie al dan niet vrij is, vraag je: ‘is this frequency in use?’ ‘QRZ’ wil niet zeggen ‘wil je me oproepen?’ –regelmatig horen we een CQ die afgesloten wordt met ‘QRZ?’... Dit is hilarisch: je doet een algemene oproep en om te besluiten zeg je wie heeft mij opgeroepen? nog gekker is ‘QRZ is this frequency in use?’ of ‘QRZ the frequency?’ ‘QRZ’ in een pileup: Verkeerd: CQ ZK1DX … PA4YYY you’re 59 QSL QRZ ZK1DX Correct: CQ ZK1DX … PA4YYY you’re 59 QSL ZK1DX Verkeerd: CQ ZK1DX … PA4YYY you’re 59 QSL QRZ

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Kwaliteit van je uitzendingen Controleer de kwaliteit van je uitzendingen is de zender goed ingesteld? microfoonversterking niet te hoog? processing level niet te hoog? background noise level dient minstens 25 dB beneden piekvermogen te liggen vraag een lokale radioamateur te checken of je niet ‘splattert’ het beste is ten alle tijde met een oscilloscoop je uitgaand signaal te controleren voor clipping (flat topping) Een niet-overgemoduleerd signaal uitzenden is een ethische verplichting, anders stoor je de andere gebruikers van het spectrum!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli De kunst van de telegrafie 11. DE KUNST VAN DE TELEGRAFIE signalen in Morse-code bestaan uit toontjes (van constante frequentie en amplitude) die intermitterend (aan/uit) worden verzonden. Ze worden gedurende een korte (de DITs) of langere duur (de DAHs) verzonden. Deze worden dikwijls onjuist als punten en strepen bestempeld. CW-signalen zijn iets auditiefs, niet iets visueel. de radioamateurs noemen telegrafie doorgaans CW, dat staat voor Continuous Wave (ononderbroken golf), wat CW zeker niet is... de bandbreedte (op -6 dB) van een CW-signaal komt ongeveer overeen met 4x de seinsnelheid uitgedrukt in WPM (woorden per minuut) –voorbeeld: een CW-signaal dat aan 25 WPM wordt gezonden, neemt een spectrum in van circa 100 Hz (gemeten op -6 dB). De bandbreedte van een SSB-signaal bedraagt circa 2,7 kHz, een spectrum dat meer dan een dozijn CW-signalen kan bevatten de kleine bandbreedte van een CW-signaal heeft voor gevolg dat bij zwakke signalen de signaalruisverhouding veel hoger ligt dan in SSB, in eerste instantie omdat in het smallere spectrum dat we doorgaans gebruiken voor de ontvangst van een CW-signaal, veel minder ruisvermogen zit! Dit verklaart waarom QSO’s over lange afstand in marginale omstandigheden zeer vaak in CW mogelijk zijn daar waar ze onmogelijk zijn in SSB. Voorbeelden: EME en 160m DX-QSO’s wat is de minimale ontvangstsnelheid die je moet beheersen om regelmatig in CW QSO’s te maken op onze amateurbanden? –5 WPM was in het verleden voldoende als examensnelheid, maar het is zeker niet snel genoeg om regelmatig QSO’s te maken op de banden, behalve op de bijzondere QRS-frequenties (‘QRS’ wil zeggen: sein trager) die o.a. in het HF-bandplan van de IARU Region 1 voorzien zijn –12 WPM is een minimum, maar het merendeel van de ervaren operators gebruikt snelheden van 20 tot 30 WPM of sneller er bestaat geen geheim recept om de kunst van CW te leren beheersen: zoals in elke sport is dit het resultaat van veel oefenen onthoud dat CW een unieke taal is, een taal die in alle landen van de wereld wordt gesproken!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli De PC als hulpmiddel De PC als hulpmiddel? je zal geen telegrafie leren door een programma op je PC te gebruiken dat de morsecode voor jou opneemt het is OK om de PC te gebruiken om CW te genereren (vooral in contesten) de beginnende CW-operator kan eventueel een CW-programma gebruiken om na te gaan wat hijzelf heeft opgenomen, maar om CW aan te leren moet hij op het gehoor de CW opnemen en pas daarna vergelijken met hetgeen door het programma werd opgenomen CW decoderen met softwareprogramma's: slechte resultaten tenzij perfecte CW en geen QRM Electronische keyer met paddle: de meeste CW-operators gebruiken een automatische elektronische keyer samen met een ‘paddle’ om morsecode te genereren in plaats van de handsleutel (handpomp, FR: pioche, EN: straight key) die uit de 19de eeuw dateert. Het is veel gemakkelijker om goede morsecode uit te zenden als men een elektronische keyer gebruikt

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CQ roepen in CW Op welke band wil je uitzenden? Waar zenden in telegrafie (IARU bandplan) vooraleer te zenden: luister of de frequentie die je wil gebruiken, vrij is Daarna, vraag of de frequentie niet bezet is: ‘QRL?’. ‘QRL?’ = is this frequency in use? Sein zeker niet ‘QRL K’ of iets dergelijks. het vraagteken moet erbij, anders sein je de frequentie IS bezet als de frequentie bezet is, antwoordt men: ‘R’ (roger), ‘Y’ (yes), of ‘R QSY’, of ‘QRL’, enz. dan zoek je een andere frequentie die wel vrij is Als niemand antwoord, vraag een tweede maal “QRL?” Als er geen antwoord komt, kan je CQ roepen: ‘CQ CQ PA4ZZZ PA4ZZZ PA4ZZZ AR’ ‘AR’ wil zeggen ‘end of message’ (einde boodschap) je call 2 tot max. 4 x geven geen eindeloze reeks van CQ ……CQ en dan op het einde je call slechts 1x geven (wordt regelmatig gehoord!) beter na elkaar enkele korte oproepen dan 1 lange… wil je split luisteren (dus op een andere frequentie), eindig je elke CQ met: ‘UP 5/10...’ of ‘up 5...’ of nog ‘QSX ’ pas op: ‘K’ wil zeggen ‘over aan jou’, ‘aan jou’ enz. Dus een CQ steeds afsluiten met ‘AR’ en nooit met ‘K’, want er is nog geen jou ook niet afsluiten met ‘AR K’ omdat je nog naar niemand overschakelt!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Prosigns CQ DX roepen Op afspraak De professionele tekens (prosigns) prosigns: symbolen gevormd door het combineren van morsetekens zonder tussenspaties voorbeeld: –‘AR’, gebruikt op het einde van een CQ, wordt soms geschreven als AR –andere prosigns in CW zijn:  ‘AS’ = wacht even  ‘CL’ = ik sluit mijn station (closing down)  ‘SK’ = einde van verbinding (stop keying)  ‘HH’ = correctie seinfout (8 dits) ‘BK’ en ‘KN’ zijn geen professionele tekens, en worden dus niet aan elkaar geseind deze codes worden als twee afzonderlijke tekens met de gepaste spatie tussen de letters verzonden CQ-DX roepen in CW roep ‘CQ DX’ specificeer eventueel welke DX: ‘CQ CQ DX PA4ZZZ PA4ZZZ DX JA AR’, of ‘...DX USA...’ enz. kan ook: ‘CQ DX NO EU...’: is minder ‘vriendelijk’... wees voorkomend, misschien is het station dat je aanroept en voor jou geen DX is, een nieuweling. Geef hem snel een QSO, misschien ben je een nieuw land voor hem! Een specifiek station aanroepen (op afspraak) sked met G4ZZZ: ‘G4ZZZ G4ZZZ SKED DE PA4ZZZ KN’. Merk op dat ‘KN’ wordt gebruikt, wat wil zeggen dat je wil dat enkel G4ZZZ je antwoordt als ondanks je duidelijk verzoek iemand anders je aanroept, blijf voorkomend, geef een rapport en voeg er aan toe: ‘SRI HVE SKED WID G4ZZZ 73’ (sorry, ik heb een afspraak met G4ZZZ 73)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CW QSO Het CW-QSO verder afwikkelen (1) PA4XXX antwoordt op jouw CQ: ‘PA4ZZZ DE PA4XXX PA4XXX AR’, of ook ‘PA4ZZZ DE PA4XXX PA4XXX K’ of ten slotte ook nog ‘PA4XXX PA4XXX K’ of ‘PA4XXX PA4XXX AR’ ‘PA4XXX PA4XXX AR’ moeten we eindigen met ‘AR’ of met ‘K’? Beiden zijn aanvaardbaar. ‘K’ is alleen wat optimistischer... ‘AR’ is een prosign (letters aan elkaar geseind). Het wordt makkelijk aldus herkend, en kans op verwarring is onbestaande. Seint men ‘K’, en vooral als men ‘K’ wat (te) snel achter de call seint, dan bestaat de kans dat de letter ‘K’ als een deel van de call wordt genomen. Dus liever ‘AR’ dan ‘K’ bij het aanroepen van een station. bij een aanroep geef je de call van het aangeroepen station zeker niet meer dan 1x, veelal is het beter die niet te geven (je kan gerust zijn, de operator kent zijn eigen call wel...) je antwoordt: ‘PA4XXX DE PA4ZZZ GE TKS FER CALL UR RST 589 NAME JAN JAN QTH AMSTERDAM AMSTERDAM HW CPY PA4XXX DE PA4ZZZ K’ –nu ben je in QSO, je gebruikt dus ‘K’ dat wil zeggen over aan jou of nog aan jou –je kan ook ‘KN’ seinen (= over aan jou alleen. Verder meer hierover) sein niet ‘...AR K’ noch ‘.. AR KN’ –dat wil zeggen einde van uitzending + over aan jou Ook niet ‘PSE K’. PSE = please, heeft hier geen enkele toegevoegde waarde Boven 30 MHz wordt meestal de QTH-locator uitgewisseld sluit je over ook niet af met enkel ‘AR’, want dan zeg je einde uitzending en schakel je aan niemand door bij het beëindigen van het QSO: ‘… TKS FER QSO 73 ES CUL PA4XXX DE PA4ZZZ SK’. ‘SK’ is een prosign: end of contact (SK komt van Stop Keying) indien je bovendien je station afsluit en niet verder wil zenden, wordt het: ‘…PA4XXX DE PA4ZZZ SK CL’ ‘CL’ is een prosign dat wil zeggen ‘ik sluit het station’ (closing of closing down)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CW QSO Het CW-QSO verder afwikkelen (2) het RST rapport –T staat voor Tonaliteit –de klassieke T-tabel dateert van ca (bron: W4NRL): moderne versie van het T-rapport: –T1: afschuwelijke toon, wilde oscillaties, breed signaal, sterke AC-brom in 1 woord: stop met zenden –T5: zeer duidelijke AC brom op het signaal (veelal te wijten aan een slecht afgevlakte voeding) –T7-T8: lichte tot zeer lichte AC-brom –T9: perfecte, zuivere sinustoon meest voorkomende gebreken op CW-signalen: –chirp: geef een rapport zoals ‘597 CHIRP’ of ‘597 BAD CHIRP’ –key-clicks: rapport: ‘597 CLICKS’ of ‘597 BAD CLICKS’ –Vroeger werd 579C en 599K gebruikt, maar is wat in onbruik geraakt

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 CW afsluitcodes Een overzicht van de afsluitcodes: (1) een aanroep is een antwoord op een algemene oproep (CQ) of een QRZ (2) een uitzending of een over is niet hetzelfde als een QSO. Een QSO bestaat steeds uit een aantal uitzendingen of overs.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Typisch QSO in CW voor een beginnend radioamateur QRL? … CQ CQ PA4XXX PA4XXX CQ CQ PA4XXX PA4XXX AR PA4XXX DE ON6YYY ON6YYY AR ON6YYY DE PA4XXX GE TKS FER CALL UR RST MY NAME BOB BOB QTH AMSTERDAM AMSTERDAM HW CPY? ON6YYY DE PA4XXX K PA4XXX DE ON6YYY FB BOB TKS FER RPRT UR RST NAME JOHN JOHN QTH NR GHENT GHENT PA4XXX DE ON6YYY K ON6YYY DE PA4XXX MNI TKS FER RPRT JOHN TX 100 W ANT DIPOLE AT 12 M WILL QSL VIA BURO PSE UR QSL CARD TKS QSO 73 ES GE JOHN ON6YYY DE PA4XXX K PA4XXX DE ON6YYY ALL OK BOB, HERE TX 10 W ANT INV V AT 8 M = MY QSL OK VIA BURO = 73 ES TKS QSO CUL BOB PA4XXX DE ON6YYY SK 73 JOHN CUL DE PA4XXX SK Faire un QSO en CW

