Toelichting “WONEN” Dirk de Kort Vlaams volksvertegenwoordiger 19 oktober 2011

2 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen? Feiten & vaststellingen  Wonen of behoorlijke huisvesting is grondwettelijk recht.  Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen is in de praktijk verre van evident. >woningprijzen en huurprijzen sinds jaren 90 sterk gestegen, 2005 “topjaar” >sindsdien lichte inkrimping vastgoedmarkt >vanaf 1ste semester 2010 opnieuw stijging van alle soorten vastgoed [woningen: € = gemiddelde prijs Vlaams Gewest in 2010] [appartementen: € = gemiddelde prijs Vlaams Gewest in 2010] [villa’s: € = gemiddelde prijs Vlaams Gewest in 2010] [bouwgrond: 155 €/m² = gemiddelde prijs Vlaams Gewest in 2010] >gemiddelde huurprijzen private sector in Vlaams Gewest (2010/1): [appartementen: 671 € - prov. Antwerpen 678 €] [huizen: € - prov. Antwerpen €]

3 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen? > Equivalent inkomen en huur/afbetaling voor huurders en eigenaars: -gemiddelde afbetaling stijgt, ook gemiddelde inkomen van afbetalende eigenaars neemt toe, zodat ze na afbetaling van lening meer overhouden. -huurprijzen stijgen minder sterk dan de afbetalingen, maar inkomen van de huurders is afgelopen decennium gedaald. -problemen inzake betaalbaarheid vooral in onderste segment van eigendomsmarkt en vooral op private huurmarkt. > Overzicht energetische kenmerken sociaal huurpatrimonium 2010: -dubbel glas/dakisolatie/CV: woningen (W) 52%, eengezinswoningen (EW) 44%, appartementen (A) 60% -1 of meer knelpunten:W 48%,EW 56%,A 40% -enkele beglazing:W 23%,EW 27%,A 18% -geen dakisolatie:W 28%,EW 38%,A 16% -geen CV/elektrisch:W 20%,EW 21%,A 19%

4 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen? Actief woonbeleid  Sociaal woonaanbod:  Momenteel sociale huurwoningen in Vlaanderen aan gemiddelde huurprijs van 260 €.  Eind 2009 wachtlijst met unieke kandidaat- huurders; sociale woonbehoefte wordt geraamd op  Volgens grond- en pandendecreet tegen 2020 bijkomend sociale huurwoningen en sociale koopwoningen.  Sociaal wonen specifiek gericht op jongeren bestaat niet.  Lokaal afwijkend toewijzigingsreglement mogelijk gericht op bepaalde doelgroep die voorrang krijgt bij toewijzing (verhouding t.o.v. inwoners gemeente respecteren).  “Wonen in eigen streek” moet jongeren toelaten in eigen gemeente te kunnen blijven wonen (overdracht onroerende goederen enkel aan personen met voldoende band met gemeente) bijv. in Brasschaat.

5 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Huren bij sociale huisvestingmaatschappij:  Toelatingsvoorwaarden: - voorwaarden m.b.t. inkomen 2011: € koppel € p.p. ten laste; € alleenstaande - geen eigendom bezitten - Nederlands kennen of leren - inburgering  Huurprijsbepaling: - marktwaarde = basis van te betalen huur - huur verder bepaald volgens inkomen en personen ten laste - gemiddelde huur bij De Ideale Woning = 265 €/maand  Toewijzing huur: - volgens chronologie van inschrijving en rationele bezetting - voorrangsregels (huisvesting bij renovatiewerken, verhuis wegens rationele bezetting, gezinshereniging, onbewoon- baar of ongeschikt verklaarde woningen, lokale binding).

6 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Huren bij sociaal verhuurkantoor:  Toelatingsvoorwaarden: zoals bij SHM.  Toewijzing: puntensysteem (woonnood, beschikbaar inkomen, kinderlast).  Huurprijsbepaling: - onderverhuring - maximale huurprijs voor SVK - huurder ontvangt huursubsidie. Eind 2010: woningen + 80% van gemeenten SVK.

