Risicomanagement binnen de decentralisaties In het sociale domein Regionale bijeenkomst 11 juni 2014 gemeenteraden over decentralisatiedossiers Robert `t Hart Robert.t.hart@risicomanagement.nl 11 juni 2014

Korte inleiding risicomanagement Decentralisaties Rol gemeenteraad

Visie Risicomanagement gemeenten Pluriform risicoprofiel Veel goede beheersing 88% risico’s oorzaak menselijk handelen Actualiteiten Minder verborgen buffers Bezuinigingen/ reorganisaties Minder vertrouwen Focus strategische risico’s Verschuiving risicoprofiel Communicatie onzekerheid

Stel u heeft de kans om geld te winnen Optie A u heeft 80% kans om € 4.000 te winnen 20% om niets te winnen Maak een keuze…. Optie B u wint 100% zeker € 3.000 waar kiest u voor? 5

Stel u heeft de kans om geld te verliezen Maak een keuze Optie B: u verliest 100% zeker € 3.000 Optie A: u heeft 80% kans om € 4.000 te verliezen 20% om niets te hoeven betalen 6

Risicomanagement gericht op het : Te voorkomen risico’s Strategische Risico’s Externe Risico’s Intern Beheersbaar Vaak betrekking hebbend op gedrag actieve preventie Missie statements, waarden, grenzen Compliance! Intern Beheersbaar Vaak betrekking hebbend op gedrag Actieve preventie Verdedigingslinies Regels Niet onwenselijk (bijv. grondexploitatie, drie D’s, verbonden partijen) Afweging kansen en bedreigingen Kans verkleinen dat het mis gaat Impact beperken Scenario’s en dialoog Integrale benadering Politieke rampen, natuurrampen etc. Niet beheersbaar Identificatie / Alertheid Impact beperken Scenario’s en dialoog Risicomanagement gericht op het :

RM decentralisaties

http://www.nrc.nl/nieuws/2013/05/19/reconstructie-nrc-veiligheid-ruben-en-julian-al-vier-jaar-in-het-geding/

Veranderingen voor burgers Veel betrokken partijen en contracten Waarom zijn de decentralisaties risicovol? Media-gevoeligheid Veranderingen voor burgers Veel betrokken partijen en contracten Directe efficiency korting Grote data en ICT component Verandering gemeentelijke organisatie

Einde Fouten in data Verborgen gebreken Extra inhuur Verborgen rechten

Rol van raad Programmamanager B&W Gemeenteraad

Vragen gemeente raad inzake decentralisaties Cultuur Acceptatie onzekerheid Hoe is reflectie georganiseerd? Opmerkzaamheid Fouten / incidenten Strategie & beleid Welke risico’s zijn acceptabel? Welke risico’s kunnen we dragen? Welke risicobuffer noodzakelijk? Risicoanalyses belangrijke keuzes RM proces Kwaliteitseisen risicoanalyse Positionering risicomanagers Diversiteit en objectiviteit Actuele en regelmatige rapportage Beheersing Sturing eigen organisatie Monitoren externe risico’s (data en trendanalyse) Scenario’s en oefening incidenten Regie op contractpartijen

Voorbeelden… NIET Is er een beleid om hoe om te gaan met incidenten? Is er een Rmbeleid? Is er aantoonbare reflectie georganiseerd? WEL Wanneer hebben jou voor het laatste signalen bereikt over mogelijke incidenten? Bij welke grote beslissingen heb je laatste de risicoanalyse erbij gepakt? Wanneer ben je voor het laatst overtuigd van je ongelijk?

Welke risico’s zijn acceptabel? Transitie zelf De organisatie is niet op 1/1/2015 gereed om de taken over te nemen De wethouder doet te ambitieuze toezeggingen De burgers hebben te hoge verwachtingen van de gemeente Juni 2015 “geld is op” Verkeerde keuzes gemeente qua inrichting Er vindt geen tijdige uitwisseling van informatie plaats De samenwerkende gemeenten verschillen veel van inzicht over de risicoverevening Risico’s beleidsveld Jeugdzorg Kindje overlijdt Doktertje spelen Professionals ondervinden teveel bureaucratie en daardoor vrijheidsbeperking van handelen AWBZ - WMO Er ontstaat een discussie in de media over verlies aan werkgelegenheid bij aanbiedende partijen De gemeente is te afhankelijk van zorgaanbieders Zorgaanbieder gaat failliet Cliënten die tussen wal en het schip vallen Participatiewet De verwachting is dat er een tekort kan ontstaan op het WSW deel. Dit tekort zal ten koste gaan van het budget van het W-deel en de re-integratie voorziening. Het overleg tussen de gemeenten en de partners vergt teveel tijd Er worden niet voldoende kansen benut om banen te creëren.

Leren van fouten Negatieve foutencultuur Verdoezelen fouten Afstraffen fouten Angst door fouten Fouten niet zien Misplaatste arrogantie Positieve foutencultuur Praten over fouten Leren van fouten Risico nemen Zoeken naar oorzaken Open voor reflectie

Risico’s beheersen ZELF DRAGEN Vermijden Verminderen Accepteren DELEN OVERDRAGEN

Tot slot… Risico-analyse als basis voor onderhandelingen Let op exit en goede governance samenwerkingsverbanden (max 6 jr) Reserveer voor tegenvallers Investeer in organisatie en ontwikkelingstraject Diversiteit en reflectie in projectgroep

Organisatie, innovatie & leren Samenwerking Cliënten Organisatie, innovatie & leren Interne Processen Doelstellingen 1/1/2017 VISIE “Wij willen dat alle hulp- en zorgbehoevenden de kans krijgen om zich te ontwikkelen en naar eigen vermogen mee te doen in de samenleving.” Realisatie doelstellingen binnen beschikbare middelen Het productenpakket biedt ruimte voor maatwerk Het wijkteam in het gebied is voor 100% herkenbaar bij de doelgroep 95% van alle aanvragen heeft binnen 10 werkdagen adequaat aanbod De inzet van 2e Lijns zorg is met 10% afgenomen t.o.v. 2012 9 8 7 2 12 13 4 1 Verdeling aantal `dure cliënten` Juiste balans maatwerk vs. standaardisatie Optimale prijs/kwaliteit-verhouding 1e lijn 1 3 9 13 13 2 Gemotiveerd `nee` willen en kunnen zeggen Overlap tussen regelingen eruit Soepele overgang Snel op- en af kunnen schalen Sterke filter 1e en 2e lijn 6 11 11 11 6 Flexibiliteit in samenwerkings-overeenkomsten Gefaseerde aanpak Proactieve werkwijze Voldoende gekwalificeerd personeel 5 5 2 Koppeling inhoudsgerichte en bedrijfsproces gerichte mensen 4 Hoge motivatie personeel 8 Inbouwen reflectiemomenten op werkwijzen 6 8 6 9 10