Koesteren & Ontwikkelen Een huis voor de Jeugdgezondheidszorg 26 maart 2009 Suzanne Boomsma

Agenda Visie JGZ als PH voor jeugd Focus op kenmerken professie 2. Andere kwaliteitsverbeteringen JGZ 3. Gezamenlijke strategie als professie 4. Het Huis voor de JGZ 5. Uitwerking 10 punten plan

Visie JGZ als PH Jeugd Manifest Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar (Gideonsbende JGZ 2006/9)

“Het oog”

Maatschappelijke determinanten van gezondheid Karien Stronks (AMC, UvA) Verleden Heden Toekomst Verbetering volksgezondheid vooral door collectieve maatregelen. Individuele, gedragsgerichte preventie dominant. Koerswijziging vereist om volksgezondheid m.n. gezondheid van lagere SE-groepen, te verbeteren. Gezondheid = Product van maatschappelijke omstandigheden: Product van gedrag: Huisvesting, welvaart, hygienische omstandigheden, … Rook-, eet-, drink-, beweeggedrag van het individu. Geletterdheid, opleiding, migratie, verkeer, invloeden, voedingindustrie, .. (deels via gedrag)

Visie JGZ als PH voor jeugd Vertaald naar kenmerken voor de professie (PH voor jeugd) Gaat om systeemdenken (kind in zijn leefomgeving, actieradius verandert) Verbinden van het medische met het maatschappelijke (gemeenschap) Voor iedereen die met het kind te maken heeft ! (Inspectierapport Savanna) PH is géén structuur, maar een visie, ‘mindset’, “Esperanto” voor professionals

“De Vlinder”

Visie JGZ als PH voor jeugd Vertaald naar kenmerken voor de professie (PH) 1. Kernprocessen zijn allereerst risicoprocessen (onderscheid pluis/niet pluis): triage simpel houden! (denk aan SEH, HAP) 2. Bij niet pluis begint (pas) de differentiaal diagnose (ordening van risico’s, bekend of onbekend, complex etc.) Op basis van 1 en 2 zijn de processen wel/niet te standaardiseren (80/20 regel) voorspelbare risicogroepen, geprotocolleerde werkwijze, beschikbare capaciteit Dergelijke ordening van de risicoprocessen geeft mogelijkheden tot taakherschikking bij huidige disciplines JGZ (assistente; Jeugdverpleegkundige (nurse practioners); Jeugdarts (CB arts, jeugdarts, arts M&G)) Wie doet wat?

“Het voetbalveld”

Visie JGZ als PH voor jeugd JGZ als PH voor jeugd: bestaansrecht en ambitie (vrij vertaald naar Programmaministerie Jeugd en Gezin): Risicotaxatie; Alle kinderen in beeld (streven naar 100%) Voorkomen (preventie) en verhelpen van risico’s; (Op) tijd voor het kind (maximale doorlooptijden)

Visie op ideale uitvoeringspraktijk JGZ Alle kinderen in beeld (Op) tijd voor het (risico)kind Toegankelijkheid (ruimte/tijd) (100%) Doorlooptijden (signaal-hulp) Welzijn ↔gezondheid (wijk) (signalen uit vindplaatsen, “presentie”) Gezondheid ↔ veiligheid (zorg, bescherming, correctie) Brede blik (kind, ontwikkelingsfasen)(O’s) Expertises (disciplines), autoriteit (O’s) Beslisboom (P/NP); ordening triage (grof/fijn); preventie / basiszorg NP-diagnoseproces; ordening bekende risicogroepen, samenwerkingsprocessen Veel ervaring, kennis van de context Vertrouwenspersoon / poortwachter Centraal registratiesysteem (stoplicht) Uitwisselen van gegevens (overdracht) Dienstverlening en zorgmarketing gericht op kinderen en ouders (leuk maken, geen stigma) Autonomie (Hunter): 1 professional is verantwoordelijk voor gezondheid en veiligheid van 50-800 gezinnen (wijk afh.)

