Technische debriefing Tweede Kamer – Commissie voor BHOS donderdag 6 februari 2014 WTO – uitkomsten ministeriële conferentie Bali, 3-6 december 2013

Presentatie De WTO en Doha-ronde tot en met 2011 Het Bali-pakket (dec 2013) Handelsfacilitatie Landbouw Ontwikkelingsdimensie Conclusie en vooruitblik

1. De Doha Development Round Start november 2001 (na ‘9/11’!) Eerste grote onderhandelingsronde voor de WTO Ontwikkelingsdimensie centraal Onderwerpen Landbouw NAMA (industriegoederen) Diensten Handelsfacilitatie Rules (visserij, antidumping, subsidies)

De Doha Development Round Grote onderhandelingsronden in 2003 (Cancún) en 2005 (Hong Kong) Keerpunt: 2008 (Genève): bijna complete deal, klapte op het laatst (vooral VS vs India, landbouw) Ministeriële top in 2009 (Genève): rapen van de scherven Voorjaar 2011: laatste poging Pascal Lamy, sectorale aanpak (NAMA) Ministeriële top eind 2011 (Genève): andere aanpak, loslaten 'single undertaking‘ – realiseer wat mogelijk is, deelakkoorden bekijken

2. Wat is er afgesproken op Bali? Akkoord over handelsfacilitatie Sectie I: afspraken over douaneprocedures Sectie II: bepalingen voor ontwikkelingslanden en technische assistentie 2. Deel landbouw Afspraak over voedselzekerheidsprogramma’s Afspraak over Export Competition Afspraak over Tariff Rate Quota 3. Ontwikkelingsdeel Rules of Origin Services Waiver Monitoringsmechanisme Tariefvrije, quotavrije toegang Katoen Verklaring over belang Aid for Trade

Context verdrag handelsfacilitatie Kern: meer dan twintig afspraken over modernisering van de douane – simpelere procedures, transparantie, regels over tarieven, beroepsprocedures en toegankelijkheid – dit alles om grensoverschrijdende handel te vergemakkelijken. Niet geheel nieuw: bepaalde regels stonden al in GATT 1994 en in het Kyoto-conventie van de Wereld Douane Unie. Grote verschil: completer verhaal t.o.v. GATT en afdwingbaarheid t.o.v. WDO. Directe koppeling aan WTO, dus handelsbelangen.

Inhoud handelsfacilitatie - I Transparantie en zekerheid Alle informatie over im- en export moeten via internet beschikbaar worden gesteld, ook over (bepaling van) tarieven. Ook moet elk land een duidelijk contactpunt aanwijzen voor vragen. Wijzig je regels? Handelaren in de gelegenheid stellen om commentaar te leveren. Handelaren kunnen vooraf bepaalde bindende inlichtingen (op tarief en oorsprong) van de douane-autoriteiten vragen. Op beslissingen van de douane is bezwaar en herziening mogelijk. Strengere controles en inspecties zijn mogelijk, maar onderbouwd (risico’s). Bij inbeslagname van goederen, wordt de handelaar onmiddellijk geïnformeerd. Bij testen krijgen handelaren het recht op een 'second opinion’.

Inhoud handelsfacilitatie - II Tarieven en afhandeling goederen Andere dan im-/export tarieven dienen transparant te zijn en gebaseerd op kosten afhandeling. Boetes zijn naar zwaarte overtreding en gericht op de overtreder. Douane-afhandeling moet al voor aankomst goederen kunnen beginnen. Elektronische betaling moet mogelijk zijn. Vrijgave van goederen moet mogelijk zijn voordat alle tarieven zijn bepaald. Wel mag een garantie dan worden gevraagd. Douanecontrole moet zoveel mogelijk op risico's zijn geënt. Men moet een audit inrichten en inzage geven in de gemiddelde afhandelingstijd. Voor ‘erkende handelaren’ moet een versnelde afwikkeling worden ingericht (of een generieke regeling voor versnelde afhandeling). Aparte regelingen voor snelle afhandeling lucht cargo en bederfelijke goederen.

