Lezingenreeks: Opbrengstgericht werken, must of mode Hengelo, 8 maart 2012 Ellen van den Berg

Opbrengstgericht werken: twee zijden van een medaille

Maximaal Meetgestuurd Een must!! Verbeteren kwaliteit Performance feedback Schoon genoeg van Datafeedback Maximale leeropbrengsten. Het beste uit leerlingen halen Systematisch Datateams

Opbrengstgericht werken: Gebruik maken van data om het onderwijs te verbeteren Systematisch analyseren van aanwezige data binnen de school en de informatie gebruiken om het onderwijs te verbeteren Schildkamp, K. (2010, 30 september). College opbrengstgericht werken voor masteropleiding Leren & Innoveren studenten. Hogeschool Edith Stein, Hengelo.

Opbrengstgericht Werken Doelen formuleren Informatie verzamelen Registreren informatie Analyseren informatie Verbeteringen formuleren en uitvoeren

Informatie bij opbrengstgericht werken Data: relevante gegevens die binnen een school beschikbaar zijn en betrekking hebben (direct of indirect) op het leren van leerlingen (Kim Schildkamp, 2010). Objectieve gegevens over vorderingen leerlingen (Anouke Bakxs , 2010). Schildkamp, K. Opbrengst gericht werken. College MLI-2, Edith Stein, Hengelo. Bakx, A.W.E.A. (2010). Opbrengstgericht werken: implicaties voor de kwaliteit van de leraar. Lectorale rede. Eindhoven: Fontys Hogescholen.

Onderwerpen Internationaal perspectief: Finland & Nederland Welke opbrengsten? Kwaliteit van leraren

Finland Nederland Program International Student Assessment 15 jarigen Lezen Wiskunde Science 2009: 65 landen PISA: Program International Student Assessment Youtube filmpje over PISA: http://www.youtube.com/watch?v=q1I9tuScLUA 

Finland-Nederland 2003 2006 2009 Lezen 1 (543) 9 (513) 2 (547) 10 (507) 3 (536) 11 (508) Wiskunde (544) 4 (538) 2 (548) 5 (531) 6 (541) 11 (526) Science 1 (548) 8 (524) 1 (563) 9 (525) 2 (554) 10 (522)

Verklaringen voor hoge ranking? Homogene populatie leerlingen Alle leraren een masteropleiding Alleen de besten toelaten tot de lerarenopleiding Overheid en samenleving hebben veel vertrouwen in leraren Leraren hebben tijd voor overleg en curriculumontwikkeling

Homogenere populatie leerlingen Klopt, maar verandert snel Allochtone leerlingen scoren hoger dan in andere landen Correctie brengt Nederland dichter bij Finse scores Scheerens, J. Luyten,H. & Ravens, J. van (2011). Visies op Onderwijskwaliteit. Enschede: Universiteit Twente.

Masteropleiding + selectie aan de poort Bijna alle leraren starten met een masteropleiding (kleutergroepen niet) Slecht 10% van potentiële studenten wordt aangenomen

De roep om masters………….. “De Onderwijsraad stelt voor het opleidingsniveau van leraren te verhogen. Voor nieuwe leraren in de onderbouw van het voortgezet onderwijs zou een opleiding op bachelorniveau de startkwalificatie moeten zijn. Binnen vijf jaar dienen ze een opleiding op masterniveau te hebben voltooid.”

Vertrouwen! Geen onderwijsinspectie Leraar is een beroep met aanzien Leraren maken verantwoordelijkheid voor onderwijskwaliteit waar

Curriculum- en toetsontwikkeling 2 tot 4 uur per week structureel tijd Taak van leraren en niet van externen

Pasi Sahlberg Van een middelmatig presteren top-down gestuurd systeem met nationaal curriculum en dito toetsing Naar een toppresteerder met een hoge autonomie voor leraren en scholen Sahlberg, P. (2011). Finish lessons. What can the world learn from educational change in Finland. New York: Teacher college press. url tou tube flimpje toevoegen

Verplichte lesuren Leren in Finland verdienen wat meer Ze geven minder uren les en de totale onderwijskosten zijn lager danin nederland