Visie JGZ als PH voor jeugd: competentieprofielen (organisatiedoel) Bevolkingsonderzoekers Methodegedreven (R-)professionals die doelmatig signalen verzamelen en vastleggen (taxatie P/NP van alle kinderen; bekende (eenvoudige) risicogroepen Oermoeders / buurtzorgers Netwerkers (I-professionals) die de leefomgeving van kind in gaan, informele relaties leggen en handelen om risico’s op te sporen en zonodig te verhelpen (nodig voor 100% taxatie risicokinderen /gezinnen). Consulenten R-professionals met een academische status, worden vanuit hun expertise geconsulteerd (diagnostiek complexe problematiek, zorgteams, d.d. huisarts) Gezinsautoriteiten /”superhulpverleners” (vb. OGGZ loket). I-professionals gericht op management van complexe problemen bij kinderen/ gezinnen (procescoördinatie), gezaghebbend om diverse (m.n. medische) zorgdisciplines te laten samenwerken /door te pakken (rolmodel Ben Rensen)

Visie JGZ als PH voor jeugd Vertaald naar kenmerken voor de professie (PH): Samengevat PH = Systeemdenken: medisch ---- maatschappelijk (Oog) Taakherschikking tussen disciplines JGZ (VK-arts) Onderscheid in zorg voor bekende risico’s of voor onbekende/complexe risico’s (n/w academisch denkniveau nodig) (Vlinder) Onderscheid ‘frontoffice’ (hoog bereik, P/NP, preventie) en backoffice (diagnose NP, directe hulp en zorgcoördinatie): competentieprofielen (Voetbalveld)

Andere kwaliteitsverbeteringen JGZ

Andere kwaliteitsverbeteringen JGZ

Gezamenlijke strategie als professie monodisciplinair multidisciplinair A professionele samenwerking C Individueel Lokaal identiteit Landelijk/ internationaal Professionele community B Netwerken, professionele communities D uniformisering

Gezamenlijke strategie als professie Monodisciplinair Verbetering van professionaliteit eigen discipline JGZ : eenheid van taal, wetenschappelijk onderbouwde uniformisering van werkwijze, kennis en vaardigheden bij professionals, beroepsopleidingen. Technische basis. Versterking / empowerment van elke discipline (AJN, V&VN etc.) : Gezag Centrum Jeugdgezondheid (RIVM) en de huidige beroepsopleidingen Proces wordt top down gestuurd, maar vraagt afstemming met praktijk Interdisciplinair (verbindende) Verbetering van interdisciplinaire competenties JGZ professionals in eigen praktijksituatie en in samenwerking met andere professionals (CJG, ZAT,1e lijn). Inhoud geven aan de identiteit van JGZ als PH voor jeugd (persoonlijke invulling, maatschappelijke functie). Scholen van houdingskenmerken en samenwerkingsvaardigheden. Gericht op reflectieve professionals die in eigen context leren om eigen grenzen te bewaken én te overstijgen in het belang van het kind. Vrije ruimte in eigen organisatie (lerende organisatie) met mogelijkheid om gebruik te maken van deskundigen /procesondersteuners Proces wordt bottom up in gang gezet, maar vraagt een duidelijke visie

Gezamenlijke strategie huisartsgeneeskunde 1956 Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) Huisartsgeneeskunde op een hoger kwaliteitsniveau te brengen. Doelstelling lastig, want wat zijn de basistaken van een huisarts? 1959 Woudschoten conferentie/ dr. Buma c.s. Essenties van het vak huisarts (arts-patiënt/systeem): 13 deeltaken Wetenschappelijk onderzoek met eigen tijdschrift. Eigen vakgroepen huisartsgeneeskunde aan de universiteit. Ontwikkelen van standaarden en richtlijnen voor de praktijk. Anno 2009 Taken zijn hetzelfde maar zijn verbreed naar huisartsenvoorziening (multidisciplinair) Voorbeeld: De nieuwe praktijk (samenwerkingsverband VWS, NHG, LVG). Regionale ondersteuningsstructuur voor kwaliteitsverbetering voor de uitvoeringspraktijk (ROS-en); ICT, nascholing en organisatieadvies. LHV zorgt voor de lobby en de belangenbehartiging. → Van gideonsbende naar erkend kennisinstituut in Domus Medica

