Op 2 december 2014 heeft de fractie van GroenLinks een motie van wantrouwen tegen portefeuillehouder RO mede- ingediend. Aanleiding was de verklaring van GBLV om het vertrouwen in de VVD als coalitiepartij op te zeggen. Belangrijkste reden om motie mede in te dienen is verantwoordelijkheid en verwijtbaarheid bij het miljoenenverlies bij het project Duivenvoordecorridor. DUIVENVOO RDE CORRID OR Portefeuille- houder Grondzaken Project- leider DVC Hoofd RO Portefeuille- houder RO Concern controller Plan- econoom DVC 15 APRIL Bespreking GREX Duivenvoordecorridor 1.Vanaf 2008 waarschuwingen accountants over risico’s bij de grondexploitatie. In 2013 zelfs twee keer gewaarschuwd. 2.Grondexploitatie DVC vanaf 2010 verlies geleden: 2010: €0,2 mln oplopend tot €4,3 mln in Vanaf 2010 na iedere raadpleging markt zijn te verwachte opbrengsten van de DVC neerwaarts bijgesteld onderzoek naar prijsontwikkeling vergelijkbare projecten in omgeving leidt tot neerwaartse bijstelling van te verwachte opbrengsten. 5.Vanaf 2011 hoog risicoprofiel project DVC. Risicoprofiel in 2013 t.a.v verhoogd marktpartij niet bereid delen gebied DVC voor eigen risico te ontwikkelen gezien de marktsituatie. Situatie DVC zoals bekend op 15 april 2014 Gezien deze omstandigheden, had B&W er alles aan moeten doen om zich te verzekeren van een grondig opgebouwde GREX DVC. BTW-fout (€9,5 mln) Te hoge opbrengst berekend (€10,4 mln) Onterecht opnemen planologische restwaarde (€2,3 mln) 3 missers in GREX Duivenvoordecorridor Hoe missers zijn ontdekt Externe adviseur – zelf ontdekt Externe adviseur – in opdracht van B&W Inzet van 3 ipv 2 makelaars – in opdracht van B&W De missers zijn niet zo lastig dat ze niet door B&W ontdekt konden worden. Deze zes mensen weten het meeste van DVC en GREX DVC dan wie ook. B&W en gemeenteraad zijn afhankelijk van hun deskundigheid en alertheid. GroenLinks dient mede motie van wantrouwen in

Gedurende alle peilmomenten, tijdens de looptijd van het project DVC, zijn we er steeds vanuit gegaan dat alle seinen op groen stonden. Mij hebben geen signalen bereikt dat dit anders was. Het eerste negatieve signaal was van eind juni “Alle seinen staan op groen” In commissie OG van geeft college eerste openbare verklaring over het miljoenenverlies bij project Duivenvoordecorridor. 1.Vragen GroenLinks over groene seinen niet beantwoord Toets: staan alle seinen daadwerkelijk op groen? Nog geen conclusie mogelijk. Alle seinen staan op groen: technisch mogelijk - doch niet erg aannemelijk. Toets: werken alle seinen goed? Wij zijn voornemens een extra onderzoek te laten doen naar de werkwijze bij de herziening GREX DVC en de wisselwerking tussen de herziening en het ruimtelijk project. (…) Het college overweegt als onderzoekopdracht te geven, de volgende opdrachtformulering: 1.Wat is nou normatief proces als het gaat om grondexploitaties en planologische ontwikkeling? 2.In de tweede plaats: hoe is de procedure in de gemeente Leidschendam-Voorburg geregeld? 3.In de derde plaats: wat is er feitelijk gebeurd? En dat leidt dan tot een aantal vergelijkingen. De eerste tussen de norm die je opstelt en hetgene dat je in eigen procedure hebt neergezet. En de andere vergelijking die je zou kunnen maken is: hoe heeft de realiteit zich verhouden tot de eigen norm en tot de norm die je in algemene zin zou kunnen stellen. En bovenal is dan de vraag van belang: waarom is dan afgeweken van die processen die je met elkaar hebt afgesproken of van de norm is afgeweken? Wij zijn voornemens een extra onderzoek te laten doen naar de werkwijze bij de herziening GREX DVC en de wisselwerking tussen de herziening en het ruimtelijk project. (…) Het college overweegt als onderzoekopdracht te geven, de volgende opdrachtformulering: 1.Wat is nou normatief proces als het gaat om grondexploitaties en planologische ontwikkeling? 2.In de tweede plaats: hoe is de procedure in de gemeente Leidschendam-Voorburg geregeld? 3.In de derde plaats: wat is er feitelijk gebeurd? En dat leidt dan tot een aantal vergelijkingen. De eerste tussen de norm die je opstelt en hetgene dat je in eigen procedure hebt neergezet. En de andere vergelijking die je zou kunnen maken is: hoe heeft de realiteit zich verhouden tot de eigen norm en tot de norm die je in algemene zin zou kunnen stellen. En bovenal is dan de vraag van belang: waarom is dan afgeweken van die processen die je met elkaar hebt afgesproken of van de norm is afgeweken? GREX belangrijk sein bij DVC. College geeft aan twijfels te hebben over werkwijze ervan. Opmerking over seinen is daarmee loos en zelfs misleidend. 