PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 9 HET ONDERNEMINGSPLAN

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN INHOUDSOPGAVE 9.1 Inleiding 9.2 Nut en noodzaak van een ondernemingsplan 9.3 De samenstelling van een ondernemingsplan 9.4 De totstandkoming van een ondernemingsplan PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 2

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN BELANGRIJKSTE LEERDOELEN 9.1 INLEIDING LEERDOELEN Weten wat de functie van een ondernemingsplan is De inhoud van een ondernemingsplan kunnen omschrijven Uitleggen wat een ondernemingsplan voor de verschillende partijen betekent De relatie tussen de omgeving, het planningsproces en het ondernemingsplan kunnen uitleggen. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 3

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN NUT EN NOODZAAK VAN EEN ONDERNEMINGSPLAN 9.2 NUT EN NOODZAAK VAN EEN ONDERNEMINGSPLAN Een ondernemingsplan is nodig voor de keuzes en onderbouwing te vastleggen voor de bedrijfsvoering. Een ondernemingsplan is niet enkel nodig voor het starten van een bedrijf maar ook voor het professioneel runnen van een gevestigde onderneming en het maken van investeringen. Het dwingt de ondernemer na te denken over de toekomst van het bedrijf. Er zijn drie functies van het ondernemingsplan ... PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 4

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN NUT EN NOODZAAK VAN EEN ONDERNEMINGSPLAN Communiceren over de (startende) onderneming en de ondernemer. Het ondernemingsplan is uiterst geschikt als instrument voor het geven van een bedrijfspresentatie. Hierbij hebben we verschillende doelgroepen zoals: Financiers & kapitaalverschaffers van (risico)kapitaal: Door middel van het ondernemingsplan zijn zij beter in staat om de kredietwaardigheid van de onderneming te kunnen inschatten. Hun aandacht gaat hoofdzakelijk naar het financiële gedeelte. Leidinggevenden en medewerkers: Naarmate een onderneming groeit, wordt de interne structuur complexer. Een ondernemingsplan kan dan voor een leidraad zorgen zodat iedereen dezelfde visie heeft en zodat iedereen in dezelfde richting denkt voor een optimaal resultaat. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 5

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN NUT EN NOODZAAK VAN EEN ONDERNEMINGSPLAN Nieuwe medewerkers: Dankzij het plan krijgen nieuwe werknemers al snel inzicht in de huidige bedrijfsactiviteiten en bedrijfsvoering. Hierdoor wordt de inwerkperiode zo kort mogelijk gehouden waardoor de productiviteit zo snel mogelijk kan stijgen van de nieuwe werkgevers. Klanten en prospects: Vertrouwen bij de klanten is zeer belangrijk. Daarom kan het tonen van een professioneel ondernemingsplan aan key accounts zeer stimulerend werkend. Hierdoor krijgt het plan de mogelijkheid om langetermijnrelaties op te bouwen. Zakenpartners zoals leveranciers, tussenpersonen en distributeurs: Leveranciers zullen willen weten of de onderneming kredietwaardig is. Vooral voor jonge ondernemingen waarvan de onderhandelpositie nog niet stevig genoeg is, kan het plan een doorslaggevende rol spelen in het uiteindelijk zaken doen. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 6

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN NUT EN NOODZAAK VAN EEN ONDERNEMINGSPLAN Managen van bedrijfsactiviteiten: Een goed gefundeerd ondernemingsplan helpt de ondernemer bij de start en als de onderneming loopt, de geboekte resultaten te volgen, controleren en evalueren. Een blauwdruk van de onderneming. Het groeit mee als verworven kennis, inzichten en ervaringen van de ondernemer. Plannen van de bedrijfsgroei: Groeifasen zijn beter te plannen door het ondernemingsplan. In het begin doet de ondernemer nog veel zelf, maar door verloop van tijd zullen mensen werk van hem gaan overnemen. De praktische vaardigheden van de ondernemer zelf spelen steeds minder rol. Het ondernemingsplan zorgt er dan voor dat de ondernemer in elke groeifase grip heeft op de situatie. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 7