7 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Huurdersorganisaties:  5 gesubsidieerde organisaties  informatie en advies aan huurders en kandidaat-huurders over diverse aspecten van huren.  Proefproject recuperatie herhuisvestingskosten:  samenwerkingsovereenkomst tussen gemeenten en Agentschap Inspectie RWO met Herstelfonds voor terugvordering herhuisvestingskosten bij eigenaar.  Investeringssubsidie voor de bouw van transitwoningen

8 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Sociale koopwoningen:  Toelatingsvoorwaarden: - meerderjarig - inkomen: min €; max € €; per persoon ten laste € - geen eigendom  Toewijzing koop: - chronologische volgorde, lokale binding & aantal kinderen In 2010 door VMSW 693 koopwoningen (KW) gegund, 485 KW opgeleverd; 633 KW verkocht aan gemiddeld €. Bescheiden woningen: Toelatingsvoorwaarden en toewijzing vastgelegd in eigen reglement.

9 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Huursubsidies:  woning in huur nemen bij het verlaten van onbewoonbaar, overbewoond, of ongeschikt verklaarde woning of onaangepast qua bezetting.  woning in huur nemen aangepast aan fysieke noden van huurder of inwonend gezinslid.  woning van SVK huren.  inkomensvoorwaarden + huurprijs woning niet meer dan 485 €.  huursubsidie: 100 €/maand eerste 24 m.; 80 €/maand tweede 24 m.; 60 €/maand derde 24 m.

10 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen? Cijfergegevens huursubsidies: - eind 2010 tegemoetkoming voor huurders uit huursubsidiestelsel van aandeel doelgroepen: 49% huurders SVK-woning; 20,5% daklozen; 13% bejaarden of gehandicapten; 8,5% huurders van ongeschikt en/of onbewoonbare woning; 9% huurders van te kleine of ‘overbewoonde’ woning. - op jaarbasis tal nieuwe begunstigden voor huursubsidie.  Verruiming van de huursubsidie:  financiële tegemoetkoming voor huurders op private huurmarkt met zeer laag inkomen, die al 5 jaar wachten op een sociale woning.  treedt in 2012 in werking.

11 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Renovatiepremie:  voor belangrijke renovatiewerken aan woning van tenminste 25 jaar  voor structurele of bouwfysische ingrepen om te voldoen aan kwaliteitseisen cfr. Vlaamse Wooncode (funderingen, muren, daken)  inkomensvoorwaarden: € voor alleenstaanden € voor samenwonenden,  met € per persoon ten laste € voor alleenstaanden met 1 pers. ten laste,  met € per pers. ten laste vanaf 2de pers. ten laste  premie 30 % van kostprijs werkzaamheden excl. BTW; max €.  ca aanvragen in 2010; gemiddeld premiebedrag €.

12 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Verbeterings- en aanpassingspremie VAP:  aantal aanvragen licht gestegen in 2010 naar  Sociale leningen:  Lenen bij sociale kredietmaatschappijen: - belangrijk instrument voor starters/jongeren voor nieuwbouw of aankoop woning tot max € - 39 erkende sociale kredietmaatschappijen in Vlaanderen - geen inkomensgrenzen en lening tot 100 % van kostprijs woning - piste voor jonge starters met te hoog loon voor sociale huisvesting, maar ook bij bank geen lening kunnen afsluiten

13 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Vlaamse Woonlening: - voor aankoop sociale woning, renovatie met aankoop van woning min. 30 jaar oud, renovatie eigen woning, nieuwbouw eigen woning - voorwaarden: inkomen (alleenstaande min €/max €, gezin met min. 2 personen min €/max €, verhoogd met € p.p. ten laste); geen volle eigendom of vruchtgebruik; lening afbetaald voor uw 75 j. - lenen mogelijk bij VMSW, SHM en Vlaams Woningfonds (voordeliger voor mensen met kinderen) - rentevoet tussen 1,82 % en 4,55 % leenakten in 2010; voor in totaal 697,37 miljoen € aan sociale leningen. Belangrijke tip: jonge starters gaan altijd best na of zij in aanmerking komen voor sociale lening!!!

14 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen?  Verzekering gewaarborgd wonen:  momenteel verzekeringen toegekend.  concreet zijn ontleners beschermd tegen inkomensverlies als gevolg van werkloosheid of ziekte.

15 VLAAMS WOONBELEID – op maat van jonge mensen? Aandachtspunten  alle instrumenten van Vlaams woonbeleid ook voor jonge mensen of starters bedoeld  geen enkele maatregel specifiek gericht op jongeren, behalve “wonen in eigen streek” met wat goede wil (tot 31/5/ dossiers behandeld; grootste aantal in provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant)  waarom zou op dat vlak niet gedacht kunnen worden aan: >introductie “leasingwoningen”: aantal jaren sociale woning huren met engagement tot latere aankoop, betaalde huurprijzen = voorafbetaling >opstart “korte-duur-woningen”: voor beperkt aantal jaren verhuurd door bijv. intergemeentelijke samenwerkingsverbanden >specifiek voor jonge starters hogere inkomensgrens sociale huur- en koopwoningen vastleggen + bepaling max. 3 jaar sociale woning huren.

