HET NIEUWE ARTIKEL 30BIS VAN DE WET VAN 27 JUNI 1969 EN DE GEVOLGEN VOOR DE OPDRACHTGEVER Infosessie VVSG- juni 2008 DEFERM Jacques PRINCEN Patrick Adviseur Adviseur

Inhoud van deze uiteenzetting Waarom deze wijziging/ registratienummer De wetgeving tot 31.12.07 De wetgeving vanaf 01.01.08 en het begrip sociale schulden. Voorbeelden Werkmeldingen Vragen en contactgegevens

I. Algemeen (Het waarom van deze aanpassing) Arrest van het Hof van Justitie van 9 november 2006. Het arrest stelde dat de inhouding en hoofdelijke aansprakelijkheid (fiscaal) niet meer automatisch, preventief en algemeen mocht zijn De rechtszekerheid dat als de opdrachtgever of aannemer de inhoudingsplicht nageleefd heeft er nooit een sanctie en een eventueel hieraan verbonden hoofdelijke aansprakelijkheid kan volgen.

I. 1. Het registratienummer ( art 30 bis §2 en Hoofdstuk II art I. 1. Het registratienummer ( art 30 bis §2 en Hoofdstuk II art. 2 tot 18 van het K.B.27.12.07) Het registratienummer blijft behouden maar heeft geen enkele invloed meer op de inhoudingsplicht en of hoofdelijke aansprakelijkheid (sociaal en fiscaal)voor de contracten gesloten en facturen die betaald worden na 01.01.08

I. 2. a. Het registratienummer en openbare aanbestedingen Steden en gemeenten die een overheidsopdracht voor aanneming van werken uitschrijven, moeten beroep doen op een ERKENDE aannemer (Wet 20 maart 1991 houdende regeling van de erkenning van aannemers van werken). Ook de onderaannemer die een deel van de opdracht uitvoert moet over de gepaste erkenning beschikken. In de voorwaarden om een erkenning te verkrijgen, is ook vermeld: "5° als aannemer geregistreerd zijn bij de Federale Overheidsdienst Financiën". (zie website fod economie) Een erkende aannemer is dus in beginsel steeds een geregistreerde aannemer.

I. 2. b. Het registratienummer en openbare aanbestedingen Uitzondering: Indien de waarde van de werken beneden een bepaalde drempel ligt (Voor werken van een categorie lager dan 75.000 EUR en van een ondercategorie lager dan 50.000 EUR), is de erkenning als dusdanig niet vereist, en is het dus mogelijk dat hij niet geregistreerd is. Maar er moeten wel volgende voorwaarden voldaan zijn: 1° van Belgische nationaliteit zijn of uit hoofde van nationaliteit ressorteren onder een andere Lidstaat van de Europese Gemeenschappen, en gevestigd zijn binnen deze Gemeenschappen; indien het een vennootschap betreft, moet deze opgericht zijn in overeenstemming met de Belgische wetgeving of met die van een andere Lidstaat van de Gemeenschappen, en haar hoofdbestuur of haar hoofdvestiging binnen de Gemeenschappen hebben, of er haar maatschappelijke zetel hebben op voorwaarde dat haar werkzaamheden daadwerkelijk en duurzaam verband houden met de economie van een Lidstaat;

I. 2. c. Het registratienummer en openbare aanbestedingen 4° a) (niet, bij een vonnis dat in kracht van gewijsde is gegaan veroordeeld zijn voor : - deelname aan een criminele organisatie als bedoeld in artikel 2, § 1, van het Gemeenschappelijk Optreden 98/773/JBZ van de Raad; - omkoping als bedoeld in artikel 3 van het besluit van de Raad van 26 mei 1997 en in artikel 3, § 1, van het Gemeenschappelijk Optreden 98/742/JBZ van de Raad; - fraude als bedoeld in artikel 1 van de overeenkomst aangaande de bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschap; - witwassen van geld als bedoeld in artikel 1 van Richtlijn 91/308/EEG van de Raad van 10 juni 1991 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld; - elk ander misdrijf dat door zijn aard de beroepsmoraal van de aannemer aantast.) <W 2006-06-15/57, art. 77, 007; Inwerkingtreding : 15-02-2007> b) niet uitgesloten zijn van overheidsopdrachten op basis van artikel 19, § 3, van deze wet; 7° aan zijn sociale en fiscale verplichtingen voldaan hebben.

