Tracking en Tracing in de agrosector op basis van RFID Plan van aanpak voor Tracking en Tracing projecten op basis van geïnventariseerde projecten en samenwerkingsverbanden In opdracht van Platform Agrologistiek, FloraHolland en Frugicom Januari 2010 Copyright 2010: Platform Agrologistiek, FloraHolland, Frugicom, Alltrace

Platform Agrologistiek Opdrachtgevers Opdrachtgevers: Platform Agrologistiek www.agrologistiek.eu FloraHolland www.floraholland.nl Frugicom www.frugicom.nl Opdrachtnemer: Alltrace www.alltrace..nl

Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Doelstelling Definities: Tracking en Tracing RFID Deel I: Beschrijving RFID projecten en samenwerkingsverbanden in de agrosector Projectinventarisaties Samenwerkingsverbanden Ervaringen/Lessen vanuit de projecten Deel II : Plan van aanpak Tracking en Tracing projecten op basis van RFID Het plan van aanpak is opgesteld op basis van: Geïnterviewde en geïnventariseerde projecten en samenwerkingsverbanden Praktijkervaring van Alltrace. Deel III: Leerpunten TOP-10 Bijlagen Verklarende woordenlijst

Aanleiding Operatie Chip-It INLEIDING Tracking en Tracing projecten zien we in vele bedrijven. Het zijn ingrijpende projecten waarbij uiteenlopende processen in de organisatie geanalyseerd en betrokken worden. Tracking en Tracing vraagt soms een extra inspanning maar levert in ruil daarvoor een schat aan informatie. Zoveel informatie dat de organisatie in het begin van het project zeer goed moet definiëren wat er met die informatie moet gaan gebeuren. Wat is exact de doelstelling van Tracking & Tracing en wat moet aangestuurd worden met behulp van de verkregen informatie. Bij Container Centralen wordt RFID geïmplementeerd en dit leidt tot een aantal (herkenbare) vragen… Operatie Chip-It Container Centralen (CC) is voornemens om alle 3,5 miljoen containers (Denen) te voorzien van RFID. De insteek van CC is in eerste instantie gericht op de interne processen en de kwaliteitbeheersing van de containers. De implementatie van RFID heeft geleid tot enige kritiek en zorgen van een aantal Nederlandse CC Container gebruikers die de voordelen hiervan niet zien. Eerste analyse Na een eerste analyse binnen de blijkt dat er meerdere van dit soort RFID initiatieven zijn, dat er zeer beperkte samenwerking is tussen de verschillende initiatieven en dat de meeste partijen het wiel opnieuw uitvinden in Tracking en Tracing projecten. Houvast bieden voor Tracking en Tracing projecten Vanuit het Platform Agrologistiek, FloraHolland en Frugicom is de vraag gekomen om dieper te analyseren welke projecten en samenwerkingsverbanden er zijn op het gebied van RFID. Dit om op een rij te krijgen wat er speelt, wie wat doet en wat de branche er van kan leren. Het uiteindelijke doel is dat er meer projecten worden opgestart en afgerond met een aantoonbaar positief resultaat. De analyse en ervaringen uit geanalyseerde projecten worden vertaald naar een algemeen plan van aanpak dat als houvast dient voor Tracking en Tracing projecten.

Doelstelling Doelstellingen INLEIDING Doelstellingen Onderzoek naar Tracking en Tracing projecten en Samenwerkingsverbanden in de agro-/sierteeltsector Herkenbare projecten waar andere partijen van kunnen leren Inventarisatie bestaande projecten en initiatieven Een ‘standaard’ model voor nieuwe en bestaande Tracking en Tracing projecten Samenvatting belangrijkste leerpunten Plan van aanpak Top 10 Leerpunten Deel I Deel II Deel III

Definitie: Tracking en Tracing INLEIDING Voordat dit rapport de diepte ingaat, delen we onze definities van de belangrijkste begrippen met u. Vandaar een korte omschrijving van Tracking en Tracing en RFID. Overige definities staan in de bijlage ‘Verklarende Woordenlijst’. Tracking en Tracing 'Het (in real- time of off- line) kunnen herleiden van het logistieke traject van (samengestelde)producten.‘ (Van de Goor et al., 1996) Verleden Heden Toekomst Tracing (verleden) … is de mogelijkheid om achteraf na te gaan waar een product(groep) vandaan komt en welke stappen deze heeft doorlopen in de logistieke keten Tracking (heden-toekomst) … is de mogelijkheid om een product(groep) te volgen gedurende zijn reis door de logistieke keten DEEL I – Plan van Aanpak

