Leerlijn Actief Burgerschap Luc Vernaillen en Sven Gellens

Programma Achtergrond van de leerlijn De leerlijn Doel Concept Pilootfase schooljaar 17-18 Voor wie? Modaliteiten Ondersteuning Vragen

Achtergrond van de leerlijn

De voorgeschiedenis 2009: veranderende samenleving Toenemende spanning rond ethische en levensbeschouwelijke thema’s Nood aan interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) Ook levensbeschouwelijke vakken spelen hier op in > dit gaat voor GO! niet ver genoeg 2013: pilootproject ILD 2015: vanuit de evaluatie van het pilootproject verschuiving van de focus naar actief burgerschap naar een competentiegerichte benadering inhoud verschillende aspecten van actief burgerschap gekoppeld aan vaardigheden (zoals dialogeren) en attitudes (zoals kritische zin) die voortvloeien uit het PPGO

Naar een vak actief burgerschap 2016: beslissing om een leerlijn uit te werken voor een vak actief burgerschap Voor de 3 graden van het SO Alle onderwijsvormen 1 uur in de vrije ruimte Uitwerking van het leerlijnconcept Februari 2017: leerlijncommissie gaat van start Leraren van verschillende scholen concretiseren de leerlijn door middel van didactische wenken September 2017: start van de pilootfase in die scholen die zich kandidaat stellen voor de try out van de leerlijn

De leerlijn nader bekeken

Betrek de maatschappij in de school en de school in de maatschappij 1. Doel Jongeren opleiden die de democratische maatschappij duurzaam ondersteunen en vernieuwen Oefenruimte voor burgerschapsvaardigheden als één uur vrije ruimte door procedurele competentie selectie diepere kennis-, vaardigheid- en attitudeverwerving dankzij beheersingsleren en SOLO-taxonomie over de graden heen Ondersteunen van de expertise van leerkrachten Betrek de maatschappij in de school en de school in de maatschappij Instrument tot collegiale samenwerking om schoolbrede burgerschapswerking te inventariseren om doelgericht en projectmatig aan burgerschapsvorming te doen Nog geen antwoord op volgende 3 vragen

Neutraliteit en PPGO (actief burgerschap) 1. Doel Neutraliteit en PPGO (actief burgerschap) Wetenschappelijke benadering om een ruimte te creëren waarin leerlingen van alle achtergronden (culturen, levensbeschouwingen,…) met elkaar in contact kunnen komen en zichzelf – in dialoog – verder kunnen ontwikkelen Leerlingen aanzetten tot waardenverheldering binnen kader PPGO: Geen preferentiële invulling: voorkomen waardenpatroon van één of andere groep zich kan doordrukken Nog geen antwoord op volgende 3 vragen

1. Methodologie Uitgangspunt: Competentie is meer dan KVA ( kennis, attitude, vaardigheden) Werken met competenties blijkt effectiviteit en innovatie te verhogen Formulering échte competenties, maar niet beknottend

1. Doel GT + DBR Theorie: Analyse en exploratie Geen statische definiëring Actief Burgerschap Leerlijn is procesmatige constructie Ontwerp en constructie Conceptueel model leerlijn a.h.v. prototypes uitbouwen en verfijnen tot een gefinaliseerde leerlijn Expertgroepen (extern, cel curriculum) Leerlijncommissie Evaluatie en reflectie Implementatie in pilootscholen Gefinaliseerde leerlijn verder optimaliseren

1. Doel

2. Huidig concept Expertgroep Resonansgroep van externe experten: deelnemers met theoretische en praktische expertise op alle gebieden van burgerschap Architectuur (structuur) leerlijn is compleet: dekt de verschillende aspecten van actief burgerschap Identificeren van sterke punten van de leerlijn Optimaliseren van kennis, vaardigheden en attitudes Reflectiesamenkomst eind mei

2. Huidig concept Expertgroep Externe experten: deelnemers theoretische en praktische expertise op alle gebieden van burgerschap Architectuur (structuur) leerlijn is compleet: dekt de verschillende aspecten van actief burgerschap Identificeren van sterke punten van de leerlijn Optimaliseren van kennis, vaardigheden en attitudes