Attest openbare aanbestedingen Voorbeelden van attesten voor openbare aanbestedingen

II. 1.Wetgeving tot 31.12.2007 Los van de wetgeving op de openbare aanbesteding moest op het ogenblik van het afsluiten van een contract door de opdrachtgever nagekeken worden of dit gebeurde met een geregistreerde aannemer. Als er toch een contract werd gesloten met een aannemer die geen registratienummer had was de opdrachtgever ongeacht de grote van het contract hoofdelijk aansprakelijk voor de sociale schulden van deze aannemer. Deze hoofdelijke aansprakelijkheid was beperkt tot 50% van de betaalde werken waarvoor geen inhoudingen gebeurden.

II.2.Sanctie bij niet inhouding Wetgeving tot 31.12.2007 In de oude wetgeving was ook het ogenblik van betaling van de facturen zeer belangrijk. Indien de aannemer op dat ogenblik een registratienummer had diende er geen inhouding te gebeuren Had de aannemer geen registratienummer diende er 15% op de facturen te worden ingehouden voor de RSZ en 15% voor de bedrijfsvoorheffing. Deed de opdrachtgever die inhouding niet dan was er naast die 15% inhouding een sanctie verschuldigd van 15% (samen dus 30%)

Schema in hoofde van de opdrachtgever-bouwheer wetgeving tot 31.12.07 overeenkomst met toestand bij betaling hoofdelijke aan- sprakelijkheid inhoudings-plicht ongeacht het werken waren die vielen onder PC 124 of niet sanctie bij niet inhouding 1. geregistreerd aannemer 2. geregistreerd 3. niet-geregistreerd 4. niet-geregisteerd Geregistreerd niet-geregistreerd Neen Ja (50%) ja – 15 % - 15 %

III. De nieuwe wetgeving vanaf 01.01.08 Principe: De opdrachtgever dient vanaf 01.01.08 bij de betaling van de facturen te kijken of de aannemer waaraan hij betaalt op dat ogenblik sociale schulden heeft (portaalsite RSZ) (cfr arrest Hof van Justitie) Zo ja dan moet de opdrachtgever 35 % inhouden en doorstorten aan de RSZ.

III. De nieuwe wetgeving vanaf 01.01.08 Voor alle activiteiten die vallen onder het toepassingsgebied van de bouw. Dit zijn alle werken die beoogd zijn in art. 20 §2 van KB nr.1 van 29.12.1992 (BTW) (zie ook lijst in bijlage bij de documentatie) Let op: Voor 31.12.07 diende er voor een niet geregistreerde aannemer naast de 15% voor de RSZ ook 15% ingehouden te worden voor de Bedrijfsvoorheffing. Vanaf 01.01.08 dient er enkel 35% voor de RSZ ingehouden. Voor de fiscus zal de voorziene inhouding van 15% pas dienen te gebeuren vanaf 01.01.09

III. A. .BESTAAN VAN SOCIALE SCHULDEN Wat betreft de R.S.Z. De onderneming heeft de nodige aangiftes, tot en met deze met betrekking tot het voorlaatste vervallen kwartaal, niet overgemaakt. En/of De onderneming is een som verschuldigd aan de R.S.Z. hoger dan 2.500,00 € aan bijdragen, bijdrageopslagen, forfaitaire vergoedingen, verwijlinteresten of gerechtskosten.