Tag / Label / Transponder / Smartlabel Definitie: RFID INLEIDING RFID Radio Frequentie IDentificatie Het is een technologie om meerdere objecten tegelijk vanaf een afstand contactloos te identificeren met behulp van radiogolven. Onderdelen van RFID systemen De tag bevat een chip met daaraan gekoppeld een antenne samengebracht in een behuizing. De tag ontvangt een radiosignaal van een RFID antenne en gebruikt datzelfde signaal om gegevens terug te zenden. De antenne zendt een radioveld uit en ontvangt radiosignalen terug van de tag. De reader is gekoppeld aan de antenne. De reader verzamelt alle signalen die van de antenne(s) komen. De middelware is een software-onderdeel dat de overgang verzorgt tussen de fysieke RFID infrastructuur en uw besturingslaag (MES, ERP, WMS etc.) Tag / Label / Transponder / Smartlabel Antenne Reader Middelware

Management Summary Samenvatting RFID Projectinventarisaties: INLEIDING Samenvatting RFID Projectinventarisaties: Er is een beperkt aantal RFID projecten binnen de agrosector in Nederland Er is beperkte samenwerking tussen deze projecten Projecten zijn in eerste instantie vaak technisch georiënteerd De doorlooptijd van de projecten is gemiddeld genomen langer dan 1 jaar Projecten waarbij meer dan 3 schakels zijn aangesloten zijn zeer schaars Veel projecten richten zich op de interne logistiek en niet zozeer op ketenintegratie Samenvatting RFID Samenwerkingsverbanden: Individuele bedrijven zijn niet vaak vertegenwoordigd in samenwerkingsverbanden Veel RFID samenwerkingsverbanden zijn niet op de hoogte van elkaars bestaan Er is geen samenwerking/kennisdeling tussen de samenwerkingsverbanden op gebied van RFID Technologie: Voor identificatie wordt meestal de RFID UHF Gen 2(ISO18000-6) gebruikt Als back-up scenario wordt barcodering of datamatrixcodering gebruikt Meestal vindt in de projecten RFID identificatie op krat/pallet/trayniveau plaats Op productniveau wordt meestal barcodering toegepast, nieuw daarin is de GS1 databar Plan van aanpak: Bepaal vooraf duidelijk de projectdoelstellingen Los eerst de grootste huidige knelpunten in de procesgang op alvorens RFID te introduceren Als RFID geen toegevoegde waarde levert, begin er dan niet aan(kies een alternatief) Betrek de juiste mensen vanaf het begin bij het project (operatie + management) Manage het veranderproces

Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Deel I Inhoudsopgave Projectbeschrijvingen Samenwerkingsverbanden Ervaringen/Lessen

Projecteninventarisatie – overzicht DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Projectnaam Keten Product Identificatie Deelnemers* Techniek Versschakel Versgesneden groenten Krat Schuitema, Heemskerk, KPN, NXP, Cap Gemini, WUR RFID(UHF) Florensis Stekjes Florensis, CaptureTech, Visidot Datamatrix Walking plant system Plantjes Pot WPS Zetes, RFID(LF, UHF) Bionest Aardbeien Doos Bionest, Ambient,Edeka Zigbee New Fresh Versproducten algemeen Delhaize, Bruel, EPS, Mieloo&Alexander Groen = in scope project Wit = buiten scope project I = inslag b = binnen eigen processen u = uitslag *Belangrijkste deelnemers met betrekking tot de RFID/auto-id systemen die zijn toegepast in het project