13 deeltaken huisarts (1959 NHG) Eerste hulp, ook voor psychische traumata Somatisch onderzoek Psychisch en sociaal onderzoek (goede gespreks- en anamnese techniek) Registratie en beheer alle medische gegevens Differentiatie van patiënten in twee groepen: 1. behandeling binnen dagelijkse routinebehandeling 2. die afzonderlijke behandeling vraagt door ‘het gecompliceerde van bijzondere problematiek’ Behandelen wat voor haar/hem behandelbaar is Ad hoc en tijdelijk delegeren naar medische en andere deskundigen, medeverantwoordelijkheid blijft bestaan In overleg met behandelende en adviserende medische specialisten en andere deskundigheden Opstellen van nazorgplan en zorg voor de uitvoering daarvan Integratie en coördinatie van de zorg voor zieke, invalide en onaangepaste mensen door goede samenwerking met andere deskundigen, waar nodig in teamverband Bijdragen tot preventie Bijdrage tot gezondheidsvoorlichting en – opvoeding Blijven werken aan eigen deskundigheid en vorming met open oog voor eigen mogelijkheden en grenzen.

Gezamenlijke strategie professie JGZ 2003 Fusie vereniging van consultatiebureau-artsen en schoolartsen tot AJN JGZ op een hoger niveau te brengen door ondersteuning en bevordering van wetenschappelijk verantwoorde beroepsuitoefening (wet. vereniging) Doelstelling lastig, want wat zijn de basistaken van de JGZ i.h.a. en jeugdarts in het bijzonder? 2009 Taken zijn altijd verbreed naar het multidisciplinaire JGZ team (onderscheid taken jeugdarts met die van jeugdverpleegkundige zijn onduidelijk). Geen regionale ondersteuningsstructuur voor kwaliteitsverbetering uitvoeringspraktijk (POI instituut mislukt) Wel top down landelijke programma’s (Beter Voorkomen: VWS, GGDN, VNG): iets opgeleverd voor JGZ? AJN (en V&VN) zorgt m.n. voor de lobby en de belangenbehartiging

Gezamenlijke strategie professie JGZ ?? Waar zijn de boegbeelden (Buma’s) voor JGZ als het gaat om de kwaliteitsverbetering van JGZ als PH voor jeugd? Eenduidige kerntaken JGZ professionals ontbreken (zie discussie over taakherschikking, lidmaatschap KNMG) Wetenschappelijk onderzoek met eigen tijdschrift, sterk gekoppeld aan academische werkplaatsen OGZ /TNO Scholing vindt niet plaats bij universiteit maar bij TNO en NSPOH (van applicatiecursus t/m academische masters). Ontwikkelen van standaarden en richtlijnen voor de praktijk (BTP) incl. basisdataset (EKD) en informatiebank (wettelijke taken Centrum Jeugd en Gezondheid, onduidelijke status na vertrek bij RIVM) → Uniformiserende strategie krachtig en top down (overheid, bolwerken) Is de (tegen)stem van de uitvoeringspraktijk voldoende (relevantie BTP)? → Ontbreken van gezamenlijke identiteitsontwikkeling jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen en reflectieve professionals in de praktijk

Gezamenlijke strategie professie JGZ Het gaat erom dat voorlopers die vastlopen in eigen organisatie worden gestimuleerd en ondersteund om: * bruggen te bouwen (nieuwe verbindingen voor problematiek) * zinnige en zuinige werkwijzen te ontdekken * innovaties over te dragen aan andere praktijken /professionals * en daarmee gericht te zijn op het op gang brengen van een leercyclus bij professionals JGZ en in de organisatie Dit vereist RUST, RUIMTE en REFLECTIE : EIGEN HUIS