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Gebruik van BK Nog sneller Het gebruik van ‘BK’ ‘BK’ (van break) wordt gebruikt om snel heen en weer te schakelen zonder dat de callsigns van de beide stations telkens worden gegeven is het equivalent van: ‘over’ (zonder de calls te geven) in telefonie voorbeeld: PA4XXX zendt naar PA4ZZZ: ‘.. UR NAME PSE BK’ waarop PA4ZZZ antwoordt ‘BK NAME JAN JAN BK’ noteer dat we hier ‘PSE’ in de correcte context gebruiken (je vraagt iets). veelal wordt ‘BK’ bij het begin van het antwoord weggelaten Nog sneller veelal wordt ‘BK’ weggelaten  gewoon stoppen met zenden voorwaarde is wel dat men break-in werkt (je moet snel kunnen horen dat je tegenstation begint te zenden)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli AS KN Een CQ beantwoorden Het gebruik van het prosign ‘AS’ (DIT DAH DIT DIT DIT) als tijdens een QSO iemand inbreekt en je wil dat hij wacht, sein dan het prosign ‘AS’ (dus aan elkaar seinen) wat wil zeggen: wacht even Het gebruik van ‘KN’ ‘K’ wil zeggen: over aan jou ‘KN’ wil zeggen: over aan jou alleen : je wil alleen luisteren naar het station wiens callsign je zopas seinde (dus geen breakers op dit ogenblik) wordt vooral gebruikt als er chaos dreigt. Een mogelijk scenario: -verschillende stations roepen je op, en je decodeert slechts één call gedeeltelijk -je antwoordt ‘PA4AB? DE PA4ZZZ PSE UR CALL AGN BK’ -dit station antwoordt je met bovenop enkele andere stations waardoor je opnieuw de volledige call van PA4AB- niet hebt kunnen nemen -roep nu opnieuw en eindig met ‘KN’ i.p.v ‘K’ : ‘PA4AB? DE PA4ZZZ KN’ of nog ‘ONLY PA4AB? DE PA4ZZZ KN’ of om nog meer nadruk te leggen: ‘PA4AB? DE PA4ZZZ KN N N N’ (nu ben je echt kwaad) Een CQ beantwoorden je (PA4ZZZ) wil antwoorden op de CQ van PA4XXX sein nooit aan een snelheid die hoger ligt dan de seinsnelheid van PA4XXX sein hoogstens 1x de call van het station dat je aanroept. Veelal wordt die call niet geseind, het is immers duidelijk wie je aanroept. Je kan ‘K’ of ‘AR’ gebruiken om je aanroep te beëindigen, dus: ‘PA4XXX DE PA4ZZZ PA4ZZZ K’ of ‘PA4ZZZ PA4ZZZ K’ of ‘PA4XXX DE PA4ZZZ PA4ZZZ AR’ of nog ‘PA4ZZZ PA4ZZZ AR’ Veelal, zoals trouwens in alle contesten, wordt alleen de call geseind, zonder sluitingscode beëindig je aanroep niet als volgt: ‘... AR K’ of nog ‘...PSE K’

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Je call verbeteren Oproepen na een QSO het = teken Iemand seint een fout in je roepnaam PA4XXX seinde: ‘PA4ZZY DE PA4XXX TKS FOR CALL UR RST NAME JACK JACK QTH NR VENLO VENLO PA4ZZY DE PA4XXX K’ je antwoordt als volgt: ‘PA4XXX de PA4ZZZ ZZZ ZZZ PA4ZZZ TKS FER RPRT ….’ enz. door een gedeelte van je call een paar maal te herhalen, trek je er de aandacht op dat daar iets dient gecorrigeerd Een station oproepen dat een QSO beëindigt van wie is de frequentie? -seinden beide SK? -is er één die ook CL seint (die zal de frequentie verlaten)? als je het niet weet, wacht een seconde om te zien of 1 van beide opnieuw CQ roept voorbeeld: -PA4XXX beëindigt een QSO met F1AA: ‘ … 73 CUL F1AA de PA4XXX SK’ -noch het ene noch het andere station roept CQ -je kan dus een van beide aanroepen -je wil F1AA aanroepen: ‘F1AA de PA4ZZZ PA4ZZZ K ’ - hier is een aanroep met enkel jouw call uit den boze (wie van de 2 roep je immers aan?): dus 1x de call van het aangeroepen station geven! Het gebruik van het gelijkheidsteken (=) het gelijkheidsteken (DAH DIT DIT DIT DAH) wordt gebruikt om even te pauzeren terwijl je nadenkt dit is om te vermijden dat je correspondent begint te seinen, want je bent nog niet uitgesproken, het is dus het equivalent van ‘euh euh euh’ in telefonie het is ook een koppelteken tussen stukken tekst (zoals een punt op het einde van een zin)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Mooi seinen Mooi seinen CW moet als muziek in de oren klinken sein niet alles aan elkaar. Laat liever een iets te lange dan een iets te korte spatie tussen de letters alsook tussen de woorden het ontvangen van jouw CW mag voor het tegenstation niet hetzelfde zijn als een puzzel ontcijferen! als je goed geoefend bent in CW herken je woorden i.p.v. letters, maar dat kan alleen als men de woorden niet aan elkaar seint Als je een elektronische keyer gebruikt (aanbevolen): regel de dit/spatie-verhouding (weight ratio) voor een aangenaam te beluisteren code. Meestal bevalt een dit/spatie-verhouding die iets groter is dan de theoretische 1/1 verhouding, uitstekend opmerking: weight ratio is niet hetzelfde als DIT/DAH verhouding die meestal vast is ingesteld als 1/3

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli QRP QRZ? Ik ben een CW QRP-station (= laagvermogen station) sein geen ‘PA4ZZZ/QRP’, in een aantal landen is dit illegaal, je verandert immers je roepnaam de enige legale suffixen zijn /P, /A, /M en /MM /QRP maakt het alleen maar moeilijker om de call te ontcijferen je kan altijd TIJDENS het QSO vermelden dat je QRP bent wil je CQ roepen voor QRP stations: ‘CQ QRP CQ QRP PA4ZZZ PA4ZZZ QRP AR’. Let op, er is geen breukstreek tussen je call en ‘QRP’ Het correct gebruik van QRZ? IN CW ‘QRZ?’ betekent enkel: wie heeft me aangeroepen? wordt typisch gebruikt als één of meerdere stations je aanroepen na je CQ en je geen van hen kan nemen. Sein dan ‘QRZ? PA4ZZZ’ normaal sein je in CW ‘QRZ’ steeds gevolgd door een vraagteken, dus ‘QRZ?’ Als je echter een deel van een call hebt genomen, sein dan nooit ‘QRZ?’ - na een CQ heb je slechts een deel van de call van het aanroepende station kunnen ontcijferen - sein dan : ‘PA4? AGN K’ of ‘PA4? AGN KN’ - in dit geval waar je reeds de helft van de call genomen hebt, zeker geen ‘QRZ?’ gebruiken! - noteer dat je hier ‘K’ of ‘KN’ en niet ‘AR’ gebruikt, want je schakelt door naar een bepaald station namelijk het PA4-station waarvan je de suffix hebt gemist ‘QRZ?’ wil niet zeggen wie is daar? of wie is op de frequentie? of evenmin roep me aan als je de call wil weten van iemand die al een tijdje op de frequentie is zonder zich te identificeren, sein dan niet ‘QRZ?’ maar wel ‘CALL?’ of ‘UR CALL?’

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DIT DIT Seinfout verbeteren Het gebruik van ‘DIT DIT’ op het einde van een QSO zenden beide partners dikwijls als allerlaatste code twee van elkaar gescheiden dits (zoals e e). Dit betekent zoveel als ‘bye bye’ Je seinfout verbeteren veronderstel dat je een seinfout maakt –in dergelijk geval stop je met seinen, wacht je een fractie van een seconde en sein je het prosign ‘HH’ (2 x de letter H zonder tussenspatie) –niet makkelijk; je bent al nerveus omdat je een fout seinde en nu moet je precies 8 ‘DIT’s seinen (DIT DIT DIT DIT DIT DIT DIT DIT) en geen 7 of 9... –daarna kan je onmiddellijk het woord waarin de fout optrad herseinen in de praktijk worden er veelal slechts een drietal DITs geseind, ‘DIT _ DIT _ DIT’ met extra lange spaties tussenin het extra uit elkaar spatiëren van de dits duidt op het feit dat je geen letters of cijfers seint vaak worden ook de 3 dits niet eens geseind: als je je realiseert dat je een fout seinde, kan je een korte seconde stoppen en vervolgens eenvoudigweg het woord herseinen Het gebruik van ‘?’ in plaats van ‘QRL? ‘Is this frequency in use?’ wordt in CW gevraagd door ‘QRL?’ te seinen Sommigen seinen eenvoudigweg ‘?’ omdat het sneller is en potentieel minder QRM veroorzaakt mocht iemand anders reeds op die frequentie zijn Het ‘?’ kan echter op veel verschillende manieren worden geïnterpreteerd –‘?” zonder meer wil zeggen: ik stelde een vraag, maar ik zei niet welke… –dus steeds ‘QRL?’ gebruiken –enkel het vraagteken seinen leidt tot verwarring Opmerking: om te controleren of een frequentie in gebruik is, nooit ‘QRZ?’ seinen. ‘QRZ?’ betekent ‘wie riep me?’, wat totaal iets anders is!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Contest in CW CW-contesten (1) in een contest moet alles snel, efficiënt en nauwkeurig gaan. Sein alleen wat strikt noodzakelijk is zo dien je CQ-contest te roepen: ‘PA4ZZZ PA4ZZZ TEST’ -‘TEST’ is hier afkorting van ‘contest’ -waarom staat ‘TEST’ achteraan je oproep? -opdat hij of zij die op het einde van je oproep over jouw frequentie draait, nog zou horen dat je een oproep doet in de contest. Het woordje ‘CQ’ is enkel ballast een station roept je aan: ‘PA4XXX’. Kom je na een fractie van een seconde niet terug, zal PA4XXX waarschijnlijk opnieuw 1x zijn call geven hoe keer je terug voor PA4XXX? ‘PA4XXX ’ - of in afgekorte vorm ‘PA4XXX 5NNTT1’ - of nog sneller: ‘PA4XXX 5NN1’. Later meer over die afkortingen -001 is het volgnummer (soms ook de zone, de leeftijd, de QTH-locator enz.) -geen K, 73, GL enz. om af te sluiten: allemaal tijdverlies PA4XXX antwoordt: ‘599012’ -omdat hij niet om herhaling van jouw rapport heeft gevraagd, wil dit zeggen dat hij je rapport heeft genomen -hij moet dus enkel jouw rapport seinen -alle ballast zoals R, QSL of TU is tijdverlies (we zijn in een contest) nu kan het QSO afgesloten worden : ‘TU PA4ZZZ TEST’ -TU: code die het QSO op een beleefde manier afsluit (TU = dank je) -de beleefdheidscode TU wordt soms weggelaten om sneller te gaan -PA4ZZZ: je identificeert je voor stations die je willen aanroepen -TEST: je roept opnieuw CQ-contest uiteraard zijn een aantal variaties mogelijk maar de essentie is dat alles snel, efficient en nauwkeurig moet zijn

