(Centrale) proces sturing/ (Centrale) regie sturing zuiveringen 3 april 2014 Hotel Princeville Breda, Princenhagelaan 5, 4813 DA Breda

Doel van deze middag Begrippenkader Helder - centrale regie (en regiekamer) - centrale operating (processturing) -operating lokaal Argumenten van de keuze uitwisselen we delen dezelfde visie (routekaart 2030)

De rol van ICT bij het toekomstig beheer van RWZI’s. (STOWA 2003) Focus op ICT Visienotitie: Informatietechnologie rond zuiveringsbeheer (STOWA 2001-10) Kernvraag : Rol van ICT, voor beheer van RWZI-2010 RWZI van de toekomst een architectuur blauwdruk (RAZ) WIA WILMA Etc.

Visie:RWZI 2010 is onbemenst en samenwerking staat centraal … met 5 aandachtsgebieden Kern Taken/Competenties Goed zuiveren Mens onafhankelijk Op afstand Professionalisering medewerkers, Human Resource Management (HRM) Verticale integratie Andere zuiveringstechnologieën Samenwerking in keten All-in waterprijs, één waterloket Sturing waterhoeveelheden Afhakers voorkomen Meedenken grootverbruikers + gemeenten Diensten voor derden Stimuleren afkoppeling Schaalvergroting Zuiveringsbeheer Niet per se fysiek samen gaan Samenwerking op gebied van: kennis, energie, IT, slib, inkoop, bedrijfsvergelijking Integraal Logistiek Management (ILM) PPS projecten (Publiek Private Samenwerking) Uitbesteden (onderhoud, logistiek) Gecertificeerde partners Drijfveer = kwaliteit + kosten Total Quality Management (TQM) Van proces naar keten denken Certificering noodzakelijk Duurzaam ondernemen Kwaliteit van medewerkers en organisatie Visie

De visie kan leiden tot een volgend toekomst scenario Het zuiveringsbeheer van Nederland vindt in de toekomst (ca. 2010) plaats vanuit 4 centrale meldkamers (Noord, Oost, Zuid en West). Vanuit de centrale meldkamers vindt beheer op afstand plaats van alle in die regio aanwezige RWZI’s, gemalen en transportstelsels. Binnen een centrale meldkamer kunnen de volgende functies worden onderscheiden: Bedienende wacht: controleren afvalstromen, inspelend op extreme regenval, onverwachte extra lozingen/ vervuilingen, optimaliseren naar energie-verbruik kwaliteit van het effluent, verbruik chemicaliën enz. Onderhoudswacht: voor monitoring van de werktuigbouwkundige en elektrotechnische installatie, aansturing incidenteel (correctief) onderhoud en coördinatie van het preventieve onderhoud (preventief onderhoud is dan voor 100% uitbesteed), Calamiteiten team: niet fysiek aanwezig in centrale meldkamer, maar worden wel aangestuurd vanuit de centrale meldkamer. Het calamiteiten team bestaat uit een pool van mensen dat lokaal in actie komt op verzoek van onderhoudswacht of bedienende wacht voor het lokaal oplossen van incidenten in de bedrijfsvoering. Visie

Programma 12.00- 13.00 inloop en lunch 13.00: Opening door dagvoorzitter Douwe Jan Tilkema 13.10: 4 Pitches rond proces en regie - Motivering door Vitens - Motivering lokale proces sturing - Motivering centrale proces sturing - Motivering centrale regie sturing 14.30: Pauze 14.50: Inleiding 2e deel (Stellingen) 15.35: Plenaire terugkoppeling uit de groepen 15.50: Samenvatting door dagvoorzitter (wat neem je nu mee naar huis) 16.00: Sluiting Napraten bij de borrel

https://www.youtube.com/watch?v=PyMZsYSLeWk

Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling Joukje Keuning 3 april 2014

Vitens in cijfers Leidingen in km Aandeelhouders (gemeenten en provincies) Productiebedrijven Totale wateromzet (m3) Aantal medewerkers Gemiddeld kleinverbruiktarief Gemiddeld verbruik per aansluiting Marktaandeel Aantal aansluitingen Aantal klanten 5,4 mln 2,4 mln 31% 350 mln 120 m3 € 1,28 1.700 100 47.500 114 Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014 9