3. Inhoud handelsfacilitatie – III Afstemming werk en formaliteiten Douanes van landen moeten samen werken, bijvoorbeeld door aan de grens werktijden, procedures en controles af te stemmen. Binnenlands verkeer van goederen bij import moet worden toegestaan (van inkomende douane naar punt van afhandeling). Procedures en formaliteiten moeten efficiënt zijn en geregeld daarop worden getoetst. Kopieën moet worden geaccepteerd (geen dubbele uitvraag). Gebruik van internationale standaarden wordt gestimuleerd. Streven is een 'single window’ voor handelaren. 'Pre-shipment inspections' en ‘customs brokers’ worden beperkt. Douane-regels dienen uniform te zijn. Bij weigering van goederen mag de importeur deze terugsturen naar de exporteur. Er dienen regels over tijdelijke toelating van goederen en herinvoer te zijn.

Inhoud handelsfacilitatie - IV Transit en samenwerking Vrijheid van transit is uitgangspunt. Beperkingen die niet redelijk meer zijn, verdwijnen. Ook fees zijn beperkt tot reële administratieve kosten voor transit. Formaliteiten bij transit worden beperkt tot het noodzakelijke. Geen onnodige testen, geen extra papieren. Compliance van handelaren wordt gestimuleerd, evenals uitwisseling van ervaringen daarmee. Autoriteiten kunnen elkaar informatie vragen en verzoeken doen, onder geheimhouding. Verdrag regels zeer precies onder welke condities verzoeken gedaan kunnen worden, wat weigeringsgronden en beperkingen zijn, hoe een verzoek moet worden behandeld. [En alleen voor douane-doeleinden!]

Inhoud handelsfacilitatie - V Institutionele bepalingen en inwerkingtreding Zoals gebruikelijk bij de WTO, wordt een Committee on Trade Facilitation opgetuigd. Evenals een (verplichte) nationale commissie. [Voor Nederland in EU-verband.] Maar eerst een preparatory committee – om de inwerkingtreding en 'legal scrubbing’ in goede banen te leiden. Voor 31 juli 2014 dient elk land schema's in te leveren. Verdrag dan open voor ratificatie tot 31 juli 2015. Verdrag treedt automatisch in werking na ratificatie door twee-derde van de nu 160 leden van de WTO.

Sectie II handelsfacilitatie Kern: Ontwikkelingslanden en de minst ontwikkelde landen krijgen indien gewenst ruimer de tijd om de (bindende) bepalingen uit Sectie I te implementeren. Hierbij wordt een expliciete koppeling gemaakt met technische assistentie. Geen technische assistentie? Dan geen verplichting. Indeling bepalingen in Categorie A/B/C: - A: bepalingen direct verbindend vanaf het moment van inwerkingtreding, integraal onderdeel - B: bepalingen verbindend na overgangstermijn - C: bepalingen verbindend na overgangstermijn en technische assistentie. Voorbeeld: Categorie C voor MOL – notificatie compleet na 5,5 jaar.

Handelsfacilitatie: wat betekent dit voor Nederland? Verdrag behoeft (wrs.) geen aanpassing van onze wetgeving. Maar betekent veel strakkere regels voor onze exportmarkten. Wij hoeven niet omlaag, maar zij moeten omhoog. Punten als 'single window’ en ‘erkende handelaren’ (Nederlandse praktijk) zijn winst. Ook verliespunten: bijv. verbod consularisatie en transit pijpleidingen hebben het niet gehaald. Redelijk hoge mate van 'binding’ bepalingen, wel ruime termijnen voor OS-landen en MOL’s.