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CW-contesten (2) de meeste contestoperators maken gebruik van een contest-logprogramma -ze seinen bijna alles via het toetsenbord -de sleutel (paddle) is steeds bij de hand omdat afwijkende boodschappen moeilijker met het toetsenbord kunnen worden gezonden -de meeste contestprogramma’s loggen niet alleen, maar generen ook de morsecode wat het seinen foutvrij maakt en minder vermoeiend -als je competitief wil zijn, is loggen op papier veel te traag iemand (PA4ZZZ) aanroepen in de contest: -na zijn CQ sein je gewoon 1x je call, noch min nog meer, dus: ‘PA4XXX’ -sein zeker niet ‘PA4ZZZ de PA4XXX’, PA4ZZZ kent zijn call en weet wel dat je hem aanroept omdat je roept op zijn frequentie als hij na 1 seconde niet antwoordt, sein je je call opnieuw (1x) enz Contest in CW Voorbeeld van een contest-QSO in CW: PA4XXX PA4XXX TEST (CQ Contest van PA4XXX) ON6ZZZ (antwoord van ON6ZZZ) ON6ZZZ 599TT1 (PA4XXX geeft een rapport aan ON6ZZZ) 5NN010 (ON6ZZZ geeft op zijn beurt een rapport) TU PA4XXX TEST (PA4XXX bevestigt het QSO en roept opnieuw CQ Contest)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Cijferafkortingen in CW Zero beat (nulzweving) Cijferafkortingen gebruikt in contesten de code die dient uitgewisseld in contesten bevat meestal een aantal cijfers, bijvoorbeeld RST gevolgd door een (3-digit) volgnummer om tijd te winnen worden cijfers veelal afgekort 1 = A (dit dah) 2, 3 en 4 worden doorgaans niet afgekort 5 = E (dit) i.p.v. ‘599009’ kan men seinen ‘ENNTTN’. Meer gebruikelijk is ‘5NNTTN’. Elkeen weet dat het rapport meestal bestaat uit 6 cijfers en men schrijft de groep neer als cijfers ook al worden er ookletters geseind CQ-zone na het RST-rapport (bijvoorbeeld 14 of 15 ): in plaats van ‘59914’ te seinen, seinen we ‘5NNA4’ of zelfs ‘ENNA4’ Afstemmen op nulzweving (zero beat) een voordeel van CW is de kleine bandbreedte (enkele honderden Hz) … als tenminste beide stations op juist dezelfde frequentie zenden voor gewone QSO’s is het de regel op dezelfde frequentie te zenden. Dan zijn beide stations zero beat oefen je erop om zero beat te af te stemmen -bij moderne transceivers wil dit zeggen dat de frequentie van de side tone (frequentie van het CW- monitor signaal) en van het ontvangen station juist gelijk moeten zijn -op de meeste transceivers is de frequentie van de side tone instelbaar specialisten gebruiken meestal een lage toon ( Hz, sommigen zelfs 300 Hz en nog lager). Deze lage frequentie is doorgaans minder vermoeiend dan een hogere toon (600, 800 of zelfs 1000 Hz) 6, 7 en 8 wordt doorgaans niet afgekort 9 = N (dah dit) 0 = T (dah)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli QRS frequenties Key clicks? Waar zitten stations die langzaam seinen (QRS)? 80 m: – kHz 20 m: kHz 15 m: – kHz 10 m: – kHz Heb je geen key clicks? niet alleen wat je zendt moet in orde zijn ook de kwaliteit van je CW-signaal grootste potentieel probleem in CW: key clicks hoe kan je dit nagaan? –vraag een ervaren radioamateur in je buurt je signaal aandachtig te beluisteren voor clicks –of: bekijk je uitgezonden signaal met een oscilloscoop een aantal moderne commerciële transceivers heeft uitgesproken key-clicks! 2ms stijgtijd 4ms stijgtijd 6ms stijgtijd 8ms stijgtijd Perfect CW-signaal met ca. 10 ms stijgtijd Een CW-signaal uitzenden zonder key clicks is een ethische verplichting. Als je dat niet doet, stoor je de andere gebruikers van het spectrum Mogelijke oorzaken van key clicks Key clicks worden veroorzaakt doordat de golfvorm van het uitgezonden CW-signaal te scherpe overgangen vertoont zonder vloiend-afgeronde overgangen (vb. te veel lijkt op een perfect vierkante blokgolf). Daarenboven bevatten dergelijke signalen veelal scherpe pieken (zn. overshoots). Dergelijke modulerende signalen bevatten heel veel harmonischen die aanleiding geven tot extra zijbanden wat we hporen als gekletter (clicks) dat we horen aan beide kanten van het CW-signaal. Er zijn drie belangrijke redenen die dit kunnen veroorzaken: –De eerste is het aanwenden van een golfvorm die te veel harmonischen bevat (bv. een te korte stijgtijd en/of valtijd). Meestal is de oorzaak een door de fabrikant slecht ontworpen schakeling in de zender. Er zijn echter een aantal schakelingen gepubliceerd die aan dit gekende euvel bij bepaalde merken kunnen verhelpen. –Een tweede oorzaak is het gebruik van een te hoog stuurvermogen bij het aansturen van een eindversterker, samen met een slecht werkende ALC-schakeling (automatic level control), die veelal te traag reageert en aldus aanleiding geeft tot een overshoot piek. Het is aanbevolen het stuurvermogen steeds manueel te regelen en geen gebruik te maken van een ALC- schakeling. –Een derde oorzaak kan zijn een incorrecte timing van openen en sluiten van de relais die HF schakelen als men full- of semi- break-in werkt.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Te snel? Oefenprogramma’s Te snel? je snelheid is niet genoeg om een vlot QSO’s te maken? Je snelheid opschroeven door enkel QSO’s te maken met een snelheid die je wel aankan, werkt niet! je moet oefenen ‘op het scherp van de snee’ en de snelheid steeds verder vehogen tot ca. 15 WPM kan men een tekst letter per letter neerschrijven bij meer dan 15 WPM moet je woorden leren herkennen en schrijf je alleen het noodzakelijke op (naam, QTH, temperatuur, zendvermogen, antenne enz.) Oefenprogramma’s voor CW de UBA CW-cursus op de UBA-website ( □□ G4FON Koch methodetrainer ( □□ Just Learn Morse Code ( □□ contestsimulatie ( □□ verhoog je snelheid met RUFZ ( □□ beschrijf CW niet door gebruik te maken van de woorden ‘punt’ en ‘streep’, maar gebruik de woorden ‘DIT’ en ‘DAH’. Punten en strepen zijn visueel, DIT’s and DAH’s zijn klanken. leer nooit CW door puntjes of streepjes te tellen leer nooit CW door gelijkaardige letters te groeperen (zoals e, i, s, h, 5): je zal steeds in verleiding komen om ‘DITs’ of ‘DAHs’ te tellen.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli CW afkortingen AGN: again ANT: antenna AR: end of message (prosign) AS:wiat a moment (prosign) B4: before BK: Break BTW: by the way CFM: (I) confirm CL: closing (down), clear CL:call CQ: algemene oproep CU: see you CUL: see you later CPY of CPI: copy DE: from (vb. PA4BB de ON5AA) DWN: down ES: and FB: fine business (goed, zeer goed) FER: for GA: go ahead GA: good afternoon GD:good GD: good day GE: good evening GL:good luck GM: good morning GN: good night GUD: good HI: lachen in telegrafie HNY: happy new year HR: here HW: how (vb. hw cpy) K: over to you KN: over to you only LP: long path (propagation) Afkortingen gebruikt in CW LSN:listen MX: Merry Christmas N: no (ontkenning) NR:near NR: number NW: now PSE: please, aub PWR: power OM: old man (man, mannelijke RA) OP: operator OPR:operator PSE:please PWR: power R: roger, yes, I confirm, received (bevestiging) RCVR of RX: receiver RIG: equipment RPT: repeat (herhaal) RPRT: report SK: end of contact SP: shorth path (propagation) SRI: sorry, excuus TMW of TMRW: tomorrow (morgen) TNX – TKS: thanks TU: thank you UR: your VY: very WX: weather XMAS: Christmas XYL: wife, getrouwde vrouw YL: young lady, ongetrouwde vrouw YR: year 51 en 55: CB slang, niet gebruiken! 73: beste groeten (nooit 73s, best 73 of beste 73s, dit zijn allemaal pleonasmen) 88: love and kisses

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Bijzonderste afkortingen en Q-codes Overzicht van de veel gebruikte codes AR einde boodschap: duidt het einde aan van een uitzending die geen deel uitmaakt van een QSO (een CQ, een aanroep). Kover aan jou: sluit een over af (d.i. een uitzending die een onderdeel is van een QSO, m.a.w. wordt gebruikt bij het overschakelen naar het tegenstation). KN over aan jou alleen: gelijkaardig aan K maar je benadrukt dat je niet wil aangeroepen worden door andere stations. SK einde QSO: wordt gebruikt om een QSO te beëindigen (SK = stop keying). CL einde uitzendingen: wordt gebruik om het station te sluiten (CL = closing down). QRL? is deze frequentie in gebruik?: Dit moet je steeds doen vooraleer CQ te roepen op een frequentie die je wil gebruiken. QRZ? wie riep me aan?: QRZ heeft geen enkele andere betekenis. QRSsein trager. ASeen ogenblikje, stand by, wacht. = euh … euh… (ook gebruikt als scheidingsteken tussen twee delen van een tekst)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RTTY RTTY Wat is RTTY? de oudste van de digitale modes (na telegrafie) code: 5 bits Baudot-code met 5 bits kan men slechts 32 mogelijke combinaties verkrijgen (2 5 = 2x2x2x2x2) daarom: LETTERS en CIJFERS modulatie: FSK (frequency shift keying): de draaggolf wordt 170 Hz verschoven tussen de status ON (mark) en OFF (Space) van de Baudot-code, dus eigenlijk FM werkingsgraad (duty cycle) van een RTTY signaal = 100% RTTY – frequenties 160m: kHz 80m: kHz 40m: kHz. Voor de V.S. ook kHz 20m: kHz 17m: kHz 15m: kHz 12m: kHz 10m: kHz Specifieke operationele procedures alle standaardprocedures van phone en CW zijn van toepassing RTTY is uiterst gevoelig voor QRM. Pileups worden daarom steeds in split gewerkt Wees zuinig en niet opdringerig met je bragtapes Model 28ASR van Teletype, de Cadillac van de RTTY machines in de jaren 60.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RTTY TYPISCH RTTY QSO QRL? DE PA4XXX QRL? DE PA4XXX …. CQ CQ DE PA4XXX PA4XXX PA4XXX AR PA4XXX DE ON6YYY ON6YYY ON6YYY DE PA4XXX GA OM TKS FER CALL UR RST NAME BOB BOB QTH DEN HAAG DEN HAAG HW CPI? ON6YYY DE PA4XXX K PA4XXX DE ON6YYY GA BOB UR RST NAME JOHN JOHN QTH GENT GENT PA4XXX DE ON6YYY K ON6YYY DE PA4XXX TKS RPRT JOHN STN 100 W ANT 3 EL YAGI AT 18M WX RAIN PSE QSL MY QSL VIA BUREAU 73 AND CUL ON6YYY DE PA4XXX K PA4XXX DE ON6YYY ALL OK BOB QSL VIA BUREAU 73 AND TKS QSO PA4XXX DE ON6YYY SK 73 ON6YYY DE PA4XXX SK

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RTTY Nominale frequentie in RTTY Lang geleden werd overeengekomen dat: de frequentie van het mark-signaal de frequentie van een RTTY-signaal bepaalt het mark-signaal steeds op de hoogste frequentie dient te worden uitgezonden. ls je naar een RTTY-signaal luistert, hoe weet je dan welke van de twee tonen het mark-signaal is? De regel is eenvoudig: ontvang je het signaal in USB (hogere zijband), dan is de draaggolf lager in frequentie dan de mark- en space-signalen en dus het mark-signaal het signaal met de hoogste audiofrequentie. In LSB daarentegen is het net andersom In RTTY kunnen 3 methodes gebruikt worden om een RTTY-signaal op te wekken en uit te zenden: 1.FSK (frequency shift keying): de drager wordt in frequentie verschoven aan het ritme van de modulatie (mark of space). In werkelijkheid is een RTTY-signaal dus een FM-signaal. Alle moderne zendontvangers hebben op de modeschakelaar een stand voor FSK. Dergelijke zenders geven de correcte frequentie weer op de digitale frequentieuitlezing (namelijk de frequentie van het mark-signaal), als tenminste het logisch signaal (de Baudot-code) dat aan de zender wordt toegevoerd, de correcte polariteit heeft. Bij zowat alle zendontvangers alsook bij de RTTY-software kan men de polariteit omkeren (standen normal en reverse). Als de polariteit verkeerd is, dan zijn de mark- en space-signalen bij uitzending omgewisseld 2. AFSK (audio frequency shift keying): in deze methode moduleert de Baudot-code een generator die twee audiotonen genereert, een voor mark en een voor space. De frequentie van deze tonen moet binnen de audiodoorlaatband van de zender vallen. Moderne RTTY programma’s op PC genereren deze tonen d.m.v. de geluidskaart in de PC. Deze audiosignalen worden gebruikt om de zender te moduleren in SSB

