Bestuursrecht Hoorcollege 1 Hasselt, 25 november 2013 prof. dr. Anne Mie Draye

Bestuursrecht: materiaal en afspraken Afzonderlijke cursussen voor hoorcolleges en onderwijsbijeenkomsten De codex dient steeds te worden meegebracht, naar de hoorcolleges en onderwijsbijeenkomsten Hoorcolleges en onderwijsbijeenkomsten moeten goed worden voorbereid, aan de hand van de aandachtspunten Tijdens de laatste onderwijsbijeenkomst wordt een voorbeeldexamen besproken De groepsindelingen voor de onderwijsbijeenkomsten worden gerespecteerd

Het begrip bestuursrecht: definities Bestuursrecht is een geheel van rechtsregels dat de overheid, die zich actief bemoeit met de samenleving, het daartoe nodige juridische instrumentarium biedt, en tezelfdertijd de leden van deze samenleving invloed geeft op en beschermt tegen die overheid, die zich bemoeit met henzelf en hun omgeving. Of nog: Bestuursrecht is het recht dat zich bezighoudt met de regeling van de staatstaak na afscheiding van wetgeving en rechtspraak.

Het begrip bestuursrecht: kenmerken Bestuursrecht is “uitzonderingsrecht” - Het bestuur treedt op in het algemeen belang en heeft in deze zin een bijzondere rechtspositie - Het bestuur kan slechts optreden op basis van een wettelijk voorschrift - Op het bestuur rusten soms zwaardere verplichtingen dan op de burger (wetgeving overheidsopdrachten)

De bestuurshandeling Bestuurshandelingen zijn: - door een bestuur op eenzijdige wijze genomen rechtshandelingen, die rechtsgevolgen beogen (rechtshandeling versus rechtsfeit) Bestuurshandelingen kunnen complex zijn, uit meerdere opeenvolgende bestuurlijke beslissingen bestaan Enkel rechtshandelingen kunnen worden aangevochten voor de Raad van State (RvS 31 maart 2009, nr. 192.084, NV Pedevan)

De bestuurshandeling / Het begrip administratieve overheid Bestuurshandelingen worden genomen door een administratieve overheid Het correct definiëren van het begrip administratieve overheid blijft een moeilijke maar noodzakelijke oefening: voor administratieve overheden gelden immers andere rechtsregels Aanknopingspunten: - een expliciete vermelding in wet of decreet - de arresten van de Raad van State, Afdeling Bestuursrechtspraak bij de invulling van de eigen bevoegdheid - het Hof van Cassatie n.a.v. voorgelegde conflicten van attributie art. 158 GW en art. 33/34 Raad van State-wet

Het begrip administratieve overheid In rechtspraak en rechtsleer werden heel wat – positieve en negatieve – criteria gehanteerd om uit te maken of een bepaalde handeling uitgaat van een administratieve overheid Gimvindusarrest (Cass.): “Instellingen, opgericht of erkend door de federale overheid, de overheid van de gemeenschappen en de gewesten, de provincies of de gemeenten, die belast zijn met een openbare dienst en niet behoren tot de rechterlijke macht of tot de wetgevende macht, zijn in beginsel administratieve overheden in zoverre hun werking door de overheid wordt bepaald en gecontroleerd en zij beslissingen kunnen nemen die derden binden” De imperiumbevoegdheid wordt door het Hof van Cassatie beschouwd als determinerend criterium

Het begrip administratieve overheid Naar Nederlands recht: een definitie in de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) Art.1.1. AWB Definitie van administratieve overheid: - een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiek recht is ingesteld of een ander persoon of college met enig openbaar gezag bekleed

Soorten bestuurshandelingen Er bestaan individuele en reglementaire bestuurshandelingen: de draagwijdte van de handeling is het criterium van onderscheid Gevolgen van dit onderscheid: - Individuele rechtshandelingen moeten kaderen in reglementaire bestuurshandelingen - Voor individuele bestuurshandelingen geldt de formele motiveringsplicht - Advies van de Afdeling Wetgeving Raad van State voor reglementaire besluiten, behoudens hoogdringendheid - Mogelijkheid tot instandhouding van de rechtsgevolgen van reglementaire bestuurshandelingen na vernietiging door de Raad van State, Afdeling Bestuursrechtspraak

Bestanddelen van de bestuurshandeling Bestuurshandelingen bevatten doorgaans twee bestanddelen:  - legaliteit - beleids- of beoordelingsvrijheid (gebonden versus discretionaire bevoegdheid) Bestuurshandelingen worden begrensd door de legaliteit: overeenstemming met het recht De beleidsvrijheid van de administratieve overheid is eveneens begrensd, door de kennelijke (on)redelijkheid

De voorrechten verbonden aan de bestuurshandeling Bestuurshandelingen hebben verbindende kracht: zij scheppen/wijzigen op eenzijdige wijze een rechtstoestand Bestuurshandelingen hebben dwingende kracht: zij verplichten de betrokken persoon tot naleving Bestuurshandelingen hebben uitvoerbare kracht: de overheid mag overgaan tot materiële uitvoering van haar beslissingen, die uitvoerbaar blijven ook bij aanvechting