Strategische focus Leidend, publiek drinkwaterbedrijf: Kwaliteit Landelijk en lokaal verankerd Operational excellence Innovatie & ondernemerschap Export van expertise Duurzame bedrijfsvoering Mensen centraal Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Positionering CWV Projecten Productie Laboratorium Distributie Communicatie Storingseiland Derden Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Samenwerking binnendienst PI data Klantcontacten CWV Binnendienst Netbeheer & Levering On-line sensoring Social media (human sensor) Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Taken voor CWV Regievoering op waterverdeling Productieplan, vergunningen Planning werkzaamheden Aangeven setpoints Afspraken maken met uitvoering Datamanagement Waterkwaliteit Rapportage Energie Storingen & wachtdienst Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Niveaus Strategisch Tactisch Operationeel Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Metafoor Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Veranderingen Van 5 provincies naar 1 waterbedrijf Van operationeel naar tactisch Steeds meer data Social media Klanten mondiger Overal toegang tot internet Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Toekomst?! Toekomst: Service App komt er aan, Waterstoring is er al. Social media groeit steeds sneller: aan berichten over Vitens op twitter verdubbelt elk half jaar! En verder: alles in je huis krijgt een sensor, al deze gegevens vinden mensen belangrijk en moeten gepresenteerd worden (Toon). En ook de Quantified Self: mensen willen steeds meer weten over hun eigen lichaam, over wat ze binnenkrijgen en wanneer ze weer een glas water moeten drinken. Maar ook voor Vitens (volgende sheet) Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Vertaling in de praktijk Vanwege schaalgrootte 2 storingskringen binnen CWV Loslaten Twee volledig ingerichte CWV ruimtes Arnhem en Zwolle: back-up Hier ook calamiteiten ruimtes Flexibel werken Overal waar internet verbinding is Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Strategische focus – bijdrage CWV Kwaliteit Landelijk en lokaal verankerd Operational excellence Innovatie & ondernemerschap Export van expertise Duurzame bedrijfsvoering Mensen centraal Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Vragen? Bedrijfsstrategie Centrale Waterverdeling 3 april 2014

Processturing op Locatie bij Zuiderzeeland LELYSTAD 3 april 2014

Processturing bij ZZL Het volgende wil ik aan u presenteren: Sturing bij Zuiderzeeland; Sturingfilosofie Zuiderzeeland; Vertaling naar afdeling ZG; Formatie en taakverdeling afdeling ZG; Werkwijze processturing binnen afdeling ZG; De resultaten; Aandachtspunten; Besparingen in de afvalwaterketen tot 2020.

Processturing bij ZZL De sturing bij Zuiderzeeland berust op 2 pilaren: Lijnsturing Projectsturing

Processturing bij ZZL Sturingsfilosofie Zuiderzeeland: Er wordt gestuurd op vertrouwen in professionaliteit van medewerker en leidinggevende; 2. In een consequent doorgevoerde opdrachtgever- en opdrachtnemerbenadering; 3. Toegepast in een duidelijke en transparante PDCA-cyclus.

Processturing bij ZZL Sturingsfilosofie Zuiderzeeland in concreto: Verantwoordelijkheden laag in de organisatie; Fouten maken mag > maar daar wordt van geleerd; Blijvende ontwikkeling van medew./leidinggevenden; Aanspreken en aangesproken worden is normaal; Leidinggevende creëert randvoorwaarden om goed te kunnen werken; Een ieder staat voor de uitvoering van zijn/haar taak en krijgt hiervoor de benodigde regelruimte; Relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer is gelijkwaardig.

Processturing bij ZZL Vertaling naar afdeling ZG: Medewerkers zijn bevoegd en worden verantwoordelijk gesteld om hun taken goed uit te voeren; medewerkers en leidinggeven willen zich ontwikkelen; Leidinggevenden creëert randvoorwaarden om goed te kunnen werken;

Processturing bij ZZL Vertaling naar afdeling ZG: Gildeprincipe (meester-leerling): Technicus A Technicus B Technicus C Technici zijn allround > Beheer en onderhoud niet gescheiden uitgevoerd Bemande hoofdobjecten (3-5 medewerkers) Aanstelling procesverantwoordelijke en onderhoudsverantwoordelijke per hoofdobject Centraal Planvorming

Processturing bij ZZL Formatie en taakverdeling afd. ZG: 2 teams Zuiveringen (22 fte) Beheer (= proces) en onderhoud 5 zuiveringen, ca. 70 RG, 240 Km persleiding Beheer en onderhoud ca. 625 Iba’s Beheer en onderhoud van rioleringen en gemeentelijke RG’s incl. drainages (Zeewolde) 2 teams (Polder)Gemalen (18 fte) Beheer en onderhoud 7 hoofdgemalen, 6 ondergemalen, ca. 200 overige objecten Onderhoud stedelijke waterobjecten

