‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Rotterdam 27 juni 2013

Programma 13:10 – 14:30 De recepten voor buurt- en wijkgericht werken, met o.a.: Inge Vossenaar (directeur Woon- en Leefomgeving Ministerie van BZK) over buurt- en wijkaanpak en leefbaarheid Marco Pastors (directeur NPRZ) over mandaat; Jan Jans (programmamanager gemeente Arnhem) over integraal werken en kanteling van de interne organisatie; Bob Venhuizen (directeur Woonplus Schiedam) over de rol van de corporatie in leefbaarheid van wijken; Joop Hofman (directeur Rode Wouw) over burgerkracht; Adriaan Visser (directeur Platform31) presenteert lessen in het buurtgericht werken uit de nieuwste editie van Nova Terra.

Vervolg programma 14:30 – 15:00 Pauze 15:00 – 16:00 Deelsessies* 16:00 – 16:30 Afronding en aanbieden Waaier Wijkengids door Inge Vossenaar (directeur Woon- en Leefomgeving Ministerie van Binnenlandse Zaken) aan verschillende vertegenwoordigers van het buurt- en wijkgericht werken 16:30 – 17:30 Borrel

Congres ‘Buurt-en wijkgericht werken’ in een veranderende context Inge Vossenaar Dir. Woon- en Leefomgeving Rotterdam, 27 juni 2013

“Leven in probleemwijken is prettiger geworden”

Bruishuis Arnhem

Outcomemonitor CBS: 2 jaarlijkse voortgangsrapportage van BZK uitgevoerd door CBS Doel: meten of de achterstanden van de 40 aandachtswijken zijn afgenomen in de afgelopen jaren Meet de voortgang van de wijken op de thema’s: Wonen en leefbaarheid, Leren, Werken, Inkomen en schuldenproblematiek, Veiligheid Gezondheid Integratie. CBS: effecten van de economische crisis, die in de loop van 2008 is ontstaan, zijn naar verwachting sterker dan in eerdere rapportages.

Huidige stand van zaken Van de lijst van 40 zijn 2 wijken afgevoerd vanwege behalen doelstellingen (Amersfoort en Nijmegen) Bij meer dan 50% van de wijken is er een positieve ontwikkeling, een deel blijft stabiel ca. 30% van alle aandachtswijken indicatoren van negatieve ontwikkelingen.

Wonen en leefbaarheid Met differentiatie woningaanbod gaat het redelijk voor meer dan 50% van de aandachtswijken neemt het aandeel sociale huurwoningen af in meer dan de helft van de aandachtswijken ontwikkelt het aandeel meergezinswoningen zich in de goede richting. huizenprijzen lijden onder de situatie op de woningmarkt. meer dan 50% van de aandachtswijken ontwikkelden de huizenprijzen zich negatiever dan gemiddeld in de desbetreffende gemeenten. De leefbaarheid verbeterde in de meeste aandachtswijken; vaak ook in de steden als geheel.

Werken De aandachtswijken richten zich op verhogen van arbeidsdeelname van de inwoners. Ondanks de economische crisis is een positieve ontwikkeling zichtbaar voor niet-werkend werkzoekenden en de inkomsten van mensen verkregen uit werk. Leren De aandachtswijken boeken voorzichtig vooruitgang. 50 % van de aandachtswijken boekt vooruitgang bij voortijdig schoolverlaters Een aantal wijken blijft stabiel Het aandeel leerlingen dat naar het derde leerjaar havo of vwo gaat, ontwikkelt zich in meer dan de helft van de aandachtswijken in de goede richting. Ook het aandeel personen met een werkloosheidsuitkering nam in veel aandachtswijken toe. Voor de mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt vallen de ontwikkelingen nog tegen. Veel inwoners van aandachtswijken nog langdurig afhankelijk van bijstand ten opzichte van de inwoners van de steden als geheel. Het aandeel personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering uitkering nam in meer dan de helft van de aandachtswijken toe ten opzichte van het stedelijk gemiddelde.

