Verbonden partijen Samen werken met met aandacht voor ieders belangen en regels om deze belangen te borgen Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Agenda Wat zijn verbonden partijen Welke typen verbonden partijen Risicoprofiel verbonden partijen Risico’s verbonden partijen Hoe gaat gemeente met risico’s om Vragen Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Wat is een verbonden partij? (populair gesteld) Een verbonden partij kan worden gezien als één van de drie vormen waarmee gemeenten hun taken (laten) uitvoeren: door een eigen dienst; een commerciële partij of door een verbonden partij Wat maakt het ingewikkeld? Gemeente is bestuurder en klant Meerdere deelnemers: dus afstemmen bestuurlijke doelen Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Wat is een verbonden partij (conform voorschriften) Definitie Besluit Begroting en verantwoording (artikel 1): Privaat- of publiekrechterlijk organisatie Gemeente bestuurlijk én financieel belang Financieel belang Een bedrag dat niet verhandelbaar is indien de verbonden partij failliet gaat c.q. de aansprakelijkheid wanneer verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Bestuurlijk belang Zeggenschap: uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur of uit hoofde van stemrecht. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Wat is een verbonden partij –vervolg- Artikel 15 van het BBV: De paragraaf betreffende de verbonden partijen bevat ten minste a. de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen zoals opgenomen in de begroting en b. de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Wat is een verbonden partij –vervolg- Artikel 69 van het BBV: In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie verstrekt over de verbonden partijen: De naam en de vestigingsplaats; Het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt; De veranderingen die zich gedurende het jaar hebben voorgedaan; Het eigen en vreemd vermogen aan begin en einde begrotingsjaar en Het resultaat van de verbonden partij. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Welke typen verbonden partijen Rechtsvorm Belang Publiek Privaat Stichtingen en verenigingen privaatrechtelijk X Vennootschap Gemeenschappelijke regeling publiekrechtelijk Publiek Private Samenwerking Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Risicoprofiel verbonden partijen Financieel Bestuurlijk Stichtingen en verenigingen Laag/gemiddeld vanwege beperkte financiele risico’s Laag/gemiddeld Bestuurders enkel aansprakelijk bij wanbeleid Vennootschap Gemiddeld, enkel risico over ingelegde geld Gemiddeld/hoog vanwege mogelijke maatschappelijke discussies en belang publieke doelstellingen Gemeenschappelijke regeling Hoog, gemeenten volledig aansprakelijk en bekostiging verplichte uitgave Hoog, motie van wantrouwen, inlichtingen en verantwoordingsplicht Publiek Private Samenwerking Hoog vanwege risico over het ingebrachte geld, private belang en exploitatieresultaten Gemiddeld/hoog. Private en publieke belang kunnen conflicteren. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Overzicht risicoprofielen Hoog PPS Gemeenschappelijke regeling Financieel risico Vennootschap Stichting Laag Hoog Bestuurlijk/organisatorisch risico Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Eigenschappen Voordelen: Spreiding van financiële risico’s Efficiencyvoordelen bij gezamenlijke aanpak Kennis delen met en vergaren bij derden Katalysatorfunctie (initiëren, op gang brengen) Nadelen: Door afstand minder beïnvloeding mogelijk dan eigen dienst Gemeente is opdrachtgever/klant maar ook bestuurder/eigenaar Financiële risico's Bestuurdersaansprakelijkheid Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

De rollen van de gemeente Opdrachtgever/klant Formuleren van beleid Opstellen van contracten Bewaking van levering Beoordeling van prijs Beoordeling positie verbonden partij Eigenaar Besluitvorming als aandeelhouder Bewaking continuïteit Voorbereiding aandeelhoudersvergaderingen Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Verbonden partijen in Kerkrade (voorbeelden) Stichtingen en verenigingen CulTour Euregio Vennootschap/deelneming Gaia Park BV, Parkstad Limburg Stadion, Eurode Beteiligung GmbH, Bank Nederlandse Gemeenten, Essent Gemeenschappelijke regeling RD4, GGD Zuid-Limburg, Brandweer Parkstad Limburg, Werkvoorzieningschap OZL, Parkstad Limburg, Eurode Publiek Private Samenwerking Intentie-overeenkomsten Kerkrade-West, Centrumontwikkeling?? Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Welke risico’s kunnen er zijn? Verbonden partijen realiseren doelstellingen niet. Onverwachte financiele tekorten bij verbonden partijen. Rolverdeling bij zowel gemeente als aandeelhouder/toezichthouder/commissaris onduidelijk. Doelstellingen, taken en activiteiten verbonden partijen onduidelijk. Informatievoorziening van verbonden partijen is onduidelijk. Onvoldoende mogelijkheden om tussentijds bij te sturen. Onvoldoende zicht op bestuurlijke, beleidsmatige en financiële risico’s. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Wat verdient aandacht? Is er sprake van tegengestelde belangen en hoe wordt hiermee omgegaan? Zijn de doelen van de verbonden partij duidelijk geformuleerd? Hoe beheersen we de financiële risico’s? Hoe ziet de informatiebehoefte er uit? Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Hoe gaat gemeente met risico’s om? (een mogelijke aanpak) Controlemechanismen/governance aspecten Sturen (bijv.afspraken, informatie, meetbaarheid en escalatie) Beheersen (bijv. informatiebeheer, kennisborging en beïnvloeding) Verantwoorden (bijv. bijv. effectiviteit, efficiency en administratie) Toezicht houden (bijv. toezichthouder, controle, taken/ bevoegdheden) Vertrouwen Vaardigheiden over en weer gebruiken Welwillendheid: goede verstandhouding Integriteit: met een mond spreken, continuïteit in standpunten Risicomanagement Doelstellingen analyseren Potentiële risico’s inventariseren Risico-analyse Monitoren risico-factoren Beheersmaatregelen Periodiek evalueren Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Paragraaf verbonden partijen (de praktijk van dit moment) Verplichte paragraaf bij begroting en rekening. Wat is opgenomen: Naam en vestigingsplaats Doel Financiële betrokkenheid Telkenmale worden mutaties vermeld. Paragraaf verbonden partijen is in ontwikkeling. Momenteel ambtelijk doende paragraaf in overeenstemming brengen met belang. Gemeente beschikt over wettelijk register gemeenschappelijke regelingen (art. 27 Wgr.) Rapport “Gemeente Governance – Twee voeten in een sok” van Deloitte is handvat. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Paragraaf verbonden partijen (inhoud) Doel Partijen Bestuurlijk belang Financieel belang Voortgang Risico’s Ontwikkelingen Beleidsvoornemens Rapportages Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 “Samen werken met aandacht voor ieders belangen en regels om deze belangen te borgen”: Aanbevelingen Beleidsnota verbonden partijen. Code voor vertegenwoordigers in verbonden partijen (naar analogie Tabaksblatt”). “interne” scheiding van functies opdrachtgever/klant en eigenaar. Sturingsrelatie verankeren in controllfunctie en informatie-uitwisseling. Duidelijke verankering binnen vakafdeling. Zorg voor voldoende deskundigheid. Jaarlijks inzicht van verbonden partij in risico’s en getroffen maatregelen. Duidelijke uittredingsregels. Periodieke toets door Rekenkamer. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Toets door Rekenkamer Onderzoek “Inventarisatie Verbonden partijen” Aanschrijven gemeente m.b.t. aanwezigheid register, nota Verbonden partijen ; Aanschrijven en enquêteren van alle verbonden partijen t.b.v. eerste risico-analyse; Diepte-onderzoek m.b.t. 5 verbonden partijen (Licom en RD4 gezamenlijk met andere rekenkamers/gemeenten en Gaia, EBC en Parkstad Limburg Stadion specifiek voor Kerkrade) en Afronden en aanbieden van onderzoeksrapport Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Hoe verder? Aanbevelingen worden meegenomen in de groei van artikel 15 en 69 van het BBV naar een systematiek van “Good governance”. Paragraaf verbonden partijen is ook een bewustwordingsproces, waarvan de implementatie niet van vandaag op morgen zal zijn afgerond. Kijk naar de ontwikkelingen rondom opzet en inhoud van de begroting. 10 jaar geleden was deze ook heel anders. Ook de begroting c.q. de gehele planning en controlcyckus heeft ontwikkelingen doorgemaakt. De paragraaf verbonden partijen zal een identiek proces volgen. De handreiking van Deloitte zal hierbij als “rode draad” fungeren. Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007 Vragen Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007

Bedankt voor uw aandacht Commissie Algemene zaken en Middelen, 2 april 2007