Aanbevelingen voor gemeentelijk Boomteelt en TOV Aanbevelingen voor gemeentelijk (RO)-beleid

Boomteelt = intensieve teelt Effecten voor gebieden met kwetsbare omgevingswaarden: Natuurwaarden Cultuurhistorische en landschappelijke waarden Archeologische waarden Aardkundige waarden Hydrologische waarden 2

Effecten boomteelt Vermindering van de biodiversiteit: aantasting of vernietiging leefgebieden (kwetsbare) soorten door veelvuldig gebruik van bestrijdingsmiddelen, bemesting en monoculturen. Aantasting van cultuurhistorisch waardevol landschap: verdwijnen landschapselementen aantasting open polders of bolle akkers. Aantasting archeologische en aardkundige waarden: oude akkers, esdekken en archeologische waarden aangetast door worteldiepte of bewerkingsdiepte (tot 50 cm). 3

Biodiversiteit en CHW aangetast tekst 4

Effecten boomteelt 2 Negatieve effecten op waterkwaliteit en -kwantiteit in de natte natuurparels en de attentiegebieden: de waterkwantiteit , voor intensieve teelten lagere grondwaterstanden dan voor natuur de waterkwaliteit slechter door uitspoeling van bestrijdingsmiddelen en meststoffen. 5

Effecten op water tekst 6

Boomteelt ongewenst in: leefgebieden voor kwetsbare soorten (voorheen GHS landbouw) de ecologische hoofdstructuur (EHS) cultuurhistorisch en landschappelijk waardevolle gebieden (zoals bolle akkers, open polders) archeologische monumenten 7

Boomteelt ook ongewenst in: gebieden met aardkundige waarden (o.a. esdekken, steilranden, micro- reliëf) Beekdalen gebieden waar hydrologische waarden door boomteelt (irrigatie, drainage, bestrijdingsmiddelendrift) negatief beïnvloed worden (o.a. de natte natuurparels en de attentiezones eromheen) Waterbergingsgebieden 8

Boomteelt niet in beekdalen/ aw tekst 9

Rol gemeente beleid verantwoordelijk voor een goede ruimtelijke ordening verantwoordelijk voor verrichten van onderzoek naar de waarden van de gebieden in de gemeente Naast provinciaal beleid (VR), landschappelijke, cultuurhistorische en aardkundige waarden in het eigen grondgebied beschermen heldere keuzes waar wel boomteelt mogelijk is en waar niet 10

Uitgangspunten voor boomteeltbeleid De waarden van de gebieden moeten leidend zijn en niet de gewenste ontwikkelingsmogelijkheden Als gebieden met bijzondere waarden verloren gaan, is dit verlies immers in de meeste gevallen onomkeerbaar Aanwezige waarden en kwaliteiten van de gebieden bieden de kaders voor het boomteeltbeleid in het bestemmingsplan Aanlegvergunningstelsel dient de aanwezige waarden en kwaliteiten goed te beschermen 11

Gebiedswaarden leidend 12

Aanbevelingen bestemmingsplan inventarisatie verrichten naar de aanwezige waarden per deelgebied soortenkaart/ natuurwaardenkaart opstellen (ook hydrologie) archeologische en cultuurhistorische waardenkaart opstellen waardenkaarten onderligger boomteeltbeleid in bestemmingsplan gevolgen boomteelt in beeld brengen, bijvoorbeeld via een MER. Referentie: aantal boomteeltbedrijven, omvang areaal en aard van de boomteelt per (deel)gebied in beeld + ontwikkeling 13

Waar kan boomteelt en onder welke voorwaarden? Onderzoeken brengen feiten in beeld. Dan pas kan per deelgebied worden bekeken waar boomteelt mogelijk en/of wenselijk is Geen ontwikkelingsmogelijkheden: beperking boomteelt (e.a. intensieve teelten) Wel ontwikkelingsmogelijkheden: uitbreiding/ omschakeling En zo ja onder welke voorwaarden? 14

