B ovenschools Management Hoe het werkt Hoe het kan werken en of het werkt

Wat is bovenschools management Structurele, professionele voorziening voor: Structurele, professionele voorziening voor: bovenschoolse beleidsontwikkeling en- uitvoeringbovenschoolse beleidsontwikkeling en- uitvoering bovenschoolse coördinatie en sturingbovenschoolse coördinatie en sturing

Positie van bovenschools management Voorziening tussen het bevoegd gezag en schooldirectie Voorziening tussen het bevoegd gezag en schooldirectie Neemt taken over van bestuur en schooldirecties en levert (als het goed is) meerwaarde voor beiden op Neemt taken over van bestuur en schooldirecties en levert (als het goed is) meerwaarde voor beiden op

Hoe komt het tot stand? Vervangt de ”klassieke” taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen beide spelers Vervangt de ”klassieke” taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen beide spelers Keuze voor BM vanuit besturen Keuze voor BM vanuit besturen Keuze voor BM vanuit noodzaak tot bovenschoolse coördinatie Keuze voor BM vanuit noodzaak tot bovenschoolse coördinatie Combinatie met zwaartepunt komt vaak voor Combinatie met zwaartepunt komt vaak voor

Vanuit besturingsfilosofie (De manier waarop het bestuur haar verantwoordelijkheid wil invullen) Gebrek aan tijd bij bestuursleden (vrijwilligers) Gebrek aan tijd bij bestuursleden (vrijwilligers) Mogelijkheid voor bestuur op afstand of toezichthoudend bestuur Mogelijkheid voor bestuur op afstand of toezichthoudend bestuur Gebrek aan deskundigheid Gebrek aan deskundigheid Behoefte aan effectiviteit/slagvaardigheid Behoefte aan effectiviteit/slagvaardigheid

Vanuit managementfilosofie (manier waarop het management leiding wil geven aan organisatie) Behoefte aan bovenschoolse coördinatie bijvoorbeeld m.b.t. personeelsbeleid, samenwerkingsverband, schoolbestuurlijk overleg e.d. Behoefte aan bovenschoolse coördinatie bijvoorbeeld m.b.t. personeelsbeleid, samenwerkingsverband, schoolbestuurlijk overleg e.d. Behoefte aan (centrale) leiding Behoefte aan (centrale) leiding

De vormgeving Er zijn altijd 2 krachten werkzaam Er zijn altijd 2 krachten werkzaam Vanuit kostenmotief Vanuit kostenmotief Verbijzondering van taken gericht op doelmatigheid en efficiencyVerbijzondering van taken gericht op doelmatigheid en efficiency Vanuit bestuursmotief Vanuit bestuursmotief Organisatie gericht houden op doelgerichtheid en/of effectiviteitOrganisatie gericht houden op doelgerichtheid en/of effectiviteit Beide motieven werken in horizontale en verticale richting Beide motieven werken in horizontale en verticale richting

BSM is maatwerk Bestuursmotief Kostenmotief

Vormgeven in 4 stappen Stap1 a. Vanuit het kostenmotief (efficiënte inzet van mensen en middelen) ontstaat verticale functiedifferentiatie (functies met niveauverschillen in verantwoordelijkheden en beloning) b. Bij deze stap moeten de voordelen van doelmatige functieverdeling afgewogen worden tegen de kosten van het geheel en mogelijk verlies van managementfuncties op schoolniveau

Stap 2 a. Verbijzondering van taken vergt leiding b. O.g.v. bestuursmotief zal steeds meer tijd gereserveerd moeten worden voor het leidinggeven, om verschillende niveaus aan elkaar te koppelen c. Als verticaal onderscheid in verantwoordelijkheid wordt gemaakt, ontstaat hiërarchiering d. Bij deze stap moeten voordelen van hiërarchiering worden afgewogen tegen grenzen van omspanning (span of control)