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RTTY Nominale frequentie in RTTY (2) –AFSK in USB: bij deze methode wordt de zender in stand USB (hogere zijband) gemoduleerd.  Veronderstel dat je zender afgestemd staat op kHz (de zero beat frequentie, of de frequentie van de onderdrukte draaggolf). Als de zender gemoduleerd wordt met twee audiotonen, bijvoorbeeld 2295 Hz voor mark en 2125 Hz voor space, dan zal het mark-signaal op ,295 kHz worden uitgezonden en het space-signaal op ,125 kHz.  Volgens de bovengenoemde definitie moet het mark-signaal op de hoogste frequentie dienen uitgezonden, wat hier correct is. Dus is deze frequentie de nominale frequentie van dit RTTY- signaal.  pas op: de frequentie-aanduiding op de zendontvanger zal kHz zijn. In andere woorden: de nominale frequentie van het RTTY-signaal, gegenereerd in AFSK, is niet gelijk aan de frequentie die je afleest op je toestel.  In USB dus steeds 2295 Hz bijtellen bij de aangeduide frequentie (op voorwaarde dat je 2125 Hz (space) en 2295 Hz (mark) gebruikt als modulatietoontjes en deze niet zijn omgewisseld). –AFSK in LSB: het principe is hetzelfde als hierboven, maar dan in LSB (lagere zijband).  De mark- en space-signalen zullen dus uitgezonden worden op frequenties die lager liggen dan wat de VFO van de zender aanduidt. Voortgaande met hetzelfde cijfermateriaal (mark = 2295 Hz en space = 2125 Hz) zal de frequentie van het mark-signaal nu – 2,295 = ,705 kHz zijn en voor het space-signaal ,875 kHz.  Dit stemt echter niet overeen met de definitie van het mark-signaal, die zegt dat het mark-signaal steeds het signaal is met de hoogste frequentie.  Daarom zullen we als we op LSB uitzenden, de audiofrequenties van mark en space dienen om te wisselen! Noteer dat ook hier de frequentieaflezing van de zender precies kHz zal zijn!  In LSB dus steeds 2125 Hz aftrekken van de aangeduide frequentie, op voorwaarde dat je 2125 Hz (voor mark) en 2295 Hz (voor space) gebruikt.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RTTY Nominale frequentie in RTTY (3) Waarom is het zo belangrijk om de exacte frequenties te kennen? –Mocht je een station willen spotten op de DX-cluster dan is het wenselijk om de juiste frequenties op te geven en niet enkele kHz ernaast! Een andere reden waarom we dienen te weten op welke frequentie we exact uitzenden is het respect voor de bandlimieten en het IARU bandplan –Voorbeeld: volgens het bandplan is tot MHz voorbehouden voor bakenstations (voorbeeld: het NCDXF bakennetwerk). Dit wil zeggen dat, als je AFSK gebruikt in USB met modulatietonen van 2125 (space) en 2295 Hz (mark), je nooit in RTTY mag uitzenden met een VFO-aanduiding op je zender die groter is dan ,000 – 2,295 = ,705 kHz. Met het effect van de spreidingen van de zijbanden erbij kan je dat best afronden naar ,5 kHz). Waarom gebruiken we dergelijke hoge frequenties (2125 en 2295 Hz) voor de AFSK-tonen? -Om ervoor te zorgen dat mogelijke harmonische componenten van deze signalen buiten de doorlaatcurve van de zender vallen en aldus maximaal worden onderdrukt. Indien je zender het toelaat: gebruik FSK in plaats van AFSK. De signaalkwaliteit in FSK is doorgaans veel beter dan deze in AFSK

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli PSK Wat is PSK31? PSK= Phase Shift Keying digitale mode voor toetsenbord-QSO’s transmissiesnelheid 31,25 Bd (45 Bd voor RTTY) theoretische bandbreedte 31 Hz bij -6 dB (in de praktijk bedraagt de bandbreedte circa 80 Hz) geen foutherstellingsalgoritme vrijwel foutloos als Signaalruisverhouding (S/R) > 10 dB, bij slechtere S/R ca. 5x beter dan RTTY maakt gebruik van een varicode : –de letter ‘q’ is gecodeerd met 9 bits ( ) –de letter ‘e’ met slechts 2 bits (11) –gemiddeld bevat een teken 6,15 bits –kleine letters korter dan de hoofdletters  teksten gewoonlijk in kleine letters –start- noch stoppuls –modulatie: één enkele audiofrequentie met fasedraaiing waarvan de faze wordt veranderd met 180° om logische 1’s en 0's over te brengen –PLUS: asmplitudemodulate om de amplitude op minimum te hebben als de faseshift gebeurt (beperking bandbreedte)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 PSK-frequenties Instelling van de zender PSK31-frequenties 160m: kHz 80m: kHz 40m: kHz (ook in Regio 2) 30m: kHz 20m: kHz 17m: kHz 15m: kHz 12m: kHz 10m: kHz De zender instellen voor PSK31 schakel elke vorm van audio-clipping of speech processing uit zendontvanger in USB (of LSB) maakt geen verschil omdat fazemodulatie gebruik minimaal vermogen gebruik een oscilloscoop om de golfvorm van je uitgezonden signaal te controleren 100W PEP = 50 W op wattmeter (duty cycle = 50%) specifieke testapparaatjes –KF6VSG –KK7UQ

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Ontvangst van PSK signalen Zwaar overgemoduleerd PSK31-signaal ~ 1 kHz bandbreedte Signaal 2x op de band aanwezig wegens harmonischen in het audiosignaal PSK31-signalen ontvangen breed filter  meerdere kanalen simultaan ontvangen smal filter: beter voor zwakke signalen - betere S/R-verhouding - geen AGC-actie op sterke signalen De nominale frequentie in PSK31 audiofrequentie (opgegeven op scherm) bijtellen bij frequentie transceiver indien USB (aftrekken indien LSB) Een niet overgemoduleerd signaal uitzenden is een ethische verplichting, anders stoor je de andere gebruikers van het spectrum!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli SSTV SLOW-SCAN TV (SSTV) Wat is SSTV? het is GEEN digitale mode het is smalbandtelevisie  bandbreedte < 2,7 kHz tijdsduur beeld: tot enkele minuten FM, toonhoogte = functie van intensiteit beeldpunt, zwart = 1500 Hz, wit = 2300 Hz kleuren: informatie per kleurcomponente > 20 verschillende SSTV-protocols met PC + audiokaart en SSTV-programma duty cycle: 100 % zoals in RTTY SSTV-frequenties 80m: /- 5 kHz in LSB 40m: – 7050 kHz in LSB 30m:geen frequenties voorzien, alleen CW en digitale modes met kleine bandbreedtes zijn voorzien 20m: kHz in USB 17m: zeer weinig SSTV (smalle band) 15m: kHz in USB 12 m: zeer weinig SSTV (smalle band) 10m: kHz in USB

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli SSTV Werken in SSTV. Welke beelden? –enkel beelden die te maken hebben met onze hobby (testbeelden, schema's, schetsen, beelden van materiaal, ons station, de operator, de antennes, enz.) of zeer neutrale beelden (landschap, bloemen, QSL-kaart enz.) Enkele operationele wenken –luister enkele minuten op een ‘vrije’ frequentie vooraleer te vragen of de frequentie in gebruik is, vraag een paar maal ‘is this frequency in use?’ –vraag een paar maal ‘is this frequency in use?’ alvorens de frequentie in gebruik te nemen –roep steeds CQ SSTV in SSB –kondig altijd het gebruikte protocol aan –als je wil tussenkomen in een QSO, NIET met een beeld, wel in SSB –zend nooit verschillende beelden na elkaar uit –vraag steeds aan je tegenstation of hij klaar is om een beeld te ontvangen –DX-stations werken meestal met een lijst van calls (eerder opgenomen) –vermeld steeds jouw call en de call van het station dat je wil werken op het beeld –gebruik beelden met veel contrast en schrijf tekst met grote, dikke letters Het RSV-rapport in SSTV gebruiken we noch een RS-rapport (telephone) noch een RST-rapport (CW), maar een RSV-rapport waar de V staat voor Video en op de kwaliteit van het beeld duidt

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Pileups 13. PILEUPS ‘a pile’ = een hoop ‘a pileup’ = multi-vehicle collision Radioamateurs denken ook soms aan iets anders als ze het woordje pileup horen … CT1BOH (één van de beste contestoperators in de wereld): Wat we gaan doen is uitleggen hoe we onze ‘operating skills’ kunnen verbeteren ! “There is a price to be paid when a DX operator runs a pileup. That price is QRM and is totally dependent on the DX pileup operator skill. The better the skills of the pileup DX operator the cheaper will be the price he has to pay for his show. At the same time the better the skills of the DX pileup operator the better the pileup will behave because everybody will try to mimic him in admiration of his skills. There is a price to be paid when a DXer tries to break through a pileup. That price is TIME and is totally dependent on two factors: The first one is the skills of the DXer. The second one is the skills of the DX pileup operator. The not so skilled pileup operators DESERVE all the QRM they generate and get. It should be seen as an incentive to improve...”

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli PILEUPS de kans dat je vroeg of laat besmet wordt met het DX-virus is groot dan zal je zeker met pileups worden geconfronteerd een pileup is de situatie die ontstaat wanneer een groot aantal stations samen naar een ander - meestal zeldzaam- station roepen indien er geen gedragsregels gevolgd worden bij een pileup-situatie, zal het DX-station letterlijk verdwijnen onder de massa’s stations die ongecontroleerd boven elkaar roepen gewaarborgd resultaat: totale CHAOS –niemand die het DX-station kan werken –het DX-station gaat QRT... twee soorten pileups: –SIMPLEX pileup –SPLIT (frequency) pileup DE SIMPLEX PILEUP alles gebeurt op 1 enkele frequentie verdienste: neemt weinig spectrum in beslag (slechts 1 enkele frequentie) nadeel: slechte rate als er zeer veel stations roepen wat is zeer veel ? Hangt af van de deskundigheid van het DX-station wat vaak als simplex pileup begint, evolueert veelal naar een split-frequency pileup 13. Simplex pileup

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Split (frequency) pileup De split (frequency) pileup de meeste QSO’s worden gemaakt in simplex als pileup , dan snelheid  om één van volgende redenen: –interferentie aan het DX-station van al de stations die bovenop elkaar aanroepen –interferentie aan de aanroepende stations om dezelfde reden, ze horen het DX-station niet meer (begraven) –steeds meer stations horen en volgen de instructies van het DX-station niet meer 1ste helft van de oplossing: –‘move the pileup’ (vaak 5 kHz hoger of nog meer) –het DX-station blijft waar het was –resultaat: de aanroepende stations kunnen de uitzendingen van het DX-station niet meer storen omdat men op verschillende frequenties zendt er blijft nog één probleem, namelijk dat alle stations op éénzelfde frequentie aanroepen en elkaar storen 2de helft van de oplossing: –het DX-station spreidt de pileup uit over een bepaald spectrum en meldt dit (bijvoorbeeld ‘5 to 10 up’) –nu kan het DX-station makkelijker een station uitvissen uit de pile nadeel van deze methode: gebruikt meer frequentiespectrum het spectrum dient steeds zo klein mogelijk gehouden (respect voor andere gebruikers) de split-methode mag alleen gebruikt worden als de pileup zo groot is dat het onmogelijk is om in simplex de vele stations snel genoeg te kunnen werken

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Hoe zich gedragen in een pileup? Enkele algemene regels: roep nooit een DX-station op als je het niet goed kan ontvangen kijk na of je zender correct is afgestemd vooraleer te roepen (transceive? split?) regel je station niet af op de frequentie van het DX-station! staat de antenne in de juiste richting? heb je de instructies van het DX-station gehoord? Indien niet, wacht en luister eerst naar zijn instructies! luister... luister en tracht je het werkritme van het DX-station eigen te maken als je gefrustreerde radioamateurs en ‘politieagnten’ commentaren hoort maken op de frequentie van het DX-station: –hou je stil –negeer wat gebeurt –wacht tot de chaos is verdwenen als aan al deze vereisten is voldaan, is het moment gekomen om het DX-station aan te roepen! Hoe zich gedragen in een pileup