Voorwaarden boomteelt landschappelijke inpassing van bedrijven (tenminste 10 %) behouden/versterken van cultuurhistorisch groen (gebiedsidentiteit) afstand houden van beken waardoor die landschappelijk en hydrologisch tot hun recht kunnen komen handhaven/versterken van foerageermogelijkheden voor soorten van kleinschalig landschap (dassen, struweelvogels, amfibiën en akkervogels zoals patrijzen) voorkomen van verdichting van grond en bodemstructuur 15

Landschappelijke inpassing 16

Foerageermogelijkheden 17

Voorwaarden boomteelt 2 behouden steilranden, bolle akkers, bodemprofielen garanderen inzijging van hemelwater (waterneutraal) voorkomen uitspoeling en afspoeling bestrijdingsmiddelen en meststoffen aanpassen irrigatie- en drainagesysteem (teelt volgt peil in plaats van andersom) 18

Teelt volgt peil + voorkomen afspoeling 19

Bescherming waardevolle gebieden In bestemmingsplan waardevolle gebieden goed bestemmen (AW-L / N/C en geen boomteelt of intensieve teelten toestaan: = geen wijziging of uitbreiding Boomteelt aanmerken als Strijdig gebruik Voor boomteelt altijd omgevingsvergunning nodig ivm afweging (toelaatbaarheid) en handhaving Zonder vergunning sturing en handhaving niet mogelijk Voor gebieden waar boomteelt afweegbaar is, afwegingscriteria nodig Afwegingskader/ Afstemmingsregels opnemen voor de Waardevolle gebieden 20 20

Boomteelt en TOV in VR Mogelijkheden TOV’s afhankelijk van aard TOV's en van gebiedskwalificaties (bestemmingen, Verordening Ruimte en gebiedswaarden). Verordening Ruimte: in agrarische gebied teeltondersteunende kassen tot 5000 m2 en andere permanente TOV’s (zoals containerteelten) alleen binnen bestaande bouwblokken bij bestaande plantaardige teeltenbedrijven. In groenblauwe mantel en gebieden met waarden, zoals leefgebieden kwetsbare soorten, struweelvogels en weidevogelgebieden, teeltondersteunende kassen niet toegestaan. 21

Permanente TOV’s 22

Permanente TOV’s 2 23

TOV regels in BPB Overige permanente TOV’s, waaronder ook containervelden, in AW- gebieden niet wenselijk. In primair A- gebieden (zonder waarden) uitsluitend binnen het bouwblok Bouwblok tot maximaal 1,5 ha. Daarbinnen ook de nodige voorzieningen realiseren voor inzijging/infiltratie in de bodem van regenwater (waterneutraal bouwen) In bestemmingsplan ruimtelijke sturing van TOV’s mogelijk door delen van de bouwblokken aan te wijzen (differentiatievlakken) Voor tijdelijke TOV’s bescherming AW-gebieden via aanlegvergunningen en gebruiksverboden, gedifferentieerd naar de waarden en de voorzieningen 24

Tijdelijke TOV’s 25

Eisen ruimtelijke kwaliteit Voor alle functiewijzigingen en uitbreidings- of bouwmogelijkheden zuinig ruimtegebruik uitgangspunt Kwaliteitsverbetering landschap van min. 10 % voor ontwikkeling via een interne wijzigingsbevoegdheid. (VR) Eis van kwaliteitsverbetering van het landschap dient aan ontwikkeling verbinden (bijvoorbeeld landschapsinvestering of groenfonds) Boomteelt (en TOV’s) zonder vergunning of in strijd met het bestemmingsplan niet onder overgangsrecht. Eerst onderzoek of legalisatie op die locatiel mogelijk is (NB: natuurcompensatie) Anders handhaving. De gemeenten moeten toezicht houden op de regels van het bestemmingsplan en ervoor zorgen dat deze worden gehandhaafd. 26 26

Ruimtelijke kwaliteit verbeteren 27

NOG VRAGEN? http://www.brabantsemilieufederatie.nl/nuttig Brabantse Milieufederatie Hetty Gerringa Hetty.gerringa@brabantsemilieufederatie.nl Spoorlaan 434b, Tilburg Postbus 591, 5000 AN Tilburg Tel: 013-5356225 28