Zorgzame Kerk Kerk zijn in een participatiesamenleving

Zorgzame Kerk Welke zorgvragen ziet u (niet alleen in de filmpjes) voorbijkomen?   Waarom zouden we als kerk een rol moeten spelen in de participatiesamenleving? Dat is toch een taak van burgerlijke gemeenten en van mensen zelf?

Wat is de kern van de diaconale opdracht? ‘Het handelen vanuit en door kerken en andere door het Evangelie geïnspireerde groepen dat gericht is op: het voorkomen, opheffen, verminderen dan wel mee uithouden van lijden en sociaal-maatschappelijke nood van individuen en van groepen mensen en op het scheppen van rechtvaardige verhoudingen in kerk en samenleving’

Welke veranderingen stellen nieuwe vragen aan de diaconie Langer zelfstandig wonen, minder institutionele zorg, meer maatschappelijke zorg; professionals in samenhang met mantelzorgers en vrijwilligers Overheveling van ondersteuningstaken van rijk naar gemeenten. Invoering Wmo en vanaf 2015 de begeleiding uit de AWBZ naar de Wmo. Transitie Jeugdzorg

Welke veranderingen stellen nieuwe vragen? Gebruik van sociale netwerken en stimuleren van het zelf oplossend vermogen / kanteling van recht naar behoefte Van verzorgingsstaat naar participatieve samenleving, terugtredende overheid en nadruk op de individuele verantwoordelijkheid

Zorgen bij deze ontwikkelingen door een diaconale bril? Zelfredzaamheid / eigen verantwoordelijkheid –zonder voldoende ondersteuning waar solidariteit ontbreekt of moeilijk te organiseren valt Groeiende tweedeling en oplopende werkloosheid Goede zorg voor mensen in kwetsbare posities niet toegankelijk meer – isolement

Welke diaconale / pastorale noden vragen primair onze aandacht? Als mensen geen helper hebben Als mensen geen ‘mens’ hebben die op hen betrokken is en andersom Als mensen vermalen worden door regels Als mensen geen rechten hebben Als de menselijke waardigheid in het geding is…de mens als beelddrager van God

Drie leidende diaconale principes die kunnen helpen de rol van de diaconie te bepalen Helpen waar geen ander helpt (alertheid, open mind, lef, analyse, mensgericht, belangeloos) Helpen onder protest (signaleren, onrecht aankaarten, kritische participatie) Helpen met perspectief (kerkeigen, eigentijds, aanvullend, de ander in staat stellen tot zelfredzaam zijn)

Zorgzame Kerk Vroeger: de kerk Vanaf 60-er jaren: de overheid Nu: overheid kan het niet alleen Beroep op burgers: Participeren

Informele zorg Gevarieerde groep Zorg – en ondersteuningstaken Informele zorg is een benaming voor een gevarieerde groep die zorg- en ondersteuningstaken verrichten voor een naaste of – bij vrijwilligerswerk – iemand die ze op voorhand niet kenden. Die bestaat naast mantelzorgers uit het sociale netwerk van de cliënt, zoals andere familieleden, vrienden, buren en kennissen. In sommige situaties zijn bekenden uit het sociale netwerk al actief als het om zorg en ondersteuning gaat. In veel gevallen kunnen zij een meer actieve rol krijgen als ze daartoe uitgenodigd en bij ondersteund worden.   Vrijwilligers vormen een aparte groep, omdat ze juridisch een andere positie innemen. Ze vallen namelijk in beginsel onder de verantwoordelijkheid van een organisatie die aansprakelijk is voor de handelingen die ze verrichten. Mantelzorgers en bekenden uit het sociale netwerk zijn in alle gevallen zelf verantwoordelijk voor hun handelingen. Burgerinitiatieven zijn meer en meer in opkomst als nieuwe variant van burgerparticipatie. Denk aan zorgcorporaties, waarbij burgers zelf het heft in handen nemen. Gevarieerde groep Zorg – en ondersteuningstaken Voor een naaste Voor een ‘onbekende’

In de praktijk kunnen er overlappen en dwarsverbindingen ontstaan

Kerk als schakel Het kerkgebouw als inzet om de ‘zorgzame’ kerk duurzaam in de lokale samenleving handen en voeten te geven. Kerk-zijn in de wijk/het dorp. Uniek! Het kerkgebouw benutten als ‘zorgzame kerk’. Zichtbaar! Dienstverlenende en verbindende activiteiten. Dienstbaar! Leren/dienen/delen/vieren. Relevant! Gezond financieel beheer. Rendabel!