Projecteninventarisatie - overzicht DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Projectnaam Keten Product Identificatie Deelnemers* Techniek Greencore Versproducten (convenience goods) Krat Greencore, CaptureTech, EPS RFID(UHF) Van plant tot klant Planten Fust, tray, rolcontainer Florilog, PT, Interaxi Cali Komkommers Doos Univeg Trade Spain, Markro(Metro) Barcode Kiwi-new sealand Kiwi Pallet Eastpack Kaas Kaaswiel Cono, JB besturingstechniek, Kaasmerk Datamatrix BGN/Selexyz Boeken Boek Centraal Boekhuis CaptureTech/Progress Groen = in scope project Wit = buiten scope project I = inslag b = binnen eigen processen u = uitslag *Belangrijkste deelnemers met betrekking tot de RFID/auto-id systemen die zijn toegepast in het project

Projectbeschrijvingen DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Op de volgende pagina’s volgt een beschrijving van de volgende projecten: Florensis WPS Bionest New Fresh Greencore Van plant tot klant Cali komkommers Eastpack Kiwi New Sealand Cono kaas BGN/Selexyz/Centraal Boekhuis

Project: Versschakel DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i b u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Kwalitatief, betaalbare producten naar de consument brengen en zorg dragen voor voldoende beschikbaarheid. Aantonen dat de EPC Global structuur werkt in de praktijk. Introductie Vers Schakel is wereldwijd een uniek project, geïnitieerd door Schuitema/C1000 vanuit de drive om de kwaliteit en beschikbaarheid van verse groenten in het winkelschap te verbeteren. Hiertoe is RFID voor het eerst toegepast in de gehele logistieke keten van vers gesneden groente, van leverancier Heemskerk tot en met het C1000 winkelschap. Technologie RFID UHF Gen 2 op kratniveau (GRAI code in chipgeheugen) Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Resultaten/Lessen Schuitema, Heemskerk, KPN, NXP, Cap Gemini, WUR Kies de juiste partners- ervaring! Investeer in kwaliteit: RFID labels zijn geen commodity, breng indien mogelijk twee labels aan Test: uitgebreid testen Doorzettingsvermogen Openheid in de keten- zorg dat eenieder informatie wil delen Probeer niet een ERP systeem te ontwikkelen voor de gehele keten, focus op track en trace functionaliteit Een online operator console naast iedere leespoort voor directe gebruikersfeedback Een secure netwerk (VPN) tussen de verschillende locaties SMS waarschuwingen bij foutsituaties helpen het eindresultaat verbeteren

Project: Florensis DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i b u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Bijhouden welke trays in welke conditie naar welke klant gaan. 100% uitgangscontrole en automatisch bijhouden traystand bij de klanten. Introductie Internationale plantenkwekerij Florensis gebruikt voor het kweken en transporteren van jonge planten speciale trays. Het plantenmateriaal wordt in deze trays aan de afnemers geleverd, maar de trays blijven eigendom van Florensis. Om ze te kunnen registreren en traceren implementeerde het bedrijf een nieuw geautomatiseerd systeem op basis van 2D codering. Technologie Datamatrix code op de kratten (per krat aparte nummerrange) Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Een issue was wel de grote hoeveelheid data die door ons netwerk wordt gestuurd. Dat stelde extra eisen aan het netwerk. Ga goed na of je (een van) de eerste wilt zijn in het gebruik van een nieuw technologie. Evalueer meerdere potentiële leveranciers. RFID is niet zaligmakend. Het 2D systeem levert voor Florensis evenveel, zoniet meer, functionaliteit dan een RFID systeem tegen een fractie van de kosten. Registreer altijd op individueel niveau (krat, pallet etc. ) als je producten terug wilt ontvangen. Florensis, CaptureTech, Matadex

Project: WPS DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i b u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Introductie Weten wat je in huis hebt aan planten 100% kwaliteitsselectie Automatisch orders completeren Het Walking Plant System van Horti Systems werd de afgelopen tien jaar gestaag ontwikkeld tot een betrouwbaar en flexibel systeem voor de teelt en logistiek van potplanten. De laatste drie jaar is Zetes erbij betrokken voor de implementatie van RFID software. Daarmee is het Walking Plant System verrijkt met een compleet nieuwe tak en uitgegroeid tot een compleet order- en afleversysteem: het Plant Order System. Technologie RFID (LF) inmiddels UHF Gen2 op plantpot dragers Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Niet nader gespecificeerd WPS, Zetes