Inkomens- en schuldenproblematiek De ontwikkeling ten opzichte van het stedelijk gemiddelde is wisselend. Voor het aandeel gestarte schuldsaneringen wist net iets meer dan de helft van de aandachtswijken een deel van de achterstand op het stedelijk gemiddelde goed te maken. Met oog op de beschikbare woningvoorraad zijn het vooral mensen met een lager inkomen die zich in de wijken vestigen. Veiligheid In een groot deel van de gemeenten is te zien dat de veiligheidsscore in de aandachtswijk is verbeterd In 22 wijken was er sprake van een gunstige ontwikkeling ten opzichte van het stedelijk gemiddelde, in 12 wijken was de ontwikkeling ongunstig in de overige 6 wijken was er geen verandering ten opzichte van de start van de wijkenaanpak. De financiële kwetsbaarheid van deze huishoudens blijkt uit een hoog aandeel wanbetalers van de zorgverzekering en gestarte schuldsaneringstrajecten in de aandachtswijken. De lage arbeidsparticipatie en het hoge aandeel uitkeringsontvangers in de aandachtswijken vertalen zich in veel huishoudens met lage inkomens. Het aandeel lage inkomens liet in meer dan de helft van de aandachtswijken een negatieve ontwikkeling zien. Het beeld bij het aandeel wanbetalers van zorgverzekeringspremies is wederom erg wisselend; in veel aandachtswijken geen verandering. Een deel van de inkomensveranderingen in de aandachtswijken laat zich verklaren door de inkomens van mensen die zich in de wijken vestigen of juist wegtrekken. In 27 wijken vestigen zich meer mensen met een laag inkomen dan dat er vertrekken. Ook 30 wijken waar meer mensen met een middeninkomen vertrekken dan zich er vestigen In 32 wijken vertrekken meer mensen met een hoog inkomen dan zich er vestigen.

Gezondheid Integratie Gezondheid in de aandachtswijken ontwikkelt zich vrij positief. Het medicijngebruik in de aandachtswijken is hoger dan gemiddeld in de G18. Desondanks zien we wel een positieve ontwikkeling in meer dan de helft van de aandachtswijken. Ook is er verbetering te zien ten aanzien van het aandeel pasgeborenen dat extra zorg nodig heeft. Integratie Het beeld voor het thema Integratie is vrij positief. De integratie op het punt van de niet-werkende werkzoekenden toont een gunstige ontwikkeling, net als de integratie op het punt van leerlingen die naar het derde leerjaar van havo of vwo gaan en de inwoners met een werkloosheidsuitkering. Niet-westerse allochtonen hun achterstand op autochtonen sneller in dan buiten de aandachtswijken. Sinds de start van de wijkenaanpak het aandeel paren met één niet-westers allochtone partner groter ten opzichte van de G18 als geheel.

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Marco Pastors Directeur Nationaal Programma Rotterdam Zuid

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Jan Jans programmamanager gemeente Arnhem

Gebieden/Regisseurs Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein

Programma’s 2013-2016 Keuze College Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein 12-03-2013

Twee scenario’s Scenario 1: Transitie Scenario 2: Transformatie Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Voorzieningenniveau terugschroeven Afrekenen op productie Aanbestedingen op prijs Drempels verhogen door: Scherpere toegangscriteria Hogere eigen bijdrage en inkomensgrenzen Rijkskortingen doorvertalen naar generieke kortingen Samenvoegen tot stedelijk / regionale loketten Moderniseren voorzieningen en mobilisering eigen kracht van de burgers Afrekenen op resultaat Maatschappelijk aanbesteden Laagdrempelige toegang Focus op zelfredzaamheid Indicatie alleen voor zware zorg Budgetplafonds per gebied Risicobudgetten voor stad / regio Decentrale aanpak per wijk transitie: Concurrentie op p x q, digitale monitor op productie, efficiencykortingen transformatie: digitale monitor op outcome

Scenario 2: Transformatie Scenario 1: Transitie Voordelen Op korte termijn makkelijk top down in te voeren Beheersbaar door regelgeving Concurrentie zorgt voor prijsdaling Verantwoording vooral financieel Nadelen Lage betrokkenheid en inzet van burgers en professionals Blijven “open-eind-regelingen” Kwaliteit kan in gedrang komen Bureaucratie Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Scenario 2: Transformatie Voordelen Op den duur bestendiger Beheersbaar door budgetplafonds Stabiele prijsbeheersing Verantwoording op resultaat Efficiencywinst door schaal van de wijk en korte lijnen naar en tussen aanbieders Nadelen Vraagt om cultuuromslag Vraagt veel betrokkenheid en inzet van burgers professionals Risico’s nieuwe systeem nog niet goed in te schatten

Implementeren en Innoveren Beheerste Transformatie Sociaal Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Transformatie met elementen uit transitie: er moet niet alleen verandert worden maar er moeten tegelijkertijd harde keuzes worden gemaakt.

