Symposium “Naar duurzame weginfrastructuur”

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Ervaringen in samenwerking
Advertisements

QUICK SCAN OP KWALITEIT EN EFFICIËNTIE VAN DE SERVICES
Roadshow StadSPOORT: Samenwerking, bent u er klaar voor? Roger Kersten.
Beleid Zuid-Holland Waarom een MKBA voor bedrijventerreinen? Wiebe Brandsma Hoofd Afdeling Milieu 28 mei 2009.
CBZ congres Aanbestedingsinnovatie of vraaginnovatie? Stichting Roges Stan Vermeulen, directeur 25 september 2007.
Centrale van Morgen MarktContactDag 2009 Landelijke Diensten
Ruimtelijke Ontwikkeling in (naam van uw gemeente) voor raadsleden
Ontwikkeling Rijkswaterstaat Waterdienst en het Werkpakket
Bedrijventerreinen als economische motor Presentatie door drs. Gerrit Ybema Ybema Economy Solutions Bedrijventerreincongres 2006 Zutphen, 5 oktober 2006.
Op weg naar de Omgevingswet
Decentralisatie AWBZ april 2013
‘kwaliteit & snelheid’
Strategie Arie Meulepas 9 & 10 nov
BMF Tilburg 15 april Brabant in een dynamische context Veranderend landelijk gebied Afnemende bevolkingsgroei Afname biodiversiteit Klimaatverandering.
Vertrouwen als samenwerkingsmechanisme binnen ruimtelijke planning Jasper de Vries/ 28 oktober 2008/ Rotterdam.
Voorkeursrichting Planstudie Ring Utrecht RIA 19 november 2009
Maatschappelijk Aanbesteden
Kennisagenda Transport & Logistiek
Marktbeleid en Landelijke Diensten
Stand van zaken Werkplaats Slim & Snel verbinden
Economie, Beleid en Duurzaamheid
wgr+ en politieke legitimatie parallelsessie CoP conferentie d.d. 7-8 december 2006 STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN Carol van Eert secretaris-directeur.
Instrumenten voor vroege marktbetrokkenheid bij de planning van infrastructuur Wim Leendertse.
1 Beleidsaanbevelingen SP2SP symposium 8 maart 2010.
Nederland 2020 – Virtuele Delta Gideon Strategie 7 Onderzoek NCG en Min. VROM Presentatie voor TUDelft, 17 juni 2010.
Omgevingsvergunning Wet algemene bepalingen omgevingsrecht; inhoud en stand van zaken. Remco Mol/Wiebe Bosma (SenterNovem/InfoMil) Helpdesk omgevingsvergunning.
Landschap beschermen en ontwikkelen
1 Peter Walbeek Ministerie VROM van: Ontwikkeling in een gebied naar: Ontwikkeling van een gebied.
Investeringsstrategie 2010 – 2020 cie Wonen 25 juni 2008.
Doel Rijksprogramma Beter Benutten
© Kars cum suis bv Benchmarking publiekszaken Workshop Procesmanagement 7 februari 2007.
Klimaatneutraal ’s-Hertogenbosch
WerkGevers Service Punt Zoetermeer Jolanda Kroon
“Decentraal wat kan, centraal wat moet”
Inhoud Presentatie Aanleiding Verder Organisatie en fasen
1 Samenwerking in de keten Toegevoegde waarde of illusie ?
Regionale regisseur nodig voor energiebesparing en verduurzaming Teus van Eck kiEMT, Early Mornin’ Toast Hoenderlo,11 maart 2009.
Erik Lubberink Coördinator Beheer / SNL en Digitale Keten Natuur
30 januari 2013 Leegstand en regionale samenwerking Henk Ovink wnd. DG Ruimte en Water Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Even voorstellen 250 medewerkers, 4 vestigingen
Herstructurering Sociaal Domein
Nieuwe financieringsconstructies en PPS-transacties
Welkom Programma Korte terugblik Veranderingen in de wetgeving
Vitale opgaven voor de Stad bestuursvergadering ZON, 4 febr. 2014
Convenant Rotterdam Half Time Tribune MKB-Rijnmond 1 1.
een nieuwe LEADER periode
Uitvoering van het Deltaprogramma (waterveiligheid)
Juridische bescherming van dijkrelicten
‘Slim vlottrekken’ Commissie Ruimte 3 september 2014
Agenda van Brabant Toekomstgericht investeren én ombuigen 24 november 2010.
Relatie tussen Architectuur en Beheer. Inleiding  Architectuur:  Inzicht in samenhang en beheersing van verandering;  Actuele problematiek  Architectuur.
1 Topsector Energie 16 november 2012 Michiel Boersma Topteam Energie Topsector Energie.
Over organisatieverandering via programmamanagement versus lean management Thea van den Berg Suzan Vos Rijkswaterstaat.
De Nederlandse economie : vergroening en beleid EWI Focus op 7 september 2011 te Brussel Foppe de Haan.
ALLIANTIE REGIOCONVENANT. 2 sporen: -Raamovereenkomst t.b.v. Regioconvenant -ICES-traject -Raamovereenkomst t.b.v. Regioconvenant -ICES-traject.
Omgevingswet en gezondheid Myrtille Verhagen-Timmers Senior Beleidsadviseur Gezondheid Provinciale Raad Gezondheid Juni - juli 2015.
MODERN BOEREN OP OUDE HOEVES even voorstellen 3 partners proces; nieuwe samenwerking expeditie ruimte.
Werkconferentie economische vitaliteit, 1 november 2012Jan Sijtsma outube.com/watch?v=S9ISlgCG3bA ‘de KUNST van het VERBINDEN’
Verstedelijkingsafspraken Drechtsteden presentatie t.b.v. bezoek minister Van der Laan d.d. 9 februari 2009.
Programma Natuur en Water Radenconferentie Midden-Holland 11 februari 2013 Jan Vente.
Beeld plaatsen ter grootte van dit kader Het nieuwe asset- management een bijdrage aan een toekomstbestendige infrastructuur 26 mei 2016 Marc van den Elzen.
OMGEVINGSWET Kansen en randvoorwaarden Joyce Nellissen Adviseur 29 september 2015 Vakgroep GGB.
Verandertypen en invoeringsstrategieën Omgevingswet
Omgevingswijzer Annemiek Tromp
Bodem in de Omgevingswet
mr. dr. Harm Borgers 14 november 2016
Gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet
Project Luchtruimherziening
Leegstand en regionale samenwerking
17 september 2018 Duurzame energie
Transcript van de presentatie:

Infrastructuurplanning in Nederland: issues en trends op weg naar duurzaamheid Symposium “Naar duurzame weginfrastructuur” Rijksuniversiteit Groningen / Rijkswaterstaat Grand Kasteel Woerden, 22 maart 2010 Jos Arts

Inleiding Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? recente ontwikkelingen Meer met de markt Gebiedsgericht werken Op weg naar duurzame weginfrastructuur Samenspel tussen Publiek Private Samenwerking, Gebiedsgerichte Benadering en Duurzame Ontwikkeling

Waar komen we vandaan? Weginfrastructuur: onderwerp van overheidsplanning marktfalen infrastructuurvoorziening sociaal-economische belang milieueffecten SVV I Vraag Aanbod NVVP NoMo SVV II Wegenplan 1960 2005 De Jong & Geerlings, 2004

Waar komen we vandaan? Planning van nieuwe weginfrastructuur blijkt complex grote belangen: gezondheid, eigendom, welvaart schaarse ruimte: concurrerende ruimteclaims ‘glocalisering’: globalisering en regionalisering veranderende rol (Rijks)overheid: decentralisatie, marktwerking, participatie toenemende invloed (EU)regelgeving: dynamisch en complex

Waar komen we vandaan? Zwaar, sectoraal instrumentarium voor planning weginfrastructuur Zware organisatie: V&W / RWS verantwoordelijk voor hele beleidskolom (beleid – planning – bouwen – gebruik – beheer) Planwet Verkeer en Vervoer + Wet Ruimtelijke Ordening => Nota Mobiliteit (“NoMo”) = eigen beleidslijn Wet en Besluit Infrastructuurfonds + spelregels MIT => MIRT projectenboek (jaarlijks geactualiseerd) (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte & Transport Tracéwet en Wet milieubeheer: tracé/m.e.r.-procedure => Tracébesluit ( bestemmingsplan, zware procedure) Regels voor wegbeheer => Beheerplannen en programmering