Stap 3 a. Kostenmotief kan ook horizontaal werken door gelijksoortige taken samen te voegen (specialisatie) b. Binnen gedeelde managementfunctie kan men taken verdelen naar beleidsterrein of regio (taakdifferentiatie) c. Bij deze stap moeten voordelen van horizontale differentiatie worden afgewogen tegen de kans op verdubbelingen in taken en verantwoordelijkheden

Stap 4 a. Bij horizontale differentiatie moet onderlinge afstemming van taken en functies gewaarborgd worden b. Om samenhang te bevorderen zal men kleine eenheid (managementteam) moeten vormen voor de coördinatie c. Voordelen van collegiale coördinatie (draagvlak en betrokkenheid) dienen afgewogen te worden tegen mogelijk nadelen (minder slag- en besluitvaardig)

De modellen Modellen op basis van maatwerk o.a. vanuit: Modellen op basis van maatwerk o.a. vanuit: BesturingsfilosofieBesturingsfilosofie ManagementfilosofieManagementfilosofie Specifieke situatie bestaande organisatieSpecifieke situatie bestaande organisatie Vaardigheden personeelVaardigheden personeel Op basis van Op basis van KostenmotiefKostenmotief BestuursmotiefBestuursmotief

Managementteam (Model Loon op Zand) Gebaseerd op taakdifferentiatie Gebaseerd op taakdifferentiatie Niet-hiërarchische verhoudingen Niet-hiërarchische verhoudingen Collegiale samenwerking aan bovenschoolse taken en verantwoordelijk voor eigen school Collegiale samenwerking aan bovenschoolse taken en verantwoordelijk voor eigen school

Clustermodel Clusters van scholen met in ieder cluster 1 integrale clusterdirecteur Clusters van scholen met in ieder cluster 1 integrale clusterdirecteur Op de scholen locatieleiders die hiërarchisch ondergeschikt zijn aan clusterdirecteur Op de scholen locatieleiders die hiërarchisch ondergeschikt zijn aan clusterdirecteur Binnen clustermodel zijn varianten mogelijk Binnen clustermodel zijn varianten mogelijk

Beheersdirecteur Functiedifferentiatie in een hiërarchische verhouding Functiedifferentiatie in een hiërarchische verhouding locatie- of teamleider is onderwijskundig leider, verantwoordelijk voor uitvoerende taken en personeelsbeleid locatie- of teamleider is onderwijskundig leider, verantwoordelijk voor uitvoerende taken en personeelsbeleid Hierboven staat beheersdirecteur die over financieel-materiële zaken gaat en bovenschools personeelsbeleid Hierboven staat beheersdirecteur die over financieel-materiële zaken gaat en bovenschools personeelsbeleid

Algemeen directeur (AD) Hiërarchische verhoudingen Hiërarchische verhoudingen Schooldirecteur valt onder verantwoordelijkheid van AD Schooldirecteur valt onder verantwoordelijkheid van AD Beide op hun niveau verantwoordelijk voor alle beleidsterreinen Beide op hun niveau verantwoordelijk voor alle beleidsterreinen

De modellen schematisch Directeur MT Bestuur Staf Model met managementteam (Loon op Zand) Bestuur Beheersdirecteur Schooldirecteur

Modellen (vervolg) Er zijn meer modellen mogelijk Er zijn meer modellen mogelijk Er zijn ook modellen die uitgaan van een directeurenadviescommissie bijv. 2 directeuren bovenschools, rest op locatie en variaties daarop Er zijn ook modellen die uitgaan van een directeurenadviescommissie bijv. 2 directeuren bovenschools, rest op locatie en variaties daarop Ieder model kan weer gevarieerd worden ingevuld Ieder model kan weer gevarieerd worden ingevuld De specifieke organisatievraag is bepalend voor modelkeuze De specifieke organisatievraag is bepalend voor modelkeuze Op basis van organisatiekundige principes Op basis van organisatiekundige principes Er is relatie tussen minimum schaalgrootte en de werking van Bovenschools Management Er is relatie tussen minimum schaalgrootte en de werking van Bovenschools Management