Project: Bionest DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i b u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Introductie Kwaliteitsbewaking Shelf life expectancy algoritmes ontwikkelen Aardbeien zijn een extreem temperatuurgevoelig product. Bionest is een producent van aardbeien die ervoor wil zorgen dat de kwaliteit van haar producten gedurende de gehele keten wordt gewaarborgd. Hiertoe wil zij de meest innovatieve beschikbare, betaalbare technologie inzetten. Technologie om bijvoorbeeld de temperatuur nauwkeurig bij te houden. Technologie Zigbee variant inclusief temperatuurmonitoring Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) De kwaliteit is goed te bewaken met behulp van Zigbee(RFID) technologie Hierdoor is er minder derving in de keten omdat er beter gestuurd kan worden op kwaliteit Bionest, Ambient, Edeka

Project: New Fresh DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i i i i b u u u u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i i i b b u u EPS streeft ernaar om de voorraadniveaus optimaal te hebben en daarmee de juiste kratten op de juiste plaats aan te kunnen leveren. Introductie Voor dit project beheert EPS de krattenpool van Delhaize. Op verschillende punten in de keten worden de RFID tags uitgelezen en doorgestuurd naar een door EPS beheerde database. Om te beginnen worden het EPS depot in België en 200 leveranciers op het systeem aangesloten. Hierbij wordt telkens de status en locatie van de kratten bijgehouden. Technologie RFID(UHF) beide zijden krat (GRAI) + barcode Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Betrek de mensen van de werkvloer tijdig bij het project om draagvlak te vergroten. Kijk goed naar de processen op de werkvloer. Vooral de uitzonderingen kunnen het systeem danig verstoren. Niet iedereen realiseert zich wat een bepaalde handeling aan invloed heeft op het registratiesysteem. Geen enkele leverancier geeft garanties op de levensduur van ingebedde (inmould) tags in de kratten. Delhaize, EPS, Bruel, Mieloo & Alexander

Project: Greencore DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i b u i i b b b b b b b u u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Belading vrachtwagens verbeteren, meer items per pallet, meer volle pallets Snellere afhandeling vrachtwagens op DC (magazijn Delhaize) Groter assortiment aanbieden aan klant Verbeteren logistieke handelingen Betere inzichtelijkheid in productinformatie Introductie Bij Greencore heeft Exact samen met system integrator CaptureTech een systeem geïmplementeerd waarmee artikelen op kratniveau van een RFID-chip worden voorzien. Voor verzending stuurt Greencore haar klanten een elektronisch bericht en als die de chip uitlezen weten ze direct welke artikelen ze hebben ontvangen. Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Technologie Greencore, CaptureTech, EPS RFID(UHF) beide zijden krat(GRAI) + barcode Resultaten/Lessen Invloed vocht op scanproces Invloed scanomgeving op scanproces – Hanteer kooi van farraday om ongewenste resultaten te vermijden Kratten Delhaize uitgevoerd met 1 chip – Antennes aan beide zijden van de pallet Pallet opbouw, mixed pallets Plaats in proces waar tags gescand worden – Bouw controle in het proces Integratie RFID met ERP systemen Realisatie binnen budget continue bewaken Opleiding personeel niet vergeten

Project: Van plant tot klant DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i i b b u u i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i i b b u Besparing in operationele processen Minder fouten door transparantie in de keten Kortere doorlooptijden door de gehele keten Efficiëntere inzet van de ladingdrager pool Introductie De sierteeltsector past RFID voornamelijk intern toe. De mogelijkheden van toepassing in de keten zingt al een tijd rond. Er is onduidelijkheid over de potentie van de combinatie van deze technologie met bestaande toepassingen zoals Florecom en KISSit. In welke mate kan RFID voor de keten een toegevoegde waarde leveren en kan het geïntegreerd worden met bestaande technologieën? Technologie Fust: UHF Gen 2 + EAN GRAI Rolcontainer: UHF Gen 2 + EAN GRAI Pakbon: UHF Gen 2 + EAN 128 Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Florilog, Productschap Tuinbouw, Zuydgeest de Lier, Oriental Group, Sierteeltdirect, Hamiplant, Breewel transport, Interaxi Resultaten/Lessen Project loopt nog.