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN 9.3 DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Ondernemingsplan geeft weer: Commerciële doelen en aspecten Organisatorische doelen en aspecten Financiële doelen en aspecten Een uitgebreid ondernemingsplan bestaat ui de volgende onderdelen: Managementsamenvatting: Hierin worden de basiskenmerken van de onderneming verwoord, het product of de producten, de beoogde doelgroep en een omschrijving van de ondernemer en zijn verwachtingen rondom de toekomst van de sector waarin het bedrijf actief is. Indien financiering of deelname nodig is van derden, bevat de managementsamenvatting het verzoek om de onderneming daarin te ondersteunen met een concreet bedrag. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 8

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Beschrijving van het product of de dienst: Hierbij worden de kenmerken van het product, dienst of assortiment bekeken. Wat zijn de fysieke eigenschappen, uit welke onderdelen bestaat het, welke behoefte wordt ermee vervuld en wat is het beoogde kwaliteitsniveau enz. In dit gedeelte moet dus duidelijk zijn waarom de klant bereid zou moeten zijn om voor het product te betalen. Marktanalyse: Hierin beschrijft de ondernemer zijn specifieke kennis van de markt en presenteert hij de belangrijkste bevindingen en conclusie naar aanleiding van een marktonderzoek dat hij heeft uitgevoerd. Hierin worden tevens ook resultaten van eventuele tests of veldonderzoeken in gebracht. Eveneens de sterke en zwakke punten van de concurrentie en de politieke en juridische vereisten inclusief de kosten die gemaakt moeten worden om hieraan te voldoen. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 9

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Marketing- en verkoopstrategie: De informatie uit het bedrijfsprofiel, de productbeschrijving en de marktanalyse leveren een schat aan informatie op over de trends en ontwikkelingen waaruit een overzicht kan worden gemaakt van de kansen, bedreigingen, sterke en zwakke punten van de (op te zetten) onderneming. SWOT-analyse: Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats. Door marktkansen te koppelen aan sterke punten van de onderneming kan een marketingstrategie worden geformuleerd die, door een heldere positionering van de onderneming in de markt, gericht is op het werven en vasthouden van klanten uit de doelgroep. De marketingstrategie wordt aangevuld met de verkoopsstrategie. Hierin is het verkoopsproces concreet is uitgewerkt. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 10

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Management en organisatie: Hierin wordt de organisatie beschreven va de onderneming. Dit kan op eenvoudige wijze aan de hand van een organisatieschema en functiebeschrijvingen bij te voegen. Hierin staat dan duidelijk de verschillende functies van de medewerkers en leiders van de onderneming. Financieel plan: Hoe het product geld gaat opbrengen, hoeveel winst ermee gemaakt kan worden enz. zit in het financieel plan. De keuzes uit voorgaande onderdelen van het ondernemingsplan brengen opbrengsten, inkomsten, maar ook kosten en uitgaven met zich mee. Het is belangrijk inzicht te hebben in de stroom inkomsten en uitgaven om de continuïteit van de onderneming te waarborgen. Investeringsbegroting: opsomming van de uitgaven die gedaan moeten worden om een onderneming op te starten. De uitgaven voor de investering moeten worden gefinancierd. Dit wordt beschreven in de financieringsbegroting. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 11

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Als er sprake is van een startende onderneming, dan vormen de investeringsbegroting en de het financieringsplan samen de openingsbalans. Om de nettowinst gedurende een bepaalde periode vast te kunnen stellen, moet een exploitatiebegroting worden opgesteld. Voor een goed beeld te krijgen moet deze meer dan één jaar overspannen. Een belangrijke aanvulling hierbij is de break-evenanalyse. Aangezien opbrengsten en inkomsten, maar ook kosten en uitgaven niet altijd samenvallen is er behoefte aan een overzicht van de geldstromen. Dit wordt bewerkstelligd door de liquiditeitenbegroting. Hiermee wordt vastgesteld hoeveel kasmiddelen er nodig zijn om aan de betalingsverplichtingen te voldoen. Het financiële plan wordt afgesloten met per jaar de eindbalans en een ratioanalyse met daarin de belangrijkste kengetallen. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 12