Voor wat betreft het PDOK (Fonds voor Bestaanszekerheid van de werklieden uit het Bouwsector) De onderneming die ressorteert onder het Paritair Comité van de Bouw (CP 124) Voor diegene waarvoor de gegevens betreffende de brutowedde van de werknemers tot en met het voorlaatste vervallen kwartaal niet ter beschikking zijn van het fonds PDOK ; En/of - Die meer dan 70,00 € verschuldigd is aan bijdragen voor de regeling van de getrouwheidszegels en weerverletzegels

Nazicht en in rekening nemen van de correcte betaling van de voorschotten verschuldigd in uitvoering van artikel 34Bis van het koninklijk besluit van 28 november 1969. En/of Nazicht en in rekening nemen van de onbetaalde sommen in toepassing van de solidaire aansprakelijkheid. Dit laat toe dat de solidaire aansprakelijkheid in kettingvorm niet langer kan toegepast worden en vermijdt het bestaan van 'lege dozen' bestemd voor de ketting te breken.

SCHULD I.V.M. DE HOOFDELIJKE AANSPRAKELIJKHEID Aangegane hoofdelijke aansprakelijkheid Aangetekende brief van ingebrekestelling Gevraagde bedrag te betalen binnen de 30 dagen Indien niet inhouding op factuur

BEDRAG VAN DE INHOUDING / ATTEST RSZ Principe: Bij vermelding inhoudingsplicht: Ja op de portaalsite dient 35% bij betaling van de factuur ingehouden te worden en doorgestort te worden aan de RSZ. Mogelijkheid om de inhouding te beperken tot het bedrag van de reële schulden van de aannemer of de onderaannemer ten opzichte van de RSZ en/of de PDOK indien de te betalen factuur hoger is dan 7143,00 Euro Attesten te vragen aan de RSZ door de aannemer die vermeld wordt op de portaalsite met inhoudingsplicht voor te leggen aan de opdrachtgever die de inhouding zal moeten doen

Portaalsite RSZ http://www.socialsecurity.be Voorbeelden van attesten die een aannemer kan tonen om de inhouding te beperken tot de werkelijk openstaande sociale schulden in de gevallen dat de te betalen facturen meer dan 7143,00 Euro bedragen.

III.B.1 Sanctie bij niet inhouding Net zoals bij de vorige wetgeving voorziet art. 30 bis §5 dat bij niet naleving van de verplichte inhouding voorzien in art. 30 bis §4 er zowel voor de opdrachtgever als aannemers naast het bedrag van de inhouding (35%) een bijslag verschuldigd is gelijk aan dit bedrag (dus + 35%) Let op!!! Vroeger was dit voor de opdrachtgever maar 15%

III. B.2. Hoofdelijke aansprakelijkheid vanaf 01.01.08 Enkel voor de opdrachtgever of aannemer indien zij een contract afsloten met respectievelijk een aannemer of onderaannemer die op dat ogenblik sociale schulden had (portaalsite RSZ) (art. 30 bis §3, 1e en 2e lid) en bij betaling van facturen niet de nodige inhoudingen (35%) deed en overmaakte aan de RSZ.( Op ogenblik van betaling was er ook inhoudingsplicht) De Hoofdelijke aansprakelijkheid (HA)is beperkt tot 100% van de totale prijs (vroeger 50%)van de werken toevertrouwd aan de aannemer of onderaannemer (exclusief BTW) (art. 30 bis §3, 4e lid) De HA wordt ook verminderd met de bedragen die reeds gedeeltelijk werden ingehouden overeenkomstig art. 30bis §4, 5e lid

III.B.3. Hoofdelijke aansprakelijkheid vanaf 01.01.08 Bevrijdingsclausule: Indien je als opdrachtgever of aannemer toch gecontracteerd hebt met een medecontractant die sociale schulden had op het ogenblik van het sluiten van het contract en je doet bij betaling van de facturen de nodige inhoudingen (35%) zoals voorzien in art. 30 bis, § 4, 1e en 2e lid dan zal de voorziene hoofdelijke aansprakelijkheid van art. 30 bis §3 niet toegepast worden.(rechtszekerheid) De hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ook beperkt tot 65% van het bedrag van de werken, indien de fiscus op basis van art. 402, §4 W.I.B. de HA heeft toegepast in hoofde van dezelfde opdrachtgever of aannemer.