Project: Cali komkommers DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i i b u u i i i i i i b b b b b b b b b b b u u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u u i i i i b b b u u Gebruik van electronic field passport. UAID: Unique Area ID voor boeren/velden. Traceability van plantbeschermingsmiddelen Lijst met voorgeschreven activiteiten en producten met pre-oogst intervallen en MRL waarden(Maximum Residu Level). Onafhankelijke laboratorium controles koppelen aan producten. correcte informatie bij aankomst in Metro DC. Lotnumber scanning bij de kassa: link maken tussen consument - product – boer. Introductie Met behulp van bestaande technologie zoveel mogelijk keteninformatie verzamelen tbv een voorwaarts- en achterwaarts traceerbaarheidssysteem van teler t/m de finale klant. De geteste oplossing toepasselijk maken voor zoveel mogelijk warengroepen (categories). De oplossing moet internationaal toepasbaar zijn, dus geen METRO oplossing maar ook toepasbaar voor andere retailers/ketenpartners. Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Univeg Trade Spain, Markro(Metro) Technologie GPS voor de locaties + GS1 databar op doos Resultaten/Lessen Niet nader gespecificeerd

Project: Eastpack Kiwi New Sealand DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i b u i i b u u i i i i i i b b b b b b b b b b b u u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u u i i i i b b b u u Makkelijk pallets vinden in de opslag DIFOTIS leveren: deliver in full on time in spec Waterdichte productstromen Introductie Eastpack is een Aziatisch bedrijf dat op grote schaal kiwi’s verpakt, opslaat en verstuurt aan haar wereldwijde klanten. Ze transporteren meer dan 12 miljoen trays Kiwi’s per . Ze claimen dat ze binnen een maand na afronding van het systeem duidelijke voordelen konden Technologie Datamatrix voor RTLS(real-time-location-system) binnen RFID(UHF Gen 2) for pallets Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Boetes voor niet/te laat leveren 150k$ lager 33% besparing op assets door efficiencyverbeteringen (minder pallets, minder heftrucks, minder chauffeurs) Derving in de keten met 3% gedaald Eastpack

Project: Cono kaas DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant Doel i i b b u i b u i i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Kwaliteitsbewaking Tracking en tracing (recalls) Introductie Vóór de kazen bij Cono Kaasmakers Yves De Groote de vrachtwagen ingaan op weg naar de klant, leest een beeldherkenningssysteem sinds kort de unieke code van het kaasmerk. Dit is niet alleen handig voor een zo efficiënt mogelijke traceerbaarheid, maar vooral uit kwaliteit- en productieoogpunt van belang. Technologie Datamatrix code aan beide zijden van iedere kaas Resultaten/Lessen Projectdeelnemers (mbt auto-ID) Investering 200k 50k€/jaar besparing door automatische inspectie Er komt veel info uit het systeem, belangrijker is wat je er daarna mee doet. Cono, JB besturingstechniek, Kaasmerk

Project: BGN/Selexyz/Centraal Boekhuis (Referentieproject) DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Doel Teler/Kweker Handelaar Bewerker Handelaar Retail/eindklant i i b b u i b u i i b b b b b b b u u u u u u u i i i i i i b b b b b u u u u i i i b b u Betrouwbaarheid beschikbaarheid product verhogen Verhogen klantparticipatie binnen de winkel Elimineren handmatige dagelijkse bestel- en orderroutine Vaststellen levensvatbaarheid innovatie Optimaliseren en sneller actualiseren assortiment naar klanten Lage termijn: volledige integratie on- en offline activiteiten (solide multi channel focus: koppeling supply chain (push) - commercial chain (demand pull) Verhogen omzet tegen lagere arbeidskosten Introductie Ieder product (boek) en locatie worden voorzien van een eigen unieke id. Ieder item wordt daarmee uniek en kan gekoppeld worden aan onderliggende producteigenschappen of aangewend worden om de locatie van het item te bepalen. Zoeken en vinden wordt daardoor vereenvoudigd en verhoogt de verkoopkans. Opheffen ‘out of stock’-positie door gebruik te maken van virtuele bestelservice. Technologie Projectdeelnemers (m.b.t. auto-ID) RFID(UHG gen 2) op ieder boek BGN/Selxyz-Centraal Boekhuis, CaptureTech, Progress Resultaten/Lessen Invoering RFID is geen project, maar grijpt diep in op de processen Bepaal de scope van de invoering en faseer verdere roll-out RFID is geen ICT en/of technische ‘truc’, maar een strategische keuze Bepaal vooraf wat er gemeten gaat worden (meten = weten) Bepaal vooraf welke configuratie wordt toegepast Betrek de business bij het project: maak ze eigenaar van de tool Betrek marketing om het succes te kanaliseren (houdt de focus) Neem vooraf de investering op in de begroting Denk vooraf na over de retailprocessen die aangepast worden RFID is een middel tot verregaande integratie; Houdt rekening met interne weerstand en blijf communiceren; Invoering van RFID is een kwestie van lange adem; Geniet van het succes en toon leiderschap; Maak intern goed afspraken over rollen en verdeling van taken; Maak min.één medewerker vrij om invoering volledig te begeleiden