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE SAMENSTELLING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Nog een aantal aanvullende uitgangspunten en randvoorwaarden voor het financiële plan zijn: Verstrekt de onderneming wel of geen leverancierskrediet aan haar afnemers? Wat zijn de belangrijkste bronnen van inkomsten en is er sprake van seizoensinvloeden? Wat is de winstbestemming: hoeveel van de winst wordt uitgekeerd aan de eigenaren of laten die hun aandeel voorlopig in de onderneming om de groei te financieren? Wat zijn de vooruitzichten met betrekking tot rentepercentages, belastingtarieven enz.? PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 13

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE TOTSTANDKOMING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN 9.4 DE TOTSTANDKOMING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Het schrijven van een ondernemingsplan gebeurt altijd ‘outside-in’; van buiten naar binnen. De ondernemer moet dus eerst afstand nemen van de operationele bedrijfsvoering en moet zich vooral richten op de omgeving en de toekomst van het bedrijf. Het plannen van een onderneming bestaat uit een cyclus van een aantal fasen: Formuleren van de marktkans of op te lossen probleem en doelstellingen: Indien er een gat in de markt is  Ondernemer moet die omschrijven als mogelijke afnemersgroepen, de behoeften ervan en hoe hij hierop wil inspelen. Kansen in de markt komen meestal voort uit signalen als onvervulde behoefte van afnemers, producten die als substituut kunnen fungeren voor andere producten enz. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 14

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE TOTSTANDKOMING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Andere invalshoek zijn problemen die worden ondervonden door het niet behalen van bepaalde doelen. Een teruglopend marktaandeel en omzet zijn hiervoor sterke indicatoren. In dit geval is het vertrekpunt van het ondernemingsplan een vergelijkende studie tussen beide jaren.  Uit deze fase volgt een nauwkeurige omschrijving van de marktkans of het op te lossen bedrijfsprobleem en de doelstellingen die de ondernemer de komende jaren wil bereiken! PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 15

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE TOTSTANDKOMING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Analyseren van de omgeving: Hierin kijkt de ondernemer nog steeds naar alles wat zich buiten de onderneming bevindt.  Informatie over potentiële afnemers, concurrenten enz. Alle relevante trends/bewegingen en veranderen worden verzameld en gecategoriseerd in kans of bedreigingen. Analyseren van de onderneming: In kaart brengen van de sterke en zwakke kanten van de onderneming. Men vindt deze door de eigen onderneming te vergelijken met concurrenten. Belangrijk: Welke onderwerpen zijn nuttig om te vergelijken en welke concurrenten vindt men hierdoor? PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 16

HOOFDSTUK 9: HET ONDERNEMINGSPLAN DE TOTSTANDKOMING VAN HET ONDERNEMINGSPLAN Formuleren van de marketing- en verkoopstrategie: Om de kloof die er is in fase 1 te overbruggen moet er een deftige verkoop- en marketingstrategie worden opgebouwd aan de hand van de analyse van fase 2 en 3. Deze nieuwe strategie kan bijvoorbeeld het implementeren van nieuwe producten betekenen of het betreden van nieuwe markten enz. Implementeren en uitvoeren van de ondernemingsstrategie: Een nieuwe strategie betekent veelal een verandering binnen de onderneming  weerstand. Daarom is het nodig om best alle medewerkers en stakeholders bij het nieuwe plan te betrekken. Het eindresultaat van deze cyclus is een ondernemingsplan. PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 17