Dag Taal Kunst en Cultuur 2016 | 1 Twijfelen mag! Kritisch lezen bij het schoolvak Nederlands Sanne de Vries – Simon Vestdijk Harlingen - Carien Bakker – Lerarenopleiding RU Groningen –

Wat? 1.Twijfelen mag… Voorbeeld kritisch lezen: lessenserie 1 2.Uitleg Kritisch Lezen + Lesson Study Methodiek 3.Nadoen moet… Voorbeeld kritisch lezen: lessenserie 2 5 juni 2015 | 2

Twijfelen mag… Voorbeeld lessenserie 1 dd-mm-jj | 3

dd-mm-jj | 5 Gebruikelijke vragenKritische vragen Wat is de hoofdgedachte van de tekst?Kloppen de feiten die genoemd zijn in de tekst? Welke tegenvoorbeelden kan ik geven? Welk signaalwoord staat in alinea 5 en welk verband geeft het aan? Als klopt wat er in de tekst staat, welke gevolgen heeft dat dan? Voor wie? Zijn die gevolgen wenselijk? Voor wie niet? ‘Opvoedings- en omgevingsfactoren kunnen het tij keren of net in de hand werken.’ Leg uit wat hiermee bedoeld wordt. Welke woorden en stijlmiddelen gebruikt de auteur om het denken van mij als lezer te sturen?

Verschillen Huidig curriculumCurriculum kritisch denken Tekst als object, structuuranalyseInhoud tekst centraal Lagere orde: interpretatie en analyse Hogere orde: infereren, evalueren, verklaren Antwoord te vinden in tekstAntwoord niet altijd te vinden in tekst Convergent denken: één antwoord goed Divergent, creatief denken, ruimte voor twijfel Weinig aandacht voor taal en stijlAandacht voor taal en stijl dd-mm-jj | 6

NB: teksten uit De Speld geschikt voor dd-mm-jj | 7 Lessenserie 1 - Twijfelvragen FaseActiviteiten 1 Placemat: leerlingen formuleren aantal vragen over tekst A Karakterisering vragen (antwoorden in tekst, W-vragen) 2 Docent doet stellen van twijfelvragen voor (deel van tekst B) Leerlingen observeren: wat voor soort vragen stelt docent? Klassikale bespreking, welke twijfelvragen + doel/betekenis 3 Samen met klas twijfelvragen stellen bij rest van tekst B 4 Zelfstandig in groepjes twijfelvragen stellen (nieuwe tekst C) (evt peermodeling) 5 Zelfstandig individueel twijfelvragen stellen (nieuwe tekst D) NB: testen De Speld uitstekend geschikt voor fase 4 of 5De Speld

V3- leerlingen dd-mm-jj | 8 Allerbeste twijfelvraagWaarom? Bestaat dat bericht van de Britse krant The Telegraph eigenlijk wel? Want de bron klopt niet. De bron klopt niet. Er staat namelijk dat het van de Telegraph is, maar de bron is Independent. Heeft de Duitse overheid zich echt wel bezig gehouden met het onderzoeken van hersenen van criminelen? De vraag is uitgebreid en het is wel belangrijkom te weten, omdat het wel het belangrijkste is van de tekst Kan je door een tumor ineens een misdadiger worden?Omdat de hele tekst erover gaat Is het brein van misdadigers wel anders dan die van normale mensen? Omdat de vraag het meest compleet is Dus mensen met een hersentumor worden plotseling misdadigers, en word de tumor verwijderd, zijn ze brave huisvaders… Omdat je niet iemand kan beoordelen omdat die persoon ziek is Klopt het wel dat je door middel van röntgenstraling gegevens te weten kunt komen? Omdat het best apart is hoe je door een röntgenfoto kunt zien wat iemand denkt Als ik geloof in de tekst zijn er in de toekomst dan minder criminelen? Bij deze vraag ga je je echt afvragen of de tekst wel klopt

Kritisch lezen Lesson Study Methodiek dd-mm-jj | 9

Wat is kritisch denken? ›Doelgericht ›Reflectief ›Onderzoekend ›Open-minded ≠ snel oordelend ›Zorgvuldig beslissen wat te geloven of te doen  “Het aanleren van twijfel” (Guus Kuijer) dd-mm-jj | 10