Ervaringen/Geleerde lessen vanuit de projecten DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Kies de juiste partners- ervaring! Investeer in kwaliteit: RFID labels zijn geen commodity, breng indien mogelijk twee labels aan Test: uitgebreid testen Doorzettingsvermogen Openheid in de keten- zorg dat eenieder informatie wil delen Probeer niet een ERP systeem te ontwikkelen voor de gehele keten, focus op track en trace Een online operator console naast iedere leespoort voor directe gebruikersfeedback Een secure netwerk (VPN) tussen de verschillende locaties SMS waarschuwingen bij foutsituaties helpen het eindresultaat verbeteren Invoering RFID is geen project, maar grijpt diep in op de processen Bepaal de scope van de invoering en faseer verdere roll-out RFID is geen ICT en/of technische ‘truc’, maar een strategische keuze Bepaal vooraf wat er gemeten gaat worden (meten = weten) Bepaal vooraf welke configuratie wordt toegepast Betrek de business bij het project: maak ze eigenaar van de tool Betrek marketing om het succes te kanaliseren (houdt de focus) Neem vooraf de investering op in de begroting Denk vooraf na over de retailprocessen die aangepast worden RFID is een middel tot verregaande integratie Houdt rekening met interne weerstand en blijf communiceren Invoering van RFID is een kwestie van lange adem Geniet van het succes en toon leiderschap

Ervaringen/Geleerde lessen vanuit de projecten DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Maak intern goed afspraken over rollen en verdeling van taken Maak min.één medewerker vrij om invoering volledig te begeleiden Er komt veel info uit het systeem, belangrijker is wat je er daarna mee doet 33% besparing op assets door efficiencyverbeteringen (minder pallets, minder heftrucks, minder chauffeurs) Derving in de keten met 3% gedaald Invloed vocht op scanproces Invloed scanomgeving op scanproces – Hanteer kooi van farraday om ongewenste resultaten te vermijden Kratten uitgevoerd met 1 chip – Antennes aan beide zijden van de pallet Pallet opbouw, mixed pallets Plaats in proces waar tags gescanned worden – Bouw controle in het proces Integrateer RFID met ERP systemen Bewaak realisatie binnen budget Opleiding personeel niet vergeten Betrek de mensen van de werkvloer tijdig bij het project om draagvlak te vergroten Kijk goed naar de processen op de werkvloer. Vooral de uitzonderingen kunnen het systeem danig verstoren. Niet iedereen realiseert zich wat een bepaalde handeling aan invloed heeft op het registratiesysteem. Niemand geeft garanties op de levensduur van ingebedde tags in de kratten

Samenwerkingsverbanden RFID DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Deel I Vervolg Op de volgende pagina’s volgt een beschrijving van de onderstaande samenwerkingsverbanden: Frugicom: Standaardisatie teeltbericht Pasteur Verssector, ketenbrede verbeteringen R.A.A.S (RFID Application And Support)

