Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni 2009 Studievoormiddag VVSG – 17 juni 2009 Do’s and don’ts in een integraal en geïntegreerd drugbeleid

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni 2009 › 1. Onderzoeksdoelstelling › 2. Onderzoeksvragen en methodologie › 3. Conceptueel kader › 4. Resultaten › 4.1. (Inter)nationale good practices › 4.2. Inventarisering actoren en bevoegdheden › 4.3. Samenwerking: randvoorwaarden en knelpunten › 5. Aanbevelingen 2

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Onderzoeksdoelstelling › Onderzoeksdoelstelling: › Goede praktijken en richtlijnen aanreiken om een integraal en geïntegreerd drugbeleid (verder) uit te bouwen in België 3

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Onderzoeksvragen en methodologie › 1. Welke beleidsactoren, bouwstenen en randvoorwaarden zijn noodzakelijk bij de implementatie van een integraal en geïntegreerd drugbeleid? › Literatuurstudie evaluatiestudies: › ‘Wat’ werkt? = welke interventies zijn effectief? › ‘Hoe’ werkt het? = wat zijn de sterke en zwakke punten van een interventie? Wat zijn de randvoorwaarden? 4

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Onderzoeksvragen en methodologie › 2. Zijn deze beleidsactoren, bouwstenen en randvoorwaarden aanwezig in België? › Inventarisering actoren en bevoegdheden adhv: › institutioneel kader: bestaande onderzoeken, wetgevende documenten en richtlijnen › bestaande samenwerkingsverbanden: bevraging van het werkveld › 3. Hoe dient een integraal en geïntegreerd drugbeleid te worden opgezet? Wat zijn randvoorwaarden en knelpunten bij het implementeren van samenwerkingsverbanden? › Haalbaarheidstudie: interviews en focusgroepgesprekken 5

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Conceptueel kader › Een ‘integraal en geïntegreerd drugbeleid’? › Integraal › Allesomvattend, volledig › Inwerken op alle deelaspecten waaruit het drugfenomeen bestaat › Gezondheid, (sociaal-)economische aspecten, veiligheid, … › Zowel nationaal als internationaal › Een integrale benadering vergt een geïntegreerde aanpak › Geïntegreerd › Betrokkenheid van alle relevante actoren, diensten en sectoren in de aanpak van het drugfenomeen › Een horizontale afstemming tussen alle sectoren en verticale afstemming tussen alle bevoegdheidsniveaus 6

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Conceptueel kader › Classificatie vier sectoren: 7 Sectoren en subcategorieën SectorWelzijn en gezondheid (W&G) Preventie (P) Hulpverlening (HV) Veiligheid (V) SubcategorieNiet- drugspecifiek Drugspecifiek Harm reduction Vroeginterventie DrugspecifiekDrugspecfiek Aangrijpings – punt VraagzijdeAanbodzijde

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.1 Internationale good practices! › Oriëntatie naar de hulpverlening (HV) vanuit politie en justitie (V) › Op ieder echelon van de strafrechtsbedeling › Arrest referral schemes, Proefzorg, Drug courts, CARAT › Daling van druggebruik en recidive › Knelpunten en randvoorwaarden: communicatie, opleiding, taakverdeling, protocol, hulpverleningsaanbod › Toeleiding naar arbeid › Werken aan drugproblematiek (HV)  opleiding of arbeidstraining (W&G)  arbeidsplaats › Verbetering verschillende levensdomeinen › Knelpunten en randvoorwaarden: coördinatie, protocol, inbedding in hulpverlening 8

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.1 Internationale good practices! › Dag- en nachtopvang › Alternatieve (dag)besteding en aanbieden basisvoorzieningen › Daling overlast en druggerelateerde criminaliteit (V), daling druggebruik, verbetering levensdomeinen (HV) › Knelpunten en randvoorwaarden: overleg, communicatie, taakverdeling › Preventie en vroeginterventie › Multi-agency project: W&G, P, HV, V, ‘Communities that Care’ › Inwerken op risico – en beschermende factoren › Daling delinquent gedrag en (problematisch) druggebruik › Knelpunten en randvoorwaarden: betrokkenheid actoren, evalueren, coordinatie en communicatie 9

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.1 Internationale good practices! › Samenwerking met andere sectoren › Sector Veiligheid + …: vastgoedsector, ruimtelijke (her)ordening, bestuurlijke overheid, … › Daling druggerelateerde overlast › Beleidsontwikkeling en – afstemming: › Betrokkenheid alle sectoren voor de uitbouw van een effectief lokaal integraal en geïntegreerd drugbeleid › Knelpunten en randvoorwaarden: betrokkenheid actoren, coördinatie en evaluatie 10