Verschillen tussen en binnen scholen

Wereldwijde trends vs Finland Accent op kernvakken Standaardiseren Verantwoording op basis van toetsen Management Data en controle Breed pakket en creatief leren Personaliseren Professionele verantwoordelijkheid Onderwijskundig leiderschap Samenwerken en vertrouwen Global Educational Reform Movement (GERM =ziektekiem) Biografie: http://www.pasisahlberg.com/

Accent op kernvakken versus breed pakket Van Bijsterveldt: 'Terug naar de kern in het onderwijs' Met minder profielen in de bovenbouw en meer aandacht voor Nederlands, Engels, wiskunde en science OCW (2011). Actieplan ‘Beter Presteren: opbrengstgericht en ambitieus’. Brief van Minister van OCW aan Voorzitter van de Tweede Kamer, 23 mei 2011. Kenmerk 303172.

Standaardiseren versus personaliseren Meer aandacht voor standaardopbrengsten en minder voor individuele ontplooiing

Toetsen versus professionele verantwoordelijkheid Toetsing en met name performance feedback krijgen vorm via de verplichting in beide sectoren van een leerlingvolgsysteem en de invoering van de eindtoets PO en de tussentijdse toets VO. OCW (2011). Actieplan ‘Beter Presteren: opbrengstgericht en ambitieus’. Brief van Minister van OCW aan Voorzitter van de Tweede Kamer, 23 mei 2011. Kenmerk 303172.

Controle versus vertrouwen Beleid: toenemende controle Hoe krijg en geef je vertrouwen?

Finse paradoxale lessen Teach less, learn more Test less, learn more Nederland …………………. ?! o.c. p 60-68

Nederlandse onderwijs: Zorg om opbrengsten Kees Vernooy 25% van de leerlingen heeft in het 1e jaar VMBO ((basis- en kaderberoepsgerichte leerweg) moeite met het lezen van teksten 18% havo en vwo: hetzelfde probleem 15% van de 15-jarigen kan vrijwel niet lezen http://staff.science.uva.nl/~craats/zwartboek.pdf Jan van de Craats: Waarom Daan en Sanne niet kunnen rekenen Zwartboek

Hoe goed is het Nederlandse onderwijs? Nederlands onderwijs doet het goed in internationaal vergelijkend onderzoek Uit periodiek peilingonderzoek (PPON CITO) blijkt dat kwaliteit constant is. Verwachtingen zijn hoger dan feitelijke prestaties Scheerens, J. Luyten,H. & Ravens, J. van (2011). Visies op Onderwijskwaliteit. Enschede: Universiteit Twente.

Centraal Planbureau Op de drie domeinen zien we verder dat de onderkant relatief goed presteert, terwijl de bovenkant van de vaardigheidsverdeling onderpresteert. Vermeer, N. & Van der Steeg , M. (2011). Onderwijsprestaties Nederland in perspectief . Den Haag: CPB. In TIMSS 2007 zit bij wiskunde de onderste 30% van de Nederlandse vaardigheidsverdeling bij de top 5. Daarna loopt de internationale positie terug. De bovenste 25% zit zelfs niet meer in de internationale top 10. Leesvaardigheid laat hetzelfde beeld zien voor de onderkant van de vaardigheidsverdeling. In PIRLS 2006 zit de onderste 25% van de Nederlandse vaardigheidsverdeling in de internationale top 5. Maar bij leesvaardigheid presteert de bovenste 50% niet meer in de top 10. Hierbij presteren dus ook de modale leerlingen minder dan hun internationale collega‟s. Het domein natuurwetenschappen laat het meest verregaande beeld zien. In dat domein behoort alleen de onderste 5% tot de internationale top 5. De beste 75% valt zelfs uit de internationale top 10. Daar presteert dus niet alleen de bovenkant onder, maar ook de modale leerlingen. Ook uitgedrukt in de afstand tot het top OESO land presteren de beste leerlingen onder (zie tekstvak).

