KOSMOS Grootschalig achterstallig onderhoud wegwerken in korte tijd met minimale verkeershinder. Hoe doe je dat? Lunchlezing PIM en KOSMOS Spreker: Jaap Bakker Rijkswaterstaat - Bouwdienst 2 april 2007

Systeemgerichte contractbeheersing Kunstwerk Onderhoud Samen met Markt Onder Systeemgerichte contractbeheersing SCB: Systeemgerichte contractbeheersing

KOSMOS, waar gaat dat over? 6 februari 2006 Aanleiding: Grootschalig onderhoud blijkt noodzakelijk om het kunstwerkenareaal naar een maatschappelijk gewenst Basis Onderhoud Niveau te krijgen Onderhoudsimpuls om kunstwerken in het rijks(vaar)wegennet te verbeteren Uitvoering 2006 – 2007 (2008) Doelstelling: Maximale inzet markt, minimaal RWS Minimale verkeershinder Optimale inkoop Totaal circa 1000 kunstwerken in KOSMOS met meest urgente schades, vastgesteld tijdens de risico-inventarisatie in juli/augustus 2005 (zgn. Quick Scan). Eventueel wordt asfalt toegevoegd en/of ander variabel onderhoud, dit zal door de Regionale Diensten dan worden gecombineerd met de kunstwerken binnen een corridor. De uitvoering vindt in 2006-2007 plaats. (met een beperkte uitloop naar 2008). Reactie van de markt is dat 2006 al een piekjaar wordt zónder KOSMOS. Daarnaast zal er tijd nodig zijn voor de markt om hier op te reageren en zich te organiseren. Het advies is niet te veel te snel op de markt te zetten. Het plan van KOSMOS is om de werkpakketten gefaseerd op de markt te zetten gedurende heel 2006.

Werkpakketten Verkeerskundige indeling Nat Droog Stalen bruggen (HSB) KOSMOS Werkpakketten 6 februari 2006 Verkeerskundige indeling Nat Droog Stalen bruggen (HSB) Nederland is is ingedeeld op basis van verkeerstechnische criteria, met mogelijk nog kleine verschuivingen. Gebieden vallen niet binnen de beheergrenzen van Regionale Directies, wel binnen de 4 Regionale projectencentra (RPC). De RPC’s zijn samenwerkingsverbanden. De RPC's zijn ingedeeld naar geografische regio’s. (Noordoost, Noordwest, Zuidoost en Zuidwest Nederland). Werkpakketten omvatten alle disciplines, m.u.v. de vermoeingsproblematiek bij stalen rijdekken. HSB zal in separate contracten worden aanbesteed: Haringvliet- en Kreekrakbruggen, Galecopperbruggen, Beek en Elsloo. Lopende projecten vallen niet in de werkpakketten. Asfalt en eventueel ander variabel onderhoud wordt toegevoegd indien gewenst door de regio zelf. Eisen worden functioneel gespecificeerd door RWS. Tijdens de aanbesteding zullen de inschrijvers nadere invulling geven door te komen tot oplossingen voor schades/problemen. Tevens zullen innovatieve oplossingen voor verkeersmaatregelen worden gestimuleerd. Recente ervaringen met prestatiecontracten zijn niet positief. De cultuuromslag is noodzakelijk bij zowel RWS als de markt en is een on-the-job leerproces. Hiervoor is tijd nodig. De markt dient een deel van de verantwoordelijkheid te nemen voor verkeersdoorstroming binnen het werkpakket. De overstijgende coördinatie ligt bij RWS.

Grote werkpakketten 10 regio contracten Contract bedragen 15 – 75 M€ KOSMOS Grote werkpakketten 6 februari 2006 10 regio contracten Contract bedragen 15 – 75 M€ 60 – 160 kunstwerken per contract 3 HSB contracten (5 bruggen) Inspectiecontracten Toetsingscontracten Totaal +/- 400 M€

Zoveel werk in zo korte tijd, hoe doe je dat? KOSMOS Zoveel werk in zo korte tijd, hoe doe je dat? 6 februari 2006 SAMEN MET DE MARKT!! Publiek Private Discussie