Samenwerkingsverbanden RFID - overzicht DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Een samenwerkingsverband is een samenwerking tussen organisaties en bedrijven om te komen tot nieuwe standaarden en technologieën. Initiatief Doel Deelnemers GS1: Verssector, ketenbrede verbeteringen De verssector kijkt naar oplossingen om de versketen efficiënter te maken. In juni 2009 is een internationale GS1-werkgroep gestart, die de wensen van de sector verzamelt om deze vervolgens te vertalen naar praktische oplossingen. Retailers: Wal-Mart, Metro,… Leveranciersvertegenwoordigers: PMA, mp, XML,… Solution providers: NCR, Zebra,… Frugicom: Standaardisatie teeltbericht Door de teeltgegevens efficiënt en betrouwbaar uit te wisselen, is een reductie van kosten te realiseren. Momenteel wordt in de requirements analyse fase bepaald welke informatie in de berichten nodig is. Het streven is om medio 2010 klaar te zijn met de testfase. FrugICom Pasteur In dit internationale samenwerkingsproject worden met behulp van wireless sensortechnologie op basis van RFID toepassingen ontwikkeld om bederfelijke goederen door de keten te kunnen volgen. NXP, IMEC-NL, TU/e, WUR, DSM, NVC, TNO, Philips AT, Boschman R.A.A.S. RFID Application And Support Ondersteunen van het MKB bij het benutten van de voordelen die RFID kan bieden om zo het concurrerende vermogen daarvan te versterken. REGIO: Rijn-Waal en Rijn-Maas-Noord (cirkel Roermond – Tiel – Enschede – Duitse grens). NV industriebank LIOF Kamer van Koophandel Limburg Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek samen met WUR FTK Forschungsinstitut für Telekommunikation e.V. Hochschule Niederrhein

Samenwerkingsverbanden - overzicht DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Initiatief Doel Deelnemers PTI Produce Traceability Inititiave Supply chain wijde acceptatie van electronische traceability van iedere productdrager in 2012 http://www.producetraceability.org/endorse_pti/index.cfm E-agri, UK De universiteit van Manchester heeft het e-Agri, smart Agriculture initiatief opgestart. Dit e-agri onderzoek integreert onderzoek in ICT, sensoren, elektronica, controle en elektriciteitssystemen om een nieuwe toekomst voor voedselveiligheid te waarborgen. http://www.eee.manchester.ac.uk/e-agri/

Samenwerkingsverband: Standaardisatie teeltbericht DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Waarom deze samenwerking? Link Zowel door de consument als de wetgeving worden steeds meer eisen gesteld met betrekking tot MRL's en traceerbaarheid van de geteelde producten. Informatie zoals welke gewasbeschermingsmiddelen gebruikt zijn en de daadwerkelijk gemeten residuwaarden, zijn hierbij essentieel. Enerzijds voor de afzetorganisaties om te bepalen voor welke markten het product geschikt is, anderzijds voor de consument om te controleren of het geteelde product aan de gestelde eisen voldoet. Daarom ontwikkelt Frugicom een tweetal berichten. Voor het uitwisselen van teeltgerelateerde informatie tussen teler en afzetorganisatie, komt een zgn. teeltregistratiebericht. Hiermee kunnen telers gedurende de teelt relevante informatie, zoals toepassing van een gewasbeschermingsmiddel op een bepaald perceel, naar hun afzetorganisatie sturen. Daarnaast wordt gewerkt aan een teeltgeschiedenisbericht. Met dit bericht kan de handel relevante teeltinformatie, zoals toegepaste gewasbeschermingsmiddelen en resultaten van residuanalyses, communiceren met haar afnemers. Door de teeltgegevens efficiënt en betrouwbaar uit te wisselen, is een reductie van kosten te realiseren. Momenteel wordt in de requirements analyse fase bepaald welke informatie in de berichten nodig is. Het streven is om medio 2010 klaar te zijn met de testfase. Link: http://www.frugicom.nl/LinkClick.aspx?fileticket=pzJjw%2F4aKYc%3D&tabid=1316 Deelnemende partijen Frugicom, Frankort & Koning, FresQ, Fruitmasters, The Greenery, Productschap Tuinbouw, GS1 en ZON. Contactpersonen Henk van Dijk, ICT manager Fruitmasters Coen Jansen, GS1

