Passagiersbescherming in de EU – stand begin 2013 Vereniging voor reis en recht

Overeenkomsten en verschillen geregelde – niet geregelde diensten (1) • Markttoegang: • Internationaal geregeld: via internationale overeenkomst tussen staten; • Internationaal niet geregeld: liberaler regime; in principe toegestaan behoudens voorwaarden van landingsstaat (zie Art. 5 Verdrag van Chicago) • Intra-EU: geen onderscheid • Veiligheid /beveiliging: geen onderscheid • Milieubescherming : geen onderscheid behoudens toepassing exempties EU ETS op niet geregelde vluchten; status Richtlijn 2008/101 onzeker • Passagiersbescherming : EU Verordening 261/2004: geen onderscheid; zie ook Verdrag van Montreal, 1999 (zie ook EU Vo 2027/97 zoals gewijzigd door Vo 889/ februari 2013Vereniging voor reis en Recht2

Overeenkomsten en verschillen geregelde – niet geregelde diensten (2) Zie echter: • ‘Package travel’ Richtlijn van de EU (90/314): • Bescherming van passagiers die een reis hebben geboekt via een reisagent in het kader van een package tour (dus reis plus hotel/auto/excursies etc.) • Aansprakelijkheid van reisagenten en tour operators in geval van faillissement van reisagent, eventueel – niet onredelijk - beperkt in omvang via contractuele bepalingen; EN: • Faillissement van luchtvaartmaatschappij, via een fonds, bv ATOL in het VK, en Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) in NL (zie Art. 7:512 BW) • Reisagent moet onmiddellijke bijstand verlenen aan de reiziger die in moeilijkheden verkeert, via vergoeding van de reis dan wel repatriëring • Geen verplichting tot bijstand in geval van: • Toedoen van de reiziger/consument; • Handelen van een derde partij die niet is verboden met de dienstverlening en de niet nakoming onvoorzienbaar en onvermijdelijk is; • In geval van overmacht. • Enige rechtspraak in het VK, weinig concrete gevallen in andere landen waaronder NL 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht3

Passagiersbescherming in de EU EU Verordening 261/2004 Toepassing: •Passagiers die vertrekken vanuit een luchthaven in de EU •Toepassing op geregelde en niet geregelde diensten •Passagiers die vertrekken van een niet-EU luchthaven naar een punt in de EU op een EU maatschappij – tenzij zij in het land van vertrek bijstand ontvangen •Passagiers die op tijd hebben ingecheckt •Ook FFP passagiers maar niet andere personen die gratis reizen De voorzieningen te leveren door de maatschappij die de vlucht uitvoert (nb: zie code sharing ) Vanaf 17 Februari 2005 in werking Drie voorzieningen:  Compensatie in geld;  Terugbetaling van de ticket prijs of aanbod van een andere route  Verzorging (maaltijden, hotels, taxis, etc.) 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht4

Passagiersbescherming in de EU Instapweigering annuleringvertraging Compensatie € 250 voor vluchten <1,500 km / € 400 voor intra-EU vluchten en voor andere vluchten tussen 1500 en 3500 km / € 600 voor alle andere vluchten ja ja tenzij: – berichtgeving ≥ 2 weken van tevoren – berichtgeving binnen 2 weken en adequaat alternatief (andere route) – buitengewone omstandigheden ≥ 3 uur + - Volgens het EU Hof vJ Terugbetaling ticket prijs of andere route ja ≥5 uur + Verzorgingja 2/3/4 uur +

Passagiersbescherming in de EU Instapweigering  Weigering tot vervoer tenzij aanwezigheid van gegronde redenen  Eerst verzoek aan vrijwilligers in ruil voor overeen te komen voordelen  Aanspraak vrijwilligers op terugbetaling ticket or alternatieve routes maar niet op andere voorzieningen  Instapweigering veroorloofd bij aanwezigheid van onvoldoende vrijwilligers Alle voorzieningen (compensatie, terugbetaling, alternatieve route verzorging) Annulering Alle drie maatregelen maar geen vergoeding in geval van:  “onvermijdelijke buitengewone omstandigheden”  Bekendmaking annulering tenminste 2 weken voor vertrek  Bekendmaking annulering tenminste 7 dagen voor vertrek plus aanbod van een redelijke alternatieve route (redelijk: vertrek niet meer dan 2 uur voor vertrek en 4 uur na de geplande aankomsttijd)  Bekendmaking annulering voor vertrek en aanbod alternatieve route maar vertrek niet meer dan 1 uur voor vertrek en 2 uur na de geplande aankomsttijd 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht6

Passagiersbescherming in de EU Vertraging of annulering? Sturgeon v. Condor en Böck v. Air France ; Uitspraak EU Hof vJ 19 december 2009 Nelson and others v. Lufthansa (rechtbank Cologne) TUI Travel, BA, easyJet and IATA v. UK CAA ( High Court of England and Wales ) – uitspraak EU hof van 23 oktober 2012 Vertraging, en niet annulering bij uitvoering van een vlucht in overeenstemming met het schema van de maatschappij, ongeacht de duur van de vertraging Aanspraak passagiers op compensatie indien vertraging van ≥ 3 uur maar: -Verminderd met 50 % op een intra-EU vlucht van >3,500km en een vertraging van ≤ 4 uur -Beroep op ‘buitengewone omstandigheden -Regres van luchtvaartmaatschappij op een derde partij; luchthaven; luchtverkeersleiding?) 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht7

Extraordinary circumstances Regulation: “ Circumstances which could not have been avoided even if all reasonable measures had been taken.” Wallentin/Hermann C-549/07: “ Event that is not inherent to the normal activity of the air carrier.” Opinion Bot case C-12/11 Mc Donagh v Ryanair: “All circumstances over which the air carrier has no control” Nelson/Tui C581/10 C-629/10: “Circumstances beyond the actual control of the air carrier”  Verruiming van het begrip onder Nelson/Tui 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht8

Passagiersbescherming in de EU: de herziening van de Verordening “The legislator needs to ensure the right balance between the general principles of EU Law, the interests of air carriers and the protection of passengers. The legislator's margin of discretion is however subject to certain limits: – EU general principles – Need to clarify the situation in line with the solutions reached by the EU Court of Justice – Need to rebalance the financial burden supported by carriers while taking into account the consumer protection objective set in the Treaty – Need to ensure more uniform interpretation for the benefit of passengers and the industry, effective enforcement through more systematic and cooperation with NEB and stakeholders, increase passenger awareness of their rights.” 6 februari 2013 Vereniging voor reis en Recht 9 Berlaymont – zetel van de EU Commissie

Passagiersbescherming in de EU: conclusies • Alleen aandacht voor EU recht • Nadruk op gelijkheidsbeginsel ten nadelen van andere beginselen zoals rechtszekerheid (de tekst van ‘261’ is duidelijk) en proportionaliteit (400 € compensatie voor a flight of 60 €) • Geen respect voor scheiding der machten: het EU Hof als wetgever en beleidsmaker • Geen begrip voor en negering van het internationale recht, in het bijzonder het verdrag van Montreal van 1999 ne het daarin neergelegd exclusiviteitsbeginsel • Regres recht is een theoretische optie • Toekomst: herziening – twijfelachtig wegens loyaliteit aan het EU Hof; interne druk: rol van rechtbanken, auteurs; EU luchtvaartmaatschappijen; externe druk? In onderhandelingen van de EU/Lid Staten met derde landen; zie ook de EU ETS; wellicht ook via ICAO 6 februari 2013Vereniging voor reis en Recht10