Veranderingen in de zorg vanaf 2015 Ontwikkelingen Wmo-AWBZ Veranderingen in de zorg vanaf 2015 Presentatie: 18 november 2013 Door: John Duinkerke Voorstellen Vorig jaar beloofd om nu duidelijkheid te scheppen over gevolgen regeerakkoord; helaas is dat nog steeds niet mogelijk. Dit jaar dan ook extra moeilijk om een presentatie te maken, omdat Er komt heel op de gemeenten af: megaoperatie Complex en nieuw voor de gemeenten Veel blijft onduidelijk en nog steeds veranderen plannen, bijvoorbeeld de persoonlijke verzorging (nog geen 2 weken geleden) Er is dus nog niet veel concreet; wat gaat dit exact voor mij betekenen? Duidelijk is dat er zaken gaan veranderen. Vandaag zal ik proberen de samenhang te laten zien tussen de verschillende maatregelen. Ik zal wat vertellen over de achtergronden en ik zal proberen een richting aan te geven welke kant het op zal gaan. www.goes.nl

Sociale domein? Alles wat mensen in hun directe bestaan raakt: Zorg Welzijn Arbeid Onderwijs Gezondheidszorg Vrije tijdsbesteding Eerst wil ik de term Sociale Domein uitleggen, omdat veel veranderingen hierop betrekking hebben. U heeft de term waarschijnlijk wel eens gehoord of gelezen. In principe is het niet zo ingewikkeld. Alles waar u dagelijks mee te maken heeft. Het is dus een belangrijk terrein en iedereen heeft ermee te maken.

Decentralisaties sociaal domein Jeugdzorg Participatiewet (WWB, voormalig Wajong en Wsw) AWBZ (begeleiding, ..) Wmo (4) Passend onderwijs Veel komt naar de gemeente: De redenen hiervoor zijn: Dichtbij de burger organiseren Samenhang zoeken Nog veel onduidelijk, alleen 2014 nog voor voorbereidingen. Alle hens aan dek

Decentralisaties “Sociaal domein” http://www.youtube.com/watch?v=RZcFz39qKnU Wat zien we terug in het filmpje? Ontschotten, Flexibele budgetten. Geen potjes!! Uitgaan van wat iemand kan Samenwerking tussen organisaties Loslaten, minder controle en sturing Burgers ondersteunen om het zelf te kunnen doen

Langdurige zorg wordt nu gefinancieerd via AWBZ en Wmo-huishoudelijke hulp. AWBZ wordt dus ontmanteld. Een deel gaat naar Wmo, Zorgverzekeringswet en Jeugdzorg. AWBZ blijft voor de meest zware zorg; voor een belangrijk deel in de instellingen. Bijvoorbeeld verzorgingshuis “oude stijl” verdwijnt (bestaande bewoners houden hun plaats) en verpleeghuis “blijft”.

? Hervorming langdurige zorg Stijgende zorgkosten Steeds meer chronisch zieken Vergrijzing Organisatie van de zorg Waarom is dit nou nodig? Het gaat toch goed. Iedereen die hulp nodig heeft krijgt dat. Klopt in het algemeen wel, maar niet altijd wordt de juiste hulp verstrekt of onnodig dure zorg. De zorgkosten stijgen al jaren. Op dit moment geven we 13,2 procent van alles wat we in Nederland verdienen uit aan zorg. Groeien de zorguitgaven net zo hard als de afgelopen 10 jaar, dan is dat 31 procent in 2040, zo heeft het CPB berekend. In de afgelopen 8 jaar is het aantal chronisch zieken met 8% toegenomen tot ruim 5 miljoen. Oorzaken: Vergrijzing, Chronische ziekte wordt eerder herkend en mensen met een chronische ziekte leven langer. Ook welvaart, bijvoorbeeld obesitas. Door vergrijzing verhoudingsgewijs steeds meer ouderen. Ouderen hebben meer kans op beperkingen. Probleem daarbij is dat beroepsbevolking (middelen) daalt.