2. Huidig concept Expertgroep Externe experten: deelnemers theoretische en praktische expertise op alle gebieden van burgerschap Architectuur (structuur) leerlijn is compleet: dekt de verschillende aspecten van actief burgerschap Identificeren van sterke punten van de leerlijn Optimaliseren van kennis, vaardigheden en attitudes

2. Huidig concept Expertgroep Cel curriculum: optimaliseren formulering vaardigheden en attitudes Éénduidigheid Evalueerbaarheid Reflectiesamenkomst eind juni

2. Huidig concept Expertgroep Cel curriculum: optimaliseren formulering vaardigheden en attitudes éénduidigheid evalueerbaarheid

2. Huidig concept Expertgroep Cel curriculum: optimaliseren formulering vaardigheden en attitudes éénduidigheid evalueerbaarheid

2. Huidig concept Leerlijncommissie Vanaf februari tot en met juni: 6 samenkomsten om leerlijn te vervolledigen 1 à 2 leerkrachten met diverse achtergronden uit KTA MOBI, KA2 Hasselt, KA1 Hasselt, KA Oudenaarde, KA Antwerpen, KA Tienen Check formuleringen vaardigheden en attitudes Noodzakelijke en aanvullende kennisinhouden identificeren en a.h.v. concrete illustraties uitwerken Effectieve werkvormen uitwerken Inventarisatie aan te raden lesmaterialen Experimenteren met structuur “leerplan” om transfer naar lesvoorbereiding te optimaliseren Virtuele ruimte als pilot naar digitaal platform implementatie 2017 Stuurgroep naar aanbevelingen leerlijn als instrument schoolbrede burgerschapswerking

2. Huidig concept September ‘17 Gefinaliseerde leerlijn in cocreatie en met goedkeuring van externe expertgroep, cel curriculum en leerkrachten uit pilootscholen ILD-project (leerlijncommissie) Implementatie en opvolging door leerkrachten pilootscholen Actief Burgerschap in netwerken/burgerschapslabo’s

1. Methodologie Uitgangspunt: Competentie is meer dan KVA ( kennis, attitude, vaardigheden) Werken met competenties blijkt effectiviteit en innovatie te verhogen Formulering échte competenties, maar niet beknottend

Pilootfase in schooljaar 17-18

Mogelijke implementatiestappen Ontwikkelen en opstarten schoolbreed gedragen burgerschapsproject Tip: start met de burgerschapsbooster Moet meer dan een vak zijn > schoolproject > door collegiale samenwerking burgerschapscultuur creëren Tip: start met een teamvergadering rond de visie op actief burgerschap Implementatie van een vak Actief Burgerschap als expliciete oefen- en verdiepingsruimte

Modaliteiten Welke leerkrachten Vrije keuze vanuit expertise directeur Gemotiveerde krachten want we vragen een groot engagement Stappen mee in (wetenschappelijk) verder opvolgen en verfijnen leerlijn: worden inhoudelijke experten en projectambassadeurs Stappen in een netwerk met andere piloot-leraren: ontwikkelen en delen van materialen

Modaliteiten Te maken keuzes Evaluatie In welke leerjaren invoeren? Voor alle leerlingen of voor een beperkte groep of groepen? Vrije ruimte: het vak kan geëvalueerd worden en er kan ook een cijfer (en feedback) in het rapport komen MAAR deze evaluatie mag niet meetellen tijdens de deliberatie Belangrijk in deze pilootfase: evaluatie van het vak/de leerlijn met het oog op bijsturing Evaluatie

Ondersteuning Tijdens de pilootfase worden de leraren die het vak burgerschap geven, verzameld in drie netwerken die, ondersteund vanuit de PBD, op regelmatige basis zullen samenkomen om: Materialen uit te wisselen Bijkomende vorming te krijgen rond bepaalde aspecten van de leerlijn Evaluatie en bijsturing Daarnaast zal ook ondersteuning voorzien worden voor het schoolbeleid om de implementatie vlot te laten verlopen (schoolorganisatorische aspecten) de link tussen het vak actief burgerschap en de andere vakken te versterken om zo tot een doordacht en gedragen schoolproject te komen (onderwijskundige aspecten)

Hartelijk dank voor jullie aandacht Meer info: luc.vernaillen@g-o.be sven.gellens@g-o.be