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in phone (1) Hoe breek je door een simplex pileup? geef nooit je call alvorens het aan gang zijnde QSO volledig beëindigd is (dus: geen tail ending) correcte timing is één van de voorwaarden tot succes bij het aanroepen van een DX-station –roep niet onmiddellijk aan –het is geen wedstrijd in om het snelst aanroepen –op het juiste ogenblik aanroepen is wel belangrijk in het algemeen geldt de volgende regel: –wacht een aantal seconden tot de meest geëxalteerden hun call hebben gegeven –na enkele seconden is de kans dat jij zal worden gehoord, groter geworden –wacht 5 tot zelfs 7 seconden vooraleer aan te roepen, afhankelijk van de grootte van de pileup hoe moet je roepen? –geef nooit de call van het DX-station, die kent de operator wel –roep niet als ‘zulu, zulu zulu’ maar ‘papa alfa four zulu zulu zulu’ het geven van een partiële call is zuiver tijdverlies. Het is een verwerpelijke praktijk en daarenboven onwettig spreek niet te snel nich te traag, spreek normaal (niet roepen, niet schreeuwen) Simplex pileup in phone

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in phone (1) hoe breek je door een simplex pileup? geef nooit je call alvorens het aan gang zijnde QSO volledig beëindigd is correcte timing is één van de redenenvan succes bij het aanroepen van een DX-station –roep niet onmiddellijk aan –het is geen wedstrijd in ‘om het snelst aanroepen’ –op het juiste ogenblik aanroepen is wel belangrijk In het algemeen geldt de volgende regel: –wacht een aantal seconden tot de meest geëxalteerden hun call hebben gegeven –na enkele seconden is de kans dat jij zal worden gehoord, groter geworden –wacht 5 tot zelfs 7 seconden alvoren te roepen, afhankelijk van de grootte van de pileup Hoe moet je roepen? –geef nooit de call van het DX-station, die kent hij –roep niet als ‘Zoulou, Zoulou Zoulou’ maar ‘Papa Alfa Four Zoulou Zoulou Zoulou’ Het geven van een partiële call is zuiver tijdverlies. Het is een verwerpelijke praktijk en daarenboven onwettig Spreek niet te snel, spreek normaal (niet roepen, niet schreeuwen) gebruik alleen het officiële spellingsalfabet. Het DX-station kent die woorden en zal, indien nodig, het deel van het woord dat hij niet volledig kon verstaan wel aanvullen Dus geen London maar Lima, geen Ocean maar Oscar, geen Nancy of Norway maar November enz. spreek de spellingswoorden correct uit –voorbeeld: ‘ECHO’ wordt uitgesproken als ‘EKO’ met een scherpe K en niet ECHO (als CH in het Nederlands), enz Simplex pileup in phone

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in phone (1) hoe breek je door een simplex pileup? geef nooit je call alvorens het aan gang zijnde QSO volledig beëindigd is correcte timing is één van de redenenvan succes bij het aanroepen van een DX-station –roep niet onmiddellijk aan –het is geen wedstrijd in ‘om het snelst aanroepen’ –op het juiste ogenblik aanroepen is wel belangrijk In het algemeen geldt de volgende regel: –wacht een aantal seconden tot de meest geëxalteerden hun call hebben gegeven –na enkele seconden is de kans dat jij zal worden gehoord, groter geworden –wacht 5 tot zelfs 7 seconden alvoren te roepen, afhankelijk van de grootte van de pileup Hoe moet je roepen? –geef nooit de call van het DX-station, die kent hij –roep niet als ‘Zoulou, Zoulou Zoulou’ maar ‘Papa Alfa Four Zoulou Zoulou Zoulou’ Het geven van een partiële call is zuiver tijdverlies. Het is een verwerpelijke praktijk en daarenboven onwettig Spreek niet te snel, spreek normaal (niet roepen, niet schreeuwen) gebruik alleen het officiële spellingsalfabet. Het DX-station kent die woorden en zal, indien nodig, het deel van het woord dat hij niet volledig kon verstaan wel aanvullen Dus geen London maar Lima, geen Ocean maar Oscar, geen Nancy of Norway maar November enz. spreek de spellingswoorden correct uit –voorbeeld: ‘ECHO’ wordt uitgesproken als ‘EKO’ met een scherpe K en niet ECHO (als CH in het Nederlands), enz Simplex pileup in phone

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in phone (2) als het DX-station antwoordt: ‘4ZZZ you’re 59, QSL?’. Dit betekent: het station met de call die eindigt in 4ZZZ je bent 59, heb je dat genomen? als volgt antwoorden: ‘this is papa alfa four _ papa alfa four zulu zulu zulu, 59 QSL?’ vergewis je ervan dat het DX-station je volledige call heeft genomen. als het antwoord voor een ander station is: zwijg en luister. Als je toch blijft roepen zal één van volgende zaken gebeuren: –het DX-station merkt op dat je zijn instructies niet volgt en zet je call op zijn zwarte lijst –het kan ook dat het DX-station je ongedisciplineerde aanroepen beantwoordt en je een RS ‘00’ rapport geeft, waardoor je als een slechte operator te kijk wordt gezet door te blijven aanroepen veroorzaak je QRM aan het station waarvoor het DX-station wel terugkwam -dat vertraagt de ganse procedure -niet alleen lijdt het DX-station daaronder, maar uiteindelijk ook jijzelf en de pileup! weet je wel zeker voor wie hij roept? –roept hij voor een bepaalde regio of werelddeel? –werkt hij per nummer? (by numbers) ? –als het niet aan jou is, wacht, zwijg, blijf rustig... ben je een QRP-station? –Roep NIET aan met ‘/QRP’ achter je call: -het is al moeilijk genoeg voor het DX-station om jouw zwakke signaal te horen. Maak het niet moeilijker... als het DX-station je antwoordt met ‘PA4ZZZ 59’, antwoord als volgt: ‘thanks 59 also’ of nog ’59 thanks’ Simplex pileup in phone

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in CW Simplex pileup in CW (1) zelfde algemene gedragsregels als voor SSB roep nooit aan als volgt: ‘DE PA4ZZZ’ –het woord ‘DE’ is van geen enkel nut, kan alleen voor verwarring zorgen als je een station aanroept, beëindig nooit je aanroep met ‘K’ (K als uitnodiging om te zenden) –dit kan verwarring veroorzaken –wordt dikwijls te dicht na de call geseind –daardoor wordt K deel van de call –dus niet doen, heeft geen enkele toegevoegde waarde pas je CW-snelheid aan: –luister naar de pileup om de gemiddelde seinsnelheid te kennen van de stations die het DX- station beantwoordt –werkt de operator de snelle stations of zij die iets langzamer seinen? –pronk niet met het zeer snel zenden van je call, zoals we dat soms horen als het DX-station seint: ‘… W1Z? KN’ (of ‘W1Z KN’), wil hij alleen het station horen waarvan de call begint met ‘W1Z’. Alle andere stations dienen dan enkel te luisteren! (KN = only W1Z) als het DX-station seint ‘CQ NA’, wil hij alleen stations uit Noord-Amerika werken –verdere gangbare afkortingen : SA = Zuid-Amerika, AF = Afrika, AS = Azië, PAC of OC = Oceanië (de Stille Oceaan), EU = Europa JA = Japan USA = Verenigde Staten

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Simplex pileup in CW (2) het DX-station seinde een fout in je call: –herhaal een paar keer het deel van je call waar de fout voorkwam –voorbeeld: hij seint ‘PA4ZZW 599’ antwoord dan als volgt: ‘QSL DE PA4ZZZ ZZZ PA4ZZZ’ normaal zal hij dan bevestigen met ‘PA4ZZZ TU’ ben je een QRP-station: sein dan niet ‘PA4ZZZ/QRP’ –‘/QRP’ is ballast –vergt extra tijd om te verzenden –kan verwarring veroorzaken –vermindert je kansen om correct genomen te worden –is onwettig in enkele landen wanneer het DX-station je antwoordt met een rapport (PA4ZZZ 599) –antwoord dan met een korte bevestiging plus het rapport: ‘TU 599’ en niets meer! –er zijn nog veel stations die wachten Simplex pileup in CW

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Split pileup in phone Split (frequency) pileup in phone (1) te veel aanroepende stations  overschakelen naar ‘split (frequency) mode’ de voorbereidende fase: –je dient heel veel te luisteren (95 tot 99 % van de tijd) –je dient goed te weten hoe het DX-station werkt:  luistert hij op 1 frequentie of in een venster?  maak dat je zelf goed hebt gehoord waar hij zegt te luisteren  goede operators duiden in de regel na elk QSO aan waar ze luisteren  luistert hij voor willekeurige stations of voor bepaalde gebieden of by numbers?  als hij een ‘wijd’ venster heeft opgegeven (bijvoorbeeld tot 14225) is het bijna een zuiver kansspel om in het wilde weg in dat venster te roepen  daarom: ga luisteren waar de stations zitten die hij werkt, en tracht zijn methode hieruit vast te leggen: -de meeste DX-stations verplaatsen zich langzaam in dit bereik -sommigen springen er echter rond als een kangoeroe… -meestal is de kans het grootst om het DX-station snel te werken als je aanroept even boven of onder de frequentie waar het DX-station het laatste QSO maakte  probeer je zoveel mogelijk het gedrag van het DX-station eigen te maken  hoe meer je weet over zijn modus operandi, hoe groter je kansen om hem snel te werken  tracht je het ritme en het patroon van het DX-station eigen te maken - een goede DX-operator hanteert een vast patroon - onthoud het laatste woord dat de DX-operator telkens zegt alvorens te luisteren. Gewoonlijk is het zijn call of ‘thank you’, ‘5 up’ of iets dergelijks

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Split (frequency) pileup in phone (2) Tijd om aan te roepen -vergewis je ervan dat je transceiver volledig juist ingesteld is  staat hij ingesteld voor split frequency?  zie na of dit wel degelijk zo is en dat je zendfrequentie niet de zendfrequentie van het DX- station is!  controleer dit alles dubbel! -als je hebt gevonden waar het laatste station zat dat het DX-station werkte, stem je manier van aanroepen af op het patroon van werken dat je hebt vastgesteld, en geef je call één maal -als het DX-station niet (binnen 1 à 2 seconden) voor jou terugkomt, roep een tweede keer op dezelfde frequentie aan -herhaal dit tot je het DX-station iemand hoort aanroepen (hopelijk jou!) -indien hij een ander station aanroept, ga onmiddellijk zoeken waar dit station zendt -roep nooit aan vooraleer het aan gang zijnde QSO gedaan is -roep nooit door verschillende malen je call na elkaar te geven zonder voldoende tussenpoos om te luisteren oproepen in een drukke split pileup is een beetje als een kat en muisspel, met deze bijzonderheid dat er één kat is en een hele hoop muizen, en jij bent er één van... spijtig genoeg zal je (veel) stations horen die zonder ophouden aanroepen, zelfs als het DX-station in de lucht is. Dergelijke praktijken veroorzaken veel QRM en zijn de reden waarom het ganse proces veel trager verloopt dan het zou kunnen zij die op een dergelijke domme manier aanroepen, maken voor zichzelf al gauw een weinig benijdenswaardige reputatie en zijn dan ook zij die het langst zullen moeten aanroepen of de DX nooit zullen werken. Het zijn dan ook de spreekwoordelijke slechte voorbeelden Split pileup in phone

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Split (frequency) pileup in CW regels voor split phone en simplex CW blijven van toepassing hoe duidt het DX-station aan waar het luistert? –enkele voorbeelden:  ‘UP’, ‘DWN’, ‘UP5’, ‘DWN10’, ‘QSX3515’, ‘UP 10/20’ enz.  dit wordt steeds geseind op het einde van een QSO  als gewoon ‘UP’ of ‘DWN’ geseind wordt wil dit meestal zeggen 1 à 2 kHz boven of onder de zendfrequentie van het DX-station Full break-in of QSK: - maakt het mogelijk tegelijkertijd te zenden en te luisteren, aldus kan je het DX station horen antwoorden (hopelijk voor jou) ook al ben je aan het aanroepen - niet alle zenders en amplifiers laten toe full QSK te doen - je kan ook semi break-in doen, waar het heen en weer schakelen trager gebeurt (boijvoorbeeld na een letter of een woord) Split pileup in CW