Processturing bij ZZL Formatie en taakverdeling binnen afd. ZG: Centrale Planvorming (12 fte) Projectvoorbereiding Plannen beheer en onderhoud Applicatiebeheer, onderhoudsbeleid en assetmanagement Conditiebewaking Systeembeheer TA Technologie Contractbeheer Installatieverantwoordelijke, Atex-coördinatie Energiebeheer Innovatie, MJA-3 Aanbestedingen Gegevens en informatievoorziening

De virtuele regiekamer Processturing bij ZZL Werkwijze processturing binnen afdeling ZG: De virtuele regiekamer

Processturing bij ZZL

Processturing bij ZZL

Processturing bij ZZL De resultaten: Zeer betrokken medewerkers; die zich verantwoordelijk voelen voor de processen en de objecten; Goede samenwerking tussen teams Zuiveringen, Gemalen en Planvorming; Volledige draagvlak bij medewerkers.

Processturing bij ZZL De resultaten: Zuiveringsrendement van 92,3 % Dalende directe kosten van € 47,- (2009) naar € 45,- (2012) > onder landelijk gemiddelde Laagste energieverbruik

Processturing bij ZZL Aandachtspunten: Discrepantie Slibontwatering Productie biogas Voldoende niveau procesverantwoordelijken Goede verbinding blijven houden tussen objecten en de rest van Zuiderzeeland Planvorming mag gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen.

Processturing bij ZZL Besparingen in de afvalwaterketen tot 2020: Samenwerking Zuiveringen en Gemalen Levensduurverlenging Assets Implementatie onderdelen Assetmanagement Meer productie biogas/afname slibproductie Kostenvermindering door procesoptimalisaties De afgesproken besparingen zal Zuiderzeeland behalen. Wij hopen dit te doen door samenwerking met onze partners in ons gebied.

Processturing bij ZZL Vragen?

Centrale proces sturing Strategische keuze Waterschap Rivierenland

Inhoud presentatie Areaal Aanleiding Strategische keuzes Voordelen Aanbevelingen De brugwachter heeft zijn langste tijd gehad!

Aanleiding: Vervanging van verouderde installaties E&A Verbetering informatiesystemen (visie op zuiveringsinformatie) Kostenreductie Zwaardere wettelijke eisen (KRW etc) Optimalisatie van zuiveringsproces Procesgericht werken organisatie Vergrijzing Behoud van kennis

Strategische keuzes Uit visie op informatie voorziening (2007): Informatie digitaal Eenmalige opslag/meervoudig gebruik Bediening op afstand Plaats onafhankelijk werken Uit businesscase iPA 2010: Innovatie in proces, beheer en onderhoud Bedrijfsmatig- en projectmatig werken, toepassen assetmanagement Besparen op materiële en personele kosten Transparant worden in- en externe verantwoording Ontwikkelen naar centrale geïntegreerde (aan)sturing zuiveren en peilbeheer (stapsgewijs) De businesscase gaat uit van het feit dat door uniformering en gegevensbeheersing ZTW WSRL de samenwerking in de waterketen bevorderd kan worden.

Plaats onafhankelijk werken

Bedrijfsmatig werken (lean):

Voordelen Zuiveringsbeheer Betere sturing op zuiveringsprestaties Optimaliseren bedrijfsvoering Snellere signalering van verstoringen Reduceren energieverbruik Minder formatie operationeel zuiveringsbeheer

Afbakening bediening (processturing) Onder de bediening van de zuiveringstechnische werken wordt verstaan: Alle handelingen nodig voor de proces sturing, proces controle en proces administratie alsmede het schoonhouden van de productielijn met als doel het produceren van effluent van de vereiste kwaliteit.

Impact organisatie Nieuwe werkwijze: Meer op afstand, minder in het veld Meer geautomatiseerd, minder handmatig Meer standaard (WSRL-breed), minder maatwerk 24/7 beschikbaarheid

Aanbevelingen Creëer een gezamenlijk doel Denk in processen Schep randvoorwaarden: Procesautomatisering Maak rollen helder Train medewerkers Laat medewerkers toepassingen ontdekken Implementeer stapsgewijs Lokaal → centraal → centrale controlekamer Stimuleer uitwisseling binnen- buiten Organiseer “Kaizen” sessies om werkwijze te verbeteren

Operations room WSRL

4/7/2017 Tot slot Vragen?

