1 MBA Insurance Financial Management Een controlling perspectief op de praktische toepassing Dag 1 Luuk Janssen

2 Agenda eerste dag Introductie (inclusief inventarisatie belangstellingsgebieden) Jaarverslaggeving Management accounting Cases Performance management (incl. case) Behandeling huisactiviteiten en subset vragen

3 Agenda tweede dag (concept) Modellen jaarverslaggeving IFRS Activity Based Costing Benchmarking Vragen huisactiviteiten en subset ALP

4 Agenda derde dag (concept) Shareholdervalue Enterprise risk management Projectcontrol Huisactiviteiten en subset ALP

5 Introductie Luuk Janssen

6 Jaarverslaggeving Luuk Janssen

7 Jaarverslag versus jaarrekening Jaarverslag Jaarrekening Overige gegevens

8 Algemene inleiding -Balans is weerslag van bezit en vermogen -Winst en verliesrekening is weerslag van opbrengsten en kosten -Cash flow statement

9 Balans: weerslag van bezit en vermogen -Balans geeft op een bepaald moment in tijd (ultimo jaar) de omvang en de samenstelling van bezittingen (activa) en vermogen (passiva) wee -Kapitaalstructuur of investeringsstructuur is de omvang en samenstelling van de actiefzijde van de balans -Vermogensstructuur is de omvang en samenstelling van de passiefzijde van de balans -Actiefzijde en passiefzijde zijn aan elkaar gelijk Passiefzijde geeft aan uit welke bronnen het vermogen is verkregen Actiefzijde geeft aan hoe dit vermogen is aangewend

10 Elementen balans 1.Immateriële vaste activa 1.Materiële vaste activa 1.Financiële vaste activa 1.Manual processing 1.Voorraden 1.Vorderingen 1.Effecten 1.Liquide middelen Vaste activaVlottende activa

11 Elementen balans 1.Gestort en opgevraagd kapitaal 2.Agio 3.Herwaarderingsreserve 4.Wettelijke en statutaire reserves 5.Overige reserves 6.Onverdeelde winst 1.Pensioenen 2.Belastingen 3.Overig Eigen vermogenVoorzieningen

12 Elementen balans 1.Converteerbare leningen 2.Andere obligaties en OL 3.Schulden aan kredietinstellingen 4.Vooruit ontvangsten bestelling 5.Schulden aan leveranciers 6.Schulden groepsmaatschappijen 7.Belastingen en premies 8.Pensioenen 9.Overige schulden 10.Overige passiva 1.Converteerbare leningen 2.Andere obligaties en OL 3.Schulden aan kredietinstellingen 4.Vooruit ontvangsten bestelling 5.Schulden aan leveranciers 6.Schulden groepsmaatschappijen 7.Belastingen en premies 8.Pensioenen 9.Overige schulden 10.Overige passiva Langlopende schuldenKortlopende schulden

13 -Winst en verliesrekening geeft een specificatie van opbrengsten en kosten over een bepaalde periode -Geeft een verklaring voor mutaties in eigen vermogen -Kasstromen uit huidige operaties -Verschil tussen inkomsten en uitgaven (afschrijvingen en waardeverminderingen/vermeerderingen) Winst en verliesrekening: weerslag van opbrengsten en kosten

14 Winst en verliesrekening: weerslag van opbrengsten en kosten Netto omzet + geactiveerde productie eigen bedrijf + overige opbrengsten = Totaal bedrijfsopbrengsten -/-inkoopkosten netto omzet -/-Lonen en salarissen -/-Afschrijvingen -/-Waardeverandering vaste activa -/-Overige bedrijfskosten = Totaal bedrijfslasten Bedrijfsresultaat (voor rente en belasting) +/- financiële baten en lasten +/- resultaat uit deelnemingen +/- buitengewone baten en lasten = Netto winst

15 Cash flow statement Cash flows zijn inkomsten en uitgaven die samenhangen met een bepaald project of onderneming Hoofdindeling: Bedrijfsresultaat + afschrijvingen +/- mutatie voorzieningen -kasbelasting bedrijfsresultaat =Operationele kasstroom op winstbasis -mutatie netto werkkapitaal -bruto investeringen in vaste activa = Vrije kasstroom

16 Cash flow statement Kasstroom op winstbasis= + winst na belasting + afschrijvingen + dotaties aan voorzieningen Kasstroom op operatiebasis= + kasstroom op winstbasis -/- mutaties netto werkkapitaal (exclusief liquide middelen) Vrije kasstroom= + kasstroom op operatiebasis -/- bruto investeringen in vaste activa

17 Doel jaarrekening Het doel van de jaarrekening is om informatie te verschaffen over de financiële positie, resultaten en wijzigingen in de financiële positie van een onderneming, die voor een grote reeks van gebruikers nuttig is voor het nemen van economische Gebruikers: -Beleggers -Werknemers -Geldschieters -Leveranciers en handelscrediteuren -Cliënten -Overheden en hun instellingen -Publiek

18 Grondbeginselen Toerekeningsbeginsel (matching) Realisatie beginsel Continuïteitsbeginsel Voorzichtigheidsbeginsel Bestendigheidsbeginsel