Waarom kritisch denken? Overheid: leefbare, duurzame samenleving Pedagogische taak onderwijs: brede blik op de wereld, oriëntatie en zingeving creativiteit engagement houding Echter: nauwelijks vertaald in eindtermen, curriculum dd-mm-jj | 11

Waarom bij Nederlands? Kernvak Moedertaal Transfer Kritisch denken = beoordelen van informatie Teksten belangrijke bron van informatie dd-mm-jj | 12

Leerstof kritisch denken Vaardig- heden Attitude dd-mm-jj | 13

Leerling- en docentactiviteiten dd-mm-jj | 14 1.Inhoud in plaats van structuur teksten centraal 2.Authentieke teksten 3.Modelleren 4.Interactie over inhoud van tekst

Lesson Study Methodiek dd-mm-jj | 15

dd-mm-jj | 16 Nederlands wiskunde beide

Voorbeeld Lesson Study Methodiek dd-mm-jj | 17

dd-mm-jj | 18 Gezamenlijk: vaststelling onderzoeksvraag, ontwerp les + observatieformulier Uitvoering docent 1 in eigen klas, andere docenten observeren Gezamenlijke evaluatie en bijstelling Uitvoering docent 2 in eigen klas, andere docenten observeren Gezamenlijke evaluatie en bijstelling

Opbrengsten Lesson Study Methodiek dd-mm-jj | Buiten school. Uitwisselen didactiek Communicatie lastig Buiten comfortzoneDingen op school gaan voor Tijd, pieken Leren leerlingen centraal  zichtbaar maken van leren Randvoorwaarden niet altijd op orde Observeren leerlingen

Nadoen moet… Voorbeeld lessenserie 2 dd-mm-jj | 20

dd-mm-jj | 21

Lessenserie 2: peermodeling ›Wat is peermodeling? ›Leren door observeren. ›Een peer (leerling) doet de opdracht voor ipv de docent. ›Goede peer en een minder goede peer. dd-mm-jj | 22

Onderzoeksles ›Wat is het effect van peermodeling bij het zoeken en beoordelen van standpunten en argumenten in een ingezonden brief? ›Vergelijking met modeling door docent. dd-mm-jj | 23

NB: teksten uit De Speld geschikt voor dd-mm-jj | 24 Lessenserie 2a - Docentmodeling FaseActiviteiten 1Docent geeft doelen les aan Hoe standpunt en argumenten uit ingezonden brief halen? Hoe kwaliteit argumenten beoordelen? 2Leerlingen observeren docent die proces voordoet Leerlingen noteren stappen Klassikale bespreking 3In groepjes van 3, lezen andere ingezonden brief: 1 leerling doet hardopdenkend stappen voor 1 leerling observeert 1 leerling maakt video-opname 4Evaluatie in groepjes van resultaat + proces Klassikale bespreking 5Zelfstandig individueel aan de hand van andere ingezonden brief

NB: teksten uit De Speld geschikt voor dd-mm-jj | 25 Lessenserie 2B - Peermodeling FaseActiviteiten 1Idem als 2A 2Leerlingen observeren filmpje waarin peer proces voordoet Idem als 2A 3 4 5

Effect peermodeling - docentmodeling ›Sneller aan het werk met de opdracht ›Meer vertrouwen in hun eigen kunnen bij opdracht. ›Observerende leerlingen hielpen de leerlingen die modelden. ›Opdracht werd beter uitgevoerd, maar het beoordelen van de argumenten viel tegen. dd-mm-jj | 26

Verbeteringen lessenserie ›Twee voorbeelden peers: goed én fout ›Beoordelen van argumentatie sterker naar voren in voorbeeld ›Beter onderscheid twee fases (herkennen + beoordelen arg + stp) ›Rollen groepswerk: Leerling 1 doet hardopdenkend voor Leerling 2 helpt Leerling 3: observeert ›Evaluatie in groepjes: kritischer dd-mm-jj | 27

Evaluatie workshop ›Wat zijn je twijfels? ›Waar ben je van overtuigd? dd-mm-jj | 28