Publiek Private Dialoog met de markt (PPD) KOSMOS Publiek Private Dialoog met de markt (PPD) 6 februari 2006 Zoveel mogelijk betrekken van de markt in vroeg stadium PPD sessies Toepassen concurrentie gerichte dialoog Kansen ook voor MKB Rekening mee gehouden in selectie eisen; optie combinatievorming mits één gemeenschappelijk gemandateerd aanspreekpunt Mogelijkheden voor toepassen innovaties E&C contract; markt vragen om oplossingen voor “problemen” in plaats van voorschrijven oplossingen Kwaliteit meewegen in de gunning Lifecycle cost meenemen in gunningscriteria Beperken verkeershinder meewegen in gunningscriteria Gezamenlijke mening over PPD 24 augustus jl: - Nuttig en zinvol (bewust de markt aan het woord) Informatie uitwisseling ervaren als zeer zinvol, het bevordert wisselwerking Heldere signalen over en weer, duidelijke overeenstemming - Bijsturing van het proces gaandeweg is noodzakelijk Vraag: Welke verwachtingen heeft RWS van de markt? De markt wordt uitgedaagd om mee te denken (eerder in het proces) - De markt zal keuzes moeten maken - Investeringen nemen tijd in beslag (m.n. voor het MKB) Samenwerken met RWS gewenst Meer openheid De vertaalslag van het Programma van Eisen naar activiteiten en oplossingen, die voorheen door RWS werd gemaakt, zal nu door de markt moeten worden ingevuld. RWS geeft aan dat er geen directe koppeling is met de lange termijn onderhoudscontracten. Het resultaat van KOSMOS is het Basis Onderhoudsniveau (BON) en tevens startpunt voor de lange termijn instandhoudingscontracten van de toekomst. Meedoen met KOSMOS levert kennis en ervaring op voor de toekomst, een nuttig leerproces voor zowel RWS als de markt. Lifecycle benadering ten behoeve van Asset Management, is het gevolg van het nieuwe kosten-baten systeem van RWS voor inspectie en instandhouding. Voor aanleg blijft het kasstelsel nog van toepassing. Mogelijkheden tot samenwerking binnen MKB zijn aanwezig. Er is behoefte aan informatie over de omvang en de verdeling van disciplines over de werkpakketten, zodat het MKB zich beter kan organiseren. Tevens zal RWS haar selectie-eisen aanpassen zodat het MKB een reële kans krijgt. Belangrijke voorwaarde voor RWS is dat de combinaties beschikken over één gemandateerd aanspreekpunt. Toepassing innovatieve methoden is ook een wens van de markt, mits investeringen kunnen worden terugverdiend. Ter kennisgeving. Het advies van de Nieuwbouw is onafhankelijk van RWS tot stand gekomen. Naar aanleiding van deze sheet komt vanuit de markt de suggestie om het standaardcontract voor KOSMOS centraal en in overleg met de betrokken partijen (de aannemers) te ontwikkelen en vervolgens de technische en omgevingsafhankelijke invulling ervan decentraal te doen. KOSMOS neemt deze suggestie mee in de afwegingen.

Inkoopstrategieën Model 1 T I S SCB T I S SCB Model 2 KOSMOS Inkoopstrategieën 6 februari 2006 Model 1 T I S Contractopname/ probleemdefinitie Oplossing/ realisatie Scope-definitie SCB Werkpakket Oplossing/ realisatie Contractopname/ Probleemdefinitie Scope definitie T I S SCB Model 2 Werkpakket Vanwege het tijdsaspect wordt gestart met Model 1 (2 werkpakketten) Aanbesteding door RWS van: Contractopname, op basis van de uitgevoerde Quick Scan door inspectiebureau(s). Dit kan op zeer korte termijn worden uitgevoerd. Uitwerken van oplossingen en Realisatie van renovaties, een Engineering & Construct (E&C) contract op basis van een Scope-definitie door RWS, volgend uit de Contractopname. TIS (Technical Inspection Services) naar Duits / Belgisch model, ten behoeve van onafhankelijke beoordeling en borging van kwaliteit en rechtmatigheid. Systeemgerichte contractbeheersing is het kwaliteitssysteem van RWS Aan de orde: opdrachtnemer neemt verantwoordelijkheid over voor de inhoud van de contractopname. ruimte voor aanvullend onderzoek door inschrijvers onvoorziene / niet kwantificeerbare risico’s zijn bespreekbaar gezamenlijke risicosessies gewenst door alle partijen gedurende de looptijd van het project. Model 2 is het gewenste model voor de 8 overige werkpakketten: Contractopname, Uitwerken van oplossingen en Realisatie van renovaties, in één geïntegreerd E&C contract op basis van een Scope-definitie volgend uit een dialoog met de markt. TIS (Technical Inspection Services) naar Duits / Belgisch model, ten behoeve van onafhankelijke beoordeling en borging van kwaliteit en rechtmatigheid Systeemgerichte Contractbeheersing is het kwaliteitssysteem van RWS. Voorwaarde voor dit model is dat er een passende aanbestedingsprocedure mag worden toegepast. Model 2 is een ambitieus model gezien het gebrek aan ervaring met het beoordelen en wegen van oplossingen. Hoe vergelijkt RWS de verschillen in prijs en kwaliteit op een objectieve wijze? RWS streeft naar vergelijkbaarheid door de functionele scope eenduidig te houden. Aanwezigen hebben twijfels over de haalbaarheid van dit soort omvangrijke en integrale contracten. M.n. het MKB geven aan er nog niet klaar voor te zijn. Noodzakelijk ontwikkeling kost tijd. De partijen zijn het eens dat dit model leidt tot het gewenste resultaat, mits het resultaat in dialoog is vastgesteld en over de risico’s goede afspraken zijn gemaakt tussen de partijen. TIS: Technical Inspection Service – stelt de kwaliteit van het werk vast en toetst deze aan de eisen in de overeenkomst