Afstand tot best presterende OECD-land in punten(PO)

Daling wiskunde grootst bij meisjes & beste leerlingen

PO groter verschil dan VO Natuurwetenschappen Lezen TIMSS 2007 vs PISA 2009 PIRLS 2006 vs PISA 2009 Nederlandse onderwijsprestaties in perspectief 6 juni 2011

Leerresultaten basics Dalen (iets) absoluut Dalen relatief  Azië (s)tijgers Vooral betere leerlingen presteren relatief minder Leerlingen relatief sterker in eenvoudige reken opgaven dan in complexere bewerkingen Naarmate de complexiteit van de (lees)taak stijgt, presteren Nederlandse leerlingen relatief minder goed Verwachtingen zijn hoger dan resultaten Zorg om resultaten bij taal en rekenen http://www.leesmonitor.nu/page/10004/Leesvaardigheid

Welke opbrengsten: Visies Back-to-basics Traditionele kennisbasis Verbetering samenleving Ontwikkeling van het kind/leerling/student Competentiegericht Futuristisch Back-to-basics: Rekenen en taal ( en in sommige landen ook natuurwetenschappen) Kenmerk: onderwijs is ervoor toegrust en het is makkelijk te toetsten Belangrijk, want basis voor verder onderwijs Valkuil: terug naar het oude nadruk alleen op spellenen delen en vermenigvuldigen Vooral in onzekere tijden Heel veel onderzoek, zowel leerpsychologisch als meer vakdidactisch Tegenpool Ontwikkeling van kind/leerling Iederwijs/ Montessori. September, 2006 meest gerenommerde wetenschappelijktijdschriften artikel over Montessori onderwijs in vergelijking tot andere vormen. M. bleek in deze studie op tal van punten beter. Belangrijk: voor iedere leerling passend onderwijs Valkuil: Gebrek aan structuur en aan groepsnorm om aan op te trekken/ af te meten Academische vakken Algemeen vormende onderwijs: Bildingsideaal Belangrijk: cultuuroverdracht van goed gestructureerde kennisdomeinen Valkuil: schoolse kennis , wordt, indien niet onderhouden, vergeten Vadidactisch onderzoek en leerpsychologisch Competent handelen Broepsonderwijs Ausbildung Leren buiten traditionel school: werkplek of simulaties daarvan Artsen, autorijden, leraren Belangrijk: doel van opleding functioneren in beroepspraktijk Valkuil: Ontwerpen van competntiegerichtig onderwijs in gecompleceerd, vooral samenhang tussen hanedlen entheoretische begrippen. Ad Verbrugge Onderzoek: hele taakbenaderin; kennis vaardigheden en houding leidt tot betre resultaten in samenhang, leidt tot betere reultaten dan afzonderlijk aanbieden. Jeroen van merrienboer heeft hier veel onderzoek naar gedaan en ook ontwerp model voor competentiegricht onderwijs ontwikkeld. Moderne technologie Futuristen School als gebouw en instituut overbodig. Kinderen en adolescenten ontwikkelen zich veel beter in een technologische omgeving waar ze zich uitstekent in thuis voelen Belangrijk:technolgie is alomvertegenwoordigd, bepaalt jeugcultuur, maakt totaal andere leeractiviteieten mogelijk.Vooral ook aandacht voor visuele informatieverwerking en-productie (Ytube) Bereid leerlingen voor op samenleving van de toekomst Valkuil: utopie, veel ideaal typische scenario’s die empirisch nog niet onderbouwd zijn. Voorbeeld: gaming- hersenchirurg Onderzoek naar visual knowledge building, simulatieswijzen naar de kracht van media rich learning environments.

Back-to-basics vs (brede) ontwikkeling Ken Robinson Op You Tube http://www.youtube.com/watch?v=zDZFcDGpL4U&feature=relmfu

Positieve geluiden Het geheim van Zeewolde!! …. het werkt!  Scholen die systematisch hun toetsgegevens analyseren en gebruiken hebben betere resultaten, zo blijkt uit onderzoek van de Inspectie. Het geheim van Zeewolde!! Leesverbeterplan Enschede een succes De unieke CPS-werkwijze heeft zich in de praktijk bewezen. Succes is gegarandeerd; zowel voor zeer zwakke als voor excellente scholen.  

Kritische geluiden ‘Afmageren’ van het onderwijs Op welke leeftijd beginnen? Teveel aan toetsen?