Waar komen we vandaan? Tracéwetprocedure !! Conclusie: Sterk gecentraliseerde planning (vanwege nationaal belang, Nimby) Zwaar (sectoraal) instrumentarium (regelgeving, beleid, budget, organisatie) Planproces voor wegen is uitgebreid en complex proces! (Centrale plaats Tracébesluit)

Ervaring belanghebbende Waar komen we vandaan? Tracéwetprocedure !! Conclusie: Sterk gecentraliseerde planning (vanwege nationaal belang, Nimby) Zwaar (sectoraal) instrumentarium (regelgeving, beleid, budget, organisatie) Planproces voor wegen is uitgebreid en complex proces! (Centrale plaats Tracébesluit) Ervaring belanghebbende

Waar komen we vandaan? Ontwikkeling aangelegde (snel)wegen…

Waar staan we nu? Recente ontwikkelingen: Omstreden en vastlopende plan- & besluitvorming… Commissie Elverding Programma Sneller en Beter Spoedaanpak  Structurele verbeteringen MIT => MIRT Meerjarenprogramma infrastructuur ruimte en transport Rijkswaterstaat organisatie Agentschapsvorming, publieksgericht, marktwerking, duurzaamheid

Waar staan we nu? Vele samenhangende ontwikkelingen… Wetgeving Beleid Programmering Verkenning Planstudie Realisatie Gebruik Wetgeving Nwe. Wro, herz. Spoedwet en Tracéwet, Crisis/herstelwet, herz. m.e.r. etc. Nota Ruimte, Nota Mobiliteit, Mobiliteitsaanpak Ontwikkelingen, aanknopingspunten: Politieke aandacht (Cie. Elverding, Cie Ruding etc.) Intern bewustzijn (Projectdirectie Sneller Beter,Coördinatie planstudies) Aandacht wetgever: Spoedwet, lange / korte Tw-procedure, nieuwe Wro, NSL Verbreding programmering: MIT => MIRT Sterker betrekken andere OH-en: HWN + OWN Sterker betrekken andere initiatiefnemers decentrale OH-en, markt (vervlechting) MIRT, NSL Cie. Elverding Vervlechting / PPS Instandhouding, beheer en onderhoud, verkeersmanagement

Waar staan we nu? Complexiteit opgave vergt verbreding scope (=> in tijd, ruimte en actoren) Tijd: sterke focus op formele (aanleg) besluit, TB alles afhechten => ketenbenadering: planvorming i.r.t. bouw en onderhoud (realiseerbare en beheerbare infra) => Versterkte marktwerking (PPS) Ruimte: sterk lineaire insteek (binnen => buiten) focus op faciliteren mobiliteitsbehoefte, acceptabele effecten => gebiedsbenadering: van lijn- naar gebiedsopgave herontwikkelen,meerwaarde, meervoudig ruimtegebruik Routeontwerp, MIRT, gebiedsgerichte verkenning Actoren: rijk: primaire actor met veel macht (formeel, budget) anderen: hindermacht (vragen info, maatregelen, geld) ‘suikeroom-syndroom’ => eerder en meer betrekken, samen optrekken participatie (stakeholders, shareholders)

Meer met de markt Traditioneel trekkende rol voor overheid Rol marktpartijen doorgaans beperkt en versnipperd, nadelen: Na TB weinig ruimte voor innovatie Weinig prikkels doordenken levenscyclus Beperkt gebruik kracht v.d. markt Beleid op versterkt inzetten markt “markt tenzij”, vele instrumenten: Marktscan Marktverkenning, ideeëncompetitie Public Private Comparator Vervlechting D&C, DBFM contracten