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Endless callers Zij die maar blijven aanroepen. Die bestaan ook, en er zijn er heel veel! Ze hebben slechts een doel, het DX station te werken ten kosten van wat of wie dan ook. Ze geen geen beetje ontzag voor andere stations. Ze schreeuwen hun call zonder ophouden, als waren ze een omroepzender. In de pileup hoor je vaak het DX station hen antwoorden, twee, drie maal na mekaar, maar die ‘eindeloze schreeuwers’ horen blijkbaar het DX-station niet. Niet te verwonderen, want ofwel luisteren ze bijna nooit (ze zijn immers te druk bezig met aanroepen) ofwel zijn het operatoren van een typisch krokodil-station (‘all mouth and no ears’). Het lijkt wel of hun hobby bestaat uit het roepen naar DX station, niet uit het contacteren van die stations… Dit zou allemaal niet zo erg zijn indien deze schaamteloze praktijken er niet de oorzaak van waren dat er heel veel QRM wordt veroorzaakt aan de andere, ernstige DX-jagers. Wat die eeuwige schreeuwers doen, is puur en simpel moedwillige en kwaadwillige storingen veroorzaken. Dergelijk gedrag is de ultieme uiting van een meest egoïstische instelling. Ze moesten zich schamen!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tail ending 15. ‘?’ i.p.v. ‘QRL?’ 14. TAIL ENDING dit is het DX-station aanroepen op het ogenblik dat het station dat in verbinding is met het DX- station, afsluit –men wacht dus niet op het einde van het aan gang zijnde QSO –men roept bovenop het afsluitende station op het einde van zijn QSO het is alsof men op ‘de staart trapt’ van het ander station, vandaar de benaming tail ending men zendt dus opzettelijk bovenop een ander station (veroorzaakt mogelijk storing op het aan gang zijnde QSO) in vele gevallen is het niet alleen zo dat ‘op de staart wordt getrapt’ maar min of meer op gans het dier... deze procedure is agressief en onbeleefd. De consensus is: niet doen

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-pedities

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-pedities 15. DX-PEDITIES (1) radioamateurs die op DX jagen (DX–jagers), proberen een station te werken (= een QSO maken) in alle landen, die wij entiteiten noemen (ongeveer 340 op dit ogenblik) en liefst op verschillende banden en in verschillende modes defintie van een entiteit: de regels hiervoor zijn vastgelegd door de DXCC (DX Century Club) DX-pedities: –expedities naar zeldzame entiteiten –grotere (belangrijke) DX-pedities -worden georganiseerd door een groep van operators -actief dag en nacht op alle banden en modes -soms voor weken aan een stuk -soms meer dan QSO’s in enkele weken tijd welke DX-pedities gepland of actief: zie het Internet (bijbvoorbeeld website NG3K)  tijdens belangrijke DX-pedities: –sommige HF-radioamateurbanden zijn overvol van activiteit we moeten echter steeds rekening houden met andere gebruikers op onze banden (niet iedereen is een DX-jager) verbindingen met DX-pedities zijn gewoonlijk even kort als in een contest: call en rapport

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-PEDITIES (2) tijdens een DX-peditie : (bijna) alle QSO’s in split frequency mode split: veelal breed venster (zenden bijvoorbeeld op kHz en luisteren tussen kHz en kHz) de kwaliteit van de operators van een DX-peditie wordt veelal gemeten naar de breedte van het spectrum dat ze nodig hebben om een pileup te verwerken het bandpolitielui-probleem bij DX-pedities: gebaar dat je ze niet hoort, geef geen commentaar en vooral, speel nooit zelf politieagent (verder meer hierover) intentioneel storen van DX-pedities (zoals bv. door een gekend ‘individu’ op kHz): –geef geen commentaar –probeer de DX door de QRM te werken, dan ben jij de winnaar –negeer volledig deze QRM-makers, ze zullen vanzelf verdwijnen informatie over de DX-peditie : –kijk op de website van de DX-peditie pilootstations van DX-pedities: –de public relations van de DX-peditie –vragen gaan naar de pilootstations stel nooit vragen op de frequentie van de DX-peditie –zoals QSL adres? –of QSY 20m –of PSE SSB enz. –in één woord: zend nooit op hun zendfrequentie (als ze split wewrken), om welke reden dan ook! 17. DX-pedities

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-netten 16. DX-NETTEN vroeger (in de tijd van vóór het Internet): DX-informatienetten op verschillende banden. Dit is mettertijd vervangen door systemen via packet-radio en het internet huidige DX-netten zijn plaatsen waar je DX kan werken met bijstand: -een netcontrole-station (of MC, Master of Ceremony) doet een oproep voor zowel DX-stations als lokale stations (meestal uit zijn eigen continent) -MC’s nodigen de stations uit zich te identificeren met 2 letters uit hun roepnaam wat zeer inefficiënt en daarenboven illegaal is -daarna neemt de MC het dirigentstokje en laat elk station één voor één doen alsof ze ‘een QSO maken’ met het DX-station... -hierbij biedt hij veelal ook een beetje hulp en worden de QSO’s ook regelmatig gedeeltelijk door de MC gemaakt… dit alles heeft weinig met de sport van DX- ing te zien. Ernstige DX-ers en vooral ernstige DX-stations lenen zich niet voor dergelijke praktijken wat is de verdienste van een QSO gemaakt op dergelijke manier? wat is de voldoening? door deel te nemen aan dergelijke netten wordt je zeker geen beter DXer! je krijgt al vlug een reputatie geniet van het echte DX-en met eigen middelen!

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Partiële calls 17. GEBRUIK VAN GEDEELTELIJKE CALLS op sommige DX-netten vraagt de MC dat men zou inchecken met alleen 2 letters van zijn call -het excuus om dit te doen houdt geen enkele steek -deze praktijk is totaal uit den boze en zelfs illegaal deze slechte gewoonte is uitgezaaid en wordt nu ook gebruikt bij het aanroepen van een DX-station erger nog, sommige (onervaren) DX-stations vragen aan de oproepende stations enkel 2 letters van hun call te geven… dit is totaal inefficiënt. Waarom? -zuiver wiskundig: je call heeft 6 letters. Als je er slechts 2 geeft in plaats van alle 6, is de kans dat het DX-station minstens een deel van je call heeft genomen: 6/2 = 3x kleiner -als het DX-station je twee letters heeft gehoord moeten er nu twee bijkomende uitzendingen volgen:  hij moet je de rest van je call vragen  jij moet je volledige call geven  allemaal tijdverlies en...  meer kans dat je zal gestoord worden door allerhande QRM dus: niet doen die tweeletter business is een duidelijke blijk van ‘poor operating practice’ geef altijd je volledige call. Wees fier op je call! Het kan ook legaal: de MC’s kunnen vragen aan de geïnteresseerden om gewoon in te checken (dus met hun volledige call). Als het DX-station dan reeds hun call kan nemen, des te beter als de MC het station dat ingecheckt heeft wil aanroepen, kan hij dat doen met bijvoorbeeld de 2 laatste letters van diens call, dit is niet illegaal. Alleen moet je je eigen call steeds volledig uitzenden. Verder is er geen enkele regelgeving die zegt hoe je de call van een station dat je aanroept, dient te geven. Voorbeeld: -de MC zegt: ‘stations for ZK1DX, check in please’ -PA4ZZZ geeft zijn (volledige) call ‘PA4ZZZ’ -als de MC na verloop van tijd de stations één voor één oproept om een QSO te maken met ZK1DX zegt hij ‘station with ZZ at the end of the call, make your call’. -PA4ZZZ roept nu aan: ‘this is PA4ZZZ PA4ZZZ calling ZK1DX, you are 55 over’ -enz. eenvoudiger kan niet en in dit voorbeeld is alles legaal en correct verlopen.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-CLUSTERS vervangen de vroegere DX-informatie netten Hoofddoel: welk interessant DX-station is nu actief op welke frequentie real-time informatie globale informatie (wereldwijd netwerk) bi-directioneel: -Spotten: interessante DX-informatie doorgeven. -Spots gebruiken: informatie die interessant is voor de DX-jagers de wereld insturen Wie spot je? een station dat voor de meesten interessant ‘kan’ zijn. Voorbeeld: ZK1DX QSX 5 UP geef nooit een DX-melding waar niemand iets aan heeft. Geef dus geen melding van een Europees station, tenzij het om een zeldzaam land gaat zoals bijvoorbeeld Mount Athos spot geen Amerikaans station, die zijn er genoeg, tenzij het bijvoorbeeld zou gaan om een W6-station op 160m als je een melding wil maken, kijk eerst of die zonet niet door iemand anders is gegeven let op tikfouten, een verkeerd ingetikte frequentie is waardeloos. Logs staan vol met verkeerde calls die zo van de DX-Cluster zijn overgenomen DX-clusters

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Welke informatie is voorhanden, hoe kan je ze oproepen? DX-spots: -komen automatisch (chronologisch) -opvragen per band: bijvoorbeeld sh/dx on 20m, sh/dx 25 on 20m -per call: sh/dx ZK1DX, sh/dx ZK1DX 20 -per combinatie band/call: sh/dx ZK1DX 20 on 15m WWV, Solar Flux Index: sh/wwv en sh/wcy QSL-informatie: sh/QSL call of sh/dx call QSL of sh/dx call via -indien geen van beide werkt: sh/dx call 25 lanceer geen spot voor het DX-station met in het commentaarveld: QSL info please ten slotte: zoek de QSL info via een zoekmachine op het internet (bv. Google) 18.4 Je ziet de spot van een nieuw landf voor jou. Wat nu? begin dan niet als een gek te roepen... neem je tijd en zie eerst of je het station wel goed genoeg hoort voor je aanroept maak zeker dat je ZELF de call van het station hoort, want spijtig genoeg komen zogenaamde ‘busted spots’, dat zijn spots met een fout in de callsign, vrij veel voor pas de pileup-procedures toe 20. DX-clusters

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-clusters Zaken die je NIET doet op een DX-Cluster (1) jezelf spotten –‘hier ben ik, op deze frequentie, gelieve me aan te roepen...’ –als je QSO’s wil maken, roep CQ of antwoord stations die CQ roepen –dergelijke praktijk leidt tot diskwalificatie in contesten vermomde vorm van zelf-spotten –na een QSO met een DX-station op jouw frequentie spot je dat station (dat de frequentie verliet) –DX-jagers komen af op die spot en vinden jou die CQ roept... Niet doen ! opschepperij –een spot dient ook niet om te pochen: je gebruikt een spot niet om de wereld te melden dat JIJ een bepaald station hebt gewerkt, en hoe knap dat wel is... een vriend spotten –je wil een vriend een duwtje in de rug geven want er antwoorden niet veel stations op zijn CQ. Je spot hem alhoewel hij helemaal geen DX-station is.je bewijst jezelf noch je vriend een dienst je laten spotten door een vriend –je weet dat zelf spotten niet mag en je vraagt vriend het voor jou te doen... cheerleader spelen –herhaaldelijk hetzelfde station spotten in een contest. Het is oneerlijk en het is onsportief! een spot versturen die een verkapte boodschap is –elke spot en elk bericht op een DX-Cluster gaat naar vele duizenden radioamateurs in een wereldwijd netwerk –veel spots zijn gewone privé-boodschappen. Voorbeeld:  HA7-- maakt een spot: VK3IO on 1827 met als opmerking QRV???  een spot van UA0---: ZL2--- on 3505 met volgende opmerking: ur 339, is my report 449? PSE CFM. Deze kerel maakt zichzelf uiteraard gewoon belachelijk. Zijn reputatie als DXer is gemaakt! enz.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-clusters Zaken die je NIET doet op een DX-Cluster (2) de DX-Cluster gebruiken als een wereldwijd chat-kanaal –TALK:een boodschap aan iemand individueel nu ook veelal mogelijk met een station op een andere DX-Cluster –ANNOUNCE FULL (To All): wordt door iedereen ontvangen (veelal vele duizenden) -alleen voor een belangrijke mededeling waar de overgrote meerderheid van de DX-ers op het DX- Clusternetwerk iets aan hebben. Voorbeeld: je kan aankondigen dat een DX-peditie net van band is veranderd, of dat je is gemeld dat zij op die en die frequentie zal zijn op die en die tijd, enz. -veelal echter gebruikt voor privé-boodschappen. Voorbeelden (niet fictief): -een ‘To all’ boodschap van ON7---: ‘PA4--, goede ochtend Frans’ -nog een van DF0--: ‘wir warten auf 3714’ en daar moet de hele wereld naar luisteren -er zijn jammer genoeg duizenden gelijkaardige voorbeelden -gebruik to all nooit om te chatten! -als je dat doet, is je reputatie gemaakt -gebruik de functie nooit om ruzie te maken, nog minder om iemand verwijten te maken. De wereld kijkt toe! Iemand’s call misbruiken op de DX-Cluster –sommige gestoorde geesten gebruiken de call van anderen om op de DX-Cluster zaken te doen die niet correct zijn –pas op, want ook al gebruik je geen radiolink om op het DX-Clusternetwerk te komen (dus rechtstreeks via het Internet), ook hier is het vals gebruik van een door de telecom instanties BIPT toegekende call strafbaar in de meeste landen. –als je onheuse zaken ziet gebeuren op de DX-Cluster, reageer nooit (ook niet via de DX-Cluster).

