AUTORITEIT DIERGENEESMIDDELEN Presentatie SDa, Autoriteit Diergeneesmidden Wychen, 27 september 2011, prof. dr. D(ik) Mevius

GESCHIEDENIS Antibacteriële middelen (antibiotica) hebben sinds hun ontdekking door Alexander Fleming in 1928 een enorme bijdrage geleverd aan de gezondheid van mens en dier. De ontwikkeling ervan wordt beschouwd als één van de grootste medische innovaties ooit.

veterinaire gezondheidszorg GESCHIEDENIS Micro-organismen zullen door blootstelling aan een antibioticum uiteindelijk resistentie (=ongevoeligheid) ontwikkelen. Dit fenomeen werd eind jaren veertig reeds beschreven. Multi-resistentie (=resistentie tegen meerdere soorten antibiotica) wordt steeds vaker aangetroffen. Dit kan leiden tot zorgwekkende problemen in de humane en veterinaire gezondheidszorg

GESCHIEDENIS Vele factoren zijn van invloed op de resistentieontwikkeling, zoals mondialisering en onzorgvuldig (humaan) gebruik. Het staat vast dat ook het antibioticum-gebruik in de dierhouderij een bijdrage levert aan resistentie-ontwikkeling bij micro-organismen .

Binnen de EU heeft Nederland het laagste humane antibioticumgebruik GESCHIEDENIS Binnen de EU heeft Nederland het laagste humane antibioticumgebruik Binnen de EU heeft Nederland het hoogste veterinaire antibioticumgebruik

multiresistente ziektekiemen (MRSA and ESBL) aangetroffen GESCHIEDENIS Vanaf 2000 worden in Nederlandse ziekenhuizen steeds meer patienten met multiresistente ziektekiemen (MRSA and ESBL) aangetroffen

GESCHIEDENIS Dit leidt tot extra maatregelen in de gezondheidszorg, naast verhoging van kosten en maatschappelijke onrust. Voor een deel zijn de aangetroffen ESBL en MRSA-infecties veegerelateerd.

GESCHIEDENIS In 2008 tekenen vier belangrijke dersectoren (pluimvee, vleeskalveren, varkens en runderen) een overeenkomst om tot reductie van het antibioticumgebruik te komen. Er wordt vanaf dat moment een lichte neerwaartse trend gezien volgens Fidin.

“NEEM EXTRA MAATREGELEN!” 16 APRIL 2010 “NEEM EXTRA MAATREGELEN!” Minister Verburg van LNV verzoekt de sectoren op met aanvullende maatregelen te komen die leiden tot reducties in het gebruik van 20% in 2011 50% in 2013

NOVEMBER 2011 Onder voorzitterschap van Jos Werner wordt door de vier diersectoren in de Stuurgroep Antibioticaresistentie Dierhouderij een nota opgesteld met reductiedoelen van 20% in 2011 50% in 2013

DE NOTA IN EEN NOTENDOP

TRANSPARANTIEVAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK DRIE BASISPRINCIPES TRANSPARANTIEVAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK VERMINDERING VAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK VERBETERING VAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK

1. REDUCTIE AB-GEBRUIK Verbetering van voeding, huisvesting, etcetera Verbetering van informatie-uitwisseling tussen schakels Voorwaarden hiervoor zijn: Mens Dier Techniek Keten Onafhankelijke adviseurs die u kunnen helpen!! Stoppen van al het preventieve gebruik en koppelmedicatie

2. VERBETERING AB-GEBRUIK Verantwoord gebruik door: Ontwikkeling van bedrijfsgezondheidsplannen, gebruiksprotocollen en richtlijnen Strikte inperking van het gebruik van voor de volksgezondheid kritische middelen (3e & 4e generatie) Verantwoord gebruik door:

Gezondheidsraad advies ESBLs Niet alleen mensen en kippenprobleem!! Gebruik verbieden van: Laatste redmiddel AB’s O.a. carbapenems Gebruik zoveel als mogelijk inperken van: 3e/4e gen. cefalosporinen Alle beta-lactams (penicilline, ampi/amoxicilline) Colistine Enrofloxacin Aminoglycosiden (neo, genta)

Antibioticumgebruik bij varkens in NL

TRANSPARANTIE AB-GEBRUIK Totale transparantie van het AB-gebruik door: Registratie van alle voorgeschreven en toegediende AB in centrale datasystemen Vergelijk van het gebruik tussen dierhouderijen en dierenartsen-praktijken (benchmarken) Totale transparantie van het AB-gebruik door:

WIE DOET WAT? BENCHMARK en VERBETER-PROGRAMMA’S via REGISTRATIE 1. DIERHOUDER via kwaliteitsysteem (IKB, SKV, etc.) 2. DIERENARTS via VetCis/portals BENCHMARK en VERBETER-PROGRAMMA’S via KWALITEITSYSTEEM i.s.m. ADVISEURS (dierenarts, etc.) NORMERING AB-GEBRUIK, CONTROLE DATA EN RAPPORTAGE: ONAFHANKELIJK INSTITUUT

OPRICHTING SDa (BEGIN 2011) 1. ONAFHANKELIJK & SLAGVAARDIG 2. SDa-BESTUUR & SDa-EXPERTPANEL 3. STELT STREEFWAARDEN VAST (normeert) 4. MONITORT DATA & PROGRAMMA’S (signaleert, rapporteert en houdt toezicht) 5. VOORLOPIG DOOR ELI BETAALD 6. HUMANE & VETERINAIRE KENNIS

BESTUUR SDa Drs. J.F.M. (Jos) Werner, voorzitter Mevr. prof. dr. ir. A. (Akke) van der Zijpp, hoogleraar dierlijke productiesystemen, WUR Prof. dr. ir. G. (Gert) van Dijk, hoogleraar Social Venturing, Nijenrode en hoogleraar marktkunde en consumentengedrag, WUR Prof. dr. A. (Anton) Pijpers, hoogleraar monitoring diergezondheid, UU en decaan faculteit diergeneeskunde Prof. dr. J.E. (John) Degener, hoogleraar medische microbiologie, RUG Ir. C. (Cees) Oomen, voormalig directeur LNV Prof. dr. J.A. (Jan Anthonie) Bruijn, hoogleraar immunopathologie LUMC

EXPERTPANEL SDa Prof. dr. D.J. (Dik) Mevius, hoogleraar veterinaire microbiologie CVI Prof. dr. ir. D.J.J. (Dick) Heederick, hoogleraar epidemiologie IRAS UU Dr. J.W. (Johan) Mouton, medisch microbioloog, UMC St Radboud Dr. I. (Inge) van Geijlswijk, ZH Apotheker, FD, Adviseur

BENCHMARKINDICATOREN JULI 2011 ACTIE WAARDE Vanaf dit niveau zijn directe maatregelen noodzakelijk op het antibioticumgebruik snel te verlagen. SIGNALERINGSWAARDE Vanaf dit niveau verdient het antibioticumgebruik nadere aandacht. Welicht zijn maatregelen nodig. STREEFWAARDE 2011 Bij dit niveau van antibioticumgebruik zijn geen directe maatregelen of aanpassingen noodzakelijk

37 20 ZEUGEN & BIGGEN 2011 ACTIE WAARDE SIGNALERINGSWAARDE 54 DD/DJ ACTIE WAARDE Vanaf dit niveau zijn directe maatregelen noodzakelijk op het antibioticumgebruik snel te verlagen. 37 DD/DJ SIGNALERINGSWAARDE Vanaf dit niveau verdient het antibioticumgebruik nadere aandacht. Welicht zijn maatregelen nodig. 20 DD/DJ STREEFWAARDE 2011 Bij dit niveau van antibioticumgebruik zijn geen directe maatregelen of aanpassingen noodzakelijk

33 13 VLEESVARKENS 2011 ACTIE WAARDE SIGNALERINGSWAARDE 53 DD/DJ ACTIE WAARDE Vanaf dit niveau zijn directe maatregelen noodzakelijk op het antibioticumgebruik snel te verlagen. 33 DD/DJ SIGNALERINGSWAARDE Vanaf dit niveau verdient het antibioticumgebruik nadere aandacht. Welicht zijn maatregelen nodig. 13 DD/DJ STREEFWAARDE 2011 Bij dit niveau van antibioticumgebruik zijn geen directe maatregelen of aanpassingen noodzakelijk

LEI 2010 Vermeerdering Vleesvarkens

Vervolg Aanpassing streefgetallen voor 2012 e.v. Verdere reductie gebruik Specificatie per diersoort Prioriteiten kunnen verschillen in mate en soort van reductiedoelstellingen GR-advies wordt in norm verwerkt

AANDACHTSGEBIEDEN SDa 2011 1. IMPLEMENTATIE BM-INDICATOREN 2. MONITORING BENCHMARKING 3. SIGNALERING VEELGEBRUIKERS 4. RAPPORTAGE AAN OVERHEID, POLITIEK EN SAMENLEVING 5. MONITORING DATAKWALITEIT 6. SANCTIONERING OVERTREDERS 7. EU SAMENWERKING (BE,FR, DEN)

MEER INFORMATIE SDa-website WWW.DIERGENEESMIDDELENAUTORITEIT.NL

MEER INFORMATIE SDa-infonummer 0900- 22 11 333

DANK VOOR UW AANDACHT