Meer met de markt Strategie Belangrijke factoren: doelen & strategie Is afhankelijk van doel dat je wilt bereiken (innovatie, projectbeheersing, tijdswinst) Doelen kunnen conflicteren Zicht op meerwaarde is cruciaal 1 Innovatie (A2 Maastricht) vroege start gebiedsgerichte scope ontwikkelende rol markt (interactie: vervlechting) Belangrijke factoren: Tijdstip van start vervlechting / PPS Scope van project Rol van markt doelen & strategie 2 Projectbeheersing (2eCoen) redelijk vroege start scope is indifferent toetsende rol markt (beperkte interactie) 3 Tijdswinst (N31 Z-H) late start lijninfra-scope toetsende rol markt (geen interactie: parallellisatie)

Meer met de markt Issues: Veel ervaring opgedaan met diverse vormen van marktinschakeling Vervlechting is mogelijk binnen bestaande regelgeving, maar niet eenvoudig kan tot tijdswinst leiden, maar m.n. richten op kwaliteit Parallellisatie leidt tot tijdswinst, maar slechts beperkte mogelijkheden tot creativiteit Door de markt in een toetsende dan wel ontwikkelende rol te benutten kunnen hardere gegevens gebruikt worden en kan de projectbeheersing verbeteren Voorwaarde voor succesvolle marktinschakeling is een heldere strategie van de publieke partijen (vastgelegd in een publiek-publieke overeenkomst) Er moet voldoende te halen zijn aan beide kanten: wat is de meerwaarde? overheid (innovatie, projectbeheersing, tijdswinst), markt (‘business’, kennis) Financiering markt relevant ? (financiële crisis !!)

Meer met de markt Issues: Erkennen spanning tussen twee ‘werelden’ : r.o. en milieu (publieke, langdurige, en democratische procedure) aanbesteding (vertrouwelijke, snelle en zakelijke procedure) Aandachtspunten: Lange procedures (tracéwet, concurrentiegerichte dialoog), transactiekosten Focus op risico’s i.p.v. kansen Juridificering (dichttimmeren contract) Adaptief vermogen nodig bij langdurige samenwerking (wat is hard, wat flexibel?) ‘Echte’ PPS is > contract andere vormen nodig dan D&C, DBFM => alliantie, partnering => Vervlechting m.n. relevant voor combinatieprojecten (weg + gebied)

Gebiedsgericht werken Advies Commissie ‘Elverding’: van lijn-naar gebiedsgerichte benadering Noodzaak zorgvuldige afstemming ruimtelijke functies (infra, wonen, werken, recreatie, natuur). Noodzaak verkennen gecombineerde projectontwikkeling in een gebied in een vroege fase. Infrastructuur en ruimtelijke ontwikkeling: I. Programmering: MIRT II. Corridorbenadering: Routeontwerp III. Planvorming: verkenningen

Gebiedsgericht werken Kabinet Balkenende IV: MIT wordt MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) Meerwaarde creëren door beter afgestemde, samenhangende investeringen (rijks)infra en ruimtelijke ontwikkeling beter afstemmen Accent op gebiedsgerichte aanpak via integrale visies gebieden Samenwerking V&W, VROM, LNV, EZ en decentrale overheden Betreft: transport infra, woningbouw, bedrijventerreinen, water, natuurontwikkeling Implementatie beleid Nota Ruimte Nota Mobiliteit ‘Pieken in Delta, ‘Agenda Vitaal Platteland’ Sectorale en gebiedsgerichte aanpak:

Gebiedsgericht werken MIRT projectenboek (vanaf 2007) - formuleren doelstelling/visie per gebied (kernwaarden => kansen risico´s) => projecten Nieuwe MIRT spelregels (2009) - Inventariseren diverse spelregelkaders (MIT, SNIP, Procedure Nota Ruimtebudget) - Uniformeren en versimpelen (facetten bestuurlijk, financieel, besluitvorming) - Gebiedsgerichte verkenning met brede samenwerking Bestuurlijke overleggen MIRT (landsdelig), parlementaire behandeling - Gebiedsagenda’s - MIRT-onderzoek  MIRT-verkenning (PM: t.z.t. naar één budget?)