‘Afmageren’ van het onderwijs Accent op eenvoudige cognitieve taken die makkelijk te toetsen zijn Teaching to the test VWO-advies (hoge CITO-score), maar ….

Op welke leeftijd? ……aan kleuterleidsters ben ik wat allergisch geworden voor het woord opbrengstgericht werken!  Ik vraag mij steeds meer af wat er met opbrengst wordt bedoeld? De leerkrachten zijn er zo mee bezig dat kijken naar kinderen als een ‘totaal’ wezen erbij inschiet.... Hoe doen ze het in Zweden? http://archive.teachfind.com/ttv/www.teachers.tv/videos/sweden-early-years.html

Teveel toetsen? Basisonderwijs: 10-15% onderwijstijd (schatting) Secondair onderwijs in Vlaanderen: van 6 jaar 1 jaar toetsen (Valcke, 2010) Hoeveelheid; voorbeeld groep 5 wereldoriëntatie Analyseren van al die toetsen Heeft een goede leraar objectieve toetsgegevens nodig om vorderingen van leerlingen te kunnen beoordelen? Heeft een goede leraar objectieve toetsgegevens nodig om vorderingen van leerlingen te kunnen beoordelen?

Kwaliteit van de leraar

Leraren en leerresultaten Students Teachers Home Peers Schools Principal Hattie, J. (2003). ‘Teachers Make a Difference: What is the Research Evidence?’,

Effectief onderwijs  leraren

Effecten op leerprestaties Storend gedrag in de klas reduceren Huiswerk Formatieve evaluatie programma’s Feedback Zitten blijven Wisselen van school Leren leren

Effecten op leerprestaties Formatieve evaluatie .90 Storend gedrag in de klas reduceren .86 Feedback .72 Leren leren .69 Huiswerk .30 Zitten blijven -.16 Wisselen van school -.34

Kenmerken excellente leraren Vakinhoud en vakdidactiek Specifieke context waarin leren plaatsvindt Inzicht leerprocessen, feedback en onderzoekende houding Passie beroep en respect leerling Feitenkennis én inzichtelijk en samenhangend leren Diepgaander inzicht in en uitgebreider handelingsrepertoire hebben op zowel inhoudelijk als vakdidactisch gebied. Meer rekening houden met de specifieke context waarin leren plaatsvindt Beter inzicht in en een onderzoekende houding naar leerprocessen van leerlingen. Feedback en inspelen op specifieke leervragen. Meer passie voor beroep en respect voor de uniciteit van de leerling Een positievere invloed op het leren van leerlingen. Naast feitenkennis ook gericht op inzichtelijk en samenhangend leren.

De roep om masters………….. terecht? Ja! Effectieve interventie ontwerpen: Maatwerk en complex Samenwerkende professionals

De leraar als ontwerper Data-informed én evidence-informed Verbeteringen formuleren en uitvoeren

Analyse Wetenschappelijke inzichten Praktijkkennis Curriculum Overtuigingen Data (in brede zin) Ku1per, W. Van der Hoeven, m. Former, E. vander Grafr, M. & van den Akker, J. (2010). Leerplankundige analyses av PISA trends, Enschede: SLO>

Ontwerp: Van denkkracht naar daadkracht Prioriteit Passen binnen context Evidence informed

Evaluatie Aandacht voor uitproberen en verbeteren (formatieve evaluatie) Doelen en neveneffecten

Voorbeelden Referentieniveaus MBO Excellente rekenaars PO Metacognitieve vaardigheden VO Rendement lerarenopleiding Planning in het VMBO I-Pad in de klas

Gemeenschappelijk Van slaaf van naar ‘master’ over het leerplan Gedeeld leiderschap schoolleiders én teacher leaders Minder administratie en meer professioneel overleg Kamp, m. (2007). De lerrar; meester of slaaf van het leerplan

Masteropleiding Leren en Innoveren Op donderdag 22 maart, dinsdag 10 april of maandag 23 april ben je van 19.00 tot 21.00 uur van harte welkom bij onze voorlichting in Hengelo (Hogeschool Edith Stein/OCT). www.masterlereninnoveren.nl

Professional Teachers How Smarter Data Can Save U.S. Education