Regionale bijeenkomsten: Duurzame Ontwikkeling in het Hoger Onderwijs 3 oktober: Haagse Hogeschool 4 oktober: HAS Den Bosch 9 oktober: Saxion, Deventer Dutch National Foundation for Sustainable Higher Education

Het onderwijs als gebouw en als boom Curriculum Het onderwijs als gebouw en als boom 20% duurzaam? 30% ?

Onderwijs B

Curriculum W B B

Verschenen: 2007 ISBN 90-01-40030-9 Verschenen: 2005 Auteur: Niko Roorda Uitgeverij: Wolters-Noordhoff Informatie: www.duurzaam.wolters.nl

Oefening: “Uw” duurzame ontwikkeling

Disciplinaire beroepscompetenties voor DO Voorbeelden: Manager: bedrijfscultuurverandering bewerkstelligen  MVO Docent: leerlingen maatschappelijk bewust maken Werktuigbouwkundige: LCA (levenscyclusanalyse) uitvoeren Bedrijfseconoom: duurzame investeringsanalyse opstellen Maatschappelijk werker: sociaal uitgeslotene herinvoeren in de samenleving

Algemene beroepscompetenties voor DO

Algemene beroepscompetenties voor DO Competentie V: Competentie E: Competentie S: Competentie T: Competentie I: Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Competentie S: Competentie T: Competentie I: Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Competentie T: Competentie I: Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Systeemgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een systeemvisie. Competentie T: Competentie I: Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Systeemgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een systeemvisie. Competentie T: Toekomstgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een toekomstperspectief. Competentie I: Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Systeemgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een systeemvisie. Competentie T: Toekomstgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een toekomstperspectief. Competentie I: persoonlijke Inzet Een duurzame professional zet zich persoonlijk in voor duurzame ontwikkeling. Competentie A:

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Systeemgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een systeemvisie. Competentie T: Toekomstgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een toekomstperspectief. Competentie I: persoonlijke Inzet Een duurzame professional zet zich persoonlijk in voor duurzame ontwikkeling. Competentie A: Actievaardigheid Een duurzame professional treedt besluitvaardig en handelingsbekwaam op. S1. Inter- en transdisciplinair samenwerken S2. Denken in systemen: in- en uitzoomen, beurtelings analytisch en holistisch denken S3. Innovatief, creatief, buiten kaders denken S4. Kringloop- en ketengericht denken

Algemene beroepscompetenties voor DO Emotionele intelligentie Competentie V: Verantwoordelijkheid Een duurzame professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen werk. Competentie E: Emotionele intelligentie Een duurzame professional leeft zich in in waarden en gevoelens van anderen. Competentie S: Systeemgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een systeemvisie. Competentie T: Toekomstgerichtheid Een duurzame professional denkt en werkt vanuit een toekomstperspectief. Competentie I: persoonlijke Inzet Een duurzame professional zet zich persoonlijk in voor duurzame ontwikkeling. Competentie A: Actievaardigheid Een duurzame professional treedt besluitvaardig en handelingsbekwaam op. E1. Waarden van zichzelf en van andere mensen en culturen herkennen en respecteren E2. Handelingsperspectieven van zichzelf en van andere mensen en culturen herkennen en respecteren E3. Luisteren naar meningen en emoties van anderen E4. Onderscheid maken tussen feiten, vermoedens en meningen

Checklist bij stages en afstuderen Expliciete eisen aan het project: Stakeholderanalyse maken In- en uitzoomen: zowel analytisch als holistisch kijken Toekomstoriëntatie maken, anticiperen Consequentiebereik en consequentieperiode bepalen van project en conclusies Mate van (on)zekerheid bepalen van informatie en conclusies Persoonlijk verantwoording afleggen voor eigen werk en conclusies Rapport achteraf bovendien beoordelen op: Respect voor waarden van zichzelf en anderen Niet-lineaire processen niet als lineair opgevat Onderscheid gemaakt tussen korte en lange termijn Voldoende rekening gehouden met gevolgen voor mensen en natuur Eigen geweten als maatstaf gehanteerd

Voorbeelden van duurzame stages of afstudeeropdrachten uit de groep? Afstudeeropdracht: Nul-energiegebouw Voorbeelden van duurzame stages of afstudeeropdrachten uit de groep?