Samenwerkingsverband: Pasteur DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Waarom deze samenwerking? Link In dit internationale samenwerkingsproject worden met behulp van wireless sensortechnologie op basis van RFID toepassingen ontwikkeld om bederfelijke goederen door de keten te kunnen volgen. Niet in de eerste plaats om te weten waar ze zich in de keten bevinden, maar juist om te volgen in welke staat deze producten zich bevinden. Denk daarbij aan het monitoren van de temperatuur in de cold chain, maar ook het actief meten van gassen om te bepalen of een product nog geschikt is voor consumptie. In eerste instantie zijn de te ontwikkelen toepassingen bestemd voor gebruik op kratten, dozen en pallets. Daarnaast kijkt het project naar mogelijkheden voor de verdere toekomst. Link: (nog niet) Deelnemende partijen Deelnemende partijen: NXP, IMEC-NL, TU/e, WUR, DSM, NVC, TNO, Philips Applied Technologies, Boschman, Contactpersonen NVC: Ger Standhardt NXP: Romano Hoofman Samen met Wageningen University & Research en de Katholieke Universiteit Leuven gaat het Nederlands Verpakkingscentrum er voor zorgen dat de gehele supply chain van verpakte producten bij het project betrokken wordt, zodat dit technologische hoogstandje uiteindelijk in de industrie goed toegepast kan worden.

Samenwerkingsverband: Verssector, ketenbrede verbeteringen DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Waarom deze samenwerking? Link De verssector kijkt naar oplossingen om de versketen efficiënter te maken. In juni 2009 is een internationale GS1-werkgroep gestart, die de wensen van de sector verzamelt om deze vervolgens te vertalen naar praktische oplossingen. Het versschap neemt een belangrijke plaats in op de winkelvloer. Tot de groep versproducten behoren o.a. AGF, vlees en gevogelte, vis, zuivel en brood & banket. Het zijn geen makkelijk te verhandelen producten, ze vragen de nodige aandacht: zo is er lokale wetgeving in het teken van voedselveiligheid en speelt traceerbaarheid een steeds grotere rol. Daarnaast moeten de kosten in de keten omlaag en moet verspilling worden beperkt. Focus op productidentificatie en aanvullende informatie Bovengenoemde uitdagingen vragen bij uitstek om een ketenbrede aanpak, welke door de in juni opgerichte GS1-werkgroep in goede banen wordt geleid. In eerste instantie moet dit leiden tot een inventarisatie van hetgeen de verssector wil. Bij de daaropvolgende vertaling van deze inventarisatie naar praktische oplossingen, ligt de focus op productidentificatie en de bijbehorende aanvullende informatie: • Hoe codeer je versproducten? • Is aanvullende informatie noodzakelijk en zo ja, welke? • Welke barcode kies je voor welke toepassing? • Hoe ga je om met wichtartikelen? http://www.gs1.nl/verssector-werkt-aan-ketenbrede-verbeteringen.html Deelnemende partijen Retailers: Wal-Mart, Metro,… Leveranciersvertegenwoordigers: PMA, mpXML,… Solution providers: NCR, Zebra,… Overheidsinstanties: Contactpersonen Contactpersoon GS1: Sarina Pielaat, sarina.pielaat@gs1.nl

Samenwerkingsverband: R.A.A.S (RFID Application And Support) DEEL I – Beschrijving projecten en samenwerkingsverbanden Euregionaal subsidie voor het R.A.A.S. project, Periode 1 januari 2010 tot 1 januari 2013 De Nederlandse partners richten zich op de branches Logistiek en Agro-business: NV industriebank LIOF Kamer van Koophandel Limburg Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek samen met Wageningen Universiteit en Researchcentrum (WUR) De Duitse partners richten zich op de branches Textiel, Gezondheidszorg en Voeding: - FTK Forschungsinstitut für Telekommunikation e.V. - Hochschule Niederrhein Link www.RFIDkenniscentrum.nl Contactpersonen Contactpersoon RFID Kenniscentrum: Jos van Kooij Waarom deze samenwerking? Doel: ondersteunen van het MKB bij het benutten van de voordelen die RFID kan bieden om zo het concurrerende vermogen daarvan te versterken.