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.2 Inventarisering actoren en bevoegdheden › Institutioneel kader van actoren en bevoegdheden (zie eindrapport) › Bestaande samenwerkingsverbanden: › Oriëntatie naar de hulpverlening (HV) vanuit politie en justitie (V) › Bvb: Proefzorg, DBK, CAP, … › Wenselijke praktijken: verdere uitbouw en uitbreiding én betrokkenheid van de W&G › Dag en nachtopvang › Bvb: Stuurgroep nachtopvang, … › Wenselijke praktijken: verdere uitbouw en uitbreiding wenselijk (o.a. voor moeilijk te bereiken doelgroepen) 11

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.2 Inventarisering actoren en bevoegdheden › Preventie en vroeginterventie › Bvb: Maat in de shit project, Drugs Preventie Project › Wenselijke praktijken: uitbreiding projecten gericht naar sociale en leefvaardigheden › Beleidsontwikkeling en –afstemming › Bvb: Stuurgroepen drugbeleid, intergemeentelijke overlegraden › Wenselijke praktijken: rationalisatie proces 12

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Resultaten › 4.3 Samenwerking: randvoorwaarden en knelpunten Bij het implementeren van intersectorale samenwerkingsverbanden: › Overleg en netwerking › Kennis over elkaars werking › Sectorversterking › Protocol of overeenkomst: duidelijke verdeling van taken › Coördinatie: een sturend mandaat › Top-down: een concrete beleidsvisie › Bottom-up: nieuwe ontwikkelingen › Voldoende en afgestemd hulpverleningsaanbod › Werken rond de verschillende levensdomeinen › Tussenschakel tussen V en HV 13

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Aanbevelingen › 1. Verdere inbedding Algemene Cel Drugbeleid als coördinatie – en beslissingsorgaan op federaal niveau zodat verticale en horizontale beleidsafstemming mogelijk wordt › Top-down: communicatie naar provinciale en lokale overheden voor concretiseren beleid › Bottom-up: good practices ‘opzuigen’ en verspreiden › Randvoorwaarden creëren zodat good practices mogelijk worden › 2. Installatie van een intersectoraal overlegorgaan op provinciaal niveau in functie van de beleidsontwikkeling van de federale en regionale overheden 14

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Aanbevelingen › 3. Beleidsintenties moeten zichtbaar worden in financieringskanalen › Bevoegdheidsverdeling drugbeleid is niet eenvoudig (multidimensionaliteit van het drugfenomeen)  Des te meer noodzakelijk dat ieder bevoegdheidsniveau de verantwoordelijkheid voor deelaspecten van het drugbeleid opneemt › 4. Duurzame en structurele financieringskanalen zijn randvoorwaarden voor de uitbouw van een integraal en geïntegreerd drugbeleid › 5. Evidence based beleid en instrumenten voor beleidsmonitoring en –evaluatie zijn noodzakelijk om een effectief integraal en geïntegreerd drugbeleid te implementeren 15

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Aanbevelingen › 5. Installatie en uitbreiding van (inter)nationale good practices! › Oriëntatie naar sector HV vanuit sector V op ieder echelon van de strafrechtsbedeling, met systematische betrokkenheid van sector W&G › Dag – en nachtopvang en toeleiding naar arbeid- en woonprojecten › Intersectorale interventies in het kader van preventie en vroeginterventie › Samenwerking vanuit sector V met niet-traditionele sectoren, zoals vastgoedsector, ruimtelijke (her)ordening en bestuurlijke overheid › 6. Vermijden van bad practices › Interventies louter gericht naar repressie hebben hun effectiviteit niet bewezen in de reductie van druggebruik en druggerelateerde overlast/criminaliteit › Preventie d.m.v. informatielessen rond drugs en druggebruik door politie is minder effectief 16

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium Do’s and don’ts in een lokaal drugbeleid – woensdag 17 juni Aanbevelingen › 7. Wegwerken van bestaande knelpunten, omzetten in essentiële randvoorwaarden › Creëren van overleg, investeren in kennisoverdracht en opleiding  Inzicht in mogelijkheden en grenzen inherent aan ieders werkkader en finaliteit schept opportuniteit voor toekomstige samenwerking › Sectorversterking › Samenwerking formaliseren › Afsprakenkader gekoppeld aan sturend mandaat (coördinator) 17