Twee elkaar versterkende processen Wijkaanpak Stedelijk => wijkgericht Verkokerd naar integraal Vele bazen => 1 regisseur Centrale planning => plannen maken met bewoners Product => procesgerichte dienstverlening Transformatie sociale domein Sociale netwerk <= individu 1 gezin, 1 plan, 1 aanpak <= versnipperde domeinen Co-productie <= marktwerking Cliënt aan zet <= zorgaanspraak wettelijk Sociale wijkteams <= uitvoering per instelling Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein 12-03-2013

Stedelijke kaders Wijkgesprekken (Maatschappelijke) aanbesteding Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein (Maatschappelijke) aanbesteding Budgetten op basis wijkopgaven 04-03-2013 Wijkactieplan Prioriteiten Deze dia is een samenvatting van het voorgaande. Uitvoering teams Wijkwensen / signalering Wijkgesprekken

strategie 1 keer 8 keer tactiek operatie x keer Stedelijke raad….. Wethouder(s) Corporaties Cliëntenorganisatie(s) Maatschappelijke organisaties strategie 1 keer Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Kernteam per gebied tactiek 8 keer Voorzitter Wijkre-gisseur Middle manager Fysiek Sociaal Middle manager Veilig Jeugd 12-03-2013 operatie x keer Integrale teams per gebied Doel is verantwoordelijkheid horizontaal te organiseren om zo kwaliteit te borgen Kernteam centraal gremium tussen wijk en gemeente/management van organisaties Geen parallelle structuren en overleggen meer etc, bestaande en nieuwe initiatieven integreren op regie. Samenstelling kernteam: kernpartners plus specifieke partners afhankelijk van gebied Fysiek Sociaal Veilig Jeugd

managerSociaal Wijkteam Bac Z&O, AI? 23 (voorbeeld) Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein Wijkaanpak nieuwe stijl & Transformatie Sociale Domein 04-03-2013 Bac Z&O, AI? 23 23

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Bob Venhuizen Directeur Woonplus Schiedam

Woonplus Schiedam

Doel om voor te komen

Wijken en buurten

Kracht van de burger

Integraal

Geef ze een plek

Onderling contact/verbonden

Toekomstperspectief

Burgers zeggen het voort

Naar een toekomst

Herverdeling gelden

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Joop Hofman Directeur / eigenaar Rode Wouw

Recepten voor succesvolle burgerinitiatieven Joop Hofman Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Recepten voor succesvolle burgerinitiatieven Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Beetpakken of loslaten Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Zelfregie van burgers Zelforganisatie voor bestuursdoeleinden communicatie, dialoog, eigen inzet, ‘kerntakendiscussie’ op wijkniveau, perspectiefgeorienteerd, suboptimale oplossingen, waarden zijn bepalend Zelforganisatie voor bestuursdoeleinden efficiency maken, taakoverdracht communicatieplannen, probleemgeoriënteerd, ‘product’ anders organiseren Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013 43

Instrumentalisering van de gemeenschap Probleemgedreven Relatiegedreven Instrumentalisering van de gemeenschap Gemeenschap  Zaken oplossen Problemen oplossen  Gemeenschap Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Lokale logica Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Burgers Overheid Instanties Politiek Netwerken Ondernemers Verenigingen Instanties Politiek Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013 48

Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Doen Joop Hofman - Ymere - 19 juni 2013

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Deelsessies: Werksessies 1. Deelsessie Koken met social media 2. Deelsessie Wat werkt in de Wijk Excursies (vertrek 14.50 ) 3. Burgertop Rotterdam 4. Children’s Zone Goede voorbeelden van de recepten 5. Discussie woningcorporaties in een veranderende context 6. Stadsinitiatief Rotterdam 7. Buurtcoach Deventer

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Pauze

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ Lancering update Wijkengids

Congres ‘Buurt- en wijkgericht werken in een veranderende context’ screenshot

Congres ‘Buurt en wijkgericht werken in een veranderende context’ Dank voor uw komst! Congres ‘Buurt en wijkgericht werken in een veranderende context’ 27 juni 2013