Standpunten/randvoorwaarden Regiekamer en géén controlekamer Om uitholling van functie huidige buitenoperators te voorkomen; Op natuurlijke momenten kan men stapsgewijs overgaan van regiekamer naar controlekamer. Buitenoperator blijft verantwoordelijk voor proces Buitenoperator beheert 1 of meerdere zuiveringen Paneeloperator gaat frequent naar buiten Waarborging van kennis en affiniteit met het buitenwerk. Versterking van de banden met de buitendienst en daarmee de teamgeest. (hier hecht de groep grote waarde aan) Meedraaien in de wachtdienstpoule van beheer. Opleidingseisen: HATAZ en/of VAPRO-C 1e lijns onderhoud door de OH-dienst

Missie en visie OBS, AQV, config beheer Beheer, onderhoud operators, wachtdienst

Functiebeschrijving Concept functie beschrijving Paneloperator gereed.

Organisatie model overgangsperiode 4/7/2017 Organisatie model overgangsperiode Wachtdienst in 4 regio’s buiten werktijd CRK Procesoperator Basisoperator Procesmedewerker T-TIB (4 fte) Wachtdienst in werktijd T-TBx Organisatie tot 2017 wanneer slibvergisting is geoptimaliseerd op vier locaties.

Overzicht functionaliteit CGOO 4/7/2017 Overzicht functionaliteit CGOO Z-info: zuiveringsinfo opvolger ZUIS Amico: prestatiemanagement systeem (onderhoud) bv. beschikbaarheid van installaties Infor: nieuwe onderhoudsmanagementsysteem H2GO: informatiesysteem voor watersysteem en gemeenten

Proces besturen (1) Start 4/7/2017 Procesoperator Procesoperator Procesoperator / Teamleider / Technoloog (1) Uitvoeren metingen (2) Vergelijken en analyseren (3) Maatregelen nemen / proces bijsturen (4) Analyseren / evalueren storing (2e lijn) Uitvoeren van kwantitatieve en kwalitatieve metingen aan het zuiveringstechnische werk. Metingen betreffen: controle gegevens BBS / rapportages / storingsmeldingen / bemonstering lab RWZI / zintuigelijke waarnemingen Doel is gegevens verzamelen om het proces te kunnen toetsen aan gestelde normen, eisen en/of stuurwaarden Vergelijken van de meetresultaten met de normen (IB-plan) Vergelijken van de meetresultaten met de BBS-gegevens Analyseren uitkomsten m.b.v. ervaring/kennis / routine beheerder. Er zijn geen uniforme bandbreedtes m.b.t. afwijkingen (per locatie verschillend) Bepalen of melding van incident of calamiteit nodig is Doel: bepalen of het proces (op korte termijn) moet worden bijgestuurd Maatregelen nemen + vastleggen. Maatregelen kunnen betrekking hebben op: Calibreren procesapparatuur Procesparameters aanpassen en vastleggen Melden indien sprake van grote afwijking / lozing Onderhoudsdienst waarschuwen bij mechanisch/elektrisch falen Afstemmen met andere teams Evt. terugkoppelen naar TL en Technoloog Maatregel geslaagd, dan terug naar stap 1 Procedure voor terugkoppelen in IB-plan Indien analyse c.q. maatregel door beheerder geen oplossing biedt dan analyse i.s.m. Teamleider en Technoloog Indien oplossing gevonden die direct te implementeren is dan terug naar stap 3 Geen directe oplossing,wel gewenste verbetering (LT): naar stap 5 Geen directe oplossing en geen gewenste verbetering: einde proces (of calamiteit) Resultaat communiceren naar beheerder In: beheerplan Uit:meetresultaten In: meetresultaten Uit: analyses/maatregel In: analyses/maatregel Uit: terugkoppeling In: analyse / terugkoppeling Uit: maatregel

Proces besturen (2) Finish 4/7/2017 Procesoper / Teamleider / Technoloog / Vakspecialist (6) Nader onderzoek / opstellen verbetervoorstel Indien voorgaande analyse geen oplossing biedt dan analyse i.s.m. technoloog EN vakspecialist Opstellen verbetervoorstel voor de lange termijn (naar TL) In: analyses Uit: nader onderzoek / verbetervoorstel

Centrale Procesregie/sturing Presentatie huisstijl PowerPoint template Centrale procesregie/sturing

De Regiekamer volgens Vallei en Veluwe: Een kenniscentrum bestaande uit specialisten die het totale rendement van het waterketenbeheer binnen Vallei en Veluwe waarborgen, bewaken en optimaliseren De focus ligt hierbij op: Procesoptimalisatie Processturing Kostenreductie Energie-efficiëntie Chemicaliënreductie Optimalisatie Samenwerking in de Waterketen Centrale procesregie/sturing

