Development and validation of a model of ICT integration in primary education Doctorandus: Jo Tondeur Promotor: Prof. Dr. Martin Valcke Copromotor: Prof. Dr. Johan van Braak 3 december 2007

Context Informatie- en kennismaatschappij ICT integratie in lager onderwijs ‣ Statuut van ICT in het Vlaamse onderwijs ‣ Complexe innovatie (Ertmer, 2005; Niederhauser & Stoddart, 2001) ‣ Stand van zaken ‧ Beperkte integratie in onderwijsleerprocessen (Cox, et.al, 2003; Murphy et. al., 2002, Waxman et al., 2002) ‧ Grote verschillen tussen scholen en leerkrachten (Goodison, 2002; Tang & Ang, 2002; Tondeur et al., 2007)

Bestaand onderzoek Onderzoeksdoelen Mate van ICT-integratie (bv. Matthews & Guarino, 2000) (1) Onderzoeken op welke wijze ICT wordt ingezet in de klas Focus op technologie (bv. Bovée et al., 2007; van Braak, 2001) (2) Identificeren breed spectrum leerkrachtkenmerken Leerkracht staat centraal (bv. Albirini, 2004; Shapka & Ferrari, 2003) (3) Exploreren van schoolkenmerken Oplijsting knelpunten en succesfactoren (bv. Muntaz, 2001) (4) Samenhang bestuderen tussen determinanten

Theoretisch raamwerk Schoolontwikkelingstheorie (bv. Hopkins, Ainscow & West, 1994; Lagerweij & Lagerweij-Voogt, 2004; Stoll & Fink, 1996; Teddlie & Reynolds, 1999) ‣ Continu proces ‣ Zowel spontaan als planmatig ‣ Organisatorische en onderwijskundige consequenties ‣ Belang van verschillende factoren en actoren

Conceptueel raamwerk (Gebaseerd op Veenstra, 1999)

Studie 1 (april-juni 2004) Sample 570 leraren uit 60 lager scholen Minstens 1 leerkracht per leerjaar Provincie Oost-Vlaanderen Instrumenten Survey bij leerkrachten Doel 2 schalen ontwikkelen: ICT-gebruik in de klas en ICT- gebruik ter ondersteuning van het onderwijs (OD1) Invloed van leerkrachtfactoren bestuderen (OD2) Samenhang van deze factoren in kaart brengen (OD4)

Sekse, leeftijd, computerervaring, onderwijservaring ICT-gebruik in de klas Culturele leraarkenmerken schoolkenmerken - Structurele Culturele schoolkenmerken Contextuele ICT-profiel, computerattitudes, innovativiteit, ICT-training, … Ondersteunend ICT-gebruik / ICT-gebruik in de klas

=.16   =.37

pag. 10 Studie 2 (oktober-november 2004) Sample 56 schoolleiders uit 60 lager scholen (idem studie 1) Provincie Oost-Vlaanderen Instrumenten Semi-gestructureerde interviews Doel Invloed van leerkrachtfactoren op ICT-gebruik in de klas bestuderen (OD2) Invloed van schoolfactoren op ICT-gebruik in de klas exploreren (OD3)

Sekse, leeftijd, computerervaring, onderwijservaring, … ICT-gebruik in de klas Culturele leraarkenmerken schoolkenmerken - Structurele Culturele schoolkenmerken Contextuele ICT-profiel, computerattitudes, innovativiteit, ICT-training, … Ondersteunend ICT-gebruik / ICT-gebruik in de klas Schoolgrootte, gender, leerling/pc- ratio, internettoegang, … ICT-plan, ICT-ondersteuning, evaluatiebeleid, samenwerking, …

Schoolgerelateerde factoren ICT-plan+ ICT-ondersteuning+ ICT-nascholing+ Leerling / PC-ratio- Individuele factoren Computerattitudes+ Innovativiteit+ Intensiteit computergebruik+

pag. 13 Studie 3 (maart – april 2005) Sample 442 leerkrachten 70 Vlaamse lagere scholen Instrumenten Survey bij leerkrachten Doel Fijnere maat voor ICT-gebruik ontwikkelen (OD1) Invloed opvattingen van leerkrachten over “goed onderwijs” op verschillende types ICT-gebruik bestuderen (OD2)

Conceptueel model Variabelen Fase 2 ICT-plan, ICT-ondersteuning, ICT- infrastructuur, ICT-samenwerking Klasgrootte, leerjaar, aantal computers in de klas Onderwijsnet en schoolgrootte

‣ Survey-onderzoek bij leraren (maart 2005) ‧ Steekproef: 70 lagere scholen 442 leraren ‧ Doel: –Validering van een nieuwe schaal voor ICT- gebruik in de klas (OV1) –De invloed van culturele leraarvariabelen mbt. leren en instructie (OV4) Onderzoeksopzet > Fase 3 pag. 17

Opvattingen over ‘goed onderwijs’: ontwikkelings- en overdrachtsgerichtheid ICT als tool voor informatieverwerking, ICT als leermiddel, ICT als studieobject

Stand van zaken > types ICT–gebruik in de klas

Vervolgonderzoek > Fase 4 (Mei 2006) ‣ Surveyonderzoek bij leraren, ICT- coördinatoren en schoolleiders ‧ Doel: Finaal verklaringsmodel voor ICT- integratie in het lager onderwijs pag. 20

Bijdrage van het onderzoek pag. 21 ‣ Theoretische relevantie ‧ Inzicht in ICT-integratie in het lager onderwijs ‧ Identificatie van relevante factoren op verschillende aggregatieniveaus ‧ Inzicht in interacties ‣ Relevantie t.a.v. het onderwijsbeleid ‧ Inzichten leiden tot beleidsaanbevelingen ‣ Relevantie voor het onderwijs ‧ Diagnose-instrument ‧ Ontwikkeling schooleigen ICT-beleid

Onderzoeksopzet Studie 1 (OD1, OD2, OD3)Studie 2 (OD1, OD2, OD3, OD4) SampleLaaggeschoolde en hoger geschoolde werknemers uit 175 publieke en private organisaties (N= 940) Laaggeschoolde werknemers uit 35 organisaties binnen de chemie, energie en voedingsindustrie (N= 408) InstrumentenSurvey bij werknemersSurvey bij werknemers en personeelsverantwoordelijke Rating supervisor en interviewer Follow-up: telefonische contactname werknemers 1 jaar later (employability) DoelTesten psychometrische kwaliteit schalen Gedeeltelijk test model (Raemdonck, Thijssen & Valcke, 2005) Verdere validering Testen model

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (1): Instrumenten ‘zelfsturing ’. Validiteit SDL-schaalSDC-schaal Factoriële validiteit (EFA, CFA, Multiple group factor analysis) Stabiele uni- dimensionele structuur, 14 items Invariant over subgroepen (LQ-HQ) Stabiele uni- dimensionele structuur, 14 items Invariant over subgroepen (LQ-HQ) Convergente validiteitSupervisor r=.26 Interviewer r=.69 Supervisor r=.24 Interviewer r=.76 Discriminant validiteitvPPS r=.49vPPS r=.45 Betrouwbaarheidα=.81α=.88

Ook Foto’s

Probleemstelling Zelfsturing in leerprocessen: het beïnvloeden van werkgerelateerde leerprocessen ten behoeve van de individuele zelfredzaamheid op de arbeidsmarkt. Voorbeeld: ‘Het voorbije jaar leerde ik voor mijn werk veel nieuwe dingen op eigen initiatief.’ ‘Ik voel zelf aan wanneer het tijd wordt om bij te leren voor mijn werk’. Zelfsturing in loopbaanprocessen: het beïnvloeden van loopbaanprocessen ten behoeve van de individuele zelfredzaamheid op de arbeidsmarkt. Voorbeeld: ‘Ik vind het belangrijk om na te denken over wat ik wil verwezenlijken in mijn loopbaan gedurende de komende jaren.’ ‘Ik houd me op de hoogte van nieuwe mogelijkheden om mijn loopbaan uit te bouwen.’ Employability: de relatieve kansen op het verkrijgen van werk, het behouden van werk en het vinden van nieuw werk indien nodig.

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (2): Interrelatie SEM

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (3): Individuele en contextuele predictoren voor zelfsturing. Opleidingsniveau enkel significant voor SDL en niet in multivariate analyses. Hoofdeffecten significant maar niet de interacties tussen individuele en organisatorische factoren.

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (3): Hiërarchische multiple regressie Individuele predictorenSDL R²=.409 SDC R²=.385 Proactieve persoonlijkheid++ Streven naar kenniswerk++ Mobiliteitswens (hogerop+taken uitbreiden) + Leeftijd-- Leerinitiatief in het verleden+

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (3): Organisatorische predictorenSDL R²=.409 SDC R²=.385 Participatiebeleid+ Taakvariatie+ Sector (chemie)++ Groeipotentieel++

Onderzoeksresultaten Onderzoeksdoel (4): Employability Logistische regressie SDL voorspelt toekomstig leerinitiatief en toekomstige loopbaanrealisaties. SDC voorspelt toekomstige loopbaanrealisaties. Leeftijd, leerinitiatief in het verleden, streven naar kenniswerk, sector, taakvariatie, groeipotentieel en mobiliteitsmogelijkheden op de arbeidsmarkt eveneens relevante predictoren.

Conclusie Betrouwbaar en valide instrument voor laaggeschoolde werknemers. Positieve relatie tussen SDL en SDC. Opleidingsniveau geen belangrijke factor voor SDL en SDC. Organisatorische factoren beïnvloeden SDL en SDC ongeacht de invloed van individuele factoren. SDL en SDC voorspellen (naast andere predictoren) toekomstige employability.

Beperkingen Zelf-rapportering. Data-triangulatie: optimaliseren. Causaliteit bij ‘cross-sectional design’. Sample follow-up studie. Data-analytische beperkingen. Keuze operationalisering concepten zelfsturing, employability.

Vervolgonderzoek Verdere validering schalen voor zelfsturing in andere dan Vlaamse context. Collega-ratings en observatie organisatorische kenmerken. Kwalitatief onderzoek: biografisch, dagboek. Andere relevante predictoren voor zelfsturing. Employability: uitgebreider longitudinaal design.

Development of a model of ICT integration in primary education Doctorandus: Jo Tondeur Promotor: Prof. Dr. Martin Valcke Copromotor: Prof. Dr. Johan van Braak 3 december 2007

Theoretisch raamwerk SchoolontwikkelingICT-integratie Systematische aanpak van verandering (Reynolds, Teddlie, Hopkins & Stringfield, 2000) De ontwikkeling van een ICT-plan (Otto & Albion, 2002) Sterk leidersschap om veranderingen in de school te sturen en te begeleiden (Gray, 1997) Schoolleiders creëren organisatorische condities om het ICT- beleid te ontwikkelen en te ondersteunen (Dawson & Rakes, 2003) Professionele ontwikkeling en ondersteuning van leraren en schoolleiders (Stoll, 1999) ICT-nascholing en -ondersteuning om de implementatie van het ICT-plan te verzekeren (Lai & Pratt, 2004) (Zelf)evaluatie is geïntegreerd in het klas- en schoolgebeuren (Macbeath, 1999) Via evaluatie ICT-integratie monitoren en het beleid richting geven (Kennewell, Parkinson & Tanner, 2000) Coöperatie met andere scholen om ‘goede praktijkvoorbeelden’ uit te wisselen (Hopkins & Reynolds, 2001) Coöperatie voor de verspreiding van ICT-gerelateerde kennis (Triggs & John, 2004)