Het Kastje en de muur Voor iedereen met vragen over ouderschap, opvoeding en de ontwikkeling van kinderen van 0-23 jaar

Op dit moment 1 op de 7 jongeren (14%) in zorg en/of speciaal onderwijs terwijl maar naar schatting 1 op de 20 (5%) echt problemen heeft Bron: Hermanns, J. (2009). Het opvoeden verleerd. Amsterdam: Vossiuspers UvA Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste van de hele wereld Opvoeders: hoge verwachtingen en veel onzekerheid in een complexe samenleving (stress!) De zorgvraag groeit Gezinnen en jongeren met de grootste risico’s bereiken we onvoldoende Veel te hoge kosten! Het ‘DOOSJESSYNDROOM’ Het Doosjessyndroom: de samenvatting van hardnekkige problemen in de zorg voor jeugd: verkokering, focus op problemen ipv oplossingen en versnipperd aanbod. Voor elk probleem ‘een hokje!

Back to basics Direct toegankelijk, persoonlijke match Maatwerk op alle leefgebieden Niet het probleem, maar de oplossing centraal Van preventie tot intensieve behandeling (zorgcontinuüm) 7/24 uur bereikbaar voor cliënten bij crisis ‘In de wijk’: We werken veel thuis, in de kinderopvang en op school Een vaste coach, extra experts waar nodig Vrijwillig waar het kan, met dwang als het moet (jeugdbescherming is cruciaal) (culturele) diversiteit Open netwerkorganisatie Praktische samenwerking rond gezinnen Bedenk: wat zou ik zelf willen aantreffen als ik hulp nodig heb?

Wat wij doen Informatie, advies en consultatie Workshops, clinics en training Onderwijsbegeleiding Gezinscoaching, jongerencoaching Praktische hulp en ondersteuning (AWBZ) Diagnostiek & behandeling voor kinderen, jongeren, ouders en gezinnen (GGZ) Training en coaching professionals Praktijkgericht: Opleiding, Onderzoek en ontwikkeling 20 Vestigingen in: Amsterdam , Haarlem, Alkmaar, Den Helder, Utrecht, Den Haag, Zoetermeer, Almelo, Deventer, Zwolle en Enschede Initiatieven in: Geldrop, ‘t Gooi, leeuwarden, Dordrecht, Breda, Rotterdam, Sittard, Groningen, Kaag & Brasem etc. 450 collega’s in een open netwerkorganisatie

Instroom 80% van onze clienten belt/mailt zelf voor een eerste afspraak of loopt binnen. Bij de aanmelding wordt gevraagd: ‘Hoe kwam je bij ons terecht?’ Instroom via CJG’s en ziekenhuizen wordt gerekend onder ‘arts’ (dit vanwege de artsverwijzing) De school is cruciaal voor optimale kansen en signalering van problemen

Clientprofielen

Doen wat werkt 11 Basisprincipes: 0. Veiligheid Gezin spreekt zich uit en kiest (vraaggestuurd) Gebaseerd op teamwerk (interdisciplinair Netwerkondersteuning (contextgericht) Samenwerking (verantwoordelijkheid) In de wijk (communitybased Cultureel bekwaam (culturele diversiteit) Op maat (maatwerk) Eigen kracht als basis (empowerment) Doorzettingsvermogen (passie) Resultaatgericht (planmatig Wrap around care biedt, op basis van uitgebreid internationaal onderzoek de randvoorwaarden voor effectieve gezinsinterventies.

Broedplaats voor innovatie Ruim baan voor opleiding, stages en experimenten Wrap Around onderzoeksprogramma Resultaat op korte en lange termijn (verder op eigen kracht, verminderen ‘zorgconsumptie’) Steun voor ondernemende professionals

Onze organisatie Visie- en waarde gestuurd Voortdurend in ontwikkeling Kleinschalig door celdeling (Eckhart) Vrijheid en verantwoordelijkheid voor professionals Alle werkprocessen rond de cliënt Slimme ICT, Digitale oplossingen (werken in de cloud) 450 collega’s, waarvan %80 in loondienst In 2012: totaal 20 lokale, autonome vestigingen 25 miljoen omzet, 10.000 clienten Ambitie: Opvoedpoli’s in het hele land