Vergrijzing Nederland 2000 2013 2020 2025 2030 0-19 jaar 24,4% 23,1% 22,0% 21,3% 20-64 jaar 62,0% 60,1% 58,3% 57,0% 55,0% 65 jaar en ouder 13,6% 16,8% 19,7% 21,7% 23,7% Zeeland 22,9% 21,9% 21,6% 21,8% 59,2% 56,9% 54,9% 53,5% 51,7% 16,4% 20,2% 23,2% 24,9% 26,5% Vergrijzing in Zeeland nog hoger dan in de rest van Nederland. Onder de 20 is vrij stabiel. Aandeel beroepsbevolking daalt.

Knelpunten bij de organisatie van de Zorg Structuur specialisatie, bureaucratisch Cultuur sterke autonomie, dominantie artsen Werkwijze aanbodgericht, klacht georiënteerd Door specialisatie veel hulp- en zorgverleners bij 1 patiënt. Alles moet via procedures die soms onnodig zijn en duurder dan de hulp. Hulp- en zorgverleners concentreren zich te veel op hun eigen terrein en laten daar niemand anders toe. Aanbod sluit niet altijd aan bij de individuele vraag; is teveel gericht op de algemene vraag. Er wordt gereageerd op de klacht, waarbij er te weinig aandacht is voor de oorzaak.

“Wmo” in Regeerakkoord Huishoudelijke hulp wordt beperkt Begeleiding en persoonlijke verzorging wordt beperkt in 2014 en overgedragen naar gemeenten in 2015 Scheiden van wonen en zorg ZZP 1 t/m 4 ( invoer 2016) Maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten (ingang 2015) Vorig jaar in november ook een presentatie waarin ik dit heb toegelicht. Inmiddels is het nodige veranderd.

“Bijstelling” Regeerakkoord Motie Zijlstra-Samsom (zorgpremie) Woonakkoord (D66, ChristenUnie en SGP) Sociaal akkoord (Werkgevers, vakbonden) Zorgakkoord 1 (Werkgevers, vakbonden -/-) Zorgakkoord 2 (Ziekenhuizen) Energieakkoord (Werkgevers, vakbonden, milieubeweging) Begrotingsakkoord (D66, ChristenUnie en SGP) Zorgakkoord is met name voor de gemeenten van belang. Hierin staat onder andere: Bezuiniging op HH wordt beperkt. Maatregelen op het terrein van scheiden van wonen en zorg worden verzacht. Begrotingsakkoord echter ook: Extra bezuinigingen voor gemeente

Stand van zaken Regeerakkoord (1) AWBZ-begeleiding in 2015 naar gemeente -25% AWBZ-persoonlijke verzorging in 2015 naar gemeente (Wmo) Persoonlijke verzorging naar Zorgverzekeringswet (ziektekostenverzekeraars) In grote lijnen blijft begeleiding hetzelfde. Voor bepaalde groepen zijn andere afspraken gemaakt; bijv. op het terrein van de palliatieve zorg. Persoonlijk verzorging niet naar de gemeente. Goed voor u? Premie gaat fors omhoog; in 2015 € 150 per jaar. Bij stijgende kosten zal deze nog verder stijgen.

Stand van zaken Regeerakkoord (2) Hulp bij het huishouden -75% -40% WTCG wordt voorziening bij gemeente -50% -80% Scheiden van wonen en zorg ZZP 1 t/m 4 ( invoer 2014 t/m 2016) Scheiden van wonen en zorg ZZP 1 t/m 3 Bezuiniging op HH is verzacht; gaat ten kosten van het budget voor de inkomensvoorziening voor de lage inkomens. Voor de financiële ondersteuning van personen met een beperking of chronische ziekte en een laag inkomen blijft weinig budget over. Iets meer mensen houden het recht op verblijf, met name personen met een psychiatrische of verstandelijke beperking.