Bekostigingsmogelijkheden Volledige bekostiging door het bestuur uit de algemene middelen Volledige bekostiging door het bestuur uit de algemene middelen Volledige bekostiging door de scholen uit de formatierekeneenheden Volledige bekostiging door de scholen uit de formatierekeneenheden Volledige bekostiging uit de Stimuleringsbijdrage Bestuurlijke Krachtenbundeling Volledige bekostiging uit de Stimuleringsbijdrage Bestuurlijke Krachtenbundeling Volledige bekostiging uit het schoolbudget Volledige bekostiging uit het schoolbudget Een mix uit vorenstaande mogelijkheden Een mix uit vorenstaande mogelijkheden De Algemeen Directeur(en) volledig opnemen in de formatieplannen en de goedkoopste leerkracht financieren met geld De Algemeen Directeur(en) volledig opnemen in de formatieplannen en de goedkoopste leerkracht financieren met geld

Voorkeur: Mix Vanuit principe dat BSM niet alleen voordelig is voor het bestuur Vanuit principe dat BSM niet alleen voordelig is voor het bestuur Voordelen moeten voor alle betrokkenen duidelijk zijn Voordelen moeten voor alle betrokkenen duidelijk zijn Zoveel mogelijk draagvlak Zoveel mogelijk draagvlak

Voorbeeld bekostiging INKOMSTEN SCHOLEN In onderstaand tabel worden de inkomsten weergegeven van een 13-tal scholen in formatierekeneenheden

Inkomsten schoolbudget Ook de inkomsten van het schoolbudget zijn van belang. Uitgangspunt in deze berekening is dat 15% van het budget structureel gebruikt wordt voor financiering van een vorm van bovenschools management. Deze 15% is dan ook in de modellen meegenomen. Hieronder een overzicht van de inkomsten van het schoolbudget. School Aantal leer- lingen School- gewicht Onderdeel A Onderdeel B Onderdeel C Totaal te ontvangen Bijdrage 15% bsm 01 AA , , , ,26 02 BB ,000, , ,09 03 CC ,220,00106, , ,22 04 DD ,380, , , ,85 05 EE ,820,00644, , ,54 06 FF ,060, , , ,49 07 GG ,720,00778, , ,87 08 HH ,100,000, , ,72 09 JJ ,560,000, , ,13 10 KK ,580, , , ,19 11 LL ,620,000, , ,44 12 MM ,540, , , ,49 13NN ,480,0026, , ,22 Totaal ,780, , , ,54 * Onderdeel A = normale vergoeding = aantal leerlingen x Euro * Onderdeel B = Schoolgewicht = berekend schoolgewicht -/- 9% aantal leerlingen * Onderdeel C = kleine scholen = Euro 3.894,19 -/- 26,86 * aantal leerlingen

3 Berekende modellen A. Een AD, schaal DC, fre verbruik 284, salariskosten € Alle (7) scholen houden een directeur en een adjunct directeur B. 2 AD, 13 scholen, op scholen integrale directeur, geen adjuncten C. 1 AD, drie meerscholig directeuren, locatieleiders op de scholen (modellen worden uitgereikt)

Functionele posities in BM Bestuur BM Schooldirectie Wat zijn de feitelijke posities tegen de achtergrond van de vraagstelling vooraf?

Hoe werkt het in de praktijk (Voorbeeld)

Wat zijn valkuilen? Onvoldoende draagvlak Onvoldoende draagvlak Managers niet op hun taak berekend (onvoldoende competent, onvoldoende gemotiveerd, slechte communicatie e.d.) Managers niet op hun taak berekend (onvoldoende competent, onvoldoende gemotiveerd, slechte communicatie e.d.) En verder? En verder?