Het nieuwe werken Vrijheid Verantwoordelijkheid Geen vaste werktijden/-plekken Mogelijkheden voor persoonlijke en vakmatige ontwikkeling Weinig vergaderen slim omgaan met regelgeving en procedures, weinig controle Ruimte voor nevenactiviteiten & ondernemerschap Verantwoordelijkheid 7/24 Bereikbaar zijn voor cliënten en collega’s 100% urenregistratie: zelf je workload en productie monitoren Zelf vormgeven aan je eigen ontwikkeling, onderlinge samenwerking en resultaten voor cliënten Actief en creatief bijdragen aan de ontwikkeling van de Opvoedpoli

Wij zijn ‘hackers’ ,,Zorgvernieuwers als de Opvoedpoli laten zien dat wat we met de veranderingen in de jeugdzorg willen bereiken, in de praktijk ook mogelijk is” Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van VWS in de Tweede Kamer Vliegwiel voor verandering, Inspiratie voor cultuuromslag (transitie) Aansluiten op de lokale situatie Binnen het CJG, of in de ‘tweede lijn’ (of wat verder bedacht wordt) In de buurt, kinderopvang en school Het maakt niet uit waar je werkt, als je maar samen werkt aan professionele hulp Regie? De client heeft zelf de regie , behalve als dat niet gaat Bij complexe problematiek: heldere afspraken , 1 regisseur Liever praten met gezinnen, dan over gezinnen Veiligheid gaat voor privacy of beroepsgeheim Hoogwaardige opvoedhulp voor iedereen (dus niet alleen voor rijke mensen) Regie over zorgaanbod: bij de gemeente

Cijfers, een eerste poging Jeugd-GGZ Jeugdzorg Opvoedpoli Toelichting Wachttijd 6 weken 9 weken 2 weken Tussen aanmelding en start hulp (bron: branche rapporten GGZ-Nederland en Jeugdzorg Nederland) Clienttevredenheid 7,4 6,4 8,3 Jeugdzorg: C-toets, GGZ/Opvoedpoli: GGZ-thermometer; (bron: branche rapporten GGZ-Nederland en Jeugdzorg Nederland) Medewerkerte-vredenheid 7,1 8,1 Veel instellingen meten via Effectory: goede benchmark beschikbaar (bron: Effectory per sector) Personeel overhead 27% 30% 14% Alle niet-clientgebonden formatie (bron: Trimbos, GGZ in tabellen/Berenschot, benchmark GGZ; sectorrapport Jeugdzorg Nederland) Verzuim excl zwangerschap 5,0% 5,8% 2,6% Opvoedpoli: ‘Het nieuwe Werken!’ Uurtarief €101,- €120,-* €85,- GGZ: landelijke waardering OHW tweede lijn, bron: Accountantinstructie DBC’s) , jeugdzorg: zie noot Clienten, landelijk 256.000 78.000 9200 GGZ: eerste, tweede lijn + klinisch (bron: VNG), jeugdzorg: unieke clienten met geindiceerde hulp (alle varianten) (bron: sectorrapport Jeugdzorg Nederland Totale kosten €850.000.000 €2000.000.000 €29.800.000 Per client €3.230,- €19.230,- €3.240,- Opvoedpoli: alles ambulant TOV GGZ (bron: brancherapport GGZ-Nederland): per client meer uren door outreachende werkwijze/gezinsaanpak TOV jeugdzorg: geen zicht op (verschil in) aard/ernst problematiek! Besparing bij tarief Opvoedpoli € 134.650.000,- €437.500.000,- - Gegevens afkomstig uit verschillende benchmarks: Effectory, brancherapport Jeugdzorg Nederland, GGZ in cijfers (Trimbos) *Jeugdzorg: weinig genormeerde kostprijzen. Gegevens afkomstig uit onderzoek van Deloitte (2006), bevestiging onderzoek 2010, provincie Noord-Brabant.

Uitdaging: Combifinanciering Werken in alle sectoren rond jeugd Geen historisch budget, betaling op geleverd werk Financieren per client & per uur/traject GGZ en AWBZ Scholen Particulier Jeugdzorg Justitie Steeds meer gemeenten! Voortdurende discussie over ‘wie’ wat (niet) betaalt, top 5: ‘Lichte opvoedhulp’ (gat tussen eerste en tweede lijn) Bemoeizorg Gezinsbegeleiding voor GGZ-clienten Praktische hulp Langdurige ‘stut en steun’

Hardnekkig Provincies ‘Wachten op de transitie’ Gemeenten nemen het probleem over Teveel management, beleid en regels (incl. CAO’s) Sturing op standaardaanbod maakt maatwerk onmogelijk Verzekeraars bepalen waar je hulp vergoed wordt, systeem met kiezen van verzekeraar/polis werkt niet Afhouden nieuwe initiatieven (institutionele belangen en oude patronen) Tweedeling in de zorg: alleen mensen met geld kunnen kiezen Client en professional in de knel: Client: ‘Ik heb een probleem, een verwijzing en keuzevrijheid. Hoezo, geen vergoeding? School: ‘Dit kind heeft nu hulp nodig, help!’ Arts: ‘Ik zeg dat het GGZ is, dus dan is dat zo’. Gezinsvoogd: ‘wat moet ik zeggen om dit gezin bij jullie te krijgen?’ Professional: moeten we nou echt voor elke verzekering een ander formulier invullen?

