Een voedings- en bewegingsbeleid op school. Deze PowerPoint is bedoeld om op een personeelsvergadering, een werkgroep gezondheidsbeleid, … kort toe te lichten wat een voedings- en bewegingsbeleid op school precies inhoudt. Naam schoolbegeleider Datum, Plaats

Gezondheidsbeleid Voedings- en bewegingsbeleid Een voedings- en bewegingsbeleid op school maakt deel uit van het gezondheidsbeleid van de school. Binnen het gezondheidsbeleid van de school kunnen ook thema’s als tabak, alcohol, illegale drugs, seksualiteit, geestelijke gezondheid, veiligheid, … aan bod komen.

Inhoud Waarom een voedings- en bewegingsbeleid? Belang/voordeel voor de school? Wat werkt op school? Extra taakbelasting? Aan de slag Gezondheidsmatrix Kwaliteitscirkel Spinnenwebmodel Schoolnabije en externe partners Waarover zal deze PowerPoint gaan?

Waarom? Heel wat jongeren bewegen onvoldoende en hebben een onevenwichtig eetpatroon. Bv. 1 op 6 jongeren ontbijt nooit. 87% van de jongeren beweegt onvoldoende. Bron: HBSC, 2010 De studie jongeren en gezondheid maakt deel uit van de internationale studie Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC), uitgevoerd onder toezicht van de Wereld Gezondheidsorganisatie. De studie Jongeren en Gezondheid wordt in Vlaanderen gefinancierd door de Vlaamse Gemeenschap, Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De studie is gebaseerd op surveys bij schoolgaande jongeren in een toenemend aantal (vooral Europese) landen en dit om de vier jaar. De eerste internationale gegevens dateren van 1983-1984 (4 Europese landen). Vlaanderen nam voor de eerste keer deel aan de studie bij de derde survey in 1989-1990 (15 landen). Ondertussen is de studie uitgegroeid tot 41 landen in 2005-2006. De actieve voedingsdriehoek is een educatief voorlichtingsmodel voor gezonde voeding en lichaamsbeweging. Het geeft een idee van wat je dagelijks zou moeten eten en hoeveel je moet bewegen. 13%

Belang/voordeel voor de school? Educatieve en opvoedkundige opdracht: Eindtermen en ontwikkelingsdoelen Vakoverschrijdende eindtermen Kennis rond voeding en beweging verhogen vb. via actieve voedingsdriehoek Vaardigheden bijbrengen vb. via winkeloefening, bewegingstussendoortjes aanleren Bewustwording en attitudeverandering Voorbeeldfunctie van de school In verschillende vakken komen vakgebonden eindtermen aan bod rond voeding en beweging vb. LO, natuurwetenschappen, voeding en verzorging, … Binnen de vakoverschrijdende eindtermen (VOET) situeert “voeding en beweging” zich in context 1: lichamelijke gezondheid, maar tevens kunnen VOET uit de stam gerealiseerd worden door initiatieven rond voeding en beweging op school. Voorbeeldfunctie: vb. leerkrachten drinken op regelmatige tijdstippen water, eten een stuk fruit, nemen deel aan bewegingsactiviteiten, komen met de fiets of te voet naar school, …

Belang/voordeel voor de school? (2) Link tussen gezondheid en schoolresultaten: Gezonde jongeren halen betere studieresultaten. Hogere scholingsgraad garandeert een betere gezondheid. Link met welbevinden (leerlingen en schoolteam) Gezonde eetgewoontes en voldoende bewegen dragen bij tot het welbevinden van leerlingen en schoolteam.

Kan de school iets doen? Het is een uitdaging maar… “De gezonde school methodiek kan [indien goed gehanteerd] effectief zijn, vooral voor wat betreft het verbeteren van de geestelijke gezondheid en het bevorderen van evenwichtig eten en voldoende beweging.” (Stewart-Brown, 2006) Artikel: What is the evidence on school health promotion in improving health or preventing disease and, specifically, what is the effectiveness of the health promoting schools approach? Via deze link kan je het artikel downloaden: http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/74653/E88185.pdf