Processtappen Gewenste situatie: Basisspecificatie Kunstwerken KOSMOS Processtappen 6 februari 2006 Gewenste situatie: Basisspecificatie Kunstwerken Objecten scope Vaststellen van problemen aan objecten Oplossingen op geconstateerde problemen Engineeren Uitvoeren

Onderhoudscontract model 1 en 2 KOSMOS Onderhoudscontract model 1 en 2 6 februari 2006 Engineering en Construct (UAV-gc 2005) Functionele Specificaties gebaseerd op SE-principes Economisch Meest Voordelige Inschrijving Duidelijke risicoverdeling Garanties Systeemgerichte Contract Beheersing

Contractvorm model 2 Contractopname geïntegreerd Risico’s KOSMOS Contractvorm model 2 6 februari 2006 Contractopname geïntegreerd Risico’s Kwantificeerbaar allocatie in contract Niet-kwantificeerbaar procedure afspraak Meer expliciete verantwoordelijkheden naar de opdrachtnemer Tijdens een dialoog zal RWS met de inschrijvers risico’s inventariseren, kwantificeren en komen tot een acceptabele allocatie en risicoprofiel. Deze risico’s worden opgenomen in een vaste prijs contract. Voor niet kwantificeerbare risico’s (bijv. verborgen schades of omgevingsinvloeden), maar ook voor kansen (innovaties en optimalisaties) kunnen procesafspraken gemaakt worden tussen RWS en inschrijver vóór het indienen van de definitieve aanbieding. Tijdens de uitvoering dient er altijd ruimte te zijn voor dialoog over risico’s. Garanties: Het burgerlijk Wetboek biedt RWS altijd garantierechten, echter de knip tussen de onderhoudsimpuls en langdurige instandhouding, waarbij verschillende marktpartijen garanties afgeven voor dezelfde constructie, veroorzaakt problemen. RWS zoekt naar een oplossing, mogelijk door performancemeting of afkopen van de garantie na oplevering. RWS vraagt om ideeën voor garanties. Voorstel: kwaliteit onderhoudsimpuls koppelen aan een flexibele bonus. Daarvan zijn voorbeelden bij ProRail en Shell bekend. Rol voor TIS daarin wordt door RWS onderzocht.

EMVI Verkeershinder LCC = Kosten over de Levenscyclus Risico’s KOSMOS EMVI 6 februari 2006 Verkeershinder LCC = Kosten over de Levenscyclus Risico’s Afwegen tegen de prijs

Beperken verkeershinder KOSMOS Beperken verkeershinder 6 februari 2006 Werkbare uren (= wanneer de opdrachtnemer op de weg mag) als kader voor het contract Bij de inschrijving wordt het aantal uren verkeershinder buiten werkbare uren als EMVI criterium gekapitaliseerd meegewogen Centrale rol van verkeersmanager van RWS bij vergunningverlening Overschrijding en onderschrijding van het gekapitaliseerde bedrag aan verkeershinder uit de inschrijving wordt in rekening gebracht

KOSMOS EMVI verkeershinder 6 februari 2006

LCC criterium voor EMVI KOSMOS LCC criterium voor EMVI 6 februari 2006 De “LCC-meerwaarde” wordt bepaald door aangeboden prijzen en garanties te vergelijken met een “referentiescenario” met een levensduur van 10 jaar.

LCC criterium voor EMVI KOSMOS LCC criterium voor EMVI 6 februari 2006

Uitwerking probleem KOSMOS 6 februari 2006

Y-categorie problemen KOSMOS 6 februari 2006

Dialoog: Handel in risico’s KOSMOS 6 februari 2006

Rollen in de systeemgerichte contractbeheersing KOSMOS Rollen in de systeemgerichte contractbeheersing 6 februari 2006 ON TIS RWS Opdrachtnemer: Eigen kwaliteitsborging op het te realiseren werk TIS: Onafhankelijke kwaliteitscontrole op het werk van de opdrachtnemer RWS: Beperkte risicogestuurde toetsing op het werk van de opdrachtnemer en de TIS

KOSMOS Conclusie 6 februari 2006 Grootschalig achterstallig onderhoud wegwerken in korte tijd met minimale verkeershinder. Hoe denkt KOSMOS dit te bereiken? Optimaal samenwerken met de markt Optimale uitbesteding van werkzaamheden Optimaal faciliteren van oplossingsvrijheid voor opdrachtnemers Hanteren principes van system engineering Hanteren van selectie- en gunningscriteria voor kwaliteit en verkeershinder Financieel waarderen van het beperken of vergroten van verkeershinder door de opdrachtnemer Gericht verkeersmanagement Systeemgerichte contractbeheersing