Vraagstuk: zelf betalen voor hulp voor je kind? Rijke ouders De zorgvraag groeit, met name bij de hoger opgeleide gezinnen Die mensen kunnen best zelf bijdragen (ze kunnen ook op wintersport, huiswerkbegeleiding is al bijna standaard etc.) Maar juist deze gezinnen kennen de weg, hebben de goede polis (nauwelijks duurder), formuleren hun vraag ‘handig’ en krijgen gratis hoogwaardige hulp. Arme ouders Bij de Opvoedpoli krijgen we gelukkig ook de gezinnen binnen waar weinig geld en opleiding is. We zijn er voor iedereen. Deze mensen vragen later hulp, en hebben die ook echt nodig. Zij zijn niet zo ‘handig’, hebben de verkeerde (‘goedkope’) polis. Deze mensen worden van het kastje naar de muur gestuurd en zijn overgeleverd aan wat anderen bedenken voor de ‘doelgroep’. ‘Wij weten wel wat goed voor u is’. En dus: Is het niet mogelijk om een inkomensafhankelijke eigen bijdrage te regelen voor jeugdhulp? Voor ons als individuele instelling is dat niet makkelijk te doen (we proberen het wel). Een eigen bijdrage werkt remmend op de zorgvraag, maar we willen dit juist niet voor risicogezinnen. Vandaar.

Verandering? Concept wettekst wet op de jeugdhulp: Artikel 1.2 Het college is niet gehouden een voorziening op grond van deze wet te treffen: a. indien er met betrekking tot de betreffende problematiek een aanspraak bestaat op zorg als bedoeld bij of krachtens de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten of een recht op zorg als bedoeld bij of krachtens de Zorgverzekeringswet; b. indien naar het oordeel van het college een aanspraak bestaat op een voorziening op grond van een andere wettelijke bepaling, en c. voor zover de psychische problemen, psychosociale problemen of gedragsproblemen van de jeugdige, veroorzaakt worden door een matige tot diepe verstandelijke beperking. En dus: de verkokering blijft!

Out of the box Eenvoud en transparantie Vertrouw op de kracht en keuzes van burgers en professionals (iedereen heeft een huisarts, school!) Loskomen van verkokering (expertise blijft) Maak ambulante jeugdhulp vrij toegankelijk Laat mensen die dat kunnen zelf meebetalen (inkomensafhankelijke eigen bijdrage) De client heeft de regie, behalve als dat niet kan Harde meldplicht bij onveiligheid (versterk de jeugdbescherming, = kerntaak overheid) Werken met erkende instellingen (WTZI) Normeer de overhead, het is een monster dat vanzelf aangroeit Versterken inspectie Geld volgt klant, betalen op geleverd werk 1 Financieringssysteem voor alle jeugdhulp Gemeente heeft budget per inwoner Faciliteert met lokale netwerkstructuur Kan met pluscontracten sturen op lokale prioriteiten En stopt met financieren van instellingen die slecht presteren Prestatie-indicatoren: Clientervaring Medewerkerservaring Wachttijden Verminderen gezinsstress Verbeteren functioneren Verminderen zorginzet Lokale samenwerking Norm 8 2 weken -20% +20% Oordeel gemeente Uurtarief Ondersteuning (MBO) € 70 Begeleiding (HBO) € 85 Behandeling (WO) € 100

Wrijving geeft glans Gebruik de transitieperiode voor echte vernieuwing Reserveer 10% van het budget (=300 miljoen) voor open, integrale jeugdhulp Breng dit geld onder in het landelijk jeugd innovatie fonds (JIF) Instellingen die het aandurven laten hun historische sector en subsidie los en gaan werken met 20% lagere tarieven Gebruik de 60 miljoen bezuiniging voor versterking jeugdbescherming Vergelijk de klassieke jeugdzorg met JIF In 2015 hebben we dan 20% minder kosten en betere zorg voor jeugd. 20.20