4. a. Landbouwafspraken 1. Afspraak over voedselzekerheidsprogramma’s Hete hangijzer van Bali-pakket (India vs de rest) Politiek en technisch onderwerp Resultaat is interim-mechanisme: Vredesclausule voor bestaande voedselopkoopprogramma’s Geen einddatum, over twee jaar evaluatie, en beoogde permanente oplossing eind 2017 Inperking clausule: als buurland last van heeft dan kan die wel een geschil starten. Bewijslast ligt bij land van het opkoopprogramma. NL: Goed compromis, voedselzekerheid belangrijk WTO-regels voor landbouw ook, wel ruimte om oude afspraken aan te passen aan de moderne tijd Van belang dat internationale markten niet verstoord worden

4. b. Landbouw 2. Afspraak over Export Competition Hong Kong Ministeriële Conferentie verklaring in 2005 werd het doel gesteld om alle exportsubsidies in 2013 uit te faseren. Het G20 voorstel lag in de VS zeer gevoelig i.v.m. exportsubsidies op katoen. EU afschaffen exportsubsidies als onderdeel van een allesomvattend akkoord in de Doha-ronde. NL: voorstander afschaffen van EU-exportsubsidies, ongeacht de uitkomst in de Doha-ronde. Uitkomst van onderhandelingen over voorstel is een Ministeriële verklaring, met volgende elementen: Herbevestiging Hong Kong verklaring (gelijktijdige afschaffing van alle exportsubsidies (en vergelijkbare instrumenten) als de Doha-ronde dan is afgerond; Waardering voor landen (zoals de EU) die grote hervormingen op dit vlak hebben doorgevoerd; en Verklaring dat WTO-leden zeer terughoudend (‘utmost restraint’) zullen zijn met gebruik van elke vorm van export steun en deze significant onder het niveau van WTO verplichtingen houden.

4. c. Landbouw 3. Afspraak over Tariff Rate Quota Het regelt dat landen wiens tariefquota minder dan 2/3 worden gevuld door te complexe regels over moeten stappen op simpeler procedures (zoals het ‘first come, first serve’ principe) zoals is afgesproken in de WTO Agreement on Import Licensing Procedures; Voorstel beoogd met name markttoegang in Japan en Korea; EU geen problemen met quota in deze landen en andersom vult EU al haar tariefquota voldoende; NL ook geen problemen; meer transparantie altijd goed

5. a. Ontwikkelingsdimensie Handelsfacilitatie-akkoord is ook juist voor ontwikkelingslanden waardevol Terzijde, Jemen toegetreden tijdens MC9 (nu 160 WTO-leden) Daarbovenop ontwikkelingselementen (al afgerond voor Bali): Preferentiële oorsprongsregels: transparanter, objectiever, Simpeler Services Waiver voor MOLs: afspraak van 2011 nu opvolging geven! Monitoringsmechanisme speciale regelingen ontwikkelingslanden: WTO comite moet implementatie meten

5. b. Ontwikkelingsdimensie Duty Free, Quota Free (DFQF) voor MOLs: streven dat eind 2015 ontwikkelde landen dat geven opkomende landen voor zover die in staat zijn Katoen: herbevestiging 2005 verklaring: DFQF per 1/1/2015, afschaffing exportsubsidies, intensivering os-hulp aan katoenlanden, verder praten over binnenlandse steun TRIPs waiver MOLs verlengd tot 1 juli 2021: uitstel implementatie Verklaring over belang Aid for Trade heel belangrijk, verder aan werken, DG WTO mandaat, werkprogramma ontwikkelen

6. Conclusie en vooruitblik Historisch akkoord Waardevol voor ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden: verlaagt transactiekosten Voor NL handelsland zeer waardevol Voor NL als handel en ontwikkelingsland zeker ook. WTO weer op de kaart als succesvol onderhandelingsforum, versterkte geloofwaardigheid Vooruitblik: Komende 12 maanden werkprogramma ontwikkelen: DDA nog op tafel, mogelijk weer deelakkoord, mogelijk ook nieuwe onderwerpen Nu eerst tijd voor reflectie