III. SPELREGELS (22) GATT/WTO systeem Recapitulatie: Structuur Marrakesh-overeenkomst 1994: Structuur Marrakesh-overeenkomst 1994: Structuur Marrakesh-overeenkomst 1994 Structuur Marrakesh-overeenkomst Verdrag tot oprichting WTO - Annex 1 A =multilateral agreements on trade in goods - Annex 1 B = GATS (services, diensten) - Annex 1 C = TRIPs (trade related aspects intell.prop.) - Annex 2 = regels iz. Geschillenbeslechting (DSU) - Annex 3 = TPRM (Trade policy review mechanism) - Annex 4 =plurilateral trade agreements

III. SPELREGELS (23) GATT e.a. mededingingsr. GATT & Codes: enkel indirecte regels, m.b.t. anti- dumping en (reacties tegen) overheidssteun (zie verder) GATT & Codes: enkel indirecte regels, m.b.t. anti- dumping en (reacties tegen) overheidssteun (zie verder) Binnen EU is er verdere harmonisatie Binnen EU is er verdere harmonisatie Soft law: UNCTAD Code restrictive business practices. Verbod op prijskartels, collusie bij aanbestedingen, marktverdeling, collectieve verkoopsweigering, misbruik van dominante positie … Soft law: UNCTAD Code restrictive business practices. Verbod op prijskartels, collusie bij aanbestedingen, marktverdeling, collectieve verkoopsweigering, misbruik van dominante positie … Reeks aanbevelingen van de OESO Reeks aanbevelingen van de OESO

III. SPELREGELS (24) GATT - anti-dumping Regels: art. VI GATT Anti-Dumping Agreement. Voorwerp: bepalen onder welke voorwaarden staten anti-dumping maatregelen mogen nemen. Regels: art. VI GATT Anti-Dumping Agreement. Voorwerp: bepalen onder welke voorwaarden staten anti-dumping maatregelen mogen nemen. Vereisten: Vereisten: - « dumping » : invoeren onder de normale waarde. A-D A bevat criteria voor bepalen normale waarde. Verschil = « dumpingmarge » - schade aan bestaande sector of uit te bouwen sector Procedurevereisten: Procedurevereisten: - onderzoek van bestaan van dumping én effect op lokale markt - rechten van verdediging: hoorplicht, toegang tot informatie

III. SPELREGELS (25) GATT - anti-dumping GATT & A-D A : Toegelaten sancties: GATT & A-D A : Toegelaten sancties: - anti-dumping heffing t.h.v. max. dumpingmarge; niet langer dan nodig (in beginsel max. 5 jaar) - Voorlopige maatregelen tijdens het onderzoek (heffing, waarborg) EU heeft de voorwaarden voor antidumpingmaatregelen nog verstrengd: EU heeft de voorwaarden voor antidumpingmaatregelen nog verstrengd: - mogen niet strijdig zijn met gemeenschapsbelang (community interest test) - A-D-heffing niet hoger dan nodig (« lesser duty rule »)

III. SPELREGELS (26) GATT - anti-staatssteun Regels: art. VI en XVI GATT SCM Agreement (Subsidies & Countervailing Measures) Regels: art. VI en XVI GATT SCM Agreement (Subsidies & Countervailing Measures) Subsidies waartegen tegenmaatregelen toegelaten zijn: Subsidies waartegen tegenmaatregelen toegelaten zijn: - ruime definitie van subsidie (elke overheidssteun) - Tegenmaatregelen afhankelijk van aard van de subsidie, 3 categorieën: - Rode lijst: (tegenmaatregelen toegelaten): a) exportsubsidies, b) local content subsidies (gebruik van binnenlands materiaal) - Oranje lijst (tegenmaatregelen enkel indien schadelijk effect) - Groene lijst (geen tegenmaatregelen toegelaten): indien niet specifiek (voor een bedrijf of sector) of indien gerechtvaardigd voor a) onderzoek & ontwikkeling b) regionale ontwikkeling c) aanpassing aan milieunormen.

III. SPELREGELS (27) GATT - anti-staatssteun Toegelaten éénzijdige Countervailing Measures tegen staatssteun Toegelaten éénzijdige Countervailing Measures tegen staatssteun Bijkomende heffing, onder bepaalde voorwaarden: Bijkomende heffing, onder bepaalde voorwaarden: - na onderzoek (uitgewerkte procedureregels) - mits schadelijkheid aangetoond - extra heffing niet hoger dan de steun - sanctie niet-discriminerend toegepast (ongeacht land van oorsprong) - duur in beginsel niet meer dan 5 jaar Voorlopige maatregelen tijdens het onderzoek op basis van voorlopige vaststelling van schade door steun; meestal borgsommen Voorlopige maatregelen tijdens het onderzoek op basis van voorlopige vaststelling van schade door steun; meestal borgsommen Multilaterale remedies: advies SCM committee; geschillen volgens DSU regeling aangevuld met enkele bijzondere regels Multilaterale remedies: advies SCM committee; geschillen volgens DSU regeling aangevuld met enkele bijzondere regels

