Beroepsgeheim en samenwerking Omgaan met medische gegevens in de dagelijkse huisartsenpraktijk. mr Hilde van der Meer KNMG SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid 14 oktober 2010

Thema’s Beroepsgeheim: de theorie in het kort Uitwisseling medische gegevens met: - collega’s - anderen: ouders, AMK, politie & justitie etc. Stand van zaken nieuwe wetgeving: WCZ, klachtrecht, tuchtrecht

Hoe behandelen thema’s? Een dag uit de huisartsenpraktijk van Wilma de Zwijger. Drukke stadspraktijk: 4 huisartsen, 6 assistentes, 1 praktijkverpleegkundige. Zo’n dag……… Maar eerst kort: theorie

Beroepsgeheim Individueel belang Collectief belang Zwijgplicht (artt. 7:457 BW, 88 BIG, 272 Sr) Verschoningsrecht (artt. 218 Sv, 191 Rv, 8:33 AWB)

Hoofdregel Beroepsgeheim 7:457 BW: De Hulpverlener mag aan anderen dan de patiënt geen inlichtingen over de patiënt dan wel inzage in of afschrift van de dossiergegevens verstrekken zonder toestemming van die patiënt.

Uitzondering Beroepsgeheim wettelijk voorschrift (Meldrecht vs meldplicht) vertegenwoordigers (ook ouders) ten behoeve van verweer tegen klacht rechtstreeks bij behandeling betrokkenen Wie zijn dat? conflict van plichten (voorwaarden?) Bij wettelijk voorschrift: tegenwoordig IGZ indien ihkv uitoefening taken noodzakelijk recht op inzage dossier. Proportionaliteit en subsidiariteit! Eerst kijken: zijn er minder vergaande middelen! Arts mag van IGZ vragen dat uit te leggen.

“ Groene Boekje” KNMG KNMG-richtlijnen inzake het omgaan met medische gegevens (2010): hoe - met inachtneming van het beroepsgeheim - artsen met medische gegevens moeten/mogen omgaan. In de Richtlijnen komen de uitwisseling, opslag en vernietiging van medische gegevens aan bod. Wat zegt de wet hierover, welke interpretatie hieraan en aanvulling hierop geeft de KNMG?

“ Groene Boekje” Digitaal: www.knmg.artsennet.nl Dossier Arts & Recht

Ochtendspreekuur de Zwijger Patiënte mw. Blanes: - psychische klachten -> verwijzing psychiater - ontregelde diabetes -> naar spreekuur praktijkverpleegkundige Vraagt de Zwijger expliciet toestemming voor inhoud verwijsbrief psychiater?

Ochtendspreekuur de Zwijger Verwijsbrief: op basis van ‘ veronderstelde toestemming’. Maar: bezwaar patiënt mag. Heeft de praktijkverpleegkundige inzage in het volledige dossier, incl. verwijsbrief? Groene Boekje 3.4: Het verstrekken van medische gegevens in het kader van een verwijzing gebeurt op grond van veronderstelde toestemming (zie paragraaf 2.4.2.). Omdat de patiënt instemt met de verwijzing, wordt verondersteld dat hij ook voor het verstrekken van informatie toestemming geeft. De patiënt mag bezwaar maken tegen de gegevensuitwisseling. De verwijsbrief wordt aan het dossier van de patiënt toegevoegd.Het is aan te bevelen om de verwijsbrief in een open enveloppe aan de patiënt mee te geven, zodat de patiënt deze kan overhandigen aan de arts waarnaar verwezen wordt.

Ochtendspreekuur de Zwijger Rechtstreeks bij behandeling betrokken Op ‘gelijkgerichte’ wijze  Veronderstelde toestemming Maar: uitsluitend voor zover in het kader van uitwisseling taken noodzakelijk

Ochtendspreekuur de Zwijger Brief bedrijfsarts Blanes: Geachte collega, In het kader van de re-integratie en verzuimbegeleiding heb ik aan u de volgende vragen: Wat is/zijn uw diagnose(s)? Heeft u pte verwezen voor verdere behandeling? Hoe lang zullen naar uw professioneel oordeel de klachten van pte aanhouden? Moet De Zwijger deze brief beantwoorden?

Informatieverstrekking met toestemming patiënt Verstrekking feitelijke medische gegevens of kopie uit dossier aan bijvoorbeeld: advocaat patiënt, arbo-arts, verzekeringsarts, politie/justitie, ieder ander. Waarvoor geeft patiënt toestemming? Schriftelijk toestemming? Veronderstelde toestemming? Gelijkgericht?

Geneeskundige verklaring Een geneeskundige verklaring is een schriftelijke verklaring die door een arts is opgesteld. De arts geeft in een geneeskundige verklaring, meestal op verzoek van een patiënt, een op medische gegevens gebaseerd waardeoordeel met betrekking tot de patiënt en diens gezondheidstoestand. De arts doet dit met de bedoeling of in de wetenschap dat deze verklaring aan een derde wordt verstrekt. Deze derde heeft een dergelijke verklaring nodig om een beslissing te nemen op een verzoek van de patiënt. KNMG Richtlijnen inzake het omgaan met medische gegevens: Geen geneeskundige verklaring door behandelend artsen!!!