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-vensters 19. DX-VENSTERS het IARU-bandplan (Regio 1 voor ons) is een gentleman’s agreement. Naar schatting 99% van de radioamateurs leven deze overeenkomst na dit IARU bandplan bevat een paar DX-vensters, voor dewelke is overeengekomen volledige voorrang te verlenen aan DX-contacten Op de HF-banden (1) op dit moment zijn er 3 dergelijke vensters: – kHz (CW): alleen voor intercontinentale QSO’s – kHz (SSB): alleen voor intercontinentale QSO’s – kHz (SSB): voorrang voor DX-pedities DX-vensters op 80m: –midden dag: in principe geen DX-propagatie –maar: kort na de middag (~14:00 UTC) propagatie mogelijk op km (Scandinavië) –die hebben dan al propagatie naar Oceanië en Azië –dus: in de winter (november – maart) blijf weg uit deze DX-vensters ook gedurende de dag –algemeen: blijf zoveel mogelijk uit de DX-vensters, tenzij je zelf DX werkt Het 20m DX-peditie venster: –werd gecreëerd in 2005, als resultaat van de voortdurende problemen die door een IT9-station werden veroorzaakt

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli DX-vensters Op de HF-banden (2) er zijn ook een groot aantal de facto DX-frequenties: –in SSB: , , 18145, , 7045 en 1845 kHz –in CW: eerste 5 kHz van de meeste banden, alsook: , 24895, , 18075, , en KHz –in RTTY: ± 28080, ±21080 en ±14080 kHz vermijd om lokale contacten te maken op deze frequenties. Dit zijn de bijzonderste frequenties waar je interessante DX kan zoeken Op de VHF-UHF banden zie het officiële IARU R1 bandplan:

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Op VHF en hoger 20. SPECIFIEKE OPERATIONELE PROCEDURES VOOR VHF EN HOGER de principes zijn dezelfde als voor de HF-banden QSO’s via troposferische propagatie (lokale of via temperatuurinversie) op 50, 144 en 430 MHz –exact dezelfde procedures als voor HF, tenzij  het gebruik van ‘oproepfrequenties’  het gebruik van de QTH-locator enkele specifieke operationele procedures voor speciale modes die meestal op VHF en hoger worden gebruikt, bijvoorbeeld : –contacten via satelliet –EME QSO’s (reflectie via de maan) –meteor-scatter verbindingen –aurora QSO’s : reflectie in de buurt van de polen bij aurora –ATV (breedband amateur-televisie) het ligt buiten het bestek van dit leerboek in detail hierover uit te weiden. In elk geval, zijn ook hier de procedures gebaseerd op steeds dezelfde basisregels

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Conflictsituaties 21. CONFLICTSITUATIES allen samen beschikken we over slechts één en hetzelfde speelterrein, de ether. Dat leidt onvermijdelijk soms tot conflicten. Hoe die te behandelen is de hamvraag! ons gedrag op de banden moet gebaseerd zijn op: –gezond verstand –goede manieren –wederzijds respect stelregel 1: doe nooit iets of zeg nooit iets waarvan je niet wil dat je beste vriend of wie dan ook ter wereld wereld zou weten dat jij het deed of zei een probleem is dat radio-uitzendingen anoniem kunnen zijn. Wie ongeïdentificeerde uitzendingen doet met kwaadwillige bedoelingen is de naam radioamateur niet waard. overweeg nimmer of nooit de uitzendingen van een ander station intentioneel te storen. Dit storen gebeurt meestal anoniem, daarom is het een daad van uiterste lafheid. Dit waardeoordeel heeft enkel te zien met ethische beschouwingen: anonieme uitzendingen verrichten is gewoon slecht er is geen excuus voor dergelijk gedrag. Ook niet als je er van overtuigd bent dat een bepaald station het meer dan verdient. misschien zijn er toestanden waarvan je vindt dat die moeten worden aangepakt? Wellicht met recht en reden, maar denk tweemaal na over wat de toegevoegde waarde zal zijn aan onze hobby, aan jouw hobby, aan jouw reputatie, alvorens je wat dan ook doet of zegt voer geen discussies op de radiogolven. De kans is groot dat in geen tijd andere stations zich zullen geroepen voelen om mee te doen en wat misschien begon als een min of meer vriendschappelijke discussie zal onvermijdelijk ontaarden. Een probleem kan je best uitpraten via de telefoon, het Internet of best van al nog van persoon tot persoon

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Conflictsituaties 22. DE BANDPOLITIE flikken, cops, gendarmes, bandpolitie, enz.: -het zijn veelal gefrustreerde radioamateurs die ten alle koste willen tonen hoe goed ze zijn en hoe goed ze alles weten -het zijn zelf aangestelde politieagenten die denken dat ze elke radioamateur die een foutje maakt, ter plaatse moeten terechtwijzen. -soms dient iemand die een fout blijft maken (bijvoorbeeld herhaaldelijk op de verkeerde frequentie zenden) er op gewezen te worden dat hij fout zit, maar...er zijn manieren om dat te doen! Soorten bandpolitieagenten zij die het goed bedoelen en beleefd zijn. Ze hebben dan ook dikwijls succes in hun poging om een frequentie vrij te houden/krijgen. de ongelikte beren: ze bedoelen het misschien goed maar door hun ongepast taalgebruik oogsten het omgekeerde van wat ze beogen: chaos in plaats van rust. Reageer vooral nooit op hun uitdagend gedrag de letterlijke ordeverstoorders: door expliciet taalgebruik proberen ze chaos te zaaien. Niet reageren als je ze hoort schreeuwen, beledigen enz. Hou afstand. Dit is de enige zekere manier die hen zal doen stoppen Wanneer komen de politiemannen in actie? de bandpolitie verschijnt steeds wanneer een zeldzaam DX-station of een DX-peditie actief is, meestal als dit station in SPLIT mode werkt als een station vergeten heeft de SPLIT-knop van zijn transceiver in te drukken en begint het DX- station op diens frequentie aan te roepen, is er zeker een of ander soort politieagent diet hem zal helpen / terechtwijzen, belachelijk maken, uitschelden enz.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Conflictsituaties De goede zondaars… veruit de meeste fouten (operationele aspecten): –wegens onwetendheid, gebrek aan opleiding –geen kwade wil of verkeerde bedoelingen dit zijn de ‘goede zondaars’ Errare humanum est (vergissen is menselijk): –deskundigen maken ook fouten –iedereen heeft wel eens op de verkeerde VFO gezonden... als er een situatie ontstaat waar het verantwoord is tussen te komen, moeten we ons in eerste instantie afvragen hoe de boodschap te brengen aan de goede zondaar ‘up you idiot’ lokt een antwoord uit zoals ‘have you never made a mistake, you arrogant beast?’ Aldus ontstaat er veelal heel wat tumult! Dus: nooit reageren … en de slechte zondaars… tweede soort: enerzijds zij die ondanks alles operationele fouten blijven maken Voor hen telt het spreekwoord Perseverare Diabolicum (volharden is des duivels) bij deze groep horen ook zij die duidelijk kwade bedoelingen hebben, namelijk DX-QSO’s storen. In vele gevallen zijn dit gefrustreerde radioamateurs die, wegens gebrek aan kennis en kunde geen succes hebben bij het contacteren van DX-stations en die een manier zoeken om hun frustratie op meer succesvolle collega's af te reageren soms zijn we getuige van het flagrante gebruik van vulgariteiten. een goede raad: reageer nooit wanneer je van dergelijke zaken getuige bent. Als niemand zou reageren, zouden deze individuen door gebrek aan een reagerend publiek snel verdwijnen... reageer ook niet via de DX-cluster. Je mag er zeker van zijn dat deze boosaardige karakters net zo goed de DX-Cluster in de gaten houden

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Conflictsituaties Wil je werkelijk voor politieagent spelen? als je iemand hoort die herhaaldelijk een (grote) fout maakt, denk aan de fouten die jij ooit hebt gemaakt. Wees verdraagzaam en vergevingsgezind! als je werkelijk iets wil zeggen of een zich steeds herhalende fout wil rechtzetten: –zeg het op een beleefde, vriendelijke en positieve/constructieve manier –niet beledigend, noch betuttelend zeg ‘9XXX up please’ en niet ‘up you idiot’. Beledigen heeft geen enkele toegevoegde waarde. Als je de boodschap alleen kan overbrengen mits te beledigen, zegt dat alleen iets over jou je interventie kan meer interferentie veroorzaken dan de fout die je wil verbeteren denk tweemaal na hoe je interventie een positieve toegevoegde waarde zal hebben. Als je daarna toch nog denkt te moeten ingrijpen, draai je tong 10 maal rond alvorens dit te doen! als je iemand moet vertellen dat hij reeds een aantal malen op de verkeerde VFO heeft aangeroepen, zeg dan ook zijn call of een deel ervan, hoe kan hij anders weten dat het bericht voor hem is bestemd? Zeg ‘9XXX UP please’ en niet enkel ‘UP please’ of ‘UP UP UP’ als jij het was die de fout maakte, voel je niet al te schuldig, want ‘errare’ is slechts humanum; er is echt geen behoefte om je te verontschuldigen, dat zou ook alleen maar meer QRM veroorzaken vergeet niet dat elke bandpolitieman in eerste instantie iets doet dat onwettig is als hij zich niet identificeert. Politieagenten die zich wel identificeren zijn zeldzaam één goede politieman kan een zegen zijn, twee is al weer teveel van het goede En wat doen wij tussen al die bandpolitielui? als DX-er zal je al snel doorhebben dat je meer voordeel haalt door helemaal niet op bandpolitielui te reageren probeer van iets negatiefs iets positiefs te maken blijf door het tumult heen luisteren (daar is het magische woord weer) naar het DX-station en in vele gevallen zal je in staat zijn om het DX-station te loggen terwijl de bandpolitielui zich op hun manier amuseren

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator CT1BOH (één van de beste contestoperatoren in de wereld): “There is a price to be paid when a DX operator runs a pileup. That price is QRM and is totally dependent on the DX pileup operator skill. The better the skills of the pileup DX operator the cheaper will be the price he has to pay for his show. At the same time the better the skills of the DX pileup operator the better the pileup will behave because everybody will try to mimic him in admiration of his skills. There is a price to be paid when a DXer tries to break through a pileup. That price is TIME and is totally dependent on two factors: The first one is the skills of the DXer. The second one is the skills of the DX pileup operator. The not so skilled pileup operators DESERVE all the QRM they generate and get. It should be seen as an incentive to improve...” laat ons als slot het even hebben over de skill (de know-how, de behendigheid) van de operator van het zeldzame DX-station (the DX pileup operator skill)