Wat werkt? De methodiek gezonde school Een procesmatige aanpak Een positieve insteek Een vakoverschrijdende aanpak Een werking gespreid over meerdere jaren Een participatieve werking Specifiek opgeleide leraren De methodiek gezonde school: Een kwaliteitsvol voedings- en bewegingsbeleid bestaat uit een mix van vier strategieën en vier werkingsniveaus. Naast educatie is er ook voldoende aandacht voor een gezond aanbod, afspraken en zorg/begeleiding en dit zowel op niveau van de individuele leerling, de klas, de school als de omgeving. De gezondheidsmatrix komt verder in deze PowerPoint aan bod. Een procesmatige aanpak: een planmatige opbouw en verankering in het schoolbeleid (kwaliteitscirkel). Positieve insteek: vb. werken rond “zich goed voelen” in plaats van “eetstoornissen”. Vakoverschrijdende aanpak: het volstaat niet dat een thema als “voeding en beweging” slechts in één vak aan bod komt, het moet in meerdere vakken en eventueel vanuit een andere invalshoek benaderd worden. Gespreid over meerdere jaren: het volstaat niet dat een thema als “voeding en beweging” slechts in één jaar aan bod komt, er moet dieper op ingegaan worden in de volgende jaren. Specifiek opgeleide leraren = deskundigheidsbevordering = randvoorwaarde voor een kwaliteitsvol voedings- en bewegingsbeleid. Laat leerkrachten deelnemen aan een studiedag rond voeding en beweging, bied kwaliteitsvol educatief materiaal aan, werk samen met partners.

Extra taakbelasting? Scholen zien het voedings- en bewegingsbeleid meestal als een afzonderlijk onderdeel van hun schoolbeleid. Een nieuwe taak, die bovenop de al zovele andere taken komt. Toch hoeft het voedings- en bewegingsbeleid niet iets helemaal nieuws te zijn. Vaak kan het gelinkt worden aan referentiekaders waar de school al mee vertrouwd is: eindtermen en ontwikkelingsdoelen, voet, GOK-beleid, … De referentiekaders hebben één voor één de einddoelstelling: “het bevorderen van het welbevinden van de leerlingen”.

Aan de slag…

De gezondheidsmatrix Om een kwaliteitsvol voedings- en bewegingsbeleid op school uit te werken, is een afgewogen mix van verschillende strategieën noodzakelijk: educatie, structurele maatregelen, afspraken en zorg/begeleiding. Daarnaast is het belangrijk om te werken op vier niveaus: het niveau van de individuele leerling, het klas-, school- en omgevingsniveau. Meer informatie over de verschillende strategieën en werkingsniveaus vind je op de website www.gezondeschool.be (klik door naar “gezonde school”). De gezondheidsmatrix is een instrument dat je kan gebruiken om: de beginsituatie in kaart te brengen en meteen ook te toetsen of deze situatie strookt met een kwaliteitsvol voedings- en bewegingsbeleid. een overzicht te maken van acties die (naast hetgeen de school al doet) noodzakelijk zijn voor een kwaliteitsvolle werking rond voeding en beweging.

De kwaliteitscirkel Werken aan een voedings- en bewegingsbeleid op school is een cyclisch proces. Dit proces wordt weergegeven in de kwaliteitscirkel. Meer informatie over de kwaliteitscirkel vind je op de website www.gezondeschool.be (klik door naar “beleid maken”).

Het spinnenwebmodel Om te werken aan een kwaliteitsvol voedings- en bewegingsbeleid moeten een aantal randvoorwaarden voldaan zijn. In dit spinnenwebmodel worden de belangrijkste weergegeven. Meer informatie over de randvoorwaarden en de bijhorende tool vind je op de website www.gezondeschool.be (klik door naar “succesfactoren”).

De school staat er niet alleen voor! CLB PBD SVS Inhoudelijke expertise gezondheidsbeleid op school.   Thematische expertise gezondheidsthema’s vanuit een multidisciplinaire invalshoek. Kennis van en contact met expertisecentra. Zicht op de gezondheidsnoden van elke school (consult). Procesondersteuning (versterken beleidsvoerend vermogen). Schoolbegeleiding vanuit vakken, de voeten of het schoolsysteem. Ondersteuning kwaliteitszorg. Thematische expertise bewegen. Expertise rond netwerking met externe partners bewegingsinitiatieven. Ondersteunen van scholen in hun bewegingsbeleid en keuze van activiteiten.   Het is belangrijk dat de school weet dat ze er niet alleen voor staat. Ze kan beroep doen op verschillende schoolnabije (CLB en PBD) of externe partners (vb. SVS). Meer informatie (bv. contactgegevens) en andere mogelijke partners vind je op www.gezondeschool.be, klik door naar de “tool voor schoolondersteuners”.

SUCCES!