16 DUURZAAM (ON)BETAALBAAR WONEN  Het Rollend Grondfonds: -decretale basis voor oprichting ervan in schoot van VMSW op 24/6 door Vlaamse Regering goedgekeurd -strategische en grotere gronden verwerven in gemeenten en regio’s met hoge grondprijzen -aankoop van betaalbaar woonaanbod waarbij combinaties worden beoogd van sociaal woonaanbod, Vlabinvest- woningen, bescheiden woonaanbod, studentenhuisvesting en/of zorginstellingen.  Gemeentebeleid eerder richten op begeleiding mensen of op sociale economieprojecten die nodige werken uitvoeren (i.p.v. aanvullingen op premies Vlaams Gewest).  Hogere kwaliteitsvereisten (prijsdumping door overaanbod energiedeskundigen) & digitaal kadaster voor EPC-attesten nodig (niet telkens terug van nul beginnen!).

17 DUURZAAM (ON)BETAALBAAR WONEN  Obstructies in regelgeving Ruimtelijke Ordening wegwerken ten voordele van duurzame investeringen (bijv. bezwaren bij isoleren aan buitenkant omwille van rooilijn).  39 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden op vlak van lokaal woonbeleid (deelname van 193 Vlaamse gemeenten).

18 DE IDEALE WONING C.V. cijfergegevens  Aantal huurders (dec. 2010): 5.015, waarvan in Antwerpen + districten  42,91% alleenstaanden – 12,04% alleenstaanden met 1 kind of andere  40% van de huurders = 40- en 50-jarigen  Patrimonium (31 dec. 2010): eengezinswoningen & appartementen verhuurd  Aangroei patrimonium: (dec. 2010) t.o.v (dec. 2009)  401 nieuwe verhuringen in 2010 (290>2009, 247>2008)  Aantal kandidaat-huurders (31 dec. 2010): 7.726, waarvan 40% alleenstaanden & tussen 30 en 50 jaar  nieuwe inschrijvingen in 2010,  met 133 aanvragen.

19 BESLUITEN BEVOLKINGSPROJECTIE  Aangroei bevolking verwacht in 9/10 gemeenten in de komende jaren, vooral in de grootsteden (Antwerpen en Gent).  Toename van het aantal 0-2-jarigen in 9/10 gemeenten in de komende jaren; opvallend sterk in de grootsteden, bijgevolg een paar jaar later een verwachte toename van de lagere schoolbevolking.  In 6 op 10 gemeenten wordt tegen 2030 een daling verwacht van het aantal jongeren tussen 0 en 19 jaar.  De bevolking op beroepsactieve leeftijd (20-64 jaar) zal in 7 op 10 gemeenten nog licht toenemen tot 2017, nadien zal in 9 op 10 gemeenten hun aantal afnemen.  Voortschrijdende vergrijzing en verzilvering in alle gemeenten; weliswaar zwak in de grootsteden.

20 BESLUITEN HUISHOUDENS- PROJECTIE  Aantal huishoudens stijgt, vooral 1-en 2- persoonshuishoudens; omvangrijkere huishoudens nemen af. Wel grote lokale variatie!  Aantal alleenwonenden stijgt. Wel grote lokale variatie!  Relatief is toename alleenwonenden het sterkst bij ouderen en oudste ouderen; groep alleenwonenden veroudert. Wel grote lokale variatie! >Meer dan 33% van de Brasschaatse bevolking is ouder dan 55 jaar. >Tegen 2030 zal totale Brasschaatse bevolking stagneren of zelfs licht achteruitgaan. >Aantal 65-plussers in Brasschaat  met 20% tegen 2018, met 30% tegen >”Grijze” bevolking in Vlaanderen  : 1,10 milj. in 2008; 1,34 milj. in 2020;1,58 milj. in 2030 (= totale stijging van 44%). >Tegen 2018 stijgt het aantal alleenwonenden in Brasschaat, relatief het sterkst bij de oudste ouderen, d.w.z. leeftijdsgroep van 80 j. + ouder.