Gebiedsgericht werken Routeontwerp: Nauwe relatie tussen infra en ruimtelijke ontwikkeling => ad hoc ontwikkelingen langs snelwegen (‘verommeling’) Corridorbenadering gericht op verbetering ‘ruimtelijke en milieukwaliteit’ (gebruikswaarde, toekomstwaarde en belevingswaarde) door integratie m.b.t.: lengte, breedte (landschap), tijd (duurzaamheid) Relateert aan zowel inhoud (ontwerp principes; technische specificaties) als proces (coördinatie met andere overheden, welstand) ‘Kunst van het verbinden’ partijen, fasen, en schaalniveaus (route, gebied, weg, plaats) standaard vs specifieke benadering Vier pilots (A12 ‘regenboog’, A27, A4, A2) V&W, VROM, LNV => Steunpunt gebiedsgericht werken DVS

Gebiedsgericht werken Vergt niet alleen meer vanuit infra, maar ook van r.o. Zorgvuldige afstemming diverse ruimtelijke functies (transportinfra, woningbouw, kantoor/bedrijventerreinen, water, natuur, recreatie) Voorkomen (auto)mobiliteit Verzachten grens weg en omgeving (ruimte voor infra) Heldere integrale toekomstvisie voor gebied Creëren meerwaarde (infra als drager ruimtelijke ontwikkeling) Routeontwerp Meervoudig ruimtegebruik ( toekomstvastheid!) Integrale gebiedsvisies Programmatische aanpak: MIRT, lucht, stikstof (gebiedsgericht, samenwerking overheden)

Gebiedsgericht werken Gevolgen van gebiedsbenadering: “Ruimte voor infrastructuur” - Effecten infra op gebied: inpassing => herontwikkeling (t.b.v. bijv. parallelbanen systeem) - Effecten ruimtelijke ontwikkeling op mobiliteit / infra (milieuruimte) Groter plangebied bij projecten => meer (soorten) procedures afstemmen tracéwet, r.o.-procedures (nieuwe Wro), aanbesteding? (‘proces architectuur’) Grondverwerving, grondexploitatie (issue van ‘zelfrealisatie’) => nieuwe Wro, Grondexploitatiewet naast kostenverhaal ook waardevermeerdering verevenen (‘value capturing’)? beter afgestemde, samenhangende investeringen => MIRT en lokale en markt financiering Projectbeheersing  gebiedsgericht werken tijd, geld, scope procesmatige aanpak RWS als agentschap publieksgericht Wie is regisseur? Rijks of regionale opgave?

Op weg naar duurzame infrastructuur Footprint Rijkswaterstaat: RWS emissie: 1 mln. ton CO2 per jaar = 0,5% van NL 75% CO2 productie RWS door grondverplaatsing (baggeren, kustsuppletie, ophogen) RWS doet ruim 60% van alle grondverzet in NL Huidige stroomrekening RWS: 30 mln.€ per jaar (2008), grootste stroomverbruik: gemalen, wegverlichting, tunnelinstallaties RWS-medewerkers rijden samen 50.000.000 km per jaar voor het werk We beginnen niet bij nul; er gebeurt al veel: Grootschalig hergebruik materialen: >99% Life-cycle cost management ‘Sloopgericht’ bouwen ZOAB wegdekken: veilig én stiller Dynamische wegverlichting in buitengebied: dimmen bij weinig verkeer Ecologische beheer wegbermen en natuurlijke oevers RWS beheert 70% van de Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000 gebieden 22 22

Op weg naar duurzame infrastructuur Rijkswaterstaat kan verschil maken, vanwege: de omvang van zijn investeringen; invloed op de inrichting van Nederland (wegen, vaarwegen, water); taken op het gebied van natuurbeheer; invloed op de markt en andere overheden (“launching customer”); internationale positie (m.n. voor waterthema’s). Ambitie: RWS agenda 2012: “Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende, publieksgerichte en duurzame uitvoeringsorganisatie van de overheid te zijn.” Programmaplan RWS duurzaam (2009): 1) Zeker Duurzaam: duurzame energie in areaal beheer en aanleg 2) Duurzaam Facilitair RWS 3) Duurzaam Inkopen (EMVI) + Ruimtelijke kwaliteit van infrastructuur verbeteren (infrastructuur die positieve bijdrage levert aan omgeving en maatschappij) 23 23