Aanpak Goes Regionale aanpak Samenhang Sociaal Domein Zorg en ondersteuning zoveel mogelijk “dichtbij” organiseren Eigen verantwoordelijkheid/kracht staat voorop Algemene voorzieningen in plaats van individuele voorzieningen Vraaggericht i.p.v. aanbodgericht Gemeenten in Oosterschelderegio pakken de decentralisaties gezamenlijk op. Om efficiënter te kunnen werken is het belangrijk gebruik te maken van de samenhang die er bij complexe en/of multiprobleem gevallen vaak is. Bijvoorbeeld een wajonger (uitleg wajonger) heeft ondersteuning nodig bij werk te vinden; heeft begeleiding nodig bij het zelfstandig wonen en kan financiële problemen hebben. Een oudere die naar de dagopvang moet, heeft soms ook al een pas voor de Regiotaxi. Nu rijden er 2 systemen. Meer naar de wijken en dorpen toe. Deden wij al veel met huisbezoeken. Eigen verantwoordelijkheid nemen, gebruik maken van de mogelijkheden die er zijn. Zie bijvoorbeeld de dorpsplannen die worden ontwikkeld. Algemene voorzieningen, lichte toegang of geen toegang. Goedkoper dan individueel. Meer gericht op het oplossen van het probleem dan een voorziening te verstrekken. Meer uitleg in filmpje.

In driehoek alle mensen in de gemeente Goes. Verreweg de meesten redden zichzelf (geel) Op een gegeven hebben ze wat hulp nog van hun omgeving (vrienden, familie), Op een gegeven moment is wat meer ondersteuning nodig, maar mensen kunnen dat nog zelf regelen (donkergroen’; algemene en collectieve voorzieningen (bijv. uitleen, elektrische fiets) Bij de rode lijn lukt het niet meer en kloppen ze aan voor hulp. Aan de hand van een gesprek wordt het probleem in kaart gebracht. Soms kan met een eenvoudige oplossing het probleem worden opgelost; er wordt alleen advies gegeven (pijl naar beneden) en soms is een voorziening nodig pijl naar boven. De zwaardere zorg (donkerblauw) is voor een klein deel van de bevolking noodzakelijk en resulteert soms in een opname. Doel is meer mensen onder de rode lijn.

Samenhang sociaal domein http://www.youtube.com/watch?v=Bxq0gSAv--g Gezien in filmpje: Veel overeenkomsten tussen decentralisaties Meedoen in samenleving is belangrijk Veel verschillende woorden om hetzelfde te zeggen. Cultuuromslag; bij burgers en bij organisaties (gemeenten, zorgaanbieders)

Burgerkracht http://www.youtube.com/watch?v=CrHuOY_CN4U http://www.youtube.com/watch?v=WnQa81BqAYM Filmpje 1 “Eenvoudig” voorbeeld hoe je burgerkracht kan gebruiken en inzetten. Samenwerking tussen een verzorgingshuis en de mensen in het dorp. Wat kunnen mensen nog zelf Mensen met een beperking kunnen nog iets betekenen voor een ander. Eerst eenvoudige hulp en ondersteuning, daarna pas professionele zorg Instelling beperkt zich niet tot zorg, maar wil ook meer welzijn bieden. Filmpje 2 Gaat over zorgcoöperatie. Verregaande inzet van burgerkracht. Dorp regisseert zijn “eigen” zorg via een zorgcoöperatie Mensen met grote zorgvraag kunnen in het dorp blijven Inzet van mensen uit het dorp en technische voorzieningen Wijken af van regels in overleg met patiënten en familie BOPZ? Gevaar voor zichzelf Zorg verlenen met de handen op de rug Regels loslaten maar wel kwaliteit van leven

Toegang/sociale wijkteams Gesprek aan de keukentafel Sociale wijkteams Proef in 2014 http://www.youtube.com/watch?v=qrjceLKzzkI Naar de mensen toe. Deden we al met huisbezoeken. Verder is sprake van een breed gesprek op alle leefterreinen. In Goes willen we ook gaan werken met wijkteams, zodat we beter bereikbaar zijn maar ook beter op de hoogte zijn van het wel in wee in de wijken/dorpen. In 2014 starten we met een proef met 3 wijkteams. Filmpje:

Doorkijk HH 2015 (1) Wel: beperkt budget Niet: regelgeving Voorlopig beeld: Huishoudelijke zorg verandert niet veel Huishoudelijke hulp wordt algemene voorziening (gemeente faciliteert, klant betaalt hulp) Ondersteuning voor lage inkomens

Doorkijk HH 2015 (2) Voorbereiding in 2014 (= voorstel) Proef met resultaatvolgend budget Voorbereidingen voor algemene voorziening en inkomensondersteuning

Vragen?