De kwaliteit van de opleidingsschool Onderwijs Research Dagen “Licht op Leren” 18 – 21 juni 2008 Eindhoven Miranda Timmermans ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Aanleiding 2 Schoolbesturen Primair Onderwijs (12 scholen) en 1 Schoolbestuur Voortgezet Onderwijs (8 scholen) werken samen met de Hogeschool Arnhem en Nijmegen aan Opleiden in de School. “Ontwikkel een instrument om de kwaliteit van onze opleidingsschool te verbeteren.” De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Opbrengst Voor de scholen een kwaliteitsinstrument, dat Zicht geeft op de eigen kwaliteit van de opleidingsscholen volgens de direct betrokkenen (perceptie) Ingezet wordt in het interne systeem van kwaliteitszorg en Aanknopingspunten biedt voor voortdurende ontwikkeling van de opleidingsschool. De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Onderzoeksvraag Wat is de eigen kwaliteit van de opleidingsschool? Deze hoofdvraag is opgedeeld in een aantal deelvragen: 1. Welke kenmerken van de leerwerkplek op de opleidingsschool zijn bevorderlijk voor het leren van LIO’s zoals blijkt uit empirisch gefundeerd sociaal wetenschappelijk onderzoek Zoals beschreven wordt in beleidsstukken enerzijds en in de perceptie van direct betrokkenen bij opleiden in de school? 2. Zijn er verschillen tussen kenmerken die in de literatuur respectievelijk door de betrokkenen in de praktijk van de opleidingsschool genoemd worden? 3. In welke mate worden deze kenmerken gezien als wenselijk voor de eigen ideale opleidingsschool? 4. In welke mate worden deze kenmerken ervaren als feitelijk aanwezig op de eigen opleidingsschool? De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Wat is kwaliteit? Kwaliteit wordt gedefinieerd als Relatieve kwaliteit Dynamisch Vele aspecten spelen mee Bepaald door de gebruikers Veranderende en stijgende kwaliteitseisen Iedereen draagt bij tot kwaliteit (zaak van iedereen) Kwaliteit wordt gedefinieerd als de overeenstemming tussen het belang (gewenste situatie) dat betrokkenen hechten aan de kenmerken van de opleidingsschool en dat wat er in de praktijk ten aanzien van deze kenmerken gebeurt (feitelijke situatie) én de overeenstemming tussen de betrokkenen. De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Onderzoeksopzet Fase 1 Literatuur- studie Ordenen Onderzoek van de Praktijk Werkplek-kenmerken Groeps- interviews Hoofd/sub-categorieën Model van relevante werkplek-kenmerken De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Onderzoeksopzet Fase 2 Vragenlijst-analyse (schaalconstructie, betrouwbaarheid) Afname Model van relevante werkplek-kenmerken Vragenlijst Resultaten kwaliteit per school (perceptie van betrokkenen) Resultaten kwaliteit: Verschil tussen scholen, besturen en actorengroepen Validering Door terugkoppeling resonansgroepen, onderzoeksgroep, feedback interne/externe betrokkenen, proefafname vragenlijst De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Literatuurstudie: het model primaire proces professionaliseren van leraren leren van leraren in opleiding Primaire Proces Alles wat de school doet en wat er in de school aanwezig is met betrekking tot het verzorgen van onderwijs aan leerlingen (primaire proces) en wat ingezet kan worden in het leren en opleiden van LIO. Professionaliseren van leraren Alles wat de school doet en wat er in de school aanwezig is met betrekking tot het op peil houden en verder ontwikkelen van de kwaliteit van haar zittend (reeds gekwalificeerd) personeel. Leren van leraren in opleiding Alles wat de school doet en wat er in de school aanwezig is met betrekking tot het opleiden van leraren in opleiding, ongeacht of ze een aanstelling hebben of niet inclusief de samenwerking(safspraken) met externe (opleidings)instituten. De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Literatuurstudie: kwaliteitskenmerken Leren van leraren in opleiding Professionaliseren van Leraren Primaire Proces 1. Visie 13. Visie 21. Visie 2. Benutten van LIO kenmerken 3. Leerklimaat 14. Leerklimaat 22. Leerklimaat 4. Doelen 5. Praktijkcurriculum 15. Professionaliseringsactiviteiten 23. Onderwijsactiviteiten 6. Beoordelen 7. Begeleiding 16. Begeleiding 8. Kwaliteitszorg 17. Kwaliteitszorg 24. Kwaliteitszorg 9. Condities middelen 10. Condities personeel 18. Condities (middelen/personeel) 11. Communicatie 19. Communicatie 25. Communicatie 12. Aansturing management 20. Aansturing management 26. Onderzoek De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Onderzoek in de praktijk: groepsinterviews Percepties van de betrokkenen De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Onderzoek in de praktijk: kwaliteitskenmerken Leren van leraren in opleiding (79,81%) Professionaliseren van Leraren (11,60%) Primaire Proces (8,59%) 1. Visie (12,80%) 13. Visie (3,61%) 21. Visie (2,52%) 2. Benutten van LIO kenmerken 3. Leerklimaat 14. Leerklimaat 22. Leerklimaat 4. Doelen 5. Praktijkcurriculum (18,39%) 15. Professionaliseringsact. (4,75%) 23. Onderwijsactiviteiten (4,99%) 6. Beoordelen 7. Begeleiding (9,25%) 16. Begeleiding 8. Kwaliteitszorg (1,08%) 17. Kwaliteitszorg 24. Kwaliteitszorg 9. Condities middelen 10. Condities personeel (12.02%) 18. Condities (middelen/personeel) 11. Communicatie (11,54%) 19. Communicatie 25. Communicatie 12. Aansturing management (0,72%) 20. Aansturing management 26. Onderzoek Meeste genoemde kenmerken over alle hoofdcategorieën Minst genoemde kenmerken in de hoofdcategorie Leren van LIO Meest genoemde kenmerken in de hoofdcategorie Professionaliseren van leraren Meest genoemde kenmerken in de hoofdcategorie Primaire Proces De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Conclusies 1. De kenmerken die in de literatuur genoemd worden, worden herkend door de betrokkenen uit de praktijk van opleiden in de school. 2. De betrokkenen uit de praktijk noemen vooral die kenmerken die te maken hebben met het leren van LIO en in veel mindere mate de kenmerken die te maken hebben met de dagelijkse gang van zaken van de school: het primaire proces en de professionalisering van leraren. 3. De 3 hoofdcategorieën en 26 kenmerken bieden een hanteerbaar kader om de kwaliteit van de opleidingsschool als leerwerkplek in kaart te brengen. 4. Er moet binnen opleiden in de school veel meer aandacht komen voor de relevantie én kwaliteit van de dagelijkse gang van zaken van a. het primaire proces en b. het professionaliseren van leraren als twee (ook) belangrijke pijlers voor een goede opleidingsschool. De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