Op weg naar duurzame infrastructuur Duurzame ontwikkeling Verder kijken dan neus lang is:

Op weg naar duurzame infrastructuur Intermezzo: onderzoeksprogramma i.h.k.v. samenwerking RWS en RUG: Sturing Programmabenadering Project  programmamanagement Implementatie (EU) regelgeving in praktijk (rechtvaardigheid, efficiëntie, duurzaamheid) Milieugebruiksruimte

Samenspel PPS, Gebiedsbenadering Duurzame Ontwikkeling Rijkswaterstaat kan verschil maken, vanwege: de omvang van zijn investeringen; invloed op de inrichting van Nederland (wegen, vaarwegen, water); taken op het gebied van natuurbeheer; invloed op de markt en andere overheden (“launching customer”); internationale positie (m.n. voor waterthema’s). Ambitie: RWS agenda 2012: “Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende, publieksgerichte en duurzame uitvoeringsorganisatie van de overheid te zijn.” Programmaplan RWS duurzaam (2009): 1) Zeker Duurzaam: duurzame energie in areaal beheer en aanleg 2) Duurzaamheid Facilitair RWS 3) Duurzaam inkopen (EMVI) + Ruimtelijke kwaliteit van infrastructuur verbeteren (infrastructuur die positieve bijdrage levert aan omgeving en maatschappij) 26 26

Samenspel PPS, Gebiedsbenadering Duurzame Ontwikkeling Benaderingen hangen samen Maatwerk, proportioneel werken mogelijk: Afzonderlijke ontwikkeling weg en gebied (bijv. N31 Zurich Harlingen, 2e Coentunnel) Gecombineerde ontwikkeling weg & gebied (bijv. A4 Steenbergen) Integrale ontwikkeling weg & gebied (bijv. A2 Maastricht) Integrale (duurzame) ruimtelijke ontwikkeling (bijv. ZO Brabant)

Samenspel PPS, Gebiedsbenadering Duurzame Ontwikkeling Issues: Relevantie vroege planfase (definitie project in verkenning) Probleemdefinitie: brede scope (relevante issues, plangebied, stakeholders) Analyse en ontwerp: integrale benadering, synergie (structuurvisie, plan-MER?) van acceptabele effecten, mitigatie en risico’s beheersen naar herontwikkeling, kansen en meerwaarde creëren Doel: heldere visie en doelen nodig (ruimtelijke kwaliteit = ?)

Samenspel PPS, Gebiedsbenadering Duurzame Ontwikkeling Issues: Coördinatie: tussen partijen en binnen organisatie Commitment: tussen overheden publiek-publieke samenwerking Betrokkenheid anderen: belanghebbenden (participatie +), markt (PPS) Verwachtingenmanagement: shareholders of stakeholders? (vertrouwen) Samenwerking met markt: prijs èn kwaliteit (EMVI) Meerwaarde creëren en verevenen t.b.v. gebied (value-capturing) Uitwerking in volgende fasen: 1 groot project, programma, …? Momentum houden! Projectbeheersing  procesbenadering (> scope) Projectmatig werken  gebiedsgericht werken tijd, geld, scope procesmatige aanpak agentschap publieksgericht regisseur 1 van de spelers

Samenspel PPS, Gebiedsbenadering Duurzame Ontwikkeling PPS en gebiedsgerichte benadering kunnen goed samengaan en voorwaarden bieden voor duurzame ontwikkeling (infra en omgeving) Belangrijke uitdagingen voor RWS: Verbreding scope nodig om uit impasse te komen  beheersbaarheid projecten? (behoefte  complexiteit,  stabiliteit) Dit vergt diversiteit in benaderingen (geen “one size fits all”) Maatwerk kan en moet, proportionaliteit Flexibiliteit en adaptief management project relateren aan netwerk- en gebiedsmanagement (projectplanning => programmaplanning?) Bij kiezen, weg uiteindelijk helderheid hebben over waar we naar toe willen Hebben we geld, voor tijd, voor kwaliteit => duurzame infrastructuur?