10 punten voor het huis JGZ Is bedoeld als een genootschap (coöperatie) voor kwaliteitsverbetering van de JGZ als PH voor jeugd en zal zich op een incrementele wijze ontwikkelen (zwaan kleef aan); Kenmerkt zich door pluriformiteit aan organisaties en initiatieven maar die opereren vanuit een gemeenschappelijke visie op JGZ als PH voor jeugd en de opgave voor de uitvoeringspraktijk JGZ. Visie Begint met een uitspraak over de essenties op het vak JGZ als PH voor jeugd (tevens bestaansrecht en ambitie). Neemt daarbij mee dat het ook gaat om de VG-risico’s van doelgroepen/ populaties, dus nieuwe verbindingen met andere PH professies (Epi, GVO, IZ, beleidsadvies) en kennisuitwisseling nodig zijn 3. Profielen JGZ professionals Ontwikkelt samen met beroepsverenigingen vanuit deze visie kenmerkende profielen voor JGZ professionals voor de taxatie en aanpak van bekende en onbekende risico’s/ problemen 4. Gideonsbende /voorlopers Vormt gideonsbenden van voorlopers die met dit perspectief aan de gang gaan om de huidige ordening in disciplines los te laten en taakherschikkingen uit te voeren. 5. FLexibilisering Zorgt voor een interdisciplinaire -kritische - beoordeling van de huidige werkwijze en relevantie van de risicotaxatie (minutenwals, risicostapeling) samen met praktijkplaatsen en onderzoekers om te komen tot een zinniger en zuiniger BTP en daarmee ruimte te maken voor professionele autonomie en praktijkinnovatie

Vervolg tien punten voor het huis JGZ 6. Praktijkondersteuning Draagt bij aan een praktijkondersteuning op gebied van kwaliteitsmanagement en implementatie v/d talrijke (opgelegde) innovaties op lokaal/gemeentelijk niveau (en sluit daarbij zoveel mogelijk aan bij bestaande structuren vb. ROS) 7. PH autoriteit voor jeugd Zorgt voor het –blijven- ontwikkelen van standaards en richtlijnen, samen met de praktijk (en daarmee het zeker stellen van de kennis van het Centrum Jeugdgezondheid ) maar met een sterker PH profiel (gecoördineerde actie bij actuele VG problemen voor jeugd) 8. Boegbeelden Zorgt voor de ondersteuning van boegbeelden die zich kunnen uitspreken over de bijdrage van JGZ aan belangrijke VG problemen (vb. in de media) en probleemeigenaar willen zijn voor de aanpak daarvan (vb. Overgewicht en Depressie). Kennisnetwerk Fungeert als kennisnetwerk PH voor jeugd, niet alleen voor en door professionals in de JGZ, maar voor diverse actoren die hierbij betrokken zijn (binnen en buiten de sector) om VG problemen bij jeugd op de politieke agenda te krijgen en bestuurders tools te geven voor een aanpak. 10. Versterkt het professionele gezag van de JGZ als PH voor jeugd en geeft daarmee - in de bestuurlijk en politiek gedomineerde context - een krachtige en inhoudelijke tegenstem vanuit de praktijk

Het huis voor de JGZ PH voor jeugd JGZ disciplines Beroepsvereniging (AJN, V&VN, NVAG) Gideonsbenden Praktijkinnovatie Interdisciplinair praktijkonderzoek, Managers JGZ St. Kind&Maatsch. Kenniscentra Jeugd TNO/Centrum Jeugdgezondheid NSPOH, NJi Kennisnetwerken Academische WP Jeugdmonitor /VTV Centr. overgewicht

Het huis voor de JGZ: financiering PH voor jeugd Fonds JGZ (potje) (kleine bedragen per discipline; grote hefboom) vgl. fonds OGZ Innovatiegeld (mix) * gemeenten: R.O.I., * projectgelden CJG, * Landelijk (CCE,ROS) Structurele financiering (Rijk); projectsubsidies Programma ZonMw Rijk / NICIS / G4 projectgelden

Het huis voor de JGZ Kamer 1 Kamer 2 Kamer 3 Kamer 4

Bedankt voor uw aandacht & www.kindenmaatschappij.nl