19 Kwalitatieve kenmerken Begrijpelijkheid Relevantie materialiteit Betrouwbaarheid getrouwe weergave wezen boven vorm onpartijdigheid voorzichtigheid volledigheid Vergelijkbaarheid Getrouw beeld/weergave

20 Waardering Historische kostprijs Vervangingswaarde Directe opbrengstwaarde Indirecte opbrengstwaarde

21 Begripsbepalingen Verkrijgingsprijs Vervaardigingsprijs Marktwaarde Actuele waarde Vervangingswaarde Bedrijfswaarde Opbrengstwaarde Reële waarde Contante waarde

22 Model N en O bespreken

23 Management accounting Luuk Janssen

24 Kenmerken management accounting en externe verslaggeving Zeer gesegmenteerd; gericht op infomatie over afzonderlijke beslissingen en activiteiten Zeer geaggregeerd; rapportage over de organisatie als geheel Reikwijdte Relatief subjectief; relevant en accuraatObjectief, controleerbaar, betrouwbaar, consistent en exact Aard van de informatie Financiële alsmede operationele en fysieke informatie over processen, technologieën, leveranciers, afnemers en concurrenten Alleen financiële informatieSoort informatie Geen regelgeving; systemen en infomatieverschaffing worden bepaald door management en zijn gericht op het voldoen aan strategische en operationele behoefte Regelgeving; op basis van algemeen aanvaarde verslaggevingsgrondslagen en overheidsinstanties Beperkingen Direct; gericht op de toekomstVertraagd; historisch gerichtTijdigheid Gericht op interne besluitvorming van werknemers en managers; terugkoppeling en beheersing van operationele prestaties Rapporteren over prestaties in de achterliggende periode aan externe partijen Doel Intern: werknemers, managers en overige leidinggevenden Extern: aandeelhouders, crediteuren, belastingdienst Doelgroep Management accountingExterne Verslaggeving

25 Functies management accounting Verschaft informatie over de financiële en langetermijnprestaties van de onderneming, marktomstandigheden en positie, consumentenvoorkeuren en technologische vernieuwingen Strategische sturing Geeft informatie over de prestaties van managers en hun afdelingen Management control Meet de kosten van hulpbronnen die worden gebruikt voor het voortbrengen van een product, dienst en markt en het leveren van dit product of dienst aan de klant Kostprijsberekening van producten en klanten Verschaft terugkoppelingsinformatie over de efficiency en de kwaliteit van de verrichte activiteiten Operationele sturing

26 Veranderingen in omgeving beïnvloeden management accounting Deregulatie en concurrentie voor dienstverlenende bedrijven Nieuwe eisen aan management-accounting informatie De betekenis van activity based costing systemen Verbeteringen van operationeel beheersingssystemen Het meten en managen van activiteiten De balanced scorecard

27 Case “dividend” Luuk Janssen

28 Huisactiviteiten en subset activiteiten Luuk Janssen

29 Verschillen theorie - praktijk -Vast/statisch -Periodiek -Incrementeel -Flexibel -Continu -Zero base Budgettering -Geen onderscheid tussen economic and management performance -Evaluatie op basis van winst- en rendementscijfers -Onderscheid maken tussen evaluatie activiteiten en management -Evaluatie op basis van financiële en niet financiële criteria Prestatiebeoordeling -Intuïtief, terugverdientijd -Niet relevante kosten worden meegenomen -Netto contante waarde methode -Differentieel calculeren Investeringsselectie -historische kosten -Direct costing -Verbijzondering via eenvoudige of verfijnde opslagmethode -Vervangingswaarde -Integrale kosten -Verbijzonderen indirecte kosten via kostenplaatsen methode Kostprijsberekening PraktijkAanbevelingAandachtsgebied

30 Vragen Huisactiviteit 2 Subset vraag 1 Subset vraag 4

31 Vragen uit subset bijeenkomst Verantwoordelijkheid omzet/kosten centraal of decentraal? Kostenniveau bedrijfsonderdelen stijgen bij groter concern Management informatie is nutteloos en voegt geen waarde toe Effectiviteit cijfers neemt toe naarmate ze beknopter zijn ABC vereist urenregistratie Docenten: is verschil duidelijk tussen accountant, treasurer, controller, actuaris, auditor etc.?

32 Vragen uit subset bijeenkomst Wat kun je met de 4 controlesystemen van Simons Uitleg over begrip “pecking order” Jaarrekening alleen is onvoldoende om cijfers te interpreteren Uitleg IAS en consequenties voor verzekeringsbedrijf Specifieke balans en resultatenrekening verzekeraars Rendementsbepaling verzekeringsproducten ALP-onderwerpen

33 Pecking order theory – Myers, 1984 Kern van de “pikorde” vraag die Myers beantwoordt is de informatie-asymetrie tussen geldgever en geldvrager.  In te houden winst  Vormen van objectfinanciering  Kort vreemd vermogen  Lang vreemd vermogen  Extern onderhands eigen vermogen  Extern publiek eigen vermogen NB. een beperkte visie op de werkelijkheid van de veroorzakers van de kosten van vermogen

34 Een aantal factoren wordt buiten beschouwing gelaten (lijst is niet limitatief)  Risico  Looptijd  Rendement  Fiscale behandeling  Mate van zeggenschap  Complexiteit van het contract