En hoe nu verder? (1) ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

De vragenlijst Deel 1: Algemeen Deel 2: Kwaliteitskenmerken In totaal 65 uitspraken over - primaire proces in relatie tot OiS - professionalisering van zittend personeel - leren en opleiden van studenten op school Doel: Vergelijking tussen dat wat men belangrijk vindt t.a.v. het opleiden in de school (gewenste situatie) en dat wat er gebeurt op school (feitelijke situatie) Deel 3: Mogelijkheden voor deelname aan activiteiten (affordance) In totaal 39 activiteiten; Ja/Nee antwoorden De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Analyse van de vragenlijst 602 respondenten: 65 uitspraken Factor-analyse OVER: 53 uitspraken Verwijderd: 12 uitspraken 8 Gebieden voor Kwaliteit (Cronbach’s alpha > .762): Positionering Klimaat Opleiden Participatie Aanbod Onderzoek Professionaliseren Middelen De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

En hoe nu verder? (2) 1. Resultaten en conclusies per school: 1. feitelijke situatie 2. gewenste situatie 3. ontwikkelpunten 2. Vergelijken van de resultaten tussen besturen, scholen en groepen betrokkenen 3. Analyseren Deel 3 (Affordance) en uitwerken van de resultaten De kwaliteit van de opleidingsschool ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven

Meer weten? Miranda Timmermans Miranda.Timmermans@han.nl Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Afdeling lectoraten/onderzoek Heyendaalseweg 141 6525 AJ Nijmegen ORD 'Licht op Leren', 18-20 juni 2008, Eindhoven