1

Toezicht op financiële instellingen Wat is De Nederlandsche Bank (DNB) voor een bank? Dit is geen gewone bank. Je kunt er geen rekening openen, geld lenen, sparen of pinnen. Toch doet DNB heel veel voor jouw geld: DNB zorgt dat er genoeg én schone bankbiljetten in omloop zijn DNB houdt de banken goed in de gaten: als jij je geld naar een gewone bank brengt, wordt het geld op jouw bankrekening gezet. Je bent het geld niet kwijt, het zal altijd jouw geld blijven. En DNB let er op dat de bank goed op jouw geld past! DNB zorgt dat betaalsystemen veilig en betrouwbaar zijn. DNB werkt – samen met de Europese Centrale Bank (ECB) – aan prijsstabiliteit. Zodat jij dit jaar met een briefje van 20 euro ongeveer hetzelfde kunt blijven kopen als vorig jaar. - En.. DNB beheert de goudvoorraad van Nederland.

Dat willen we natuurlijk allemaal weten Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoeveel jullie weten. Wie weet er veel? 3

Zijn jullie er klaar voor? Pak je werkblad. Geef antwoord op de eerste vijf vragen. Zijn jullie er klaar voor?

Welke afbeelding staat er op de Nederlandse euromunt?

Sinds januari 2002 betalen we in Nederland en in veel andere Europese landen met de euro. MUNTGELD BANKBILJETTEN

Iedere munt heeft twee zijdes Iedere munt heeft twee zijdes. Op de achterzijde staat de waarde van de munt. Alle eurolanden mogen zelf beslissen hoe de voorzijde eruit ziet. Nederland heeft gekozen voor het portret van het staatshoofd: Willem-Alexander en (voorheen) Beatrix Antwoord: Koning Willem-Alexander maar er zijn ook nog munten met het portret van prinses Beatrix in omloop. Extra uitleg: Valt je iets op? De kijkrichting van de gezichten zijn anders. Beatrix kijkt naar links en Willem-Alexander kijkt naar rechts.

Welke kleur heeft het bankbiljet van 5 euro?

In mei 2013 is er een nieuw 5 euro bankbiljet gekomen In mei 2013 is er een nieuw 5 euro bankbiljet gekomen. Dit bankbiljet is nog moeilijker na te maken. GRIJZE KLEUR GROENE KLEUR Antwoord: Er zijn twee 5 eurobankbiljetten in omloop. Het oude briefje heeft een grijze kleur en het nieuwe briefje een groene kleur. Het nieuwe vijfje is nóg moeilijker na te maken! Dat komt door de echtheidskenmerken, daar ga ik straks meer over vertellen.

Sinds 2014 zijn er ook twee briefjes van 10 euro in omloop. ‘oud’ tientje ‘nieuw’ tientje De nieuwe bankbiljetten van de Europa-serie worden één voor één ingevoerd over een periode van meerdere jaren. De eerste twee bankbiljetten van de nieuwe serie, die van €5 en €10, zijn in 2013 en 2014 in omloop gekomen.

En vanaf 25 november 2015 is er ook een nieuw briefje van 20 euro! ‘oud’ briefje ‘nieuw’ briefje Het nieuwe biljet van €20 is op 24 februari 2015 onthuld en komt vanaf 25 november 2015 in omloop. De nieuwe echtheidskenmerken van de Europa-serie zijn gemakkelijk op de bankbiljetten te vinden en maken de nieuwe bankbiljetten nóg beter beschermd tegen vervalsing. Over de echtheidskenmerken ga ik zo meer vertellen!   In het nieuwe 20-eurobiljet is een geheel nieuw echtheidskenmerk opgenomen. Het hologram bevat namelijk een portretraampje: Wanneer je het biljet tegen het licht houdt, wordt het raampje doorzichtig en zie je het een portret van de mythologische figuur Europa, die aan beide zijden van het biljet zichtbaar is. Komende jaren worden ook de coupures van €50, €100, €200 en €500 vernieuwd.

Munten worden geslagen van metaal, hoe en waarvan worden bankbiljetten eigenlijk gemaakt?

Eerst moet geld worden gemaakt Eerst moet geld worden gemaakt. Hoe worden bankbiljetten eigenlijk gemaakt? Niet van papier, maar van katoen resten (voor een deel duurzaam, fairtrade katoen). Daarom blijven bankbiljetten in de wasmachine nog heel, terwijl een papiertje helemaal verpulvert ( handig als je per ongeluk een tientje in de zak van je spijkerbroek laat zitten..)