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator 23. RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (1) geef je callsign na elk QSO. Als je een heel lange call hebt (bijvoorbeeld SV9/ON9xxx/P), geef die dan toch minstens om de paar QSO’s schakel van simplex  split als het te moeilijk wordt om calls te ontcijferen. Licht de stations in dat je nu split werkt vooraleer naar split-mode over te schakelen, ga na of de frequenties die je wil gebruiken om op te luisteren wel degelijk vrij zijn als je split werkt, vermeld na elk QSO waar je luistert. Bijvoorbeeld in CW: ‘UP 5, UP5/10, QSX 1820’ etc. In SSB: ‘listening 5 up, listening 5 to 10 up, listening on 14237, up 10, down 12’ enz. in CW luister minstens 2 kHz boven (of onder) je eigen zendfrequentie (om QRM te vermijden van key clicks); 1 kHz is veelal te weinig! in SSB : minstens 5 kHz voorzien (bij voorkeur 10 kHz) als je als DX-station split werkt in één van de DX-vensters op 80m (3.5 – 3,510 MHz in CW of 3,775 – 3,8 MHz in phone), luister steeds voor de pileup buiten het DX-venster. Als je bijvoorbeeld zendt op 3,795 MHz, luister dan steeds beneden 3,775 MHz of boven 3,803 MHz (in CW steeds boven 3,51 MHz). houd het venster waarin je luistert zo smal mogelijk als je in SSB slechts een deel van een callsign hebt genomen: –antwoord dan met de partiële call PLUS een rapport, bijvoorbeeld ‘Yankee Oscar 59’ –zeg niet: ‘Yankee Oscar call again’. Er zijn gegarandeerd dozijnen vermeende Yankee Oscar stations die je zullen aanroepen –als je reeds een 59 rapport gegeven hebt, is de helft van het QSO al gemaakt, waardoor de ongedisciplineerden minder geneigd zullen zijn om je te blijven aanroepen

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator 23. RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (2) als je in CW slechts een deel van de call (3TA) hebt genomen: –zend nooit een vraagteken –een vraagteken zal als gevolg hebben dat de helft van de pileup denkt dat je luistert voor eender wie –antwoord dus met ‘3TA 599’, en niet met ‘?3TA 599’ noch ‘?3TA AGN’ –gebruik nooit een vraagteken in een pileup! wat volgt is van toepassing in phone en CW: als je in eerste instantie slechts een deel van een call nam, herhaal dan altijd de volledige call zodra je deze hebt ontvangen, zodat het aanroepende station weet dat het QSO volledig en correct is. Voorbeeld: –veronderstel dat je aanvankelijk alleen ‘3TA’ kopieerde, je zendt ‘3TA 599’ (in phone: ‘three tango alfa 59’) –hij bevestigt: ‘TU OH3 OH3TA 599’ (in phone: ‘oscar hotel, oscar hotel three tango alfa, you’re 59, QSL?’). –als je bevestigt met ‘QSL TU’ (in phone: ‘QSL thank you’), weet OH3TA niet of je zijn call wel correct hebt genomen. Daarom dien je steeds te bevestigen met ‘OH3TA TU’ (in phone: ‘OH3TA thanks’). toon je autoriteit: zodra je een gedeeltelijke call samen met een rapport hebt gezonden, blijf dan bij die call en laat je niet verleiden om een ander station te nemen omdat het sterker is –jij bent baas op de frequentie, toon het –jij beslist welk station er wordt gelogd en niemand anders –een pileup kan soms heel ongedisciplineerd zijn, veelal is dit door gebrek aan autoriteit vanwege de operator van het DX-station –als de pileup merkt dat je blijft aandringen om de call te werken waarvan je oorspronkelijk de call slechts half kon nemen, zal die uiteindelijk meer discipline tonen en zich schikken naar jouw manier van werken –als je niet blijft proberen dat specifieke station te werken en in plaats daarvan één van de luide ongedisciplineerde aanroepende stations beantwoordt, dan is gegarandeerd het hek van de dam. Je autoriteit is weg. Waarom zou de roepende meute zich aan jouw regels houden als jij je er zelf niet aan houdt?

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator 23. RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (3) als het station waarvan je oorspronkelijk de halve call had genomen verdwenen is (je hoort het station niet meer, hoe hard je ook probeert), kom dan niet zo maar terug voor een of ander station dat je de ganse tijd ongedisciplineerd zat aan te roepen. In plaats daarvan, geef een korte nieuwe CQ en luister enkele kHz hoger of lager. Geef nooit de indruk dat de ongedisciplineerde roepers het halen! Je hebt een bepaald station (vb. JA1ZZZ) gewerkt in een pileup en hebt hem gelogd. Je hoort echter dat dit station je blijft aanroepen, blijkbaar omdat hij zijn rapport of zijn call niet heeft gehoord. In dergelijk geval antwoord niet ‘JA1ZZ you are in the log’ (in phone) of ‘JA1ZZZ QSL’ (CW) maar geef zijn call en rapport opnieuw. Het is duidelijk dat hij zijn call en zijn rapport wil horen, wat normaal is! volg altijd een standaard patroon in je uitzendingen. Voorbeeld (je bent ZK1DX): –‘ZK1DX 5 to 10 up’  je hoort PA4XYZ aanroepen –‘PA4XYZ 59’  je geeft zijn rapport –‘thanks ZK1DX 5 to 10 up’  je bevestigt, geeft je call en roept opnieuw –als je je steeds aan hetzelfde patroon houdt, zal de pileup weten dat, wanneer je ‘5 to 10 up’ hebt gezegd, je begint te luisteren voor nieuwe stations –verander dit patroon niet; hou steeds dezelfde snelheid en hetzelfde ritme aan word niet nerveus als de pileup ongedisciplineerd is. Als het niet verbetert, probeer een andere band of een andere mode, en deel dit mee aan de pileup blijf koelbloedig in alle omstandigheden en maak nooit verwijten naar de pileup toe. Het enige wat je moet doen, is duidelijk tonen dat jij de debatten leidt en dat jouw richtlijnen dienen gevolgd te worden werk geen stations die aanroepen met slechts een paar letters van hun call. Als je dergelijk stations hoort, zeg dat je alleen volledige calls wil horen ‘full calls only’. als in een split-pileup blijkt dat de stations die je aanroepen je niet goed ontvangen, is dit waarschijnlijk doordat je op jouw zendfrequentie wordt gestoord. In SSB: probeer 5 kHz te veranderen van zendfrequentie en kondig je nieuwe frequentie aan. In CW zal een halve kHz meestal voldoen

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (4) CW-snelheid: niet sneller dan 40 WPM op de hogere banden en WPM op de lagere banden (80-160m), afhankelijk van de omstandigheden laat de pileup steeds weten wat je plannen zijn als je de pileup kalm wil houden en min of meer gedisciplineerd, alsook je zendfrequentie vrij van ‘bandpolitielui’ is er slechts één manier om dit te doen: maak de pileup gelukkig in phone kan het DX-station soms per cijfer werken (cijfer in de call). Statistisch gezien zou de pileup nu 10 keer lichter moeten zijn vermijd zoveel mogelijk om volgens cijfers te werken, het is geen goed systeem als je toch deze methode wil volgen, pas dan volgende regels toe: –zodra je begonnen bent per cijfer te werken, hou dat voor een tijdje aan, en ga minstens éénmaal door de 10 cijfers. Als je stopt middenin een reeks of als je begint met af te wijken van de volgorde der cijfers, zal je gegarandeerd heel wat onrust veroorzaken –vergeet nooit dat wanneer je per cijfer werkt, 90% van de DX-ers vol ongeduld zit te wachten. Ze houden je nauwlettend in het oog en tellen precies hoeveel stations je van elk nummer werkt. Als het niet spoedig aan hen is, zullen bij sommigen de stoppen doorslaan –begin een serie altijd met het cijfer 0, daarna 1, dan 2 enz. Geen franjes. Hou het eenvoudig –gebruik nooit een willekeurige volgorde: eerst 0, dan 5, daarna 8 enz. Dit maakt de pileup gek, ze weten immers niet waar ze aan toe zijn! Als je de natuurlijke getallenvolgorde gebruikt, weten ze allemaal ongeveer hoe lang het nog zal duren vooraleer het aan hen is –neem nooit meer dan 10 stations per cijfer en probeer evenveel stations van elk cijfer te werken. Als je heel snel werkt, aan 5 stations per minuut, dan duurt het nog 20 minuten om alle 10 cijfers te doorlopen! Dit betekent dat sommige stations bijna 20 minuten moeten wachten, en alle stations gemiddeld 10 minuten moeten wachten, wat in beide gevallen beide heel lang is! 26. Tips voor de DX-operator

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator 23. RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (5) vergeet niet dat propagatiecondities in 20 minuten en zelfs sneller ingrijpend kunnen veranderen –zeg aan de pileup hoeveel stations je van elk getal zal werken en herhaal die informatie telkens je van nummer verandert het werken per cijfer wordt (bijna) nooit toegepast in CW het werken per continent of regio: dit geeft een betere kans aan stations van ver afgelegen gebieden (met slechte, kortstondige of onstabiele propagatie) om een verbinding te maken –specificeer een continent of regio in je CQ. Voorbeeld: als je alleen Noord-Amerikaanse stations wil werken, roep dan ‘CQ North America’ of in CW: ‘CQ NA’ –gebruik deze techniek in de eerste plaats om die gebieden van de wereld te bereiken die slechte propagatie of korte openingen hebben –als je deze techniek gebruikt omdat de pileup te groot is, roteer dan snel tussen de continenten of regio’s. Een goede regel is om aan eenzelfde gebied nooit meer dan 15 tot maximaal 30 minuten na elkaar te spenderen –informeer de pileup over je plannen (waar, wanneer) schakel terug naar het simultaan werken van alle gebieden/continenten zodra de voorwaarden dit mogelijk maken beide bovengenoemde technieken moeten, op één uitzondering na, zoveel mogelijk worden vermeden. Deze uitzondering betreft de afgelegen gebieden die wegens propagatie moeilijk te bereiken zijn het belangrijkste probleem met deze selectieve methodes is dat een grote meerderheid van de geïnteresseerden niets omhanden heeft en dus zenuwachtig is. Realiseer je goed dat zenuwachtige DX- ers gemakkelijk in onaangename agressieve bandpolitielui kunnen veranderen. Als je QRT gaat of van band verandert, juist vooraleer zij aan bod kwamen, kan je er zeker van zijn dat je enige verwijten zal te horen krijgen op je zendfrequentie...

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli Tips voor de DX-operator 23. RAADGEVINGEN VOOR OPERATOREN VAN DX-STATIONS EN DX-PEDITIES (6) sommige onervaren operators proberen al eens per land te werken. Deze procedure dient steeds en om heel duidelijke redenen te worden vermeden: in dergelijk geval heb je tot 99% van de DX-stations op wachten gezet. Dit leidt onvermijdelijk tot chaos in heel weinig tijd let op als je een voorkeurbehandeling wil toepassen voor je vrienden of landgenoten. Doe het zeer discreet en zorg ervoor dat het totaal onzichtbaar gebeurt

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 WETTELIJK BINDEND? Zijn de radioamateurs wettelijk verplicht de operationele procedures die in dit document zijn beschreven te volgen? Voor de meeste procedures is het antwoord neen. Een paar voorbeelden: in de meeste landen dient men zich minsten om de 5 (in sommige landen 10) minuten te identificeren. Deze regel is opgesteld opdat de luister- en de controlediensten de stations gemakkelijk zouden kunnen identificeren. Deze 5 (of 10) minuten zijn een legaal minimum, waar de radioamateurs, uit operationele overwegingen geen genoegen kunnen mee nemen. Wanneer we in deze handleiding schrijven dat men zich bij elk QSO dient te identificeren (in het bijzonder bij snel opeenvolgende contacten zoals tijdens een contest of bij een pileup), dan dient dit gezien in het kader van zinvolle afspraken en goede operationele gewoontes. Deze dienen het mogelijk te maken dat zeer veel radioamateurs in de beste verstandhouding kunnen samenleven op de banden. Een ander voorbeeld betreft het IARU-bandplan dat geen bindende legale kracht heeft in de meeste landen, maar dat duidelijk dient om het samenleven van een zeer groot aantal radioamateurs op de banden harmonieus te laten verlopen. Het is echter zo dat de meeste van deze procedures geen legale bindende kracht hebben. Het niet toepassen van de richtlijnen betreffende operationele procedures betekent niet noodzakelijk een overtreding van de regels zoals ze zijn vastgelegd door de wetgevre, maar resulteert onvermijdelijk in een minderwaardige operationele praktijk.

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Internationaal spelling- en fonetisch alfabet Internationaal spelling- en fonetisch alfabet

Handboek Ethiek en Operationele Procedures door ON4UN en ON4WW Ed 2 – Juli 2008 Q-codes