1.Vanaf 2008 waarschuwingen accountants over risico’s bij de grondexploitatie. In 2013 zelfs twee keer gewaarschuwd. 2.Grondexploitatie DVC vanaf 2010 verlies geleden: 2010: €0,2 mln oplopend tot €4,3 mln in Vanaf 2010 na iedere raadpleging markt zijn te verwachte opbrengsten van de DVC neerwaarts bijgesteld onderzoek naar prijsontwikkeling vergelijkbare projecten in omgeving leidt tot neerwaartse bijstelling van te verwachte opbrengsten. 5.Vanaf 2011 hoog risicoprofiel project DVC. Risicoprofiel in 2013 t.a.v verhoogd marktpartij niet bereid delen gebied DVC voor eigen risico te ontwikkelen gezien de marktsituatie. Situatie DVC zoals bekend op 15 april 2014 (Commissie OG ) ? ? X X Toets

GREX als hamerstuk in commissie OG en gemeenteraad In raadsvergadering 12 november jl. geeft portefeuillehouder Grondzaken aan dat GREX opnieuw berekend is met residuele methode. In commissie OG van 8 december jl. blijkt dit de toetsberekening te zijn en niet de GREX In dat verband wil ik u vast melden dat () als we kijken naar de actuele ontwikkelingen dan geldt dat op we op dit moment we een verhoogd risico zien als het gaat om de grondopbrengsten. Oftewel, die zullen – zoals de situatie nu is – lager gaan uitvallen dan we hadden geraamd. En hierdoor zou het resultaat van de grondexploitatie gaan verslechteren. Om hier tijdig op te kunnen bijsturen, en maatrelgelen te nemen (), en om dit risico te kunnen beheersen zullen we in de zomer een nieuwe herziening maken van de GREX en de daarbij opgenomen aannames. Dat betekent dat, wat ons betreft, we dat twee keer per jaar willen gaan doen om inderdaad dat risico te beheersbaar te maken () om dat helderder inzichtelijk te krijgen en om de bijsturing te kunnen doen. En om daar een extra check op te geven zullen we daarbij een extern adviesbureau voor betrekken, de firma STEC, dat als extern expertadviseur zal optreden. Daarmee proberen we nogmaals, dat risico beheersbaar te maken. Dus, gelet op de financiële omvang en de marktdynamiek, zullen we standaard, ieder half jaar een herziening van deze GREX aan u uitbrengen. Dat betekent ook dat we na de zomer deze herziening gereed hebben, inclusief het effect op de voorziening algemene reserve grondexploitaties. Zoals het er nu naar uitziet is die reserve voldoende. In dat verband wil ik u vast melden dat () als we kijken naar de actuele ontwikkelingen dan geldt dat op we op dit moment we een verhoogd risico zien als het gaat om de grondopbrengsten. Oftewel, die zullen – zoals de situatie nu is – lager gaan uitvallen dan we hadden geraamd. En hierdoor zou het resultaat van de grondexploitatie gaan verslechteren. Om hier tijdig op te kunnen bijsturen, en maatrelgelen te nemen (), en om dit risico te kunnen beheersen zullen we in de zomer een nieuwe herziening maken van de GREX en de daarbij opgenomen aannames. Dat betekent dat, wat ons betreft, we dat twee keer per jaar willen gaan doen om inderdaad dat risico te beheersbaar te maken () om dat helderder inzichtelijk te krijgen en om de bijsturing te kunnen doen. En om daar een extra check op te geven zullen we daarbij een extern adviesbureau voor betrekken, de firma STEC, dat als extern expertadviseur zal optreden. Daarmee proberen we nogmaals, dat risico beheersbaar te maken. Dus, gelet op de financiële omvang en de marktdynamiek, zullen we standaard, ieder half jaar een herziening van deze GREX aan u uitbrengen. Dat betekent ook dat we na de zomer deze herziening gereed hebben, inclusief het effect op de voorziening algemene reserve grondexploitaties. Zoals het er nu naar uitziet is die reserve voldoende. 19 juni juni juni-23 juni juni juni 2014 Extern adviseur ontdekt BTW-fout in toets- berekening Ambtelijke organisatie informeert portefeuille- houder RO Gemeentesecretaris informeert portefeuille- houder Grondzaken Nieuwe toetsberekening a.h.v. residuele methode (net als in 2013) BTW-fout opgevangen door berekening via residuele methode Bestuurlijk overleg over berekeningen GREX DVC PvdA: GREX DVC bespreken in Commissie OG College: verhoogd risico, grondopbrengsten zullen lager uitvallen dan geraamd. 2 juli 2014 Presidium stelt raads- agenda vast: GREX DVC is hamerstuk 15 juli 2014 Gemeenteraad stelt GREX DVC als hamer- stuk vast ? ? Waarom heeft college GREX DVC niet zelf naar bespreekpunten overgeheveld? En waarom heeft college GREX DVC niet als bespreekstuk voor gemeenteraad geagendeerd? ? ? Berekening a.h.v. grondquote met BTW- fout = Berekening a.h.v. residuele methode ? ? Vraag