Procesregie is meer dan sturing alleen Procesregie houdt ook in: Samenhang bewaken tussen transporteren en zuiveren Logistieke planning externe afvalstromen en communaal slib Afstemming/planning met onderhoud Afstemming/planning met projectrealisatie Input leveren voor planvorming Rapportage Assetmanagement Centrale procesregie/sturing

Waarom Centrale Regie als sturing? Complexe zuiveringsprocessen als: Demon, Nereda, SlibHydrolyse/Gisting, Bio P verwijdering, Grondstoffen en energieterugwinning; vragen tegenwoordig andere capaciteiten van mensen. Centrale vraag: Mag en kan men tegenwoordig van de “gemiddelde bedieningsman” op locatie, verwachten dat de huidige kostbare en complexe installaties hun maximale rendement halen tegen de laagste maatschappelijke kosten? Antwoord van Waterschap Vallei en Veluwe Nee, Maar wel met behulp van Centrale Regie Centrale procesregie/sturing

Taken en verantwoordelijkheden De Regiekamer is verantwoordelijk voor het resultaat: Naleven eisen uit de Waterwet Programma en resultaat indicatoren Beheer is verantwoordelijk voor: Naleven eisen Omgevingsvergunning De Focus van zuiveringstechnici (lokaal) ligt vooral op: Monstername Slibindikking en ontwatering Alarmafhandeling 1e lijns onderhoud Reinigen Controle Centrale procesregie/sturing

Wie vormen de regiekamer: 5 Procesoperators 3 Technologen 1 Procesregisseur De Procesoperator: Bewaakt en stuurt de processen op afstand Analyseert de processen op afstand Optimaliseert de processen Vergelijkt de onderlinge processen Structureert de bedrijfsgegevens (kwaliteit v gegevens) Communiceert met de zuiveringstechnici/OTI Adviseert bij prioritering van storingen Centrale procesregie/sturing

Centrale procesregie/sturing Technologen: Normerend Adviserend Kaderstellend Procesregisseur: • Geeft leiding aan de Regiekamer • Structureert het proces waterketen (rol procesmanager) • Ontwikkelt procedures • Verduidelijkt en verdeelt rollen • Organiseert en bevordert het samenwerken binnen en buiten regiekamer • Stelt planningen op • Bespreekt de voortgang Centrale procesregie/sturing

Enkele behaalde resultaten 2013 Efficiëntere sliblogistiek SEA Record hoeveelheid gas/energieopwekking Bio P optimalisatie beheersgebied/minder chemicaliën. Optimalisatie beluchting Harderwijk Succesvolle in bedrijfname Demon Amersfoort en optimalisatie Demon Apeldoorn Succesvolle in bedrijfname NBI Soest Alle procesdoelstellingen 2013 behaald Centrale procesregie/sturing

Wat levert het op? Motto: De Regiekamer helpt mensen verder! Enerzijds: direct geld (door efficiëntie en optimalisatie) Anderzijds: Binnen de maatschappelijke functie die een Waterschap heeft draagt de regiekamer bij aan: Uitstraling (zowel voor in- als externen) Samenwerking in de keten Een klantvriendelijke organisatie in de vorm van een centraal aanspreekpunt voor in- en externen Motto: De Regiekamer helpt mensen verder! Centrale procesregie/sturing

“Kennisdeling is kracht” Vragen?? Centrale procesregie/sturing

Centrale proces sturing Definitie Centrale proces sturing

Centrale processturing Het op een centrale plaats bewaken en besturen, door procesoperators, van meerdere proces controle systemen, toegerust voor het besturen van het waterzuiveringsproces op diverse productie locaties.

Centrale Regie Kamer De centrale processturing van waterzuiveringsinstallaties, het analyseren van procesdata, het regelen van de logistiek rond grondstoffen, hulpstoffen, afvalstoffen en halffabricaten, het plannen van productie stops en noodzakelijk onderhoud, het adviseren rond modificaties van de productie systemen.

Stelling 1 Centrale regie is strijdig met samenwerking in de waterketen (Sturing op zuiveringskring niveau)

Stelling 2 Op de huidige moderne RWZI is horen, ruiken, zien en voelen niet meer nodig (centrale sturing)

Stelling 3 Centrale regie levert een forse besparing op in menskracht en kosten (centrale regiekamer is ‘in no time’ terugverdiend)

Stelling 4 Om onze visie (routekaart 2030) te realiseren is invoering van centrale procesregie noodzaak!!!

Stelling 5 Centrale sturing bevordert de uniformering/standaardisatie van processturing en daarmee de continuiteit van de zuiveringsprocessen