III. SPELREGELS (28) GATS basisbeginselen General Agreement on Trade in Services 1993 General Agreement on Trade in Services 1993 Toepassingsgebied: Toepassingsgebied: - « service »: alle diensten behalve overheidsfuncties - « trade »: 4 types van dienstverlening: cross-border supply, consumpion abroad, commercial presence, presence of natural persons. Basisbeginselen (vgl. GATT) Basisbeginselen (vgl. GATT) - Alle landen zijn meest begunstigde natie; uitg. regionale integratie; Annex II lijst met uitzonderingen - Beginsel van « nationale behandeling » na invoer ? Beperkt - Verbod op bepaalde soorten kwantitatieve beperkingen (6 types) - Transparantiegebod (informatieplicht staten) - Verdere liberalisering is onderhandelingsmaterie …. - Excepties en regels inzake excepties (vergelijkbaar met GATT) - Toegelaten begunstiging van ontwikkelingslanden

III. SPELREGELS (29) GATS General Agreement on Trade in Services belangrijkste Annexen General Agreement on Trade in Services belangrijkste Annexen - Annex II: uitzonderingen op MFN / MBN beginsel bedongen door de staten - Annex vrij verkeer van personen: GATS doet geen afbreuk aan migratie- en naturalisatiebeleid - Annex luchtverkeer: bestaande internationale akkoorden gehandhaafd (mb Chicago Agreement 1944) - Annex financiële diensten: prudentieel toezicht toegelaten - Annex telecommunicatie: toegang verlenen aan buitenlandse dienstverleners tegen redelijke niet-discriminerende voorwaarden (gaat niet over omroep); beperkingen limitatief opgesomd (+ bijkomende exceptie voor ontw.landen) Institutioneel; CTS (Council for Trade in Services) Institutioneel; CTS (Council for Trade in Services) Doha-ronde: onderhandelingen in het slop. Doha-ronde: onderhandelingen in het slop.

III. SPELREGELS (30) TRIPS Trade Related Aspects of Intellectal Prioperty Rights = TRIPS Agreement 1994 Trade Related Aspects of Intellectal Prioperty Rights = TRIPS Agreement 1994 Bepaalt: Bepaalt: - de intellectuele rechten die minimaal moeten worden erkend - de basisbeginselen van gelijke behandeling: MFN en nationale behandeling - de rechtsbescherming die ze minimaal krijgen - de toepasselijkheid van de DSU (WTO-geschillenbeslechting)

III. SPELREGELS (31) TRIPS Auteursrecht (copyright) en naburige rechten Auteursrecht (copyright) en naburige rechten < Conventie van Bern 1971: tot 50 jaar na overlijden - naburige rechten van uitvoerders Merken (trademark) Merken (trademark) < Conventie van Parijs 1967: bescherming na registratie min. 7 jaar, hernieuwbaar - er moet procedure voor aanvechting zijn - indien beschermd: recht zich te verzetten tegen elk verwarrend gebruik (identiek > verwarring vermoed) Geografische aanduidingen: aanvechting door belanghebbenden van aanduidingen die oneerlijk zijn (Conventie van Parijs) Geografische aanduidingen: aanvechting door belanghebbenden van aanduidingen die oneerlijk zijn (Conventie van Parijs) Octrooien (patent): moet mogelijk zijn voor elke « uitvinding », met enkele uitzonderingen (niet verplicht te verlenen voor medische behandelingen, en voor uitvinding van planten en dieren) Octrooien (patent): moet mogelijk zijn voor elke « uitvinding », met enkele uitzonderingen (niet verplicht te verlenen voor medische behandelingen, en voor uitvinding van planten en dieren) - minimale omvang bescherming omschreven

III. SPELREGELS (32) TRIPS Topografieën van halfgeleiderproducten (integrated circuits) Topografieën van halfgeleiderproducten (integrated circuits) < IPIC Verdrag van de WIPO bescherming verhoogd naar minimum 10 jaar Trade secrets Trade secrets < Conventie Parijs moeten beschermd worden indien aan definitie is voldaan (geheim, daardoor commercieel waardevol, en mits redelijke maatregelen van houder om het geheim te houden) Institutioneel: TRIPS Council Institutioneel: TRIPS Council Algemene verplichtingen staten: Algemene verplichtingen staten: - procedures rechtsbescherming voor nationale rechter - strafsancties voor de meest ernstige inbreuken vereist

III. SPELREGELS (33) DSU - geschillenbeslechting DSU Meest uitgebowde afdwingingsprocedure in het volkenrecht DSU Meest uitgebowde afdwingingsprocedure in het volkenrecht Toegang tot de procedure: enkel staten. Toegang tot de procedure: enkel staten. - private partijen kunnen enkel bij hun overheid klacht indienen (in EU bij de europese commissie) Algemeen kenmerk: in beginsel uniforme regeling (mits enkele bijzonderheden); dus geen forum shopping zoals na Tokyo ronde Algemeen kenmerk: in beginsel uniforme regeling (mits enkele bijzonderheden); dus geen forum shopping zoals na Tokyo ronde Verschillende fazen: Verschillende fazen: - Consultatie (onderhandelingsplicht) - procedure voor Panel; verzoek, aanwijzing panel, terms of reference, tussenkomst, beslissing - Beroepsprocedure (standing Appellate Body) enkel voor rechtsvragen - bekrachtiging door DSB (bekrachtigd en bindend tenzij unaniem afgewezen bn. 60 d) - opvolging door DSB (mededelingsplicht veroordeelde staat; mogelijke sancties) Andere procedures geschillenbeslechting (bemiddeling, « arbitrage ») Andere procedures geschillenbeslechting (bemiddeling, « arbitrage »)