Kerk als schakel Zorgorganisaties of zzp-werkplek. Plek met zorg voor de wijkbewoners. Ruimte voor vrijwilligersorganisaties. Plek voor pastorale ontmoeting, stiltekapel, maaltijden, koffiehoek etc. Doelgroepen, voor wie kan het kerkgebouw een aantrekkelijke plek zijn?

Kerk als knooppunt Veranderingen in de zorg: minder gelegenheid om levensvragen te bespreken. Gevolg: ‘nood’ (eenzaamheid, gevoel van nutteloosheid, waardeloosheid). De kerk kan bieden: Eeuwenlange ervaring; Betrokken mensen; Gebouw.

Kerk als knooppunt Gesprek ‘van hart tot hart’ Laagdrempelige activiteiten Gespreksgroepen Pastoraal / diaconaal spreekuur Afgestemd op het hier en nu ( digitaal contact) Met verrassende partners Hoe? Te denken valt aan: Lotgenotengroepen. Dagbesteding. Digitaal loket. Doorverwijzen.

Kerk als knooppunt Welke pastorale vragen ontstaan er n.a.v. veranderingen in de zorg? Welke noodzakelijke aanpassingen voor het pastoraat? Welke samenwerking is mogelijk met ‘verrassende bondgenoten’? Pilots Van verschillende zwaarte en inhoud, waarin wordt onderzocht: Gods Geest werkt op soms onverwachte plaatsen. Er zijn oude en verrassende nieuwe bondgenoten, religieus en niet-religieus, met wie wij de handen ineen kunnen slaan om samen bij te dragen aan een samenleving waarin we zorg dragen voor elkaar. Uit visienota Met hart en ziel

Zorgmaatje Wat zie je om je heen? Mensen afhankelijk van zorg In de kerkelijke gemeente In de wijk / in het dorp Zorginstelling geeft zorg Maar wie geeft aandacht en tijd?

Zorgmaatje Wie geeft aandacht en tijd aan: Mensen met vragen Mensen met weinig contacten Mensen die eenzaam zijn Ouder wordende mensen Wie helpt?

Lokale Lobby Kerk in Actie heeft en houdt namens de diaconieën een lobbytaak naar de landelijke overheid. Decentralisatie Overheid blijft het schild van de zwakke ( heeft minister-president Rutte gezegd)

Lokale Lobby Decentralisatie: van Rijk naar Burgerlijke gemeente Verantwoordelijkheid ligt nu bij de lokale burgerlijke gemeente. Wie komt op voor de mens die niet (genoeg) voor zichzelf op kan komen, die niet (genoeg) zelfredzaam is? Krijgen mensen met een verstandelijke, psychische of lichamelijke beperking de ondersteuning, begeleiding die ze nodig hebben (waarmee zij kunnen participeren in de samenleving!). Wordt er teveel gevraagd van vrijwilligers en mantelzorgers? Hoe is de bereikbaarheid van het Wmo–loket? Hoe is de bejegening van mensen met een psychische beperking bij het vragen van hulp bij het Wmo-loket? Hoe is de toegankelijkheid van het vrijwilligerswerk in uw plaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid? Zijn er genoeg mogelijkheden voor sociale contacten? Is er genoeg dagbesteding? Is er adequate thuiszorg?

Zorgzame Kerk Opnieuw zorgzame kerk worden Op een wijze die bij de kerk past Niet taken van overheid overnemen Wel samenwerken met overheid en andere organisaties Welke vragen spelen in uw gemeente? Bij Kerk als schakel: Urgentie herbestemming kerkgebouw. Visie om ‘zorgzame kerk’ te zijn. Draagvlak binnen de gemeente. Werkgroep in opdracht van de kerkenraad/college van kerkrentmeesters. 5. Ondersteuning door gemeenteadviseur en juridische/financiële afdeling. Bij Zorgmaatje: Zien dat zorg nodig is. Projectgroep starten. Professionele ondersteuning. Samenwerking zoeken in de woonplaats. Netwerk vormen. Zorgmaatje-project uitvoeren in 2014.

Welke vragen hebt u nog?

Voor meer informatie www.kerkinactie.nl/over-kerk-in-actie/onze-themas/zorgzame-kerk