Ochtendspreekuur de Zwijger dhr. Reiziger (70) Patiënt van praktijkcollega Evenblij Rijbewijskeuring Voor binnenkomst pat. kijkt De Zwijger in de samenvatting van zijn dossier. Mag de Zwijger dat?

Ochtendspreekuur de Zwijger RTC A’dam 30-10-2007, MC 2008, nr. 10: Het beroepsgeheim (de geheimhoudingsplicht van de hulpverlener) vindt zijn grondslag in het recht van de patiënt op geheimhouding van zijn persoonlijke gegevens. Verweerster was hier keuringsarts - en dus een derde - en niet de (vervanger van de) hulpverlener van klager, noch rechtstreeks bij de behandeling betrokken. Zij mocht dus niet zonder expliciete toestemming van klager ten behoeve van de keuring kennis­nemen van het medisch dossier. Door aldus te handelen, heeft verweerster het recht op geheimhouding van de persoonlijke gegevens van klager geschonden. Overweging ten overvloede: Wél maakt het college zich zorgen omtrent de werkwijze in praktijk F, waar het naar verluidt gebruik is haio’s keuringen te laten verrichten, waartoe kennelijk kennisneming van de medisch dossiers van keurlingen zonder hun toestemming mogelijk wordt gemaakt althans geaccepteerd. Omdat niet uitgesloten is dat ook elders in het land bij het doen van keuringen zonder toestemming van de keurling wordt gebruikgemaakt van onder geheimhoudingsplicht vallende gegevens, zal de publicatie van deze uitspraak worden bevolen.

Middagspreekuur de Zwijger Bas (15): bij ruzie door vader van trap geschopt, kneuzingen en erg ‘ geschrokken’. Voorgeschiedenis: dit jaar gebroken pols na val trap, gekneusde enkel na stoeipartij Vermoeden alcoholisme bij moeder Buurvrouw: zo onrustig, want veel geschreeuw bij buren.

Middagspreekuur de Zwijger De Zwijger overweegt melding bij het AMK. Wat vindt U? Welke stappen? Wat vertelt ze wel en wat niet?

Middagspreekuur de Zwijger KNMG Meldcode Kindermishandeling Let op: - 15-jarige! - informatie derden

Middagspreekuur de Zwijger Buurtagent stapt binnen: “ Kan het even? Je weet wel over Bas. Het is me wat daar in die familie. Alcoholgebruik moeder en losse handjes vader lokken het ene vergrijp na het andere uit. Politie heeft handen er aan vol”. De Zwijger voelt zich gehoord, uit woede over gedrag ouders, vertelt over overweging AMK.

Enige weken later: Officier van Justitie vordert afgifte medisch dossier in strafzaak tegen vader. Klacht vader bij Tuchtcollege. Gesprek met buurtagent blijkt in proces-verbaal op genomen………..

Wat NU?

Voorgenomen wijziging Wet Cliëntenrechten Zorg concept wetsvoorstel tekst 7 juni 2010 noodzaak volgens minister: verbetering positie cliënt en versnippering patiëntenrechten vervangt en wijzigt groot aantal wetten waaronder delen Wet BIG en WGBO formuleert 8 ‘afdwingbare’ patiëntenrechten waaronder: recht op ‘ keuze-informatie’ en ‘recht op effectieve en laagdrempelige geschilbehandeling’ NB: inhoudelijk verandert er verder weinig over hetgeen we hiervoor hebben besproken

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ Artikel 31 WCZ: effectieve & laagdrempelige geschillenbehandeling is recht van cliënt t.o.v. zorgaanbieder eisen: - schriftelijke regeling - klachten over naleving WCZ, kwaliteit van zorg & bejegening - zorgvuldig onderzoek & behandeling - gericht op voorkomen van geschillen NB: onafhankelijke klachtencie. niet langer verplicht!

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ wel verplicht: gratis voor cliënt beschikbare klachtenfunctionaris uitspraak z.s.m., uiterlijk binnen 6 weken klager op de hoogte houden van voortgang schriftelijke mededeling aan klager van oordeel, maatregelen door zorgaanbieder + termijn waarbinnen gerealiseerd regeling in overleg met cliëntenraad of cliëntenorganisatie

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ Artikel 32 WCZ verplichte aansluiting zorgaanbieder bij geschillencommissie voor: - hoger beroep - geleden schade tot € 25.000,-- - klachten over ontbreken regeling 1e aanleg - cliënten ‘van wie in redelijkheid niet kan worden verlangd dat zij zich met klacht tot zorgaanbieder zelf wenden’

Reactie KNMG op concept WCZ Algemeen: noodzaak empowerment cliënten onderschreven maar grote bedenkingen t.a.v. WCZ. Klachtrecht: verbeteringen procedure en inhoudelijke kwaliteit klachtencommissies in sommige sectoren noodzakelijk, maar niet op voorgestelde wijze:

Reactie KNMG op concept WCZ alternatief voorstel: klachtenfunctionaris (of pvp) op niveau zorgaanbieder of instelling verplicht zorgaanbieders tot aansluiting bij klachtencommissie eerste aanleg op regionaal niveau

Ontwikkelingen in het tuchtrecht: Moderniseringsoperatie (juli 2011?) Let op: amendement Kamer t.a.v waarschuwingen en berispingen (november 2010)