III.B.4. Vrijstelling sanctie bij niet inhouding Vrijstelling van deze bijslag (enkel de bijslag van 35 % niet van de inhouding van 35% en ook niet de eventuele hoofdelijke aansprakelijkheid) is mogelijk voor: 100% indien de aannemer geen schuldenaar meer is van bijdragen voor sociale zekerheid. (Art. 28,1e lid KB 27.12.2007) 50% indien de niet betaling een gevolg is van uitzonderlijke omstandigheden (Art. 28, 2e lid K.B. 27.12.2007)

PRAKTISCHE TOEPASSING VAN DE NIEUWE REGLEMENTERING ZOWEL VOOR DE OPDRACHTGEVER ALS AANNEMER Overeenkomst afgesloten met de aannemer of onderaannemer Toestand op ogenblik afsluiten contract (website) Toestand op ogenblik betaling van de factuur (website) Inhouding (juiste inhouding is bevrijdend) Sanctie (enkel bij niet inhouding) Aannemer / onderaannemer Geen sociale schuld Neen Sociale schulden Ja 35% (beperkt) bijslag 35% Geen sociale schulden Ja 35% (beperkt) Hoofdelijke aansprakelijkheid 100% en bijslag 35%

IV.1.Concrete voorbeelden

Besluit Bij betaling van facturen aan een aannemer steeds de portaalsite van de RSZ controleren. Zo er inhoudingsplicht is 35% van de te betalen factuur inhouden en doorstorten aan de RSZ. Let op het registratienummer blijft belangrijk voor de openbare aanbestedingen. Attest openbare aanbestedingen zonder RSZ-schuld zegt niet noodzakelijk dat er geen inhoudingsplicht is.

V.1.Werkmelding art. 30 bis §7 en §8 Wie moet melden? Tot 31 mei 2009 moet de aannemer op wie de opdrachtgever beroep heeft gedaan voor werken die vallen onder het PC 124 aan de RSZ alle meldingen doen zoals voorheen. (bijlage 1)(via portaalsite of formulier ADII 30bis/1) Vanaf 1 juni 2009 dient dit te gebeuren voor alle werken die beoogd zijn in art. 20 §2 van KB nr.1 van 29.12.1992 (BTW) ( bijlage 1 en 2) (enkel elektronisch) Uitzondering : niet van toepassing op de aannemers die geen beroep doen op een onderaannemer, voor werken, waarvoor het totale bedrag, (excl. BTW) lager is dan 25.000 Euro.

V.2.Werkmelding art. 30 bis §7 en §8. Let op wat is er veranderd? Met aannemer wordt gelijkgesteld, eenieder die de beoogde werken zelf uitvoert of laat uitvoeren voor eigen rekening om daarna het onroerend goed geheel of gedeeltelijk te vervreemden. = de bouwpromotor.

V.3.Werkmelding art. 30 bis §7 en §8 Wanneer melden? Voorafgaandelijk het werk moet gemeld voor het aanvatten van de werken de onderaannemers moeten gemeld worden voor ze beginnen te werken. Wat melden? De aard De belangrijkheid Alle onderaannemers in welke stadium dan ook (dus ook nieuwe die in een latere fase tussenkomen)

Brieven aan de opdrachtgever Voorbeelden van brieven die de opdrachtgever (steden en gemeenten) ontvangen indien de aannemer het werk gemeld heeft.

V.5.Sanctie niet Werkmelding art. 30 bis §8 Bij niet naleving van de verplichtingen voorzien in art. 30 bis §7 1e lid dient de aannemer een sanctie te betalen van 5% van het totaal bedrag van de werken (exclusief BTW) dat niet gemeld werd aan de RSZ. Dit bedrag kan verminderd worden met de sommen die de onderaannemer betaald heeft omdat hij de aannemer niet tijdig en schriftelijk de juiste inlichtingen heeft verstrekt overeenkomstig art. 30 bis §7 2e lid.

VI.Vragen suggesties en bemerkingen

Nuttige contacten Attest openbare aanbestedingen. Tel.02/509.32.79 of tel. 02/509.32.80 Inhoudingsplicht. Tel.02/509.31.87 of tel. 02/509.31.85 Hoofdelijke aansprakelijkheid. Tel. 02/509.91.25 of tel. 02/509.91.29 Werkmeldingen. Tel. 02/509.31.84 of tel. 02/509.32.41