Hoe gaat het nu verder met het maken van geld Hoe gaat het nu verder met het maken van geld? Je begint met 'papier', maar geen gewoon papier dus maar een speciaal soort omdat het van katoen is gemaakt. In het papier/katoen zit een watermerk. Vervolgens wordt op de voorkant een zilveren streep en op de achterkant een goudgele streep aangebracht, en nog veel meer echtheidskenmerken. Daarna worden eerst de lichte kleuren er op gedrukt en dan dikke, donkere inkt die je kunt voelen. En dan is je biljet klaar!

Bankbiljetten hebben net als munten ook twee zijdes Bankbiljetten hebben net als munten ook twee zijdes. Bij biljetten zijn deze in ieder euroland hetzelfde. Als je goed kijkt, voelt en kantelt, zie je dat er echtheidskenmerken in en op het bankbiljet zijn aangebracht. Dit wordt gedaan zodat biljetten moeilijker na te maken zijn. Door de echtheidskenmerken in de bankbiljetten zorgt DNB voor een goede beveiliging van de biljetten, zodat ze moeilijker na te maken zijn.

Als je een bankbiljet tegen het licht houdt, hoeveel echtheidskenmerken kun je dan zien?

Als je een biljet tegen het licht houdt, is het watermerk goed zichtbaar.

Als je het biljet tegen het licht houdt, is de donkere veiligheidsdraad goed zichtbaar.

Je kunt 2 echtheidskenmerken zien. Antwoord: Door te kijken kun je 2 echtheidskenmerken ontdekken. Namelijk het watermerk en de veiligheidsdraad. Extra uitleg: Door het voelen en kantelen kun je ontdekken dat er onder andere voelbare inkt is gebruikt en kleuren in het bankbiljet veranderen.

Als je het biljet kantelt, veranderen in de zilveren streep de afbeeldingen.

Als je het biljet kantelt, verandert het cijfer 5 van kleur.

Als je met je vinger over de voorkant van het biljet strijkt, voel je op verschillende plekken de inkt.

Hoe komt het geld nu in je portemonnee?

BANKEN De kringloop van geld stapsgewijs uitleggen: Als de bankbiljetten zijn gedrukt, met echtheidskenmerken en al, worden ze naar de kluis van De Nederlandsche Bank (DNB) gebracht. Vandaar gaan ze naar de banken en komen ze in geldautomaten terecht waar jij ze kunt pinnen. Dan is een bankbiljet in omloop. Jij kunt er weer boodschappen van kopen bij een supermarkt, daar gaan ze de kassa in en vaak ook weer uit als wisselgeld, en winkelen andere mensen er weer mee. De winkels brengen de biljetten die ze ontvangen weer naar de bank. Wanneer ze te vies of beschadigd zijn, kunnen ze niet meer worden gebruikt. Ze gaan dan weer terug naar DNB, waar ze in de versnipperaar gaan. DNB ziet er ook op toe dat pinbetalingen en internetbankieren goed verloopt. Wie heeft er al een pinpas? Wat zijn voordelen en wat nadelen van een pinpas? Voordelen: Je hebt geen contant geld nodig Je geld raakt niet gemakkelijk zoek Je geld kan niet gestolen worden Nadelen: Je ziet niet direct wat je uitgeeft Je kunt per ongeluk meer uitgeven dan de bedoeling was Je moet een pincode onthouden…

Hoeveel goud bezit De Nederlandsche Bank? DNB beheert ook de goudvoorraad van Nederland.

Behalve biljetten beheert DNB ook goud in de kluis

Ruim 600 ton goud. Wist je dat maar een gedeelte van dit goud in de kluis van DNB in Amsterdam ligt? Het meeste Nederlandse goud ligt veilig in Amerika. Antwoord: DNB beheert de goudvoorraad van Nederland. De goudvoorraad is op dit moment ruim 600 ton, Dat is 6000 kilo in de vorm van goudstaven. Extra uitleg: Een deel van dit goud bevindt zich in de kluis onder het gebouw van De Nederlandsche Bank, de rest wordt bewaard bij de Federal Reserve in New York, de centrale bank in England en de centrale bank in Canada.

Hoe duur is een pak melk van 1 liter?

Welke prijs voor een pak melk had jij opgeschreven? Voor het melken van een koe is een stal, apparatuur, energie, transport nodig. Alle kosten samen bepalen de prijs van een artikel. Als je boodschappen gaat halen kun je ontdekken dat er prijsverschillen zijn. Zo heb je bijv. pakken melk voor € 0,65 maar ook van € 0,83 of van € 1,19. Er zijn verschillende winkels, supermarkten, merken en er zijn soms aanbiedingen. Welke prijs voor een pak melk had jij opgeschreven? Antwoord: De prijs van een artikel is afhankelijk van verschillende factoren. Omdat merken verschillende prijzen hanteren is er niet 1 goed antwoord maar zijn meerdere antwoorden mogelijk. Extra uitleg: Het is belangrijk dat iedereen weet dat er prijsverschillen kunnen zijn. Dan kan hier rekening mee gehouden worden. Iedereen kan kiezen.

Als je rijk wilt worden, is het belangrijk dat je goed kunt omgaan met geld. Dat je er voor zorgt dat je niet teveel geld uitgeeft. Vind je zelf dat je goed kunt omgaan met geld? Kun jij met geld omgaan?

Zijn jullie er klaar voor? Pak je werkblad. Je krijgt weer 5 vragen die je mag beantwoorden. Zijn jullie er klaar voor?

Krijg jij zakgeld? Let op! Het is geen wedstrijd wie het meeste zakgeld krijgt. Het noemen van bedragen is daarom ook niet nodig. Extra uitleg: Zakgeld noemen ze ook wel leergeld. Omdat je met zakgeld kunt leren met geld om te gaan. Zodat je later, als je zelf gaat verdienen, beter weet hoe je verstandig met je geld om moet gaan.

Heb jij afspraken gemaakt met je ouders? Het is wel verstandig. Dan weet je wat je van je zakgeld mag en moet betalen. Enne… ook goed als je afspraken maakt met je ouders wat er gebeurt als zij vergeten om jou je zakgeld te geven! Extra uitleg Het gaat er om dat kinderen leren dat het belangrijk is om duidelijke afspraken te maken over zakgeld. Wanneer krijg je zakgeld, krijg je je zakgeld contant of via de bank, hoeveel zakgeld, wat mag en wat moet je kopen. Zo is het voor iedereen duidelijk.

Ga thuis maar eens tellen. Misschien ben je rijker dan je denkt! Weet jij precies hoe rijk je bent? Hoeveel geld heb jij in je spaarpot of op je bankrekening? Het is belangrijk dat je weet hoeveel geld je bezit zodat je weet hoeveel je kunt uitgeven. Ga thuis maar eens tellen. Misschien ben je rijker dan je denkt! Let op! Het is geen wedstrijd wie het meeste geld heeft. Het gaat erom of kinderen weten hoeveel geld ze hebben. Extra uitleg Tel regelmatig je geld zodat je weet hoe rijk je bent!

Spaartijd: prijs van het artikel / het zakgeldbedrag per week. Waar ben je op dit moment voor aan het sparen? Hoe duur is het artikel? En moet je nog lang sparen? Spaartijd: prijs van het artikel / het zakgeldbedrag per week. Extra uitleg Spaartijd is het aantal weken dat je moet sparen om iets zelf te kunnen kopen. Spaartijd = prijs van het artikel / het zakgeldbedrag per week

1 (hele oude) tweedehands auto Wat zou jij doen met 1.000 euro? Wist je dat je voor 1.000 euro bijvoorbeeld: 100.000 paperclips kunt kopen of 4 omafietsen of 1 (hele oude) tweedehands auto Extra uitleg Iedereen mag zelf bepalen waar hij of zij zijn geld aan uitgeeft. Er is geen goed of fout. Je kunt je geld maar 1 keer uitgeven dus denk vooraf goed na wat je met het geld wilt doen.

Als je rijk wilt worden, is het belangrijk om de juiste beslissingen te nemen. Want iedere beslissing die je neemt heeft een (financieel) gevolg. Pak je werkblad. Je krijgt 5 stellingen die je mag beantwoorden met ja of nee. Eens of oneens? Wat vind je van de volgende uitspraken?

Sparen vind ik belangrijk. Extra uitleg Het grote voordeel van sparen is dat je altijd geld achter de hand hebt voor onverwachte uitgaven.

Ik wil zo snel mogelijk gaan werken. Extra uitleg Vanaf 13 jaar mag je al een bijbaantje hebben. Hier zijn wel strenge regels voor. Je mag bijvoorbeeld niet heel veel werken of te zwaar werk doen. Hoe ouder je wordt hoe meer je mag. Tot je 16e moet je naar school. Hierna mag je ook meteen hele dagen gaan werken. Maar besef dat mensen zonder vervolgopleiding minder verdienen dan mensen met een goede opleiding.

Ik mag zelf bepalen wat ik met mijn zakgeld doe. Extra uitleg Er zijn veel mensen (scholieren, jongeren en volwassenen) met schulden. Dit geeft al aan dat omgaan met geld niet altijd even makkelijk is. Scholieren (12 t/m 18 jaar) hebben gemiddeld een schuld van 75 euro. Jongeren (18 t/m 25 jaar) hebben gemiddeld een schuld van 1.000 euro.

Als ik geld tekort kom, leen ik van mijn ouders. Extra uitleg Nu kun je misschien nog geld lenen bij je ouders, maar later moet je geld lenen bij een bank. En over iedere euro die je leent, moet je rente betalen. Goed met geld omgaan betekent dat je zorgt dat je eerst genoeg geld hebt, voordat je het gaat uitgeven.

Als ik iets wil ga ik meteen naar de winkel om het te kopen. Extra uitleg Voordat je een beslissing neemt is het verstandig om een aantal vragen te beantwoorden, zodat je zeker weet dat voor jou deze nieuwe aankoop ook een goede aankoop is.

Vind je het moeilijk om te kiezen? We nemen samen de antwoorden door. Vind je het moeilijk om te kiezen?

Vind jij sparen belangrijk? Slim als je nu al bezig bent met je toekomst. Maar dat betekent natuurlijk niet dat je nooit iets mag uitgeven. Geniet ook nu al van je geld.

Vind jij sparen niet zo belangrijk? Jij bent een echte genieter van het leven. Het betekent wel dat als je spontaan een cadeau wilt kopen, je geen geld gespaard hebt daarvoor. Het is best prettig om geld achter de hand te hebben.

Wil jij snel gaan werken? Hoe vroeger je gaat werken, hoe eerder je een vast salaris per maand krijgt. Daar kan je leuke dingen mee doen.

Wist je dat scholieren gemiddeld 75 euro schuld hebben? Ik wil zelf bepalen wat ik met mijn zakgeld doe. Goed met geld omgaan is echt niet makkelijk. Nu niet en later niet. Wist je dat scholieren gemiddeld 75 euro schuld hebben?

Als ik geld tekort kom, leen ik van mijn ouders. Heb je eens ingevuld? Dat is natuurlijk niet stoer. Als je zelf goed met geld wilt omgaan, moet je ook voor je eigen geld zorgen.

Als ik iets wil ga ik meteen naar de winkel om het te kopen Als ik iets wil ga ik meteen naar de winkel om het te kopen. Is dit verstandig?

Stel jezelf vragen: Heb je genoeg geld? Of moet je eerst sparen? Heb je het echt nodig? Heb je het meteen nodig?

Goed met geld omgaan is niet altijd gemakkelijk Goed met geld omgaan is niet altijd gemakkelijk. Nu niet en ook in de toekomst niet. Iedere keuze die je maakt heeft namelijk gevolgen. Uiteindelijk bepalen de keuzes hoe ‘rijk’ je bent of wordt. Maar wat betekent rijk zijn eigenlijk voor jou? Wat is rijk?

Zijn jullie er klaar voor? Pak je werkblad. Nu komen de laatste 5 vragen die je mag beantwoorden. Zijn jullie er klaar voor? Extra uitleg De laatste vragen zijn bedoeld als samenvatting van de gastles. Wat wisten de leerlingen nu wel en wat juist niet. En wat betekent rijk zijn? Dit is voor iedereen verschillend.

Wist jij het antwoord op de vraag hoeveel geld je in je spaarpot of op je bankrekening hebt?

Wist jij het antwoord op de vraag hoe duur een pak melk is?

Waar kies jij voor: 5 kilo snoep of helpen met klusjes in huis, waarbij je als beloning een week lang net zo laat mag opblijven als jij wilt?

Waar kies jij voor: een nieuwe spelcomputer of een leuk uitje met je klas?

Als je ‘rijk’ wilt worden is het belangrijk om alles te weten over geld.

Maar de belangrijkste vraag is eigenlijk: Wanneer vind jij dat je rijk bent?

Rijk zijn heeft voor iedereen een andere betekenis Rijk zijn heeft voor iedereen een andere betekenis. In het algemeen kun je zeggen dat je rijk bent als je een goede balans hebt gevonden tussen GELD EN JE LEVEN!

Vragen? Neem voldoende tijd voor vragen en houd er rekening mee dat de kinderen vooral ook graag hun verhaal willen vertellen. Probeer antwoorden altijd zo simpel mogelijk uit te leggen. Altijd leuk Vraag de kinderen na afloop wat ze van jouw gastles vonden. Wat vonden ze de leukste opdracht? En wat was toch eigenlijk wel moeilijk? Welk filmpje vonden ze leuk? En wat hebben ze vandaag allemaal geleerd? Vraag na afloop van de gastles ook feedback van de leerkracht. Feedback Heb je feedback in de vorm van vragen, opmerkingen of aanvullingen wat van belang kan zijn voor het optimaliseren van de gastles(sen